in
TAFEL
,Wat Bonders beweren over
geforceerde eenheid is onzin
Religieuze leerlingen zijn nooit de beste
£cidócSoiwcm<^
iï
R
Paus waarschuwt Brazilië
voor „valse bevrijding"
EcidócSouicmt
m
SECRETARIS SAMEN OP WEG:
kerk
wereld
beroepingen
Joden vieren
Loofhuttenfeest
Direkteur Habets verlaat
Instituut Evangelisatie
EX-LERARES OVER ONDERWIJS IN TSJECHO-SLOWAKIJE:
Hoopvol geluid uit Mexico
weer
E
bei
ACHTERGROND
DINSDAG 1 OKTOBER 198S PAGINA 2
Russisch-Orthodoxe kerk in China heropend
Na ruim 20 jaar is de Russisch-Orthodoxe kerk in de staat
Xinjiang Uygur in het Noordwesten van China heropend. De
heropening vond plaats in het kader van de herdenking van
het feit dat 30 jaar geleden deze autonome staat bij de grens
met de Sovjetunie werd gesticht Dit heeft het persbureau
Nieuw-China bekend gemaakt.
Ongeveer honderd Russisch-Orthodoxe gelovigen hebben in
de hoofdstad Xinjiang Urumqi de heropening gevierd. In
deze staat met 13 miljoen inwoners wonen in totaal 2600 Rus-
sisch-Orthodoxen, aldus Nieuw China.
PCR-giften voor bestrijding apartheid
Organisaties die de de apartheid in Zuid-Afrika bestrijden of
vechten voor de onafhankelijkheid van het door Zuid-Afrika
bezette Namibië, ontvangen ruim de helft van de 396.000 dol
lars (ruim 1.2 miljoen gulden) aan giften voor 1985 van het
Speciaal Fonds van het Wereldraad van Kerken-programma
tot bestrijding van het racisme (PCR). De Namibische bevrij
dingsbeweging SWAPO ontvangt 110.000 dollar (ruim 330.000
gulden) voor juridische bijstand, informatie en onderwijs ten
behoeve van familieleden van gedode of gevangen Namibiërs.
De Zuidafrikaanse bevrijdingsbeweging ANC ontvangt 77.000
dollar (ruim 230.000 gulden) voor vluchtelingenwerk.
Geluk is een wonderlijke
zaak: hoe meer je ervan
weggeeft, hoe meer je
ervan bezit
Het is „gewoon onzin" te
beweren dat het Samen
op Weg-proces van bo
venaf gedreven wordt en
dat de plaatselijke ge
meenten derhalve onder
druk komen te staan om
toch maar mee te doen.
Zo reageert de secretaris
van de Raad van Deputa-
ten van Samen op Weg,
de gereformeerde predi
kant B. J. Aalbers, op on
der meer het artikel in
„de Waarheidsvriend"
van dr. S. Meijers en ir.
J. van der Graaf, twee
vooraanstaande leden
van de Gereformeerde
Bond in de Nederlandse
Hervormde Kerk. Daar
in waarschuwden zij
voor „geforceerde een
heid".
Voordat het Samen op Weg-
-proces begon was het beleid
van beide synoden erop ge
richt plaatselijke samenwer
king mogelijk te maken. Zo
wel de Hervormde als de Ge
reformeerde Kerken stelden
daartoe in 1972 een hele
reeks maatregelen op. In
1979 werden de Regels voor
plaatselijke samenwerking
vastgesteld, die in de zoge
naamde Tussenorde zijn op
genomen.
De plaatselijke samenwer
king leidde tot veel vragen:
over gezamenlijke verkiezing
van ambtsdragers, ongelijk
heid in beheerszaken enz.
Het grondvlak vroeg „bo
ven" om die vragen op te los
sen en niet andersom, aldus
Aalbers. Hetzelfde geldt min
of meer voor samenwerking
op het niveau van de classis,
de provincie en de organen
van bijstand/deputaatschap-
pen.
