t Portret Rembrandt verjaarscadeau voor honderd-jarig Rijksmuseum Vollegronds- groenten in prijs gedaald I „Altijd maar schrijven tegen de onderdrukking in" MINISTER BESCHERMT KERKELIJKE KUNST Paddestoelen KUNST EcidócSoivumt VRIJDAG 27 SEPTEMBER 1985 PA AMSTERDAM „Bui tengewoon verheugd". Zo voelde drs. S.H. Levie, hoofddirecteur van het Rijksmuseum in Amster dam zich, toen hij gister middag tijdens de viering van het eeuwfeest van het museum het portret van Rembrandt „Haesje van Cleyburg" in ontvangst nam. Het portret werd hem aangeboden door mr. G.A. Wagner, voorzitter van de Stichting Jubi leumfonds Rijksmuseum, waarbij koningin Beatrix en honderden uit kringen van musea en kunsthisto rici opmerkelijk monter toekeken. Met de aanwinst van Haesje van Cleyburg, voor ruim 10 miljoen gulden aangekocht, is een leemte opgevuld in de col lectie Kembrandts van het Rijksmuseum. Tot nu toe wa ren portretopdrachten uit de vroege Amsterdamse tijd van de meester - rond 1635 - niet in de verzameling gebundeld. Het niet geringe bedrag dat voor Haesje is neergeteld, is voor ruim de helft afgeleverd door het ministerie van WVC; de overige miljoenen zijn af komstig van duizenden parti culieren, bedrijfsleven, acties, loterijen en fondsen. Cultuurbezit Minister Brinkman van WVC nam de feestelijke gelegenheid te baat voor een uitvoerige spreekbeurt, waarin hij de Wet tot Behoud van Cultuur bezit onder de aandacht bracht en met name de kerkelijke kunst, waarvan relatief weinig in overheidsbezit is. Eigenaren wordt binnenkort medege deeld dat hun bezit is onderge bracht op een lijst en dat zij hun bezit niet meer zonder toestemming van het ministe rie mogen verplaatsen, ver handelen, verhuren of over dragen. Voor het brengen van een voorwerp buiten Neder land kan toestemming worden geweigerd. Brinkman: „Als de eigenaar zijn bezit naar het buitenland wil verkopen, zo dat het voor Nederland verlo ren gaat, dan ligt weigering voor de hand. De wet beoogt het verloren gaan voor Neder land te voorkomen. De wet voorziet - in dat geval - in een aankoopverplichting door de Staat der Nederlanden". Zowel minister Brinkman als directeur Levie gingen uiter aard in op het verleden en de roerige stemming, toen bleek dat Kuypers was aangewezen als architect van het thans 100-jarige Rijksmuseum. Ko ning Willem III wilde, boos over het ontwerp, niet eens naar de feestelijke opening ko men. Drs. Levie herinnerde er aan dat het Rijksmuseum bij de bouw nog op de rand van de stad lag en thans deel uit maakt van het centrum van Amsterdam. In de komende periode wil Levie plannen ma ken voor een verantwoorde presentatie van de 19e eeuw - en die ook uitwerken. De 19de eeuwse kunst komt er, al dus Levie, evenals de geschie denis in geheel Nederland slechts mondjesmaat aan bod; hij wil er graag wat aan doen. Frisse aanpak Prof. H.W. van Os, hoogleraar aan de Rijksuniversiteit Gro ningen bracht in zijn feestrede de toekomst ook aan de orde, maar dan op iets speelsere wij ze. Ook hij ging in op het ru moer dat ontstond toen Kuy pers als bouwmeester was aan gewezen, maar later bleek hij voorstander van een krachtige en frisse aanpak. Hij stelde voor van het Rijksmuseum een reusachtig buurthuis te maken. Professor Van Os vond het voldoende om te vol staan met het meedelen van twee belangrijke voordelen: het nationale gevoel verdient een Rijksbuurthuis en geen Rijksmuseum en voorts zou den dan eindelijk professione le kunstlievenaen voor eens en voor altijd uit een ivoren toren worden verlost. Boven dien voerde Van Os aan, zou zo'n wijziging van bestemming onder de verantwoordelijkheid van één en dezelfde minister