Gevecht om nieuw
en veilig paspoort
i scrim i natie wet trommelt louter op de stembussen
Politiek
Partij
Parlement
NNENLAND
EeidócSoumnt
ZATERDAG 5 OKTOBER 1985 PAGINA 5»
HAAG Vrouwen
Jt homoseksuelen die uit
oenH t deze week gehouden
fierdebat over de anti-
criminatiewet de hoop
aben geput, dat zij bin-
i afzienbare tijd op alle
fltschappelijke terrei-
i gelijke rechten zullen
hnen laten gelden als
er andere Nederlander,
eten die gedachte maar
fciw weer laten varen,
hoop zal straks een
blijken te zijn. Als
en PvdA er al in
|iden slagen, nog vóór
verkiezingen van 21
li volgend jaar een
Itsontwerp tegen discri-
ïiatie op grond van ge-
Jcht en seksuele geaard-
Id tot stand te brengen,
dat vooral bedoeld zijn
I een lokkertje voor hun
ezers.
p een volledige behandeling
van raib zo'n initiatiefwet door de
hlld®QJten-Generaal en publicatie
chllderjfrVan 'n ^et Staatsblad kan
ten al om tijdsredenen vóór
verkiezingen geen sprake
I-648nyr zijn. En aangezien na
zo»
verkiezingen altijd een andere
politieke wind waait dan daar
vóór (ook al zou de coalitie de
zelfde blijven), is de kans groot
dat op dit punt weer van vo
ren af aan zal worden begon
nen, ongeacht een eventueel
ter tafel liggend initiatief
voorstel vanuit de Kamer.
Het lijkt een boude conclusie,
maar er zijn maar weinig poli
tieke signalen waarneembaar
die tot een andere opvatting
kunnen voeren. De overgrote
meerderheid van de Tweede
Kamer wil inderdaad al meer
dan zeven jaar dat discrimina
tie van vrouwen en homosek
suelen bij wet wordt verboden.
Je zou denken dat zoiets im
materieels als gelijke behande
ling van gelijkwaardige men
sen dan toch simpel geregeld
zou moeten kunnen worden.
Zeven jaar politieke praktijk
heeft echter aangetoond dat
het zo eenvoudig niet ligt. Ne
derland mag dan een tolerant
land zijn, er blijft grote huiver
om die tolerantie ook in de
wetgeving tot uiting te laten
komen. Als gevolg daarvan
worden vrouwen nog dagelijks
in allerlei situaties bij mannen
achtergesteld en worden ho
moseksuelen nog maar al te
vaak stelselmatig vernederd
en uitgesloten.
Ook de afgelopen week bezon
gen alle fracties in de Tweede
Kamer (met uitzondering van
de woordvoerders van de klei
ne orthodox-christelijke partij
en) de noodzaak deze discrimi
natie aan te pakken. „Dat leidt
immers tot gekwetste, achter
gestelde en miskende mensen
en daarin mogen wij niet be
rusten", verwoordde CDA-
woordvoerder Krajenbrink
zijn gevoelens. In feite waren
dat de gevoelens van zo'n 140
leden in de Tweede Kamer.
Niet berusten
Zij allen vinden dat in het
voortduren van discriminatie
niet berust mag worden. Niet
temin zijn het juist CDA-mi-
nisters geweest, die de tot
standkoming van een wetsont
werp Gelijke Behandeling in
het kabinet onmogelijk hebben
gemaakt. In christen-democra
tische kring is er voortdurend
op gehamerd dat christelijke
instellingen zoals scholen de
vrijheid zouden moeten be
houden, homoseksuele werk
nemers te weigeren.
Deze week bleek in de Kamer
dat in elk geval alle linkse
fracties willen dat er zo gauw
mogelijk een wetsontwerp
komt waarin aan discriminatie
homoseksue
len paal en perk wordt gesteld.