De pijn zit echter anders, zo
schrijft Aalbers. Pas na 1982,
toen beide synoden verklaar
den dat de kerken mogelij
kerwijs in 1986 in staat van
hereniging zijn, klinken de
roepstemmen over gefor
ceerd worden. „Men is aller-
fisch voor het woord en het
egrip hereniging. Bijvoor
beeld omdat sommige (nogal
aardig wat!) hervormden de
.vaderlandse kerk' verabso
luteren en in feite ten op
zichte van de gereformeer
den (bij voorkeur wel de af-
fescheidenen genoemd) maar
én formule kennen, name
lijk terugkeer naar de her
vormde moederkerk."
„Veel gereformeerden den
ken nog dat we in een situa
tie als ae jaren dertig verke
ren, waarin niets veranderd
is, en vragen heimelijk van
de hervormden om te wor
den als de gereformeerden
van toen. Hereniging is er in
beide gevallen niet bij," aldus
Aalbers.
Dat moet men niet verhullen
door te roepen over „force
ren", „drijven van bovenaf"
en zo. Want „boven" is zo be
daard als het maar kan en
heeft op het gebied van here
niging nog nooit veel verzon
nen. Dat doet men van on
derop. Niet overal, maar ook
niet nergens, aldus Aalbers.
Priester in
gevangenis
Shanghai
overleden
Priester Stanislaw
Shen is kortgele
den in een gevan
genis te Shanghai,
waar hij al jaren
gevangen werd ge
houden, overleden.
Dat heeft de men
senrechtenorgani
satie IGFM verno
men. Waarom de
priester was gear
resteerd en of er
ooit een officiële
beschuldiging te
gen hem is inge
bracht is niet be
kend. Wel is open
baar geworden dat
Shen maanden
achtereen met
handboeien geke
tend in zijn cel
heeft gezeten en
dat hij ook op an
dere wijze is mis
handeld.
Boekverbranding
in Amsterdam
t
In de tuin van de Amster
damse Bhagwan-commune
hebben Nederlandse sany-
assins „het rode boekje"
van het rajneeshisme ver
brand. De leider van de
beweging had opdracht
gegeven het boek te ver
branden, omdat deze door
de uitgeweken privé-secre-
taresse Ma Anand Sheela
is samengesteld. Met de
ceremoniële boekverbran
ding wil de Bhagwan „afre
kenen met de religie van
het rajneeshisme, die is
opgericht door een bende
fascisten". Zoals bekend
beschuldigt de goeroe
Sheela en haar medestan
ders van talrijke misdaden.
In Rasjneeshpoeram, in de
Amerikaanse staat Ore
gon, zijn de boeken in aan
wezigheid van de Bhagwan
verbrand. Tevens zijn ach
tergebleven kleren van
Sheela op de brandstapel
gegaan.
Paus Johannes Paulus II
heeft de Brazilianen ge
waarschuwd om te wa
ken tegen bepaalde one
nigheden in de kerk die
vrijdenkerij en verrader
lijke bekeringsdrift be
vorderen.
De paus maakte deze opmer
king tegen Braziliaanse pries
ter die op bezoek waren bij
de paus. Brazilië is het land
met de meeste katholieken,
maar tevens ook het thuis
land van de bevrijdingstheo
logie, een leer die wordt be
streden door het Vaticaan.
Hij roemde de Braziliaanse
kerk in de bestrijding van
honger, kindersterfte en an
alfabetisme. Hij voegde daar
aan toe: We moeten de mens
heid uit de onwetenheid ha
len, maar daarbij moeten we
haar wel een integrale ont
wikkeling geven, want een
opvoeding die leidt tot onder
werping aan een ideologie
geeft geen echte bevrijding
maar veroorzaakt een nieu
we vorm van slavernij.
Johannes Paulus II noemde
de bevrijdingstheologie niet
met name. Eerder dit jaar
heeft het Vaticaan pater Leo
nardo Boff - een van de
meest vooraanstaande figu
ren in de bevrijdingstheolo
gie - verboden om in het
openbaar verklaringen af te
leggen. Volgens het Vaticaan
is de bevrijdingstheologie, die
overeenkomsten zoekt met
sommige marxistische leer
stellingen, gevaarlijk.
Nederlandse Hervormde
Kerk
Beroepen te Maassluis, P.
Vermaat te Veenendaal.
