Vraag naar bijbel groeit sterk
HFITITTl
TAFEL
kerk
wereld
Overlegorgaan ontsteld
door uitspraken Wentsel
Kerken sturen
docenten naar China
Streven naar eenheid in gereformeerde gezindte
Humanistisch Verbond vraagt opheldering aan padvinderij
beroepingen
boekwijzer
CetdoeSou/tm
Juridisch steekspel
weer
ACHTERGROND
ÊeükeScMMfwit
MAANDAG 23 SEPTEMBER 1985 PA<
Maastrichtse St. Servaaskerk vijf jaar dicht
In verband met de restauratien is de St. Servaaskerk in Maas
tricht zondag voor vijf jaar dichtgegaan. De diensten zullen
voortaan in de nabij gelegen Kruisherenkerk worden gehou
den. Bij gelegenhgeid van de sluiting van de St. Servaaskerk
opende mgr. A. Castermans, hulpbisschop van Roermond, het
meer dan acht eeuwen oude reliekschrijn van Sint Servatius.
Het openen gebeurde om er een onlangs van de Duitse stad
Koblenz ontvangen relikwie van' Sint Servatius (een gedeelte
van een bot van de onderarm van de in 384 overleden geloofs
verkondiger) in op te bergen. De restauratie van de St. Ser-
Overleg Pax Christi en Russische Kerk
Van 12 tot 19 november heeft in de Ukraïnse stad Odessa het
zesde overleg plaats tussen de internationale RK vredesbewe
ging Pax Christi en de Russisch-Orthodoxe Kerk. De belang
rijkste onderwerpen van gesprek ziin de morele grenzen van
politieke macht en de recente ontwikkelingen in de rooms-ka-
tholieke en russisch-orthodoxe theologie. Sinds 1974 heeft Pax
Christi Internationaal als enige katholieke organisatie regelma
tig overleg met de Russisch-Orthodoxe Kerk. De delegatie van
Pax Christi wordt geleid door mgr. Luigi Bettazzi, president
van de vredesbewewging. Verder maken van de delegatie van
twaalf personen onder anderen deel uit de adjunct-secretaris-
-generaal van de Nederlandse RK kerkprovincie, pater dr. W.
Rood.
Niemand is zo arm dat hij
niets kan geven of zo rijk
dat hij niets kan krijgen
Dom Helder Cemar
In Hongarije kunnen
meer bijbels worden ge
drukt en verspreid dan
ooit tevoren, vertelde ds.
Ferenc Dusicza uit Buda
pest zaterdag op de jaar
lijkse ontmoetingsdag
van het Nederlands Bij
belgenootschap. De bij
bels kunnen vrij worden
verkocht in drie kerke
lijke boekhandels en zijn
voorts verkrijgbaar in
700 pastorieën.
Dr. A. Kruyswijk, voorzitter
van het bijbelgenootschap,
verklaarde ten overstaan van
ruim 500 aanwezigen dat hij
somberder is gestemd over de
bijbelverspreiding elders in de
wereld. De vraag naar de bij
bel is de bijbelgenootschappen
over het hoofd gegroeid. Nog
nooit hebben zoveel mensen
om een bijbel gevraagd en nog
nooit moesten zovelen met
lege handen huiswaarts wor
den gezonden.
Vorig jaar werd ruim 70 mil
joen gulden uitgegeven voor
het vertalen, drukken en ver
spreiden van de bijbel. Maar
er waren bijbelprojecten inge
diend voor in totaal 88 miljoen
gulden.
Volgende week komt het uit
voerend comité van de We
reldbond van Bijbelgenoot
schappen bijeen om te beslis
sen over het bijbelhulprogram-
ma voor 1986. Er is ruim 85
miljoen gulden toegezegd. Het
Nederlands Bijbelgenootschap
heeft zijn jaarlijkse toezegging
iets kunnen verhogen tot
4.125.000 gulden.
Dr. Kruyswijk ontkende dat
westerse christenen de Derde
Wereld de bijbel opdringen.