Zij vormen echter nog geen
meerderheid. Daarvoor is
steun van de VVD nodig. Tot
voor kort was ook deze partij
voor zo'n beperkte wet, maar
sinds het kabinet in grote pro
blemen over dit onderwerp is
geraakt, willen de liberalen
een anti-discriminatiewet met
een veel bredere reikwijdte.
De reden daarvan is vooral
van politieke aard. Het kabi
net kon door het verzet van
vooral de CDA-ministers
Deetman (Onderwijs) en
Brinkman (WVC) niet beslui
ten tot een algeheel verbod op
discriminatie wegens homo
seksuele geaardheid en dieno
vereenkomstige leefwijze. Om
toch het regeerakkoord uit te
voeren en het gezicht van het
kabinet te redden werd daarop
gepoogd dit discriminatiever
bod in te passen in een brede
re wet, die ook ongerechtvaar
digd onderscheid op grond van
ras, godsdienst, politieke en le
vensovertuiging zou verbie
den. In zo'n wet zou kunnen
worden volstaan met vrij alge
mene bepalingen, waardoor
het voor het CDA zo gevoelige
punt van de homoseksuele ge
dragingen zou kunnen worden
omzeild.
Ook hierover was echter geen
unanimiteit binnen het kabi
net mogelijk, zodat de VVD nu
zelf het heft in handen wil ne
men. Maar dan wel met een
„brede wet" als uitgangspunt,
want op die manier is de kans
het kleinst dat het CDA voor
het hoofd wordt gestoten, iets
dat de VVD zoveel mogelijk
wenst te vermijden, desnoods
ten koste van vrouwen en ho
moseksuelen. Het CDA is im
mers nog steeds de coalitie
partner van de liberalen en als
Nijpels en de zijnen nog een
kansje willen houden straks
weer mee te mogen doen in
het volgend© kabinet, kan dat
alleen bij de gratie van het
CDA.
Schoothondje
Hetzelfde geldt in feite voor
de PvdA. Ook de socialisten
zijn al sinds 1978 vurig voor
stander van een wet die discri
minatie van vrouwen en ho
moseksuelen apart aanpakt.
Tot vorige week zaterdag
werd dit geloof met kracht be
leden en werd de liberale
koerszwenking richting CDA
weggehoond. Den Uyl betitel
de een week geleden Nijpels
nog als „het schoothondje van
het CDA", dat dankbaar kwis
pelt als hem af en toe een
brokje wordt toegeworpen.
Dinsdag bleek de PvdA-wind
opeens uit een geheel andere
hoek te waaien. De fractie
verklaarde zich met nadruk
bereid met de VVD te gaan
onderhandelen over de door
de liberalen (ter wille van het
CDA) gewenste brede anti-dis-
criminatiewet „Je moet in de
politiek van dag tot dag reage
ren op voorstellen die op je af
komen", verklaarde woord
voerster Jeltje van Nieuwen-
hoven de ommezwaai, of
schoon van enig nieuw feit in
de voorstellen absoluut geen
sprake was. „Als we allemaal
op ons eigen standpunt blijven
staan komen we ook geen stap
verder. Het gaat tenslotte om
meerderheden", voegde zij
daar later desgevraagd nog
eens aan toe.
Meerderheden
In de politiek draait het inder
daad om meerderheden. En
zowel VVD als PvdA weten
dat zij na de stembus-slag van
21 mei volledig overgeleverd
zijn aan het CDA, willen zij
meedraaien in de volgende
meerderheidsregering. Dat is
de socialisten bij nader inzien
ook duidelijk geworden. Hoe
wel zij het helemaal eens zijn
met de kleine linkse partijen
en liever deze eindeloos ver
traagde kwestie snel de wereld
uit zouden willen helpen, kan
en mag de PvdA het CDA niet
te veel ergernissen bezorgen.
