Energiebewustzijn wordt opgekrikt
Op zoek naar
ruimte en stijl
zonder franje
Metaal
heeft
de
toekomst
GaOQ&tïiGfiS
DONDERDAG 26 SEPTEMBER
Een eethoek met metalen onderdelen. De constructie van de stoel geeft een „verende" zit.
NIEUWE TREND
IN
MEUBELLAND:
Een nieuw materiaal dringt de mo
derne Nederlandse huiskamer bin
nen: metaal. Hoe het is begonnen?
Misschien met een metalen theeta
feltje met glazen blad. Of was het
die modieuze krantenbak van ge
perforeerd plaat? De alweer me
talen kapstok in de gang? Hoe
het ook zij: vandaag de dag is ook
het bankstel, de eethoek en zelfs de
luie stoel van pa in metaal te koop.
De klop-klop-Echt Eikenhout-cul
tuur wordt ooit nog eens vervangen
door het gepolijste, gespoten of ge
poetste roestvrije buis-, plaat- en
profielwerk.
„Het is wat ons betreft inderdaad
begonnen met vrij onbenullige ac
cessoires zoals kledinghaken,
handdoekenhangers en kapstok
ken", vertelt directeur Thomas van
Aalten van de nog geen drie jaar
jonge meubelfabriek Kitanova BV in
Blaricum. Comfortabel verzonken in
de kussens van een stalen fauteuil
overziet hij op de Internationale
Meubelbeurs in Utrecht zijn indruk
wekkende colïectie. Zegt heimelijk:
„De formule van Ikea heeft ons in
het begin geïnspireerd, moet ik toe
geven. Jong, fris en relatief goed
koop. Dat moet in Nederland ook
kunnen, zo was het idee".
En het kon. Begin deze maand
kreeg de eetkamerstoel „Antilope"
uit de collectie van Kitanova de eer
ste prijs voor modern Nederlands
design. Behaalde Kitanova BV met
zijn metalen accessoires in 1983
een omzet van nog geen miljoen
gulden, dit jaar wordt naar ver
wachting afgesloten met een omzet
die vijf maal zo hoog is. Alle meu
bels worden vervaardigd en geas
sembleerd in een eigen staalfa
briek, met achtentwintig man per
soneel. Voor het ontwerp van de
collectie tekenden- veelbelovende
jonge designers zoals Mazairac,
Boonzaaijer, Hank Kwint, Bert Sie
gers, Els Staal en Paul Driessen.
„Metaal gaat het helemaal maken",
weet directeur Van Aalten. „Het is
goedkoop toe te passen en het is
duurzaam. Dat is heel belangrijk als
je moderne meubels wilt verkopen.
Onze doelgroep bestaat vooral uit
jonge mensen, of stelletjes die gaan
trouwen of samenwonen. Een kri
tisch publiek met een krappe beurs.
Het gebeurt gewoon niet vaak meer
dat een jong stel een zaak binnen
wandelt en pats in een keer
een heel interieur koopt".
Klassiek
Het klassiek eiken is volgens Van
Aalten op zijn retour. Een indruk
die J. van Os, voorzitter van de Ver
eniging Vakbeurs Meubels (VVM)
bevestigt. „Ongeveer de helft van
de Nederlandse huishoudens woont
nog klassiek, maar dat percentage
loopt snel terug". Het rustieke ei
ken wordt stilaan ingeruild voor
lichter grenen of gelakt hout, een
voorzichtig experiment met een sta
len lamp. Intussen groeit de groep
trendsetters die onvoorwaardelijk
kiest voor nieuwe materialen, mo
dieuze stoffen, stijlvolle designs.
Een belangrijk voordeel van metaal
is dat het vrij lichte en sterke con
structies mogelijk maakt. En hoe
vreemd het mag klinken: ook het
gewicht is van belang bij de ver
koop van moderne meubels. Van
Aalten: „In een kamer van vier bij
vijf meter, want zo klein zijn veel
huiskamers geworden, kun je geen
massieve zaken meer kwijt. Probeer
met een stofzuiger maar eens on
der een bielzen tafel te komen, daar
is geen beginnen aan. Een stoel of
tafel moet je kunnen verplaatsen,
het liefst nog rollen. Je ziet dus een
tendens naar lichtere meubels.