geregeld kunnen worden. Hoewel professor Van Os geen moment buiten het feestelijke karakter van de dag trad en zelden serieus dreigde te wor den, gaf hij toch aan dat het Rijksmuseum voor hem altijd een symbool is geweest van diepe indruk en hem altijd heeft gefascineerd. Over de rol van het Rijksmuseum zo cen traal in Amsterdam zei profes- Brabants Ork begeleidt ee zwijgende fiUan DEN BOSCH Het Orkest begeleidt in voor de vijfde maal i gende film. Ditmaal om „La passion de d'Arc" van Carl Dreyj^ de film is een nieuv c tuur voor symfonie-oi schreven door Jo Booren. Er worden ding van André voorstellingen gegeveir^ Bosch, Rotterdam, 'r' Gent (Belgie). ENE! Oosti ;king ïaal i •vaar ^bsteni Va iE Koningin Beatrix en hoofddirecteur drs. S.H. Levie van het Rijks museum in Amsterdam bij de aankoop van „Haesje van Cley burg" van Rembrandt, dat voor ruim tien miljoen gulden defini tief in bezit van het museum is gekomen. sor Van Os: „Er waren al fri- ken maakte van deze herden- vole pretjes genoeg in Amster dam. Nu maar eens het Rijks museum bezocht. En", voegde hij er aan toe: „Bovendien kon je oude personen moeilijk in de steek laten, omdat je bij herhaling te horen had gekre gen, dat tante al die trappen zelf zo moeilijk op kon". De feestrede, door professor Van Os als laatste uitgespro- kingsdag een niet meer te bre ken feest en koningin Beatrix, zonder prins Claus met bezig heden elders, liet zich uitvoe rig door drs. Levie voorlichten en is tijdens het onofficiële ge deelte zeker langer gebleven, in opperbeste stemming, dan zij oorspronkelijk van plan was. FRITS BROMBERG ehoi moeilijker te vertererkg^ dan voor mannen, ke' f Sc Vanaf 1977 geeft Toril&me zich volledig over aftinis schrijven van zowel la korte verhalen. Ze jet n daarbij free-lance voorfer - Noorse dag- en weelfj?", „De korte zinnen diem w bruik?" Die vraag blfrizek zoveelste sigaret en w^JV l ook nog een lachje wa* de heb drie kleine jongeun je en moet schrijven op fe vo menten dat zij naar schfcld, i Moet me altijd haastqis schrijven en dus in kobor nen zoveel mogelijk zefvtwi „Maar tijd of geen tijd:erm ven, dat moet ik, al valiet saf aan. Miin vader heunn nog een tijdje tegen gebhe omdat hij vreesde dat elen genoeg brood in zat. MeC0r is niet tegen te houdex. lonr BREDA „Ik ben er in de loop van de jaren wel serieuzer op geworden". Een snelle glimlach strijkt over het het gezicht, maar die is even snel verdwe nen als gekomen. Rokend als een schoorsteen doet de Noorse schrijfster Toril Brekke haar verhaal: over haar reizen naar Afrika, naar een vluchtelingen kamp in Libanon, over haar kinderen en haar uitvlucht in het schrijven van boeken. Haar laatste boek „De Film over Cha- tilla" is het eerste dat in het Nederlands is ver taald. Het ligt morgen in de winkel. „Kunst, in dit geval schrijven is een betere manier om in op- stand te komen tegen bestaand onrecht dan het opstellen van politieke pamfletten. Ik hou van schrijven, ik kan me afre ageren in gedichten en verha len. Motivatie? Ergens hoop je toch dat mensen geïnteres seerd raken in het onderwerp, meer belangstelling voor mis standen krijgen en iets verder nadenken dan hun eigen per soon en hun eigen landie. Of dat lukt, is een tweede..' Toril Brekke, geboren in 1949 in Oslo, is enkele dagen in Ne derland, omdat haar boek „De film over Chatilla" vanaf mor gen in de boekhandels is te verkrijgen. Zoals in Toril Brekkes boeken gebruikelijk is, spelen meerdere conflicten door elkaar heen. „De film over Chatilla" beschrijft op (bijna te) gedetailleerde wijze de relatie tussen de jonge ver pleegster Eva die enkele maanden in Libanon heeft ge werkt