Nu de anti-discriminatiewet
geving nadrukkelijk door pre
mier Lubbers tot „vrije kwes
tie" is bestempeld (overigens
tot woede van het CDA) heeft
de VVD de vrije hand met de
PvdA zaken te doen. Maar de
grenzen daarvan blijven ten
volle bepaald door het CDA,
dat hoe dan ook te vriend
moet worden gehouden.
Maór als samenwerking tussen
PvdA en VVD tot een wet zal
leiden die alle vormen van
discriminatie verbiedt, ook die
van homo's en vrouwen, dan
is het uiteindelijke doel toch
bereikt, zou men kunnen zeg
gen. Inderdaad, alsMaar
wie zijn oor op het Binnenhof
te luisteren legt krijgt te horen
dat zelfs de meest betrokkenen
in PvdA en WD daar niet in
geloven. Er is vóór de verkie
zingen gewoon geen tijd meer
om de zaak definitief te rege
len, zo wordt achter gesloten
deuren erkend. Als alles mee
zit kan er volgend jaar hooguit
een initiatief-wetsontwerp bij
de Kamer liggen, dat gesteund
wordt door PvdA en VVD en
wellicht toch ook door één of
meer kleine linkse fracties.
Maar zo'n ontwerp hoeft geen
enkele betekenis te hebben
voor de fracties die na de ka-
merverkiezingen aantreden,
laat staan voor een nieuwe re
geringscombinatie, waar hoe
dan ook het CDA in zal zitten.
In de kabinetsformatie kan al
het moois dat mogelijkerwijs
de komende maanden tot
stand wordt gebracht weer als
sneeuw voor de zon verdwij
nen. De kans is levensgroot
dat de politiek op het punt van
de discriminatie na de stembus
van 21 mei weer terug is bij
Af, waar de discussie in 1978
was gestart.
Al het gepraat over initiatief
voorstellen voor een Wet Ge
lijke Behandeling is dus niet
veel meer dan een politiek
spel. Van alle spelletjes die da
gelijks in politiek Den Haag
worden gespeeld is dit alleen
al door de aard van het onder
werp er één van een minder
hoog niveau. PvdA en VVD
mogen van het CDA naar hun
achterban toe nog even goede
sier maken met een tamelijk
loos en ongevaarlijk initiatief,
maar né 21 mei moeten ze
weer braaf terug in het hok.
Als twee schoothondjes.
ARJEN BROEKHUIZEN
Aor de goede orde: de burger inte-
Iseert zich alleen voor de vraag of
jt nieuwe paspoort „naar Europees
s en verpdel" hem meer gaat kosten. Ant-
'-EJJROftjQrd; waarschijnlijk zal het lood om
i muntP 'Jzer ziJn en blijven de kosten om
eiing gej zestig gulden schommelen. Maar
Laanj» is iets anders: wat beoogt de rijks-
erheid met de invoering van een
!uw paspoort? Het antwoord op die
aag is minstens zo belangrijk als de
aag wat de burger voor het nieuwe
Europese Gemeenschap
Konintófc
der
Nederlanden
>OT 12 ij
38.000. 1
paspoort betalen moet. Waarom? Om
dat het nieuwe paspoort het begin in
luidt van een nieuwe, uiterst fijnma
zige controle en registratie van per
soonsgegevens. Niet alleen in Neder
land maar ook in de Europese Ge
meenschap en straks ver daarbuiten.
Wie praten of, beter gezegd, ruziën
daarover? Dat zijn de staatssecretaris
sen Van Eekelen van Buitenlandse
Zaken, die produktie, afgifte en re
gistratie op een centraal punt gere
geld wil zien, en Van Amelsvoort
van Binnenlandse Zaken, die vindt
dat de gemeenten nog dagelijks be
wijzen heel goed zelf paspoorten te
kunnen afgeven en gegevens op te
slaan.