Aangenomen naar Geervliet
en Heenvliet, mevr. M.
Geense kandidaat te Utrecht.
Bedankt voor Emmeloord
(NOP), L. A. Nell te Middel
burg.
Gereformeerde Kerken
Aangenomen: naar Winsum
(Friesland), drs. W. Veenstra
kandidaat te Kampen; naar
Drachten (Zuiderwijk), drs.
M. J. Koppe te Ter Apel.
Christelijke Gereformeer
de Kerken
Beroepen te Alphen ad Rijn,
L. W. van der Meij te Zaam-
Een orthodoxe jood kijkt een Loelav nauwkeurig na op
scheurtjes of vlekken. Wanneer de tak niet helemaal gaaf is,
moet hij worden weggegooid
Joden over de hele we
reld vieren dezer dagen
„Loofhuttenfeest" (Soek
kot). Volgens de inzettin
gen uit Leviticus 23 39-
43 gedenken zij de woes-
tijntocht, vanuit Egypte
naar het beloofde land.
Soekkot doet mensen besef
fen dat er een God is die be
schermt en de geschiedenis
door Zijn volk leidt. Dat is
niet alleen een ervaring uit
het verleden, maar kan
steeds opnieuw worden be
leefd.
Het feest speelt zich af rond
een speciaal gebouwde hut,
met een min of meer open
dak, ter herinnering aan de
schamele onderkomens om
de woestijn.
De hutten verbeelden ook
dat het wezen van het mens
zijn niet samenvalt met wel
varend leven, in huizen van
steen. Dat leven kan er toe
leiden de welvaart te stellen
bóven de mens.
Het Loofhuttenfeest is ook
een oogstfeest. De „loelav" is
daarvan het symbool: een
feestbundel samengesteld uit
vier vruchten van de oogst.
Die vruchten zijn de etrog,
een citrusachtige vrucht; de
loelav, een tak van de dadel
palm; de hadas, de mirtetak
en de arawa, een twijg van
de beekwilg. De naam van de
palmtak is overgegaan op de
hele bundel, die in tweeën is
gedeeld. De citrusvrucht
wordt in de linkerhand ge
houden, de overige vruchten
worden uiterst nauwkeurig
gerangschikt bijelkaar ge
houden door een palmblad.
Met de bundel in de handen
wordt o.a. een rondgang door
de synagoge gemaakt.
Soekkot is een uitermate vro
lijk en gastvrij feest. Hoogte
punt is het slotfeest op de
achtste dag: vreugde van de
leer (Simchat Tora)
Directeur Leo Habets ver
laat per 31 december het
Instituut voor Evangelisa
tie te Doorn om regionaal
directeur te worden van
Campus Crusade for
Christ in Noord-West-Eu
ropa.
Habets, die vijftien jaar in
Doorn heeft gewerkt, wordt
opgevolgd door Hans Pruis,
die sinds vijf jaar bij het In
stituut werkt, momenteel on
der meer als hoofdredacteur
van „Uitdaging". Habets
krijgt per 1 februari 1986 de
leiding van het werk van
Campus Crusade for Christ
in dertien Westeuropese lan
den, van Finland tot Oosten
rijk. De bedoeling is dat hij,
daarbij gesteund door 320
medewerkers, de „Er is
hoop"-activiteiten in Europa
zal organiseren.
Hij blijft betrokken bij het
Instituut voor Evangelisatie,
waarvan hij per 1 januari
voorzitter van het bestuur
wordt als opvolger van Jan
Kits jr.
Het behoort tot de doel
stellingen van een school
in Tsjecho Slowakijke
het godsdienstonderricht
zoveel mogelijk te sabo
teren. Voor elke leerling
die kan worden overreed
het verder te laten afwe
ten'bij het godsdienston
derricht krijgt de klasse-
leraar een beloning van
200 Kronen. Elke leraar
en lerares beschikt over
een lijst met namen van
kinderen die voor dat
onderricht staan inge
schreven, zodat zij ook
de kans krijgen die leer
lingen slechte cijfers te
geven.
