Lange: „Nieuw-Zeeland en
Frankrijk zijn vijanden"
„Thatcher laat niet
met zich sollen"
Zwarten krijgen
volledig burgerschap
CotdócCouxcmt
)mie op
^^erschap
Londen gaat Saoedi-Arabië
gevechtsvliegtuigen leveren
Imoetmg
rfrikanen is
!*'»>>)'Ocatie
Israël
overweegt
uitwijzing
van Zwarte
Hebreeërs
Britse onderzoekers werken
aan medicijn tegen dementie
98SPAENLAND
MAANDAG 16 SEPTEMBER 1985 PAGINA S
n goedi
de Westduitse minister
ndeEK van Volksgezondheid
het J3rëesteld met 'n8an6 van
lende r)aar Westduitse vrouwen
1 voor^'nd kritéen recht te ge"
-•en extra kinderbijslag
lizend mark in het eer
sjaar van het kind. De
lelijkheden voor vrou-
inderen krijgen zullen
verder worden ver
in de 3
t zijn i
jaar-u
eur
gaat
ïoorfen»s bedoeld om het dalen-
•t <;pi7JrtecijlEer in West-Duits-
/orden i'1 toe te ™Pen-
ratuurh—
SUNDAY TIMES:
LONDEN/JERUZALEM De Britse krant de Sunday Times meldde
gisteren dat Londen Saoedi-Arabië 48 Tornado-gevechtsvliegtuigen en
30 opleidingsvliegtuigen ter waarde van ongeveer 12 miljard gulden
gaat verkopen. Israël heeft gisteren Britse wapenverkopen aan Saudi-
-Arabië en Jordanië veroordeeld als een „ondermijning van de stabili
teit" in het Midden-Oosten. De order zou zijn gesloten in geheime on
derhandelingen tussen premier Thatcher en Saoedische functionarissen
tijdens haar vakantie in Oostenrijk eerder deze maand. De Britten heb
ben met de order Frankrijk de pas afgesneden, dat toestellen van het
type Mirage-2000 aan Riad wilde verkopen. Israël heeft herhaaldelijk
westerse wapenverkopen aan Arabische staten veroordeeld. Het heeft
in 1982 een uitgebreid diplomatiek offensief uitgevoerd om de Verenig
de Staten ervan te weerhouden Saoedi-Arabië F-15 gevechtsbommen
werpers en geavanceerde radarvliegtuigen (Awacs) te verkopen.
Khadaffy ontsnapt
aan aanslag
KAIRO De Libische leider ko
lonel Khadaffy is vorige week
ontsnapt aan een moordaanslag
waarbij twee van zijn lijfwachten
ernstig gewond raakten. Dat
heeft het Egyptische persbureau
MENA afgelopen zaterdag ge
meld. De aanslag zou zijn ge
pleegd door een onbekend aantal
dissidente legerofficieren die het
vuur openden op Khadaffy en
zijn escorte. MENA meldde het
bericht uit anonieme, maar goed
ingelichte kringen te hebben ver
nomen. De daders, die kritiek
hadden op het economische be
leid van Khadaffy, zouden intus
sen in het geheim zijn berecht.
Saoedische olieprijs
kan drastisch dalen
LONDEN In geval van nood zal Saoe
di-Arabië zijn olieprijs verlagen tot vijf
tien dollar per vat (159 liter). Dit heeft de
Saoedische minister van oliezaken, Jama-
ni, verklaard tijdens een energie-studie
bijeenkomst in Oxford. Op het ogenblik
bedraagt de prijs van Saoedische olie 28
dollar per vat. Jamani legde er de nadruk
op dat de genoemde prijsdaling alleen in
een periode van een crisis kan plaatsvin
den. In de Britse pers zijn berichten ver
schenen dat Jamani een crisis in de olie
prijzen voorziet, waarschijnlijk aan het
eind van het eerste kwartaal van 1986.