Wie heeft groot belang bij een goede
afloop van dit conflict? Dat is de
Staatsdrukkerij en -uitgeverij, die
volgens Buitenlandse Zaken niet in
staat is aan de hoge veiligheidseisen
te voldoen. Rondom de komst van de
nieuwe paspoorten (de streefdatum is
weer twee jaar opgeschoven en nu
vastgesteld op 1 januari '88) woedt
achter de schermen een gevecht om
geld, macht en invloed, die als het
aan premier Lubbers ligt, in het
voordeel van Van Eekelen zal eindi
gen. Voor wie zich erin verdiept, is
het verhaal bijna een roman. „Big
Brother" een stap dichterbij.
Het binnenwerk van het ontwerp dat de Staatsdrukkerij gemaakt heeft voor Buitenlandse Zaken, is
naar een ontwerp van de graficus Joost van Roon, die zich heeft laten inspireren door het begrip
„Nederland-waterland in vogelvlucht".
(ADVERTENTIE)
Bijzondere aanbieding van uw krant:
14-DAAGSE CRUISE
uisi? naar MADEIRA en de
n CANARISCHE
J EILANDEN
snJ Cruisen met het m.s. „Black Prince" vanuit
yenJ Rotterdam naar Madeira en de Canarische Ei-
jooc landen betekent een fantastische en zorgelo-
30 u ze vakantie. Niet alleen als comfortabel schip,
maar vooral als varend hotel geniet de „Black
- Prince" grote faam. De gerenommeerde keu-
ken, het stijlvolle restaurant, de gezellige
bars, de zonneterrassen, het eigen zwembad,
em« het casino, de winkels waar van alles te koop
er is, de bibliotheek en de bioscoop, ze dragen
mé alle bij om u waar voor uw geld te bieden en
kndj een zorgeloze vakantie op dit fraaie cruise-
>t5l schip te garanderen.
DONDERDAG 28 NOVEMBER 1985
wordt uit Rotterdam afgevaren voor een 14-
>171 daagse cruise naar de palmen en de zon. Ach-
tereenvolgens worden Lissabon, Madeira.
fla[ Lanzarote en Tenerife aangedaan. De terug-
pri) reis is over Las Palmas, Madeira en Tilbury
(Londen) weer naar Rotterdam. Aankomst
donderdag 12 december 1985. In de verschil-
lende aanloophavens worden uitstapjes geor-
I ganiseerd. In samenwerking met VCK-
K Zeereizen werd voor de lezers van onze krant
een aantal hutten gereserveerd tegen een
r aantrekkelijke prijs.
De aanbieding betreft:
- 4-persoons hut met j O O O
douche en toilet (violet)lOOOa"
- 2-persoons hut met
wastafel en toilet (licht- /MiA
blauw)2040."
- 2-persoons hut met /OC4C
douche en toilet (groen)O010i"
Toeslag 1-persoonshut 632.-
Bij deze prijs zijn de kosten van de cruise, het
logies en de maaltijden (ontbijt, koffie, lunch,
thee, diner, midnight snack) inbegrepen. De
betaling aan boord is in Nederlandse guldens
en er varen een dokter en een gediplomeerd
verpleegster mee.
De volledige folder met vaarschema e.d. kunt
u op ons ondervermelde adres inzien en ver
krijgen of wordt u op telefonisch verzoek
gaarne toegezonden.
Gecombineerde reisverzekering
35.- per persoon 5.- poliskosten.
Annuleringsverzekering
3 1/2% van de reissom 6.- poliskosten.
DEN HAAG Elke politie
man, elke douanebeambte of
marechaussee zal het beamen:
het mooiste zou zijn wanneer
alle lidstaten van de Europese
Gemeenschap een uniform
paspoort zouden voeren met
daarin een optisch leesbare op
gave van de persoonsgegevens,
die zowel in Ierland als in de
verste uithoek van Grieken
land, op de computer direct na
te trekken zijn. Het is ook de
droom van minister Van den
Broek van Buitenlandse Za
ken. Wat langs andere kana
len niet te regelen is geweest,
lijkt in deze tijd van elektroni
ca en uitgebalanceerde compu
ter-technieken nu ineens gere
aliseerd te worden: de opslag
van alle belangrijke persoons
gegevens op een centraal punt.