en haar oudere vriend Kai, die een filmscript schrijft over haar ervaringen. „Ik heb het zelf meegemaakt met mensen die een tijd in Li banon hebben gewerkt, ze kunnen het niet meer van zich afzetten. De oorlog, de ver minkten. In het boek beschrijf ik hen als vogels die bij thuis komst niet meer kunnen lan den, want ze raken hun erva ringen niet kwijt. Ze kunnen zich er niet meer van los laten. En hun vrienden, hun fami lie... ze luisteren niet, ze zijn niet benieuwd. Ik heb zelf een maand midden in het vluchte lingenkamp Chatilla gewoond, maar ik behoorde niet tot de medische staf die zich over de wonden moest buigen. En ik ben terug in Oslo aan het schrijven gegaan". Gelijkwaardigheid In het boek maakt Toril een onomwonden keuze voor de strijd van de PLO. Het kost haar de vrienschap met een aantal joodse kennissen in Noorwegen „maar ik ben toch geen anti-semiet omdat ik de keuze maak voor rechtvaar digheid. In de Tweede We reldoorlog zou ik de keuze ma ken voor de joden, dat is ook een kwestie van rechtvaardig heid". Toril Brekke komt uit een ar tistiek gezin: vader is in Noor wegen een bekend dichter en moeder is schilderes. Volgens Toril is het voor een belang rijk deel aan de opvoeding van haar ouders te danken dat zij feministe is geworden en dat zij belangstelling heeft voor Derde Wereldlanden. „Wij zijn in het gezin opge voed als mensen, niet als meis jes of jongens. In dit laatste boek over Chatilla schrijf ik zowel de mannelijke als vrou welijke rol in de ik-vorm. Het is een experiment met de be doeling de gelijkwaardigheid van de twee sexen te bena drukken. Een eerder boek. mijn debuut „Jenne wordt ontslagen" (niet in het Neder lands vertaald, red.) gaat juist wel uit van de gedachtenwe- reld van een vrouw". Het is het verhaal van een 63- jarige vrouw die door de direc tie van een broodfrabrjek wordt ontslagen, omdat zij niet kan opwerken tegen de ma chine. Waarom nu juist de ou dere vrouw ontslagen moet worden, kon de directie niet duidelijk maken. Ten tijde van dat ontslag was Toril werkzaam in die broodfra- briek. Het was een van de vele baantjes die zij afliep „om de maatschappij te leren ken- Onderdrukking Voor haar tweede boek voor volwassenen (tussendoor schreef ze twee kinderboeken; De Gouden Aantekening (niet vertaald, red.) putte Toril Brekke eveneens uit haar di recte omgeving en persoonlij ke ervaringen. Het beschrijft het verlies aan identiteit na een scheidingsproces. Voor vrouwen, die over het alge meen met kinderen maar zon der werk achterblijven een LAND EN TUINBOUW 4p Extra spoed uitbreiding bloemenveiling Flora Bij veiling Flora (met een totaalomzet van ca. 400 miljoen gulden, de derde grote exportveiling in Nederland) is men begin juli begonnen met een uitbreiding van de kopersac commodatie van 10.000 m2. Dat betekent dat Flora na het in gebruik nemen van een geheel nieuw veilingcomplex in no vember 1980 in oppervlakte groeide van 80.000 naar 110.000 m2. Deze bouw wordt met extra spoed uitgevoerd, omdat grote bloemenexporteurs zich op korte termijn in Flora gaan vestigen. Het nieuwe kopersgedeelte dat aan de noordzijde van de Flora veilinghallen verrijst, wordt voorzien van ze ven dockshelters (laadperrons) om snel bloementransport te gemoet te komen. Aan de zuidzijde van Flora is nu een ter rein van 25.000 m2 bouwrijp gemaakt. Daar werden draina ge en riolering gelegd en een verharde werkvloer aange bracht. In de komende jaren komsdt een forse uitbreiding tot stand. Daarbij wordt ook de kwekers-aanvoeraccommo- datie verruimd. Bij Flora denkt men dat de vestiging van frote handelsexportbedrijven in Rijnsburg in de nabije toe- omst