Om toch het nodige geld binnen te krijgen
moet Saoedi-Arabië dan zijn olie tegen la
gere prijzen verkopen.
Polen schort
schuldoverleg op
WARSCHAU Polen is in grote
problemen gekomen bij het her
schikken van zijn buitenlandse
schulden en de besprekingen, die
voor de komende week op het pro
gramma stonden met zijn westerse
schuldeisers, zijn opgeschort. Een
overeenkomst voor een nieuwe af
lossing van 1,4 miljard dollar die dit
jaar had moeten zijn terugbetaald
zal voorlopig niet worden onderte
kend. Dit heeft de belangrijkste
Poolse onderhandelaar bij de
schuldbesprekingen, Zbigniew
Kracz, gisteren gezegd. Een datum
voor nieuw overleg met de westerse
schuldeisers, verenigd in de Club
van Parijs, is nog niet vastgesteld.
FAO voorziet
recordgraanoogst
ROME De wereldoogst van
rijst, tarwe en voedergaan zal
dit jaar 1,84 miljard ton bedra
gen, een recordhoeveelheid. De
oogst is daarmee 34 miljoen ton
groter dan vorig jaar, zo staat in
de jongste raming van de FAO,
de Wereld voedsel- en Landbou
worganisatie. In de Sovjet-Unie
en veel Afrikaanse landen zal
de oogst groter zijn dan vorig
jaar, maar het weer op het noor
delijk halfrond en de moesson-
tijd in Azië kunnen de ramin
gen nadelig beïnvloeden, aldus
de FAO. De raming is negen
miljoen ton hoger dan die van
vorig jaar.
WIESENTHAL:
i is he
Vooi
voorh
dat dun <pf|
uitnO ^11
jzen hi
liet. n
is c
en tikj
kke kiij)e Oostenrijkse
niel Simon Wiesenthal
lo.Pen.jteren fel geprotes-
n l* S6^n een ontmoeting die
Maa^ in West-Duitsland
paar HsVincjen tussen Ame-
n weel veteranen en voor-
a?. "JH'ers. Het gaat daarbij
zlJn l^rlijkse reünie van de
-divisie-Noord, die in
cje Band Windsheim
houden en waarvoor
i van de Amerikaan-
infanteriedivisie zijn
ïk 8d
m provocatie, een ab-
rovocatie", zei Wie-
rat ,De SS zal dit gebrui
ken teken van verzoe-
Wiesenthal heeft de
inse veteranen per
verzocht van de ont-
if te zien. De voorzit-
veteranen liet.
ihij het protest had
ren en dat de indivi-
moeten be-
zij al dan niet willen
twee groepen zullen
22 september in
ontmoeten en een
ïjke rondreis door
itsland maken, waar-
m. jaire begraafplaatsen
Üis^wrden bezocht.
stduitse stad Neustadt
op Gfkeinde het partijcon-
ras R^uden van de neona-
ra£ splinterpartij NPD.
8 verrichtte de oproer-
Z0c arrestaties onder de
ibier iten die tegen de bij-
eint en tegen de politie-
i de ;ing voor de fascisten
Dpen. rden.
jan
ideert
3TONBinnen de
Snse regering is een
1 begonnen over de
leid van een compro-
Ée Sovjet-Unie, waar
oren igde Staten zich
■en opleggen in hun
p inzake het strategi-
(ensie-initiatief (Star
uil voor ingrijpende
?n van Russische
5ns voor de lange en
Ige afstand.
ijft de Amerikaanse
twen ^shington Post. Bin-
wordt
en min Qf president
h»eze mogelijkheid zal
stand tijdens zijn topont-
voor november met
PuIer Gorbatsjov. Een
^entte ro1 in het besluit
;e GJ/rfezoek spelen dat mi-
5to"t]iiard Sjevardnadze
maand aan het Witte
dingt Qg regering in
^Plo n verwacht van
toelichting op uitla-
a*s ^an Gorbatsjov over
(Vervolg van de voorpagina)
WELLINGTON/PARIJS
Premier Lange heeft
gisteren in een vraagge
sprek voor de televisie
verklaard dat Nieuw-Zee-
land en Frankrijk eikaars
„vijanden" zijn. Lange ge
bruikte die term in reactie
op de verklaring van pre
sident Mitterrand dat ie
dereen, die het recht van
Frankrijk betwist om in
de Stille Oceaan atoom-
proeven te nemen, be
schouwd zal worden als
een „tegenstander".
