male
Nieuw Academisch
Ziekenhuis Leiden
heeft allure van
een modern hotel
Leidse
Plein
kloppend
hart
nieuwbouw
'CcidóGSoUAOtlt'
BER 19
Ondanks de enorme afmetingen van de nieuwbouw zal de patiënt in het AZL toch veel
gezelligheid kunnen vinden. (Foto: Dirk Ketting).
wastat
onkelijl
!e etaj
iat in 4
age: ov*
kamer 4
tage: v«
ner. gro*
°°°'- REIDEN - Na twintig jaar
(an plannen maken en
at'stlwfoorbereidingen is het dan
Ïpka'r3?ver- De eerste fase van de
an tojiieuwbouw van het
b<K"a°*cademisch Ziekenhuis in
iden is klaar. Volgende
iaand zal de verhuizing en
richting beginnen, een klus
e te vergelijken is met het
richten en aankleden van
jo'n vijfhonderd
«gezinswoningen. Half
latum december gaan de patiënten
«ü'unjifver. De officiële opening van
lit gigantische gebouw wordt
olgend jaar mei verwacht,
"evens zal dan waarschijnlijk
Ie eerste paal voor het tweede
leel van de nieuwbouw de
ond in gaan. Het totale
lekenhuiscomplex moet in
992 gereed zijn. Het heeft
an zeker driekwart miljard
;ulden gekost en heeft een
letto vloeroppervlak van
ngeveer 85.000 vierkante
n pinnieter oftewel zeventien
i,. Voetbalvelden. Het zal het
odernste en op een na
ootste academisch
iekenhuis in Nederland zijn.
oor allerlei voorzieningen
rijgt het nieuwe ziekenhuis
te ïaSenslotte alles van een modern
^Jiotel, zodat de patiënt
i^rmondanks de enorme
o^k'iïlJafmefingen van het
TOdorlionderkomen veel gezelligheid
lei'wfkal kunnen vinden. Een
onvruchtbare samenwerking
<*>■- "tussen bedrijfsleven en
ziekenhuis moet van het
h„ ^centrum van het gebouw een
voorziakloppend hart maken. Dit
£k.rrï,hart" heeft de naam Leidse
VbVein gekregen.
Bgellng)
inSw|ljot nu toe heeft de samenwerking met
fhct bedrijfsleven erg gunstige resultaten
00,- kt opgeleverd", zegt mr. dr. J.H. Peters, al-
rmeen directeur van het Academisch
iekenhuis Leiden, tevens eindverant-
'oordelijke voor de nieuwbouw. „Vroe-
>er deden we in het ziekenhuis bijna al
les zelf. Het schoonmaken, de was, het
ten enz. Tegenwoordig zijn veel van
leze taken uitbesteed en dat werkt per
fect. Door de bezuinigingen werd de
'raag opgeworpen wat de ware taak van
:en ziekenhuis is. En het enig juiste ant-
voord is dat wij er zijn voor de patiënt.
'Er wordt veel geklaagd over de bezuini-
1 'gingen, maar toch hebben die ook veel
goeds opgeleverd. Door het uitbesteden
ivan allerlei zaken gaat alles gewoon veel
efficiënter en dat werkt voor iedereen
\u'2,'heter. Het ziekenhuis is er voor de pa-
Vgrelicnt en wasserÜ voor de was- De lÜd
ikast; |dat commercie een vies woord was, is
1.296jvoorbij. De samenwerking is alleen
ïoverümaar vruchtbaar. De patiënt is het mid-
idelpunt en daar bouw je een hele organi
satie omheen", aldus de heer Peters.
I Leidse plein
Die samenwerking met het bedrijfsleven
krijgt in het nieuwe gebouw nog verder
Igestalte. In de grote centrale hal. op de
tweede verdieping van de nieuwbouw,
moet een heus Leidse Plein worden ge
creëerd. Een veelheid aan winkeltjes,
eettentjes, koffieshops, die allemaal op
commerciële basis zullen werken, moet
die grote ruimte een bedrijvigheid geven
die aan het gelijknamige plein in Am
sterdam doet denken. Dit plein heeft nu
nog niet zijn volledige 0171 vang, maar als
1de tweede fase in 1992 klaar is, dan is de
vergelijking met het Amsterdamse niet
overdreven te noemen. Deze centrale
hal wordt dan tevens de entree van het
ziekenhuis. Zolang de tweede fase nog
{niet gereed is, komt er een tijdelijke in
gang op de begane grond. Gastvrouwen
Ien gastheren achter een informatiebalie
!bij de ingang vangen de patiënten op en
wijzen hun de weg. Op de begane grond
'is verder een koffieshop en een winkel
Imet allerhande artikelen.