toeneemt. Dit heeft te maken met de kwaliteitsmaat regelen, de snelheid van veilen, maar ook met de gunstige ligging van het veilingcomplex ten opzichte van luchtver- bindingen. De autoweg naar Schiphol ligt bij Flora voor de deur. Ook is een douanekantoor in Flora gevestigd. Het is de bedoeling dat de 10.000 m2 uitbreiding reeds voor december a.s. in gebruik genomen zal worden. Veiling Flora opent Avond Service Centrum Van afgelopen maandag af is er voor de aanvoerders van Bloemenveiling Flora in Rijnsburg een service-centrum geo pend en wel van 's avonds vijf tot tien uur. De Flora con- tactdienst en de afdeling Produkt hebben deze nieuwe vorm van communicatie met de veilingleden opgezet, omdat de benadering van kwekers moeilijker is geworden nu bijna de gehele veilingaanvoer door de veilingkoeling in de avond uren plaatsvindt. Daardoor zijn de vroegere gesprekken met de leden in de morgenuren vrijwel geheel verdwenen. De telefonische aanvoerbegeleiding die daarop volgde, heeft niet het gewenste resultaat. De kwekers zijn veelal in hun kassen aan het werk en moeilijk bereikbaar, en bij Flora wil men de leden niet storen tijdens de maaltijden. De informatie over de aanvoer, de in acht te nemen veiling- regels, de beantwoording van kwekersvragen etc. zal nu zo veel mogelijk mondeling tijdens de avondaanvoer plaatsvin den. Wanneer de veiling mededelingen wil doen aan bepaal de kwekers, vinden Óeze in het vakje waaruit zij dagelijks hun dagafschriften halen, een oproep met het verzoek even aan te lopen bij het Servicecentrum, dat bij de aanvoerzaal gevestigd wordt. De contacten die door het centrum verzorgd worden zijn mededelingen en toelichtingen over produkten, maar bij Flora wil men ook vragen beantwoorden over veilingactivi teiten, deelname aan keuringen, verbeteringen van het vei ling klaarmaken van de bloemen enz. Deze nieuwe informa tiedienst zal worden bemand door keurmeesters, contactme dewerkers en bij welslagen ook door teeltdeskundigen, die directe adviezen kunnen geven. Hierover zijn besprekingen gaande. Veiling Flora heeft bewust voor deze nieuwe servi ce gekozen, omdat contact met de leden van levensbelang is voor de Coöperatie en voor de kwekers. Bij Flora verwacht men een goed gebruik van het Servicecentrum. Door het mooie weer van de afgelopen week is het totaal aanbod van vollegronds- groenten groter geworden. Een aantal gewassen springt er wat de aanvoer betreft duidelijk uit. Deze gewassen zijn bijvoorbeeld, bloemkool, spruiten en witlof. In de der de week van september was de aanvoer van bloemkool ruim 2.2 miljoen stuks groot tegen 1,3 miljoen stuks in 1984. In de afgelopen week was er nog steeds sprake van een grote aanvoer. Dit kwam ook in de prijsvorming tot uitdrukking. Voor de „zes sen" zakte de prijs weg naar 76 cent per stuk en voor de „achten naar 60 cent per stuk. Het aanbod wordt wel kleiner en een bescheiden prijsherstel is mogelijk. De aanvoer van witlof is op het ogenblik al twee maal zo groot als vorig jaar. Dit komt neer op een aanvoer van ruim 300 ton per week. De prijzen kwamen onder grote druk. Voor de sortering I Chinese kool werd goedkoper. verwacht, dat tegen lagere Spitskool hoort ook in de rij daalde de prijs naar 3,85 per (vorig jaar 7,27). Bij de sortering III vond hetzelfde kilo plaats, deze sortering bracht 1,90 per kilo op, tegen vorig jaar 4,44. De aanvoer blijft snel groeien en bij aanhou dend mooi weer neemt de prijsdruk verder toe. Num mer drie, waarvan de aan voer veel groter is dan vorig jaar, zijn de spruiten. Bij dit gewas was de aanvoer ook al twee maal zo groot als vorig j^ar. In de derde week van