Even voelen hoe zwaar een stoel
weegt is zo gek nog niet. Soms
zelfs beslissend bij de koop".
Hoe succesvol de toepassing van
metaal in eigentijdse meubels is,
moet iedereen zelf maar beoorde
len. Is het koud, veel te strak, on
persoonlijk? Of juist oorspronkelijk,
functioneel, esthetisch? Het is maar
hoe je het bekijkt. In combinatie
met pasteltinten, een lichte kamer
en forse planten hoeft de warmte in
een woonkamer met metalen meu
bels in elk geval niet te ontbreken.
En de exemplaren uit de Kitanova-
stal maken duidelijk dat Nederland
se ontwerpers in elk geval met het
roestvrij metaal goed uit de voeten
kunnen.
PAUL KOOPMAN
Eetbar uit metaal: ook dat kan.
Hiermee is het succesverhaal van Kitanova BV begonnen: kledinghaken, kapstokken en
andere metalen accessoires.
NiEUWE ACTIE VOOR WONINGVERHUURDERS
De animo om aan energiebesparing
te doen is om een aantal redenen
teruggelopen. Het is nodig om via
een Nationale Isolatie Manifestatie
de Nederlander weer energiebe-
wust te maken. Met name in de
huursector wordt minder aan ener
giebesparing en isolatie gedaan
dian is voorzien in het Nationaal Iso
latie Programma (NIP). Ter illustra
tie: Voor eind 1990 moeten in de
publieke sector nog 623.000 van de
1.332.000 en in de private sector
nog 236.000 van de 368.000 be
staande huurwoningen worden geï
soleerd.
Aldus de landelijke Stichting Voor
lichting Energiebesparing Neder
land (SVEN) in Apeldoorn, die vol
gende maand in Bussum het start
sein geeft voor een nieuwe, landelij
ke campagne. Deze heeft tot doel
hët verbruik van gas en elektriciteit
te verminderen. Daarbij wordt voor
al gemikt op huurwoningen. In te
genstelling tot de eigen woning, die
in vijfentachtig van de honderd ge
vallen gekenmerkt wordt door een
of andere vorm van isolatie, is dat
in de sector huurwoningen slechts
in vijftig procent het geval. De
hoogte van de investeringen (ge
middeld 2750 gulden per woning)
en de daaruit voortvloeiende huur
verhoging hebben zowel huurder
als verhuurder kopschuw gemaakt.
Die argwaan krijgt bovendien nieuw
voedsel door negatieve publikaties
over vochtige danwel doorslaande
(binnen)muren, waarbij als veroor
zaker spouwmuurisolatie wordt
aangewezen.
Teneinde de achterstand in de
huursector in te lopen, is de subsi
die die wordt uitgekeerd bij het
aanbrengen van energiebesparende
voorzieningen opgevoerd tot een
ongekende hoogte. Gemiddeld
krijgt de verhuurder vijfendertig
procent terug van zijn investeringen
op dit gebied, terwijl bovendien het
bedrag per woning tot tienduizend
gulden is opgetrokken. De subsi
dies, die destijds werden uitge
keerd aan de eigen-woningbezitter
steken daar schril bij af, zij het dat
er op grote schaal van gebruik is
gemaakt. Sinds 1982 krijgt de ei
gen-woningbezitter echter geen
dubbeltje subsidie meer als hij
energiebesparende voorzieningen
wil treffen. Het effect daarvan is on
der meer dat vervolg-isolatie veelal
uitblijft in de particuliere sector.
Wel constateert de SVEN een toe
nemende belangstelling voor doe-
het-zelf-activiteiten. Daarbij scoren
dubbele ramen (op de verdieping),
vloer- en dakisolatie het hoogst.