iHet idee om van de centrale hal op de
tweede verdieping een dergelijk plein te
maken, komt van de algemeen directeur
i Peters. „Het is een gigantische ruimte,
maar doordat er veel leuke zaakjes ko
men, heeft het toch veel sfeer. Omdat
het tevens het centrum van het gebouw
is, zullen veel mensen het plein ook pas
seren. Per dag zullen ongeveer vijfdui
zend mensen de hal oversteken. Bijna
twee miljoen per jaar dus. Daarom heb
ben de bedrijljes op het plein alle moge
lijkheid om goed te draaien", aldus Pe
ters.
Om een idee te krijgen van de bedrijvig
heid op het plein somt hij de branches
op die zich er willen vestigen. Vooral de
komst van een croissantene en een Itali
aanse ijssalon doet hem veel deugd,
j „Verder komt er een Petit Restaurant,
waar je kleine hapjes kunt krijgen. Ook
een goede kapsalon en een schoonheids-
specialist. Veel patiënten hebben name
lijk na een lang ziekbed behoefte aan een
I uiterlijke opknapbeurt. Met een nieuw
kapsel voelt men zich gewoon beter. Het
leuke is dat de zaken op het plein alle
maal roomservice bieden. Als je in je
bed ligt en je hebt trek in een ijsje dan
bel je de ijssalon en dan wordt de bestel
ling naar je kamer gebracht. Er komt een
winkel, waar men echt van alles kan ko
pen. Voorts een bloemenkiosk, een ex
positieruimte en een kunstuitleen. Er is
trouwens toch veel aandacht voor kunst
in het nieuwe gebouw. Grote leestafels
onder laaghangende lampen geven een
knusse sfeer. Daar kan men rustig de
kranten en tijdschriften doornemen. Op
een opvallende plaats is een grote voor
lichtingsbalie ingericht, waar men met
allerhande vragen terecht kan. Ook is er
een ruimte waar patiëntenverenigingen
zitten met voorlichtingsmateriaal. Aan
pilaren in de hal worden beeldschermen
met informatie opgehangen en er komt
een podium voor allerlei aktiviteiten.
Verder bevinden zich her en der terras
jes om het beeld van het Leidse Plein
compleet te maken", aldus Peters.
Patiëntvriendelijk
Patiënten die zich nog te ziek voelen om
zich in het gewoel van het Leidse Plein
te wagen, blijven gewoon in hun bed.
Ook op de verpleegafdelingen heeft men
er alles aan gedaan om het de patiënt
naar de zin te maken. Zo zijn de grote
ziekenzalen verdwenen en is verder de
hele inrichting van de kamers, de gangen
en de toiletgroepen „patiëntvriendelijk".
Op de gangen zijn geen felle lampen
meer, maar armaturen met gedempt
licht zodat een rustige sfeer ontstaat. Op
elke verpleegafdeling komen vier eenper
soonskamers, vier tweepersoonskamers
en maar één vierpersoonskamer. De ka
mers beschikken elk over een of twee
toiletgroepen met badkamers. In totaal
krijgt het nieuwe AZL achthonderdvijf
tig bedden. Door de huidige opzet wordt
voorzien in de behoefte van veel patiën
ten aan meer privacy. Om hen nog meer
tegemoet te komen, wordt momenteel
een enquête gehouden naar de wensen
omtrent de bezoektijden.
„In dit nieuwe gebouw staan de patiën
ten pas echt centraal", zegt de algemeen
directeur. „We zijn bij de ontwerpen zo
veel mogelijk van hun wensen uitgegaan.
Daarbij hebben we de andere belangrijke
taken van een academisch ziekenhuis,
zoals onderwijs en onderzoek, natuurlijk
ook niet uit het oog verloren. Voor een
goede uitoefening van deze drie taken.
onderwijs, onderzoek en patiëntenzorg is
steeds meer samenwerking nodig tussen
de verschillende specialismen en be
roepsgroepen. Deze moeten elkaar dus
ook makkelijk kunnen bereiken en niet
gehinderd worden door lange loopafstan
den. Omdat de medische kennis en tech
nologie zich steeds sneller ontwikkelt,
moest er bij de bouw van dit ziekenhuis
ook rekening worden gehouden met mo
gelijke veranderingen of uitbreidingen in
de toekomst. Een flexibele bouw was dus
noodzakelijk".