september was het aanbod al bijna 2 miljoen kilo groot. Voor de spruiten verschenen er dan ook dumpprijzen op de klok. De sortering A kwam niet verder dan 70 cent per kilo (vorig jaar (1,72) en de sortering B racht 52 cent per kilo op (vorig jaar 1,68). Het aanbod blijft snel groeien en de prijs druk houdt aan. Ijsbergsla liep als gevolg van het kleiner geworden aanbod in prijs op naar 86 cent per stuk. Deze ontwikkeling zet de komende week door. De aanvoer van bleekselderij veranderde niet, hetzelfde was voor de prijs het geval, nmamelijk 42 cent per stuk. Er wordt een groter aanbod prijzen afgezet zal worden. De vraag naar andijvie zakte in en de prijs daalde naar 32 cent per kilo. Voor de ko mende week wordt er op ge lijke of hogere prijzen gere kend. Voor spinazie bestond er eveneens minder belang stelling, de prijs zakte weg naar 45 cent per kilo. De aan voer wordt kleiner en de prijs loopt weer op. Voor prei veranderde er in de aanvoer en prijs niets in de afgelopen week. Een kilo prei bracht 66 cent op. Aanvoer en prijs blijven gelijk. Met het 'gewas venkel ging het in de afgelo pen week nog ver bergaf waarts. De kiloprijs daalde naar 67 cent. Het nog verder dalen van de prijs voor dit gewas lijkt zeer onwaarschijnlijk. Bij Droccoli drukte de aanvoer de prijs sterk omlaag. Voor dit gewas kwam de gemiddelde prijs op slechts f 1,65 per kilo uit. Veel prijsherstel lijkt er ge zien het ruime aanbod, niet in te zitten. Voor Chinese kool daalde de prijs naar 58 cent per kilo. Hier was even eens het groeiende aanbod oorzaak van de prijsdaling. Dit gewas loopt waarschijn lijk weer wat in prijs op. van gewassen die in moesten leveren. De gemiddelde prijs kwam op 31 cent per kilo uit Deze prijs lijkt in de komen de week niet veel te veran deren. Bospeen raakte ook uit de gunst van het koper- spubliek. Ondanks een klei ner aanbod wist de prijs geen stand te houden. Er werd ge middeld 70 cent per bos be taald. Er worden gelijke of iets hogere prijzen verwacht. De nog steeds omvangrijke aanvoer van komkommers hield voor de meeste sorte ringen de druk op de prijzen. Alleen bij de zwaarderë'sor teringen kwamen er hogere prijzen tot stand. De sorte ring 51/61 liep in prijs op naar 48 cent. De sortering 36/41 kwam echter niet ver der dan 25 cent per stuk. Deze prijzen staan in schril contrast met die van vorig jaar want toen brachten deze sorteringen 1,02 en 68 cent op. De aanvoer was toen wel aanmerkelijk kleiner. Het aanbod wordt langzaam klei ner en de prijzen zullen ge leidelijk weer wat oplopen. De aanvoer van ,sla (natuurs- la en glassla) viel aanmerke lijk groter uit dan vorig jaar. Toen liepen de prijzen in de laatste week van september sterk op. Hier was in de afge lopen week geen sprake van. Voor zowel de natuur- als de glassla kwam de middenprijs op 22 cent per stuk uit. Er wordt een kleiner aanbod verwacht dat tegen hogere Êrijzen verkocht zal worden. Ie ontwikkelingen op de pa- prikamarkt verliepen vol gens de verwachtingen. Een ruim aanbod van groen, dat gemiddeld 1,55 per kilo op bracht en een kleiner wor dend aanbod van rood. Voor de rode paprika's klom de prijs naar 4,90 per kilo. De aanvoer van groen wordt kleiner en er worden hogere prijzen verwacht. Bij de rode sorteringen hangt er weer een opleving van de aanvoer in de lucht, met als gevolg een toenemende prijsdruk. Een piek in de aanvoer van de tomaten liet de prijs van zowel de ronde als de vlees tomaten duikelen. Bij de ron de tomaten viel de prijs voor de A-export terug naar 95 cent per kilo. Bij de vleesto maten kwam de gemiddelde prijs op 87 cent per kilo uit. Er wordt een kleiner aanbod verwacht