Het tegendeel is waar. Kerken
en christenen in de Derde We
reld vragen zelf om de bijbel
in hun taal en verzoeken ook
in toenemende mate om zowel
financiële als wetenschappelij
ke hulp bij hun eigen vertaal
werk. De 70 nationale bijbel
genootschappen zijn op dit mo
ment betrokken bij ruim 500
kerkelijke vertaalprojecten,
waarvan ruim 200 in Afrika.
Al die vertalingen zullen ook
moeten worden uitgegeven en
het is de vraag of daarvoor
straks wel voldoende geld zal
zijn. Dr. Kruyswijk verklaarde
zich erover te verbazen, dat
veel kerken in Nederland wel
collecteren voor ontwikke
lingsprojecten maar niet voor
bijbelverspreiding.
Afrikaanse Kerken begrijpen
zijns inziens beter dan de wes
terse mens, dat naast brood
van de bakker ook brood voor
het hart nodig is.
Dezer dagen ontving de We
reldbond van Bijbelgenoot
schappen een brief van een
kerk uit Etiopië met de vraag
„Wanneer krijgen wij einde
lijk onze bijbels Wij wachten
erop als op de regen
Het Overlegorgaan van
Joden en Christenen in
Nederland (OJEC) heeft
met grote ontsteltenis
kennis genomen van de
uitspraken van de Gere
formeerde predikant dr.
B. Wentsel te Den Haag.
De joden zijn zelf verant
woordelijk voor de ver
volging in de Tweede
Wereldoorlog omdat
Christus hebben afgewe
zen, zo deelde Wentsel
deze zomer op een stu
dentenconferentie mee.
In een open brief aan de pre
dikant geeft het OJEC blijk
van zijn verontwaardiging en
bezorgdheid.
Glemp wil
opheffing
economische
sancties
De katholieke kerk wil
het leven van de Polen
„menselijker" maken en
de Amerikaanse regering
zou daaraan kunnen bij
dragen door de economi
sche strafmaatregelen te
gen Polen volledig op te
heffen. Dit heeft de
Poolse primaat, kardi
naal Jozef Glemp, vol
gens het persbureau CIC
tijdens het afgelopen
weekeinde in Washing
ton verklaard.
De Amerikaanse sancties te
gen Polen werden in decem
ber 1981 ingesteld na de af
kondiging van de staat van
beleg door de regering onder
leiding van generaal Jaru-
zelski. Na de amnestieverle
ning van vorig jaar werden
de strafmaatregelen voor een
deel opgeheven.
Volgens Glemp heeft het
Poolse volk zwaar te lijden
van de beëindiging van de
wetenschappelijke en econo-
Het OJEC toont zich ver
heugd over de uitspraak van
de kerkeraad van Den Haag-
-West, die afstand nam van
de uitlatingen van zijn predi
kant.
Of de opvattingen van Went
sel antisemitisch zijn, kan ten
diepste niet door deze kerke
raad worden bepaald (die dit
ontkende) omdat hiervoor
geen objectieve maatstaven
bestaan. „Het zou beter zijn
om ten aanzien van dit punt
naar de gevoelens van de
slachtoffers van het antisemi
tisme te vragen."
Bij het OJEC zijn de drie
joodse kerkgenootschappen
alsmede de Rooms-Katholie-
ke. Hervormde. Gerefor
meerde, Christelijk-Gerefor-
meerde en Evangelisch-Lu-
therse Kerken aangesloten.
Diaken
wijding
In de kathedrale
kerk van de H. H.
Laurentius en Eli
sabeth te Rotter
dam zijn zater
dag zes mannen
tot diaken gewijd
door bi6schp
R. Ph. Bar.
De diakens zijn
op twee na af
komstig uit Zuid
hollandse paro
chies en hopen in
de loop van vol
gend jaar tot
priester te wor
den gewijd. Op
de foto: (vèn
links naar rechts)
Mgr. Bar; Ruud
Gouw;. J. Bosco
Beijk, mr. Kees
Stam; Joost J. P.
de Lange; drs.
Dick A. Verbakei
en Thomas van
der Horst.