We spreken over het paspoort
„naar Europees model", een
„fraude-bestendig" bordeaux
rood boekje dat overal in de
Europese Gemeenschap nage
noeg hetzelfde formaat zal
hebben. De VS, Canada en
Australië en tal van andere
landen gebruiken soortgelijke
boekjes. De registratie van de
persoonsgegevens in al die
landen (sommigen landen zijn
daarin al heel ver, anderen
nog niet) lijkt „verdacht" veel
op elkaar. Het net sluit zich
langzaam.
Even in het kort een paar be
langrijke technische aspecten,
die een grote rol spelen. De
persoonlijke gegevens worden
straks niet meer in het boekje
gedrukt, zoals nu het geval is,
maar met behulp van een
kostbaar en geavanceerd foto-
chemisch proces letterlijk „in
het papier gestopt". Een com
puter kan de gegevens lezen.
Losse pasfoto's en met de hand
geschreven aanduidingen zijn
niet meer nodig en taboe. Het
boekje is ingenaaid en niet ge
niet, zodat het verwisselen van
bladzijden ook niet meer mo
gelijk is.
Controle op fraude
Wat wil Buitenlandse Zaken?
Premier Lubbers, die maandag
gesproken heeft met de kibbe
lende staatssecreterissen Van
Eekelen en Van Amelsvoort,
was dinsdagavond bereid er
desgevraagd enige uitleg over
te geven. „Minister Van den
Broek van Buitenlandse Za
ken wil een waterdichte con
trole en het gevaar van fraude
zoveel mogelijk uitsluiten.
Daar draait het om. Ik vind
dat hij gelijk heeft. Daarom
heb ik Van Eekelen en Van
Amelsvoort gevraagd het mi
nisterie van Justitie erbij te
betrekken om naar die fraude
te kijken. Maar ik heb ze ook
gevraagd dat ik precies becij
ferd wil zien wat het nieuwe
paspoort kost als Buitenlandse
Zaken het helemaal verzorgt
en wat het kost als de gemeen
ten het doen, omdat daarover
geen duidelijkheid bestaat. Dat
neemt niet weg, dat de veilig
heid centraal staat", zei Lub
bers. Zijn boodschap is duide
lijk.
Paradijseljk
Drs. P. Uiterlinden, hoofd bu
reau paspoortaangelegenheden
van Buitenlandse Zaken, is in
genomen met de steun van
Lubbers. „Wat de Staatsdruk
kerij nu maakt is een puur
slecht produkt. Er circuleren
op de zwarte markt 35.000 pas
poorten, die voor een bedrag
van 4000 tot 5000 gulden van
de hand gaan. We willen een
hoogwaardig en fraude-be
stendig produkt. Maar de men
sen moeten ook niet denken,
dat Big Brother nu in aantocht
is. Als wij op dit punt vijf pro
cent van de mogelijkheden
hadden, die men ons toedicht,
dan zouden we in een paradij
selijke toestand leven. Het zou
natuurlijk wel mooi zijn, want
zoals het nu gaat, kan het niet
meer; maar we zijn nog lang
niet zover".
Wat wil Binnenlandse Zaken?
Dit ministerie vindt dat de ge-
door Buitenlandse Zaken een
brevet van onvermogen moet
laten opspelden. Sterker nog,
er is altijd gestreefd naar het
overhevelen van rijkstaken
naar lagere overheden. Met de
rijbewijzen is dat al gebeurd.
Waarom zou dat nu ineens
met paspoorten niet meer kun--
bers dat nu eerst laat onder
zoeken bij Justitie, want wij
kunnen best aan die eisen vol
doen. Kwestie van organiseren
en rekenen. En als BZ zegt,
dat zij het paspoort voor
25 gulden kunnen maken,
vragen wij ons af, of de burger
de afgelopen jaren die 47,50
rijksleges voor de flauwekul
betaald heeft", luidt het com
mentaar van drs. F. Meijer
Van Meijbeek, plaatsvervan
gend hoofd algemene en juri
dische zaken van de Vereni
ging van Nederlandse Ge
meenten.