en in de komende week komen er weer hogere prijzen tot stand. Een voor de hand liggend onderwerp in deze tijd van maar waar we het hier over willen hebben is toch eenl ontwikkeling die weinig te maken heeft met de overdj zwammen en paddestoelen die we op het ogenblik ii berm kunnen aantreffen. De eetbare paddestoel is op weg ook de harten van de Ni ders te veroveren. Niet zo dom, paddestoelen bevatten eiwitten die bijna gelijk ziin aan de dierlijke eiwitten dat we ons allemaal zo goed laten smaken. De bouwstenei eiwitten zijn volkomen gelijk aan de stoffen die het mr lichaam nodig heeft. Paddestoelen, de goede wel te verst*)0! dus gezond voor ons. Bovendien zijn ze ook nog erg smaliers zal menigeen aan de huis-, tuin- en keukenchampign&en veel lol beleven. Anders wordt het al met de goudgele eau die ook wel eierzwam of hanekam genoemd wordt. Eei. f gebakken cantharellen, gegeten met een vers geroosteroet) hammetje, is een traktatie. Onze oosterburen (niet alleen de Duitsers maar ook deJrir zijn verzot op paddestoelen en in deze tijd van het jaar&rij nen schooljongens een aardig zakcentje door in de vrij" het bos paddestoelen te zoeken en die aan de man te Zwammen zijn een uitstekende vervanger van vlees en in een land als Polen erg duur is, wordt de paddestoel geten. lan Het zelf kweken van paddestoelen neemt dan ook hartoei hand toe. Je hoeft dan niet meer af te wachten wat de nfla< bieden heeft maar je kunt je eigen oogst voorbereiden. ^ar m no: ,cl Zwamstammetjes Op de Gartenfachmesse, die afgelopen week in Keulen a houden, waren verschillende bedrijven present met pad lenbroed. Een zak met aarde, soms verrijkt met paarde# daarin de sporen van paddestoelen van een eetbare en srf1 ke soort. Het enige wat de kweker hoeft te doen is zorgflrt optimale groeiomstandigheden. Voldoende lucht, vol vocht en een goede temperatuur. Jité De broedsels komen ongetwijfeld ook in Nederland op deegc En wij hebben al de beschikking over zogenaamde zwaroo metjes. Dat zijn boomstammetjes die doorgroeid zijn met lan um, ook wel zwamvlok of schimmel genoemd. Myceliunen weefsel waaruit zich zwammen of paddestoelen ontwitru Een zwamstammetje is dus een boomstammetje waaruit itri; een gegeven moment eetbare paddestoelen ontwikkelenalg Ze worden geproduceerd in Fort Lent dat iets ten noor^p Nijmegen ligt. Een uniek bedrijf, want alleen daar wonim zwamstammetjes gekweekt. De stammetjes zijn geënt mehai lium waaruit drie soorten paddestoelen groeien. Het gaafrij) zomer-oesterzwam, de winter-oesterzwam en de shii-tahei laatste soort is in het Verre Oosten net zo bekend als daigi pignon bij ons. Maar wel even smakelijker. oei Wie zo'n stammetje in huis heeft kan jarenlang zelf padar len kweken. Het stammetje moet een centimeter of tieiui grond gezet worden want de schimmels hebben vocht ncira tot paddestoelen te kunnen uitgroeien. Een half tot een hleh na het poten komen de paddestoelen te voorschijn. Dteg zo'n iaar of vijf doorgaan want dan is het stammetje verter Of als u het anders wjlt zeggen: opgegeten door de schitw« lot Kwekers fc Zwamstammetjes kunnen binnen en buiten worden geplij^ stellen wel enige eisen aan de temperatuur maar verwen kweker met een vorstelijke hoeveelheid voortreffelijke^ stoelen. in De kwekers van de stammetjes zijn Arie Hakvoort en dat r tjes niet zelf maar k< grote schaal broed fabriceert voor paddestoelkwekerijfihe broed wordt gekweekt op graan. De zwamstammetjes rai koop bij een aantal Nederlandse tuincentra. »e2 >ed dat nodig is voor het enten lig r kopen dat bij een groot bedrijfjie

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1985 | | pagina 6