In de ogen van Lange bete
kent de opmerking van Mit
terrand niet slechts dat
Nieuw-Zeeland en Frankrijk
„tegenstanders" zijn, maar
dient de verklaring „op de
juiste wijze te worden ver
taald" en wel met „vijanden".
Volgens de Nieuwzeelandse
premier is het bezoek van de
Franse president aan Mururoa
„een obsceen gebaar" naar de
tegenstanders van het Franse
atoomprogramma in de Paci
fic.
Lange verklaarde te hebben
geprobeerd een onderhoud te
hebben met Mitterrand. Hij
zou de verslechterende relaties
tussen beide landen ter sprake
hebben willen brengen, maar
kreeg geen antwoord van de
Fransen op zijn verzoek.
De Nieuwzeelandse bewinds
man beschuldigde Parijs ervan
een „nationale hysterie" te
ontketenen die de bedoeling
heeft de politieke positie van
Mitterrand te versterken.
„Daar draait het om met deze
reis. Het bliksembezoek aan
Mururoa is bedoeld om te la
ten weten dat Frankrijk een
macht in de Pacific is en dat
Frankrijk een atoommacht is",
aldus Lange.
President Mitterrand heeft
gisteren in een rechtstreekse
radio- en televisieuitzendi'ng
gezegd, dat Frankrijk „zo lang
zal doorgaan met kernproeven
als het zelf noodzakelijk acht".
Eén dag na zijn terugkeer van
een bliksembezoek aan het
atol Mururoa wees Mitterrand
er op dat Frankrijk niets an
ders doet dan wat de andere
vier kernmogendheden VS,
Sovjet-Unie, Groot-Brittannië
en China ook doen.
„Frankriik heeft geen vijan
den in de Stille Oceaan", zo
benadrukte Mitterrand. Het
zou wenselijk zijn indien ande
ren rekening hielden met de
rechten van Frankrijk, aldus
de Franse president. Hiermee
ging hij indirect in op de uitla
tingen van de Nieuwzeelandse
premier, David Lange, die de
verhouding tussen Frankrijk
en Nieuw-Zeeland als „vijan
delijk" had gekenschetst.
De Zuidafrl-
kaanse zaken
man Relly geeft
commentaar op
zijn ontmoeting
met leiders van
de zwarte ver
zetsbeweging
ANC in Zambia.
Volgens Relly
was het gesprek
bemoedigend,
maar hij meen
de niet dat een
gesprek nu tus
sen Botha en
het ANC veel
zin zou hebben
„omdat de visie
van het ANC
binnen het mar-
xistisch-
leninistische ge
bied viel".
Zuidafrihaanse ambassadeur in Washington:
JOHANNESBURG, WAS
HINGTON „Zuid-Afrika
heeft besloten de apartheid te
ontmantelen", Dit verklaarde
gisteravond de Zuidafrikaanse
ambassadeur Herbert Beukes
in een vraaggesprek met de
Amerikaanse omroepmaat-
schappij NBC. Een van de
hoofdpunten waar het Zuida
frikaanse parlement nu voor
staat is een voorstel ter verle
ning van volledig staatsbur
gerschap aan zwarten, aldus
Beukes. „De regering heeft
zich er nu toe verplicht staats
burgerschap te herstellen, ge
woon staatsburgerschap voor
allen." Hij wees er wel op dat
het proces van politieke her
vorming lang zal gaan duren.