Zeven miljard
Sinds de energiecrisis Nederland in
1974 met de neus op de feiten
drukte en ons land geconfronteerd
werd met het gegeven dat de isola-
tiewaarde van de huizen veel lager
lag dan in ons omringende landen,
is er veel gebeurd. Er werd een na
tionaal isolatieprogramma geformu
leerd. Doel was: isolatie van het ge
hele Nederlandse woningbestand
voor 1990. Kosten: plusminus zeven
miljard gulden. De (rijks)overheid
stak de helpende hand toe in de
vorm van isolatiesubsidies. Met
name de eigen-woningbezitter
greep die kans dankbaar aan; de
huursector aarzelde.
Veel subsidie naar isolatie huursector
De „aftrap" voor de
Nationale Isolatie
Manifestatie '85
wordt op 9 oktober
gegeven in Bussum,
waar staatssecretaris
Brokx van volkshuis
vesting een congres
zal toespreken van
beleidsmakers, be
heerders van huur
woningen en mensen
uit het bedrijfsleven
die beroepshalve veel
met woningisolatie en
energiebesparing te
maken hebben.
Deze landelijke dag
wordt gevolgd door
zes regionale bijeen
komsten, waarvan de
dichtstbijzijnde die in
Rotterdam (7 novem
ber) en Haarlem (21
november) zijn. Op
die bijeenkomsten zal
voorlichting aan on
der meer woning
bouwverenigingen
worden gegeven on
der het motto „Goed
beheren nu isole
ren". Gewezen zal
ook worden op de
(forse) subsidies die
door het rijk worden
verstrekt op het iso
leren van huurwonin
gen. Onder te subsi
diëren maatregelen
vallen thans ook het
verbeteren en/of
aanbrengen van re-
gelapparatuur voor
klimaatbeheersing in
collectief verwarmde
woningen. Ook ver
vanging van conven
tionele ketels door
hoog
rendementsketels
(particulieren krijgen
hiervoor geen subsi
die meer) valt daar
onder, evenals het in
stalleren van indivi
duele warmtemeters.
In al deze gevallen
subsidieert het minis
terie van economi
sche zaken een der
de van de kosten.
Buitenisolatie van
muren en het aan
brengen van dubbel
glas of voorzetramen
boven de vierde
woonlaag worden
voor de helft ver
goed. Hetzelfde geldt
voor aanpassing
en/of vervanging van
houten schuiframen.
Om voor de subsidie
in aanmerking te ko
men dienen de kos
ten meer dan vijfhon
derd gulden per wo
ning te bedragen met
een maximum van
tienduizend gulden.
Het gevolg is dat op dit ogenblik
ruim de helft van alle huurwoningen
in ons land nog niet geïsoleerd zijn.
Vorig jaar heeft men de doelstelling
135.000 huurwoningen te isoleren
niet gehaald; het werden er
123.000. Vandaar het verhoogde
subsidiebedrag en de nieuwe lan
delijke manifestatie.
Bij het NIP in Rotterdam wordt ge
zegd dat isolatie de huurder no' i
meer kost. De huren zullen welis
waar hoger worden, maar daar
staat een lagere rekening van het
energiebedrijf tegenover.
Gemiddeld is men zelfs voordeliger
uit aldus een woordvoerder, die uit
gaande van een investering van
2750 gulden (exclusief subsidie-af
trek) uitkomt op een „dynamisch
huurverhogingspercentage" van 9,1
procent. Hetgeen vertaald in maan
delijkse woonlasten neerkomt op
13,50 gulden. Daar tegenover staat
een gemiddelde gasbesparing van
650 kubieke meter, wat bij een prijs
van 66,2 cent per kubieke meter
(inclusief btw) een voordeel oplevert
van 430 gulden op jaarbasis ofwel
bijna 36 gulden per maand. Netto
resultaat in het voordeel van de
huurder: 36 min 13,50 is 22,50 gul
den per maand.