Dat onthult Jana Micianova,
ex-lerares in de CSSR. Gods
dienstonderwijs wordt stee
vast als laatste schooluur ge
geven, waardóór die leerlin
gen zich niet zo goed als an
deren kunnen voorbereiden
op de lessen van de volgende
dag en dan juist een -beurt
krijgen bij overhoren.
Het behoort volgens me
vrouw Micianova, diecwerd
ontslagen toen ze rooms-ka-
tholiek werd, tot de plichten
van eén „socialistische le
raar", religieuze leerlingen
nimmer het predikaat „beste
van de klas" te geven.
Op de school waar zij les
heeft gegeven voer de direc
teur op een lerarenvergade
ring uit tegen een lerares,
omdat in haar klas zo'n scho
lier primus was geworden.
zoekt de godsdienstlessen:
hoe kan die nu ooit een voor
beeld zijn voor de klas. Dat
moet aan het eind van het
jaar veranderd zijn", beet de
directeur haar toe.
Voor het volgen van gods
dienstonderricht zijn speciale
formulieren nodig, die in het
bijzijn van beide ouders die
daarom hebben gevraagd,
moeten worden ingevuld.
Dat kan uitsluitend 's och
tends, als die gewoonlijk
moeten werken, verklaart
mevrouw Micianova.
Natuurlijk wordt de aanmel
ding ook gemeld aan de
werkgever van de ouders.
Bovendien bezoeken leraren
die ouders thuis om op ze in
te praten, waarbij de ouders
soms door de knieën gaan en
beloven, dat hun kind na de
eerste communie de lessen in
godsdienst niet meer zal vol-,
gen. De cijfers op school wor
den dan eerst veel beter,
maar daarna zakken ze weer
in omdat het kind door die
manipulaties uiterst onzeker
is geworden en zijn plaats in
geestelijke zin niet meer kan
vinden, vertelt mevrouw Mi
cianova.
Spanningen
Naar de mening van de ex-
-lerares ondervinden de be
trokken kinderen die druk
als onrechtvaardig en zijn zij
zich ook bewust van hun
hulpeloosheid tegenover die
overmacht. Niet zelden leidt
de druk tot grote spanningen
in de gezinnen, waardoor
mede de opzet van de Staat
wordt bereikt, religieuze ge
zinnen zoveel mogelijk te
verzwakken. Maar aan de
andere kant bereikt de Staat
ook met zijn atheïstische
dressuur, dat er mensen op
groeien die serviliteit en leu
genachtigheid als overtuiging
met zich dragen „als een
soort morele verworvenhe
den van de zogenaamde soci
alistische mens", aldus me
vrouw Micianova, wier uitla
tingen het Westen kortgele
den hebben bereikt.
Naar haar mening zijn de
strijdlustige en overtuigde at
heïsten allang uitgestorven
en is atheïstische opvoeding
meer en meer een formele
aangelegenheid aan-het wor
den.
Zij voelde zich gedrongen be
kendheid te geven aan deze
omstandigheden in het Tsje-
choslowaakse onderwijs, om
dat die niet algemeen bekend
zijn. Alles wat in een leraren
vergadering wordt besproken
moet als dienstgeheim wor
den beschouwd, daar Tsje-
rechten van de mens heeft
ondertekend. Zou de druk op
het godsdienstonderwijs aan
de grote klok worden gehan
gen dan moeten onaangena
me gevolgen worden ge
vreesd.
Daarom zou mevrouw Micia
nova het toejuichen als ou
ders die hun kinderen reli
gieus willen opvoeden, zich
aaneensluiten om het de au
toriteiten in het openbaar
knap lastig te maken, des
noods tot en met openbare
demonstraties toe.
- ters 1
^collet
tuigii
.mistei
Hoewel zondag, tien dagen na de aardbevingsramp, of#°er
nieuw twee baby's levend uit de puinhopen in Mexico-StaPkt0^
zijn gehaald, moet nu wel worden aangenomen dat er
meer overlevenden zullen worden geborgen. Gaandewe^ad
zullen de vele Mexicanen, die nog vertwijfeld hoopten op cjproce
redding van vermisten, in het verlies van hun dierbaren bede V
rusten. Voor het merendeel zullen die hoogst waarschijnlijk?0*
nooit gevonden, laat staan geïdentificeerd kunnen wordeif
Een afschuwelijk menselijk drama, want vermissing is voOg"s"
nabestaanden altijd uiterst moeilijk te verwerken. De werelcj^ar
die enige tijd de adem heeft ingehouden, staat ondertusset
nauwelijks nog stil bij de tragedie in Mexico.