De Zuidafrikaanse president
Botha heeft opnieuw scherpe
kritiek geuit op de Zuidafri
kaanse zakenlieden die vorige
week in Zambia besprekingen
hebben gevoerd met de leiders
van het ANC. In een vraagge
sprek met het regeringsgezin
de blad Die Beeld zei Botha:
„Ik weet niet wat ze zullen be
reiken behalve het tonen van
zwakheid aan dë vijanden van
Zuid-Afrika." Door de krach
tige reactie van Botha is de
hoop de bodem ingeslagen dat
de Zuidafrikaanse regering zal
zwichten voor de druk met het
ANC te gaan onderhandelen.
Ook de onderminister van bui
tenlandse zaken Louis nel ver
klaarde in felle bewoordingen
dat de regering geen heil zag
in besprekingen met het ANC.
„Ze willen de regering met ge
weld omverwerpen. En dat
zullen we niet toestaan."
Na een week waarin president
Botha twee belangrijke her
vormingen in het apartheids-
beleid aankondigde, af
schaffing van de pasjeswetten
en het Zuidafrikaanse staats
burgerschap voor de zwarten
in ae thuislanden hekel
den Engelstalige bladen het
regeringsbeleid. Zij wezen
erop dat de president de wes
terse strafmaatregelen had
kunnen voorkomen als hij eer
der bereidheid tot toegevingen
had getoond.
Nieuwe onlusten
In het afgelopen weekeinde
zijn in Zuid-Afrika opnieuw in
verscheidene gebieden onlus
ten uitgebroken. In de zwarte
woongemeenschap Duncan
Village nabij Oos Londen
dwongen jeugdige zwarten een
patrouille-auto tot stilstand en
eisten de benzine op. De agen
ten openden het vuur en ver
wondden drie mensen. In So-
weto staken twintig zwarte
taxichauffeurs een jonge zwar
te dood. Daarvoor hadden jon
geren taxi's gestolen.
Uit ongenoegen over de be
richtgeving over onrust in het
land heeft de Zuidafrikaanse
regering vandaag een speciaal
informatiebureau geopend.
Vorige week werd een corres
pondent van het Amerikaanse
weekblad Newsweek uitgewe
zen en werd de jongste editie
verboden in verband met een
reportage over Zuid-Afrika.
TEL AVIV De Israëlische
premier Peres en diens minis
ter van binnenlandse zaken,
Peretz, onderzoeken mogelijk
heden om de leden van de
sekte van Zwarte Hebreeërs
uit te wijzen. Dat meldde gis
teren het dagblad Ha'aretz.
Burgemeester Haleli van de
Zuidisraëlische stad Dimona,
waar de Zwarte Hebreeërs
hun hoofdkwartier hebben, zei
tegen de krant dat de regering
op dit moment met de Ameri
kaanse regering praat over de
status van de sekteleden. De
meesten van de ongeveer 2.500
Zwarte' Hebreeërs zijn oorps-
ronkelijk Amerikanen. Bij
aankomst in Israël hebben zij
hun Amerikaanse papieren
echter vernield. De Zwarte
Hebreeërs zijn volgelingen van
Ben-Ami Carter die zichzelf
de prins van de vrede noemt.
De in communes wonende
zwarten zeggen de werkelijke
afstammelingen te zijn van de
bijbelse joden en velen van
hen ontkennen het bestaans
recht van de staat Israël.
Israël wijst 18
Palestijnen uit
JERUZALEM Achttien Pa
lestijnen, die op de bezette
westelijke oever van de Jor-
daan en in de strook van Gaza
verbleven, zijn gisteren naar
Jordanië verbannen. Dit is uit
Israëlische militaire bron ver
nomen. De 18 behoorden tot
de meer dan 1.150 meest Pale
stijnse gevangenen die in mei
waren vrijgekomen in ruil
voor de terugkeer van drie Is
raëlische soldaten. De twee Is
raëlische advocaten van de
achttien Palestjjnen, onder wie
Felicia Langer, hebben er op
gewezen dat hun verbanning
in strijd is met de afspraken
die gemaakt zijn bij de gevan-
genruil in mei.