Centralisatie
Om te kunnen inspelen op allerlei tech
nische ontwikkelingen in de toekomst
zijn er in een groot deel van het complex
zogenaamde installatieverdiepingen aan
gelegd. Deze verdiepingen, die aan de
buitenkant van het gebouw te herkennen
zijn aan de brede witte' gevelelementen,
bevatten allerlei technische voorzienin
gen, zodat nieuwe apparatuur direct ge
plaatst kan worden. Ook alle reparaties,
onderhoudswerkzaamheden en wijzigin
gen die in de toekomst misschien nodig
zijn aan apparaten, kunnen op deze in
stallatieverdiepingen worden uitgevoerd
zonder dat dit overlast voor anderen op
levert.
„Door de groeiende behoefte aan samen
werking tussen de verschillende specia
lismen en beroepsgroepen is verder een
Algemeen directeur J.H. Peters
op het nu nog wat kale Leidse
Plein. (Foto: Theo Ringers).
zekere centralisatie belangrijk. In de
nieuwbouw zijn de afzonderlijke functies
zoveel mogelijk gegroepeerd in zönes.
Zo komt er een zóne voor de poliklinie
ken, een zóne voor onderzoek en behan
delafdelingen, een zóne voor laboratoria
en zijn de verpleegafdelingen bij elkaar
ondergebracht in vijf verpleegtorens. In
de nieuwbouw zijn voorzieningen die
door verschillende afdelingen gezamen
lijk gebruikt kunnen worden. Zo komt er
een operatiecomplex, een centrale afde
ling met alle rontgenkamers en een cen
traal medisch archief. In de poliklinie
ken wordt gewerkt volgens het zoge
naamde wisselunitsysteem. De artsen
hebben dan in de poliklinieken geen ei
gen spreek- en onderzoekkamer meer.
De ruimte die er is, wordt wisselend
door de artsen bezet. Hun werkkamer
hebben zij in het stafcentrum van hun
specialisme. De centralisatie die in het
nieuwe gebouw verwezenlijkt kan wor
den, verhoogt de efficiëntie en is kosten
besparend. Allerlei dubbele voorzienin
gen. die door het paviljoensysteem op
het oude ziekenhuisterrein noodzakelijk
waren, worden in het nieuwe gebouw
overbodig. Ook een uitwisseling van
mensen en middelen wordt door de cen
tralisatie in het nieuwe gebouw goed
mogelijk", aldus de heer Peters.
De nu gereedgekomen eerste fase is ech
ter pas een aanzet tot dit door hem ge
schetste ideaalbeeld. Alle wensen kun
nen pas echt gerealiseerd worden als ook
de tweede fase in 1992 klaar is. Tot die
tijd blijven namelijk de meeste afdelin
gen nog in de bestaande gebouwen op
het oude ziekenhuisterrein gehuisvest. In
de nieuwbouw komt voorlopig alleen de
afdeling inwendige geneeskunde, wat po
liklinieken, de róntgenafdeling, laborato
ria, de bloedbank, een collegezaal en een
deel van de technische dienst.
Parkeren
Om aan het parkeerprobleem het hoofd
te kunnen bieden, zijn plannen in ont
wikkeling voor de bouw van een par
keergarage. Het ziekenhuis heeft echter
onvoldoende geld om deze aan te leggen.
Daarom wordt geprobeerd met andere
belanghebbenden de bouw aan te pak
ken. „De nieuwbouw van het AZL ligt
erg dicht bij het station. De spoorwegen
hebben al eens laten blijken geïnteres
seerd te zijn in een parkeergarage dicht
in de buurt. Het reizen per trein zou met
zo'n voorziening tenslotte alleen maar
bevorderd worden. Daarbij hebben na
tuurlijk ook de gemeente, de universiteit
met haar laboratoria in de Leeuwenhoek
en de bedrijven daar omheen belang bij
een parkeergarage. In overleg met deze
instanties is het wellicht mogelijk de ga
rage toch te bouwen", aldus Peters.
Zolang deze er nog niet is, wordt aan de
dringende behoefte gedeeltelijk voldaan
door twee gebouwen (30 en 30a) te slo
pen en daar een parkeerterrein aan te
- leggen. Er komt weliswaar een nieuwe
ontsluitingsweg vanaf de Plesmanlaan,
maar die blijft voorlopig alleen toegan
kelijk voor ambulances. Het andere ver
keer .zal zich tijdelijk via het oude zie
kenhuisterrein een weg naar de nieuw
bouw moeten banen.
SYLVIA VAN LEEUWEN
Foto: DIRK KETTING