Inmiddels wordt in dat land getracht orde op zaken
stellen. Verwijten over de woonomstandigheden in Mexico'V»-
Stad een mensenpakhuis met achttien miljoen inwonen
waar de omvang van het aantal slachtoffers voor een be-*
langrijk deel aan geweten moet worden, zijn nog lang niebj
verstomd. Het ziet er echter naar uit dat de Mexicaanse over")
heid vooral de blik op de toekomst zal richten.
De samenklontering van achttien miljoen mensen in Mexk,
co-Stad wordt vooral veroorzaakt doordat het overheidsap-W T
paraat, de helft van de industrie en nog tal van andere acti-
viteiten en diensten in de hoofdstad zijn samengebracht. Nu-
veel ministeries, kantoren en bedrijven zijn verwoest, wordf"
er echter gewerkt aan een plan een aantal ministeries weel
op te bouwen in het Mexicaanse binnenland, zodat voor on-DEft
geveer een miljoen ambtenaren en hun vier miljoen gezinsl^-pvdj
den ver van Mexico-Stad een nieuwe woonstee zal moetentiek
verrijzen. minj
land
DAT zelfde wil men doen met ongeveer duizend grote kan-wil I
toorgebouwen en het daarin werkzame personeel, terwijl te-wikl
vens gedacht wordt aan subsidies voor particuliere bedrijfjeskan)
die de verwoeste stad willen verlaten. Hoewel er uiteraard'Wikl
nog veel meer zal moeten gebeuren om de materiële gevol- hebl
gen van de aardbevingsramp te boven te komen, vórmen-wcK
deze plannen temidden van alle triestheid toch een hoopvól#ls
geluid. :~I Herl
i gele
IN schrille tegenstelling daarmee waren in een van de eerste-J^e.
dagen na de ramp medelingen over het wereldkampioeri-
schap voetbal. Terwijl er nog grote onzekerheid bestond over -
het aantal slachtoffers dat onder het puin lag bedolven eWPen
redders dag en nacht in de weer waren met het zoeken naari^
overlevenden, meende de internationale voetbalorganisatie^rui>
in grote ijver al te moeten melden, dat de wereldkampioert- -^ru^
schappen in Mexico volgend jaar gewoon zullen doorgaan. Dieii
Met die „verlossende mededeling" had men wat ons betreft e{
beter nog wat kunnen wachten.
Nog vrij warm
DE BILT (KNMI) De perio
de met zonnig en vrij warm
weer lijkt op zijn eind te lopen.
Morgen zijn er nog perioden
met zon, en de temperatuur
Gehaktsaus met
sperziebonen en
aardappelen vla
met gebakken
appel
Nodig voor twee personen:
1 ui, 20 g margarine, 200 g
gehakt, 2 dl water, 1 bouil
lonblokje, halve paprika,
tomatenpuree, paprikapoe
der, 8 g maizena, peterse
lie, basilicum, zout;
400 g sperziebonen, zout,
nootmuskaat;
Vi tot 1 kg aardappelen;
Vi liter melk, 25 g custard,
30 g suiker, 1 appel, 20 g
margarine, 1 lepel suiker,
kaneel.
Fruit de kleingesneden uit
lichtbruin in de margarine.
Bak vervolgens al roerende
het gehakt mee tot het licht
bruin begint te worden. Voeg
het water toe met het bouil
lonblokje, stukjes paprika, to
matenpuree en paprikapoe
der en laat het mengsel tien
minuten stoven. Bind de saus
met de met weinig koud wa-
maizena en
knipte peterselie, basilicum
en zout.
Kook de sperziebonen gaar
in weinig water met zout.