Half
Behalve deze nieuwe actie die in de
komende twee maanden wordt ge
houden, staat een nieuwe model
bouwverordening op stapel. Dat be
tekent een aanzienlijk verhoging
van de isolatienorm voor nieuw
bouwwoningen in ons land. In die
verordening, die naar verwachting
op 1 januari 1987 van kracht wordt,
komt te staan dat spouwmuurisola
tie een minimale dikte moet hebben
van acht centimeter in plaats van
vier, zoals nu het geval. Bij de
SVEN in Apeldoorn wordt evenwel
opgemerkt dat de nieuwe verorde
ning geen eisen stelt aan vloer- en
dakisolatie en dat ook geen dubbe
le beglazing op de verdieping wordt
voorgeschreven. „Er is dan ook
sprake van een halve maatregel, en
dat is jammer", aldus ir. E. A. Blan-
kestijn. Als de acht centimeter
spouwmuurvulling inderdaad wordt
voorgeschreven, betekent dat dat
de ruimte van de spouw op mini
maal tien centimeter moet worden
gebracht. Nu is dat doorgaans nog
zeven centimeter.
KLAAS GOÏNGA
Niets dan lof deze weken voor Pierre Mazairac en Karei Boonzaaljé
Bekroond met de prijs voor het beste moderne meubelontwerp vanl
jaar heeft hun stoel „Antilope" een ereplaats gekregen op de Intern,
tionale Meubelbeurs in Utrecht. Een onafhankelijke jury, waarin ondj
anderen Jan des Bouvrie en architect ir. Asselbergs, was het unanlel
eens over het „evenwicht in ontwerp", de „goede zit" en „expressll
van het zitmeubel. Twee succesvolle ontwerpers doen een boeld
open over modern wonen anno 1985.
JONGE ONTWERPERS DOEN BOEKJE
OPEN OVER MODERN WONEN
„Een mooie kroon op ons werk",
glundert Boonzaaijer terwijl hij zijn
„Antilope" voorzichtig over de rug
aait, wat friemelt aan de zitting en
tenslotte zijn hand laat rusten op de
stalen boog van de armleuning.
„Als ontwerper ga je natuurlijk het
liefst helemaal je gang: je maakt
iets prachtigs waar geen mens fat
soenlijk in kan zitten. Maar wij heb
ben duidelijk gekozen voor het pu
bliek. Daar conformeer je je mee.
Wat wil je doelgroep? Als je het mij
vraagt: eenvoud, geen overbodige
versiering, doelmatigheid".
Karei Boonzaaijer studeerde in
1964 af aan de Academie voor
Beeldende Kunst in Utrecht, Pierre
Mazairac vijf jaar later. Ze leerden
elkaar kennen bij meubelfabrikant
Pastou in Bergeik. Mazairac werkte
er negen jaar als inrichtingsdeskun-
dige, Boonzaaijer maakte tien jaar
deel uit van het team ontwerpers.
Aan het eind van hun loopbaan bij
Pastou werkten ze beiden in het
„artistiek team" van Pastou aan de
„lijn" van de meubelcollectie.
Mazairac: „Die combinatie van wo
ninginrichter en vormgever leek ons
een goede basis om samen een ei
gen bureau te beginnen. Als wo
ninginrichter kan ik in de gaten
houden hoe de smaak van onze
doelgroep zich ontwikkelt. Karei
ontwerpt de meubels die daarbij
kunnen passen".
En hoe die smaak zich ontwikkelt?
Pierre: „Ik denk nog met afgrijzen
terug aan de tijd van de karrewie-
len-tafels en eiken bankstellen. In
een normale kamer waar zulke zwa
re meübels zijn opgesteld heb je
nauwelijks nog leefruimte over. God
zij dank zie je dat mensen hun be
schikbare woonruimte steeds doel
matiger gaan inrichten. De karre-
wielen gaan de deur uit, meubels
worden lichter. Dat is een ontwikke
ling die je over de hele linie ziet, zo
wel bij mensen die hun woning tra
ditioneel inrichten, als bij jongeren.
Het scheppen van meer ruimte is
een heel belangrijke ontwikkeling".
De meubels die Boonzaaijer en Ma
zairac ontwikkelen, passen in deze
filosofie. Licht, doelmatig en zonder
franje. Door uitgekiende vondsten
toch mooi. Karei Boonzaaijer: „De
stof van de zitting en rugleuning
van de Antilope is langs de randen
in een soort band afgewerkt. Ver
siering zou je zeggen. Maar het
heeft een functie. Door die band
slijt de stof bij de randen minder
snel. Dat het er aardig uitziet is
mooi meegenomen".