Een warm welkom voor kardinaal Josef Glemp in Michigan,
Verenigde Staten: cake en uitvoeringen van Poolse dansen
mische samenwerking met strafmaatregelen een nieuwe
de Verenigde Staten. Hij periode van goede samen-
sprak de hoop uit dat het in- werking tussen beide volke-
trekken van de resterende ren zou inluiden.
VOOR HET EERST SINDS 1949
De Nationale Raad van
Kerken in de Verenigde
Staten heeft elf docenten
engels en een hoogleraar
in de westerse filosofie
naar China uitgezonden.
De Berlijnse zending
stuurde een docent duits
naar Nanking. Dit ge
beurde op verzoek van
de Chinse Vriendschaps
stichting, een organisatie
die is opgericht door
vooraanstaande leden
van de protestantse ke
ren in China. Het is voor
het eerst sinds 1949 dat
kerken werkers konden
uitzenden naar China.
De docenten worden aange
steld aan staatsuniversiteiten
en hogere handelsscholen. Ze
zullen een of twee jaar in
China blijven. Hoewel de
westerse christenen aan
openbare onderwijsinstellin
gen benoemd worden, zullen
ze tevens contacten onder
houden met Chinese christe
nen.
De Vriendschapsstichting be
reidt samen met de Wereld
bond van Bijbelgenootschap
pen de oprichting voor van
een drukkerij die prioriteit
zal geven aan het drukken
van bijbels. De Wereldbond
stelt daartoe zowel grafisch
personeel als machines ter
beschikking. Samen met ker
ken en kerkelijke organen
elders in de wereld, wil de
Vriendschapsstichting onder
wijs-, gezondheids- en sa
menlevingsprojecten opzet
ten. De stichting kan worden
beschouwd als een soort on
officiële diakonale arm van
de Chinese protestantse ker
ken.
De Christelijke Gerefor
meerde Kerken (CGK)
en de Nederlands Gere
formeerde Kerken kun
nen het zich niet langer
veroorloven nog langer
langs elkaar heen te le
ven. Beide Kerken vul
len elkaar uitstekend
aan en als ze samen op
weg gaan zijn ze beter in
staat een dienst te bewij
zen aan de samenleving.
Dat verklaarde zaterdag
prof. dr. J. P. Versteeg
op de vierde regionale
ontmoetingsdag van deze
kerken in het noorden
des lands.
Bij het streven naar samen
werking moet de eenheid
zijns inziens niet worden ge
zocht in eensgezindheid en
uniformiteit, maar in het feit
dat zij het bijbelse geloof sa
men hebben. Dat komt ook
uit in de CGK zelf, waar on
derlinge verschillen worden
aangetroffen in klimaat,
sfeer en ligging. Volgens de
hoogleraar wordt de kerkge
meenschap bedreigd door ge
meenten die een eenheid wil
len afdwingen die hier bo
venuit gaat.
Daarom vindt prof. Versteeg
het maar beter de verschillen
tussen de Nederlands en de
Christelijke Gereformeerden
niet te zien als struikelblok
ken, maar als bouwstenen.
De CGK dient door haar lan
gere historie de Nederlands
Gereformeerde Kerken met
haar stabiliteit en continuï
teit. Anderzijds kan deze jon
ge, sinds 1967 bestaande
kerkgemeenschap, de CGK
behoeden voor verstarring,
aldus prof. Versteeg.
op 23 plaatsen kanselruil.
Ook gaan ambtsdragers sa
men op huisbezoek en zijn er
gezamenlijke diensten en ac
tiviteiten. Deze oecumene
aan de basis wordt echter ge
frustreerd door de stroeve sa
menwerking op landelijk ni
veau en door interne proble
men in de CGK, verklaarde
inleider.
Voorzitter ds. J. Plantinga
van de regionale contactcom
missie voegde hieraan toe dat
de verloving tussen beide
kerken niet eindeloos kan
duren. Zijns inziens moet een
huwelijk in de vorm van een
federatief verband niet meer
te lang worden uitgesteld.