Nul komma nul
•Hij bestrijdt dat de gemeenten,
die om aan de eisen van BZ te
kunnen voldoen, zelf dure ap
paratuur moeten gaan kopen,
ook hun prijs zouden moeten
verhogen. Volgens hem kun
nen er ook meerdere, regiona
le paspoortdrukkerijen komen.
BZ is daar fel op tegen. Uiter
linden: „Dan gaan al die per
soonlijke gegevens over veel
langere lijnen en dat vergroot
de kwetsbaarheid in hoge
mate. De gemeenten, die de
lege boekjes krijgen, willen
daarin dan later een kaart met
alle gegevens erop verwerken.
Echt, dat gaat niet. Die tech
niek, die we in een laborato
rium hebben laten .beproeven,
beantwoordt totaal niet aan
onze eisen en is volkomen on
betrouwbaar. Zo kun je de
fraude niet tegengaan. Het
spijt ons voor de gemeenten,
maar daar beginnen we dom-
„weg niet aan".
Uiterlinden bestrijdt- ook het
verhaal van de VNG dat on
der meer in de VS het afgeven
van paspoorten wel naar de
gemeenten is overgeheveld.
„Dat is gewoon niet waar. In
de VS moet de burger die een
paspoort wil hebben, zich mel
den bij een paspoort-agency,
die in rechstreekse verbinding
staat met een centraal punt
waar alles is geregistreerd. De
bemoeienis van de lagere
overheden is nul komrria nul".
Order
De Staatsdrukkerij volgt het
conflict op de voet, al staat dit
bedrijf er feitelijk buiten. Wie
het boekje ook uitgeeft, de
Staatsdrukkerij wil de order,
waar enige miljoenen mee ge
moeid zijn, graag hebben. Di
recteur technologische zaken
ing. J. van Wees: „Wij maken
al sinds mensenheugenis pas-
Directeur ing. J.
van Wees (links)
van de Staats
drukkerij laat sa
men met secreta
ris mr. E. Bakker
de map zien met
de nieuwe pas-"*
poorten „naar
Europees mo
del". Op de ach
tergrond de elek
tronisch afge
grendelde en be
veiligde ruimte
waar het huidige
paspoort wordt
gedrukt. (Foto:
Milan Konvalinka)
poorten. BZ doet nu net alsof
wij het nieuwe paspoort niet
zouden kunnen maken. Dat is
flauwekul, want we kunnen
het wel".
Van Wees laat een boek zien
met modellen, inclusief de fo-
tochemisch geprepareerde
bladzijde met de persoonlijke
gegevens. Ook het andere bin
nenwerk naar een ontwerp
van de graficus Joost van
Roon die op een opmerkelijk
fraaie manier het gegeven
„Nederland-waterland" uitge
werkt heeft, is op een bijzon
dere manier gemaakt. Fraude'
is nagenoeg onmogelijk.
Uiterlinden van BZ (dat ook
offerte gevraagd heeft bij de
geld-drukker Joh. Enschedé in
Haarlem) maakt er geen ge
heim van geen hoge pet op te
hebben van de nu beschikbare
know-how op de Staatsdruk
kerij. „Dingen die binnenska
mers gezegd worden, ga ik
niet op straat brengen. Maar ze
hebben op dit moment de
techniek niet in huis om te
kunnen maken wat wij willen
en dat hebben anderen wel.
We zijn streng, want de fraude
is ongekend en niet alleen in;
Nederland".
Premier Lubbers is het da;
jroerend mee eens. Maar over
de bescherming Van de per
soonlijk privacy spreekt nie
mand.
ED FIGEE