Hele collectie
Van de nieuwbakken meubelfabri
kant Kitanova kregen Boonzaaijer
en Mazairac vorig jaar de opdracht
een complete meubelcollectie te
ontwerpen voor een jong publiek,
bij voorkeur in metaal en tegen lage
produktiekosten. Er rolden acht
ontwerpen uit voor onder meer een
eethoek, computertafel en verschil
lende stoelen. „Compositiemeu
bels" wordt dit type ontwerp in
vakkringen genoemd omdat de on
derdelen los te fabriceren en samen
te voegen zijn. Het werd een suc
ces: Kitanova zag zijn omzet in dat
zelfde jaar meer dan verdubbelen.
Vooral de wat comfortabeler eetka-
merstoelen van Boonzaaije.r en Ma
zairac (de Antilope is ook" bedoeld
als eettafelstoel) verkopen gewel
dig. Wat daar achter zit? Karei: „De
eetcultuur is weer wat veranderd.
Ook jonge mensen tafelen langer
na. De wat rechte en houterige
stoelen of bankjes worden verdron
gen door stoelen waar je wat ge
makkelijker op zit. Stoelen met
armleuningen, zachte zittingen. Nog
Het bekroonde ontwerp „Anl
pe".
een trend: de eethoek als to.
produkt is aan het verdwiji)
Steeds meer mensen stellen
hun eethoek samen. Een tafel
ontwerper A, en stoelen van t
werper B die daar naar hun srrl
goed bij passen".
Carte blanche
3St(
i
Woninginrichter Mazairac valt ir
rede: „Als woninginrichter het
steeds minder te vertellen en ds
maar goed ook. Vroeger kreetfl
zo'n beetje carte blanche. Wa
wilde, dat zou wel in orde zijn.
hebben onze klanten vaak een Mni
duidelijke voorkeur. UitgesproNL> 1
ideeën over kleuren, stoffen, stij
De consumenten worden sfe^^™
kritischer. Er is meer behoefte-,
variatie. Vandaar dat je de bel
ding van steeds meer meubelsl
eenvoudig kunt vervangen doorj^
andere".
Dat heeft overigens nog een I
praktische achtergrond. Veel i
sen denken nog steeds, zo md
Mazairac, dat de bekleding J
meubels wasbaar is. Sommige r
delaren suggereren dat ook doa
vertellen dat een bepaalde I
eenvoudig te reinigen is. Pia I
„Maar dat is een fabeltje. Elke^
is aan krimp onderhevig. Een;
neembare bekleding die eenmaj
de wasmachine is geweest, krij
naderhand negen van de tien l!
niet meer mooi om de zitting,
zult iets nieuws moeten kopen"k—
Kritischer consumenten en I
meer gevarieerde markt, betel
ook een grotere vrijheid voor
ontwerper. Karei: „Als je bijv
beeld een spiegel wilt ontweri h
dan kan die in principe vierkant j
of rechthoekig, rond of zelfs yf
hoekig. Als het ontwerp maar
antwoord is, dan zijn er altijd
mensen die hem willen kopen
zijn zoveel individuele smaken
stijlen. Je kunt alle kanten op",
zairac: „Als je de functie maar g—
in het oog houdt. Een spiegel m
uiteraard groot genoeg zijn om
zelf in te kunnen zien. Bij het
werpen van een kast moet j« Vj
eerst afvragen: wat wil ik er in i «sj
bergen? Pas daarna komt de vd*j^
geving".
Het resultaat is volgens Boonzai^
en Mazairac een collectie was
het aan oorspronkelijkheid niet
breekt, maar die vooral functior
is. Mazairac: „Een stoel als de
lope bijvoorbeeld, kun je zien
een stuk confectie. Meubels nj
ten lekker zitten, net als een j
PAUL KOOPtf
De jonge ontwerpers Pierre Mazairac (links) en Karei Boonzaaijer.