De aartsbisschop van Salz
burg, Karl Berg, is gekozen
tot voorzitter van de Oosten
rijkse RK bisschoppenconfe
rentie. Hij is opvolger van
kardinaal Franz Konig wiens
verzoek om met emeritaat te
gaan maandag door paus Jo
hannes Paulus II werd aan
vaard. Mgr. Berg is 76 jaar
oud. Hij is sinds 1973 aarts
bisschop van Salzburg, waar
ruim 90 procent van de be
volking rooms-katholiek is.
Het kapittel van het aartsbis
dom Wenen heeft hulpbis
schop Helmut Kratzl, vicaris-
-generaal van het aartsbis
dom, benoemd tot diocesaan
administrator. Krëtzl, die
sinds 1977 hulpbisschop van
Wenen is, vervult deze func
tie tot de opvolger van kardi
naal König is geïnstalleerd.
Het Humanistisch Ver
bond heeft door middel
van een brief aan Scou
ting Nederland ophelde
ring gevraagd over het
standpunt van deze orga
nisatie ten aanzien van
niet-christelijke jonge
ren. In Amerika is de
laatste weken grote op
schudding ontstaan na
dat twee padvinders, die
aanvankelijk werden ge
kozen tot „verkenner
van het jaar", op het
laatste moment te horen
kregen dat ze niet voor
die titel in aanmerking
kwamen omdat ze geen
belijdend christen zijn.
In het handboek van de pad
vinderij staat de regel: „Laat
God niet vanuit de hemel
merken dat jullie met je han
den in de zakken rondslente
ren, niets doende om wat jul
lie voorvaderen hebben be
vochten te behouden". Deze
zin stamt nog uit het boekje
„Aids to scouting" (1899), ge
schreven door oprichter
R.S.S. Baden Powell en werd
in 1908 overgenomen in zijn
handboek „Scouting for
boys". Daarin staat ook de
belofte die elke aspirant-ver
kenner moet afleggen: „Ik
zal ernstig trachten mijn
plicht te doen tegenover God
en vaderland". In Nederland
werd deze belofte in 1915
vertaald en uitgebreid met
„trouw aan de koningin".
Het landelijk bestuur van
Scouting USA meende uit
deze oude regel te kunnen
concluderen dat niet-christe
lijke jongens dus ook geen
goede padvinders kunnen
zijn. Er ging een brief uit
naar alle afdelingen met de
mededeling dat dergelijke
kinderen niet alleen uitgeslo
ten zouden moeten worden
van eretitels, maar dat de
padvinderij - gezien de regels
van Baden Powell - zelfs ge
zuiverd diende te worden
van humanistische invloe
den.
Om te voorkomen dat er in
ons land een dergelijke situa
tie zal ontstaan heeft de
voorzitter van het Humanis
tisch Verbond, dr. R. Tiel-
man, uitsluitsel gevraagd aan
Scouting Nederland in
Amersfoort en aan de Euro
pese overkoepelende organi
satie voor de padvinderij in
Genève.
Nederlandse Hervormde
Kerk
Benoemd tot docent gods
dienst aan het christelijk ly
ceum te Apeldoorn, drs. A.
Sturm te Zwolle-Nijverdal,
die deze benoeming heeft
aangenomen. Aangenomen
naar Zeerijp-Eenum-Wester-
enden parttime, H. Engelsma
kandidaat te Groningen.
Gereformeerde Kerken
Beroepen te Enkhuizen H.
van Andel te Grouw.
Gereformeerde Kerken vrij
gemaakt
Beroepen te Rijswijk in com
binatie met Pijnacker, C.
Kleijn te Zevenbergen.
Vlak voor de vredesweek
verschenen diverse uitgaven
van het Interkerkelijk Co
mité Tweezijdige Ontwape
ning (Icto).In de eerste
plaats een nieuw nummer in
de serie Icto-cahiers (num
mer 8). Hierin bijdragen
over civiele verdediging, so
ciale verdediging en het SDI
(Star Wars). Tevens ver
scheen een tweede, herziene
druk van de „Oriëntatie op
oorlog en vrede", een Icto-
cahier over vredesonderwijs,
geschreven door drs. E. J.
Boerma met medewerking
van drs. J. K. Abbes. Nieuw
is „Ja of nee", een onderwij
spakket voor de bovenbouw
van mavo, havo en vwo
over de Nederlandse besluit
vorming over vrede en vei
ligheid. De auteurs van deze
uitgave zijn A. B. Dijkstra
en drs. E. J. Boerma.