Reken voor dunne bonen
een kooktijd van een kwar
tier en voor dikke exempla
ren (zo langzamerhand de
laatste uit de tuin) vijfen
twintig minuten. Strooi als
afwerking alleen, nootmus
kaat over de bonen, de ge
haktsaus voegt voldoende
smaak toe aan de maaltijd.
Zet de helft van de melk op.
Meng custard, de eerste por
tie suiker en weinig koude
melk tot een glad papje.
Schenk er al roerende hete
melk bij en doe het mengsel
in de pan. Laat de vla onder
voortdurend roeren kort ko
ken en voeg er van het vuur
de rest koude melk aan toe.
Snijd de geschilde en geboor
de appel in schijven. Bak de
appelschijven in de margari
ne langzaam lichtbruin en
gaar en leg ze op dessert-
bordjes. Strooi suiker met
kanaal op de appel en giet er
.de vla over.
JEANNE
Lgi
;èe&
kan opnieuw oplopen tot mid-f4^?fr
dagwaarden tussen 18 gradenr1- 1
in het Waddengebied en 24^
graden plaatselijk in het zui-'«"lT
den van het land. Vannacht is7
er weer hier en daar mist, bij''
een minimumtemperatuur van*
ongeveer 13 graden. De wind1?
waait uit richtingen tussen
zuid en zuidwest, morgen aanp-
de kust nu en dan krachtig.]^,
Het hogedrukgebied dat ons^'V
het mooie weer heeft gebracht,
verliest langzaam terrein.
Donderdag is er al meer be
wolking, en ook kans op
regen- of onweersbui. Het;!
wordt dan nog wel vrij warm.Lm
Vanaf vrijdag komen we4n de-avQg
invloedsfeer van oceaande--^-
pressies terecht. De regenkanscfc^ k
neemt toe, en de temperatuur.SCna]
gaat terug naar ongeveer ITïStuui
graden. o univ
3f.' 'T rnini
Vooruitzichten voor divers,è^v
Europese landen, geldig voor .-,
donderdag en vrijdag:
Zuid-Scandinavië: Half tot zwaar be- De a1
wolkt, vooral vrijdag kans op regen, scholi
Middagtemperatuur tussen 15 en lS^erk
graden. lange
Britse eilanden: Veel bewolking en: c
van tijd tot tijd regen. Middagtempe- oö Uti
ratuur van 13 graden in noord-Schot—een a
land tot 19 graden in zuidoost-Enge-'öpger
land- In ee
Benelux, noord-Frankrijk, noord- n3an 1
-Duitsland: Donderdag nog aten toe^'tS ges
zon, vrijdag veel bewolking en katpsccmive
op regen, mogelijk met onweer. MÖ- ^turei
dagtemperatuur donderdag rond. 21'.
graden, vrijdag enkele graderr lager. j^ad
Midden- en zuid-Duitsland: Perioden rschok
met zon en vrijwel overal droog.
Middagtemperatuur tussen 17 en 23":
Midden-en zuid-Frankrijk: Donder-- Geert
dag zonnig, vrijdag vanuit het westen 14.00
bewolking en kans op een re- avond
29 graden aan de Rivièra.
Spanje, Portugal: Donderdag zonnig,,^. m
vrijdag vanuit het westen bewolking' I K
en kans op een regen- of onweersbui. L/ü
an 22 graden inn.
31 in het mid- 1
regen- of onweersbui. uil
Middagtemperatur van 22 graden inn.
het noordwesten t fjjÉ' -
den, zuiden en oosten.
Italië, Joegoslavische kust, Grieken--"=
land: Droog en zonnig. Middagtempe--£)]£]\j-
fwWettè1!
b! Huis,
Alpengebied: Droog en overwegend i-interv
zonnig. Middagtemperatuur tussen löivóor-
en 24 graden. het w
Weer Max Min Ne# delijk'
temp temp slag sproki
Amsterdam' onbew. 22 13 0 n,
De Bilt mist 23 12 O j3" f
Deelen mist 22 12 dat k
l Diepe
rond 1
land 1
atjhttii
den. I
21 12-
23 11
23 1L Olï.!
onbew. 21 9
Brussel
Dublin
Frankfort
Genève
Helsinki
Innsbruck
Klagenfurt
Kopenhagen
FRI