Het adres van het Icto is
Beukenlaan 2, 1861 EH Ber
gen (NH).
De publicatie: „Kunnen wij
déér vrede mee hebben?",
een uitgave van de stichting
VVV een organisatie die
wordt gerund door vrijwilli
gers. In het boekje wordt
een opsomming gegeven
van feiten over het Sovjet
communisme, ideologie, or
ganisatie, methoden etc.
Conclusie van het betoog,
dat werd geschreven door
VVV-voorzitter dr. j. C. Ra-
maer is dat de Navo het ant
woord is op de voortdurende
Russische dreiging tot we
reldoverheersing. Oud-mi-
nister-president mr.
A. A. m. van Agt schreef een
woord van aanbeveling.
Het adres van de stichting is
Postbus 142, 5150 AC Dru-
nen.
41T-
rtiej
D.
HET „Tribunaal voor de vrede" stelt zich op het star^e
dat een tweederde meerderheid van ons parlement licos'
om de regering toe te staan, de zeggenschap over hef de
tuéel gebruik van op ons grondgebied geplaatste krujicijr
ten uit handen te geven. Die uitspraak staat lijnrechP01"
over de eerder geformuleerde mening van de Raad vf
te, die een verdrag met de VS over plaatsing en ev|eini
gebruik van kruisraketten in het geheel niet strijdig afuitz
onze grondwet. eid
f siti
De uitspraak van het Tribunaal is een vrijblijvend js
aan regering en parlement, maar desalniettemin za,
ook die conclusie zorgvuldig worden gewogen. Van df
re kant moet worden gesteld, dat dit geen ingrijpend'
gingen in de verdere ontwikkelingen tot gevolg zal L*
Immers, de vraag of een Nederlands-Amerikaans U
strijdig is met de grondwet, zou ongetwijfeld ook zon
advies van het Tribunaal uitermate serieus zijn bekej^
In kwesties die de grondwet raken mag van kami
worden verwacht dat zij zich in hun oordeelsvormii
laten leiden door politieke standpunten inzake het n
kettenbesluit, zo heeft minister De Ruiter van D
(CDA) in een interview met het weekblad De Tijd
gesteld. En uiteindelijk zal het ons parlement zijn da|0]
bij gewone meerderheid beslist of in deze kwei
grondwetswijziging en dus een tweederde meerderheii
is of niet. j»
De besluitvorming over de kwestie van de kruisr.
wordt gaandeweg steeds meer een juridisch steeks|0
voor veel Nederlanders nauwelijks meer te volgen is c
in elk geval slechts, weinigen zich nog een gefundee
deel over kunnen vormen. Ook binnen het kabinet 1
ondertussen twee CDA-ministers die beiden jurist 2g v;
Ruiter (defensie) en Van den Broek (buitenlandse zak
degens. IA/
•ing
MINISTER De Ruiter wil de bestaande afspraken ^cte
de NAVO nadrukkelijk van toepassing verklaren op l?ers
drag dat ons land met de VS wil sluiten, als blijkt d®vc
november de Russen méér SS-20-raketten hebben gr j
en er om'die reden kruisraketten op Woensdrecht dij
komen. Die wens van de minister van Defensie zou g(raa
kei probleem vormen, indien er geen nuanceverschil*
stonden tussen de uitleg die De Ruiter en Van den Brc1?.*?
die bestaande afspraken geven. Die verschillen zijn zr
tiel. De ministerraad is er eind vorige week na een oni^iri
kelijk lange vergadering niet uitgekomen, zodat e V€
week verder over moet worden gepraat. Premier I
streeft er naar het te sluiten Nederlands-Amerikaan
drag „loepzuiver" te laten aansluiten bij het be|arTV
NAVO-verdrag. ee
ard'
TEGEN de achtergrond van deze diepgravende di^scz^
komen uitspraken, zoals de vroegere secretaris-gener,ekc
de NAVO Luns (ook al een jurist) zich gisteren in he het
programma Het Capitool heeft veroorloofd, even ongder
ceerd over als de stelling bij de handtekeningenactie >amf
volkspetitionnement. Zo eenvoudig ligt de kwestie n?der
Runderlapje met
parijse snijbonen
en aardappelen
griesmeelvla met
bitterkoekjes
Voor twee personen hebt u
nodig: 450 g runder-stoof-
lappen voor 2 dagen), 50 g
margarine, zout, peper, lau
rierblad, kruidnagel, 1
theelepel azijn;
500 g snijbonen, zout, 2 to
maten, 5 g margarine, ke
toembar, 1 plak gekookte
ham, peterselie;
Va tot 1 kg aardappelen;
Va liter melk, 4 bitterkoek
jes, 30 g griesmeel, 30 g sui
ker, jam.
Bak de runderlappen vlot
bruin in de margarine. Tem
per het vuur vlak voordat
het vlees voldoende kleur
heeft en laat het dan nog
even doorbakken. Leg ver
volgens het deksel schuin op
de pan en schenk daar zo
veel lauw water op dat het
erge bruisen van het vet
minder wordt. Voeg zout, pe
per, een stukje laurierblad
(met daarin één of twee
kruidnagels gestoken) en de
azijn toe en stoof het vlees op
een kleine pit in twee vier
uren mals. Gebruik morgen
de mooiste helft van de run
derlappen en bewaar wat
overblijft in de jus tot don
derdag voor een hachee.
Kook de snijbonen gaar in
weinig water met zout in
vijftien a twintig minuten.
Dompel de tomaten in ko
kend water, ontvel ze en
snijd ze klein. Smoor de
stukjes tomaat met zout en
ketoembar vijf minuten in de
margarine, voeg vervolgens
de kleingesneden ham en de
afgegoten snijbonen toe.
Strooi op de schaal fijnge
knipte peterselie over de
groenten.
Breng ruim de helft van de
melk aan de kook. Schenk
een paar lepels hete melk op
de bitterkoekjes. Strooi gries
meel en suiker in de rest van
de kokende melk en laat het
mengsel vijf minuten zacht
koken. Voeg van het vuur de
overige koude melk toe. Leg
de afgekoelde vla op de klei
ner gesneden bitterkoekjes
en garneer haar met jam.
JEANNE
Droog weer
i d
1 O]
DE BILT De eerst k<ikb
dagen staat ons volg^f"
KNMI rustig en droog Ac
wachten. Langzaam drit0£
gebied met hoge ban8 u
standen naar onze oif v
op. Er is weinig wind, "en
de temperatuur overda tw
delijk hoger wordt MofPu'
woensdag waait er ncat:
wind van zee. Hierdo<Pri
de temperatuur aan
beneden twintig gradei™8
na woensdag draait d® d
naar richtingen uit ck01
zuidoost en wordt de r
temperatuur ook aan f"a
21 tot 23 graden. Wen8t
kans groot dat in de n,08
ochtend plaatselijk miw£
staat. Vooral op plaatsé^*
de mist wat langer blij.Tv
gen zijn de middagtemm€
ren lager. "8'
Weersvooruitzichten vj1 ir?
verse Europese landen
voor woensdag en donfen
Zuid-Noordwegen en zuid -,
droog en in het binnenlandlie
Middagtemperatuur tussen ver
graden. ijn
Denemarken en noord-DUV
zonnig. Middagtemperatuur r il
en 19 graden.
Midden- en zuid-Duitsland:
perioden met zon. Middag
tuur rond 22 graden. 10]
Britse-Eilanden: perioden m
overwegend droog. Middag-ap
tuur van 17 graden in hetjs
tot 22 graden in het zuidoos.
Benelux: droog en zonnig.
temperatuur rond 2"
tuning.
D grade r"
kis
Weer Max Ml
Amsterdam
De Bilt
Declen
Eelde
Boedapest l.bew.
Dublin
Frankfort
Genève
Helsinki
Innsbruck
Klagenfurt
Kopenhagen
Luxemburg
Tbew"
l.bew.
Mallorca
Malta
Moekou
Casablanca h.bew.
Istanbul zw be\