Treinongeluk in Zwitserland
Brandweerlieden en reddingswerkers zoeken tussen de wrakstukken naar slachtoffers van de bot
sing die zich zaterdag heeft voorgedaan tussen een lokale trein en twee gekoppelde lokomotieven
bij Lausanne. Vijf mensen zijn daarbij om het leven gekomen. Bij het ongeluk raakten 56 mensen
gewond. Het ongeluk gebeurde waarschijnlijk doordat de machinist van de passagierstrein een
stopteken negeerde, voor een wissel, waarlangs de trein en de tegemoetkomende lokomotief el
kaar hadden kunnen passeren.
(Vervolg van de voorpagina)
LONDEN Volgens het
dagblad The Guardian
zou premier Thatcher er
het meeste voor voelen
opnieuw een aantal Rus
sen uit te wijzen wegens
vermeende spionage. On
der de 25 Britten die als
vergelding de Sovjet-Unie
uit moeten zijn twee za
kenlieden en de corres
pondenten van de BBC,
het persbureau Reuter en
drie Britse kranten. De
Sunday Telegraph, een
krachtig pleitbezorger van
premier Thatchers Con
servatieve Partij, meldde
dat Groot-Brittannië "ge
reed is terug te slaan...en
meer Russen naar huis te
zenden".
Een andere conservatieve
krant, de Sunday Express,
verklaarde: "Als er een spelle
tje wordt gespeeld van 'Wie
knippert eerst' (met de ogen),
dan zal dat zeker niet mevr.
Thatcher zijn'. Britse functio
narissen verklaarden tegen
verslaggevers dat er een lijst
was opgesteld met de namen
van andere Russen die moge
lijk konden worden uitgewe
zen.
Intussen werd in de Britse
pers gemeld dat Oleg Gor-
dievski, de Londense
KGB-chef wiens overlopen
naar het \yesten de golf van
uitwijzingen ontketende, ver
leden jaar een sleutelrol speel
de bij de arrestatie van Mi
chael Bettamy, een Britse dub
belagent die wegens spionage-
-activiteiten voor Moskou 23
jaar heeft gekregen.
Voor het nieuws van de uit
wijzing van de 25 Britten door
Moskou zaterdag bekend
werd, legden Britse functiona
rissen er de nadruk op dat de
spionage-affaire geen nadelige
gevolgen behoefde te hebben
voor de betrekkingen tussen
Groot-Brittannië en de Sovje
t-Unie. Na het aantreden van
partijleider Gorbatsjov, die
kort nadat hij de hoogste man
in het Kremlin was geworden
een succesvol verlopen bezoek
aan Londen bracht, was spra
ke van een merkbare verbete
ring van de relaties tussen bei
de Tanden.
Lüneburg
De Russische geheime dienst
KGB heeft Sonja Lüneburg,
die de persoonlijke secretares
se was van de Westduitse mi
nister Bangemann van econo
mische zaken, opdracht gege
ven te verdwijnen nadat ze
had ontdekt dat haar belang
rijkste man, Oleg Gordievski,
in Londen voor het westen
werkte. Dit schrijft Der Spie
gel. Volgens het blad werkte
Lüneburg niet voor de DDR,
maar voor de KGB.
JE VERHOLEN EN DE KNAP-MUTATOR
?n smidje Pjotr Verholen onder meneer
pejaarde auto was gekropen om daar
fe reparatie te verrichten, liet Mauk Mo-
pgen weer zakken. Natuurlijk ontlokte
pelwijze een hele serie luide protesten
Mr Pjotr, die gillend uitriep: „Hé..! Pas
Idem!" - „Da's ook de bedoeling, mak-
ht Mauk Moker grinnikend. „Baas
oet tenslotte even tijd hebben om zijn
het B.G.D.-werk te verrichten..." -
_ne niet! Beur onmiddellijk die kar op!"
smid en hij spartelde met zijn benen.
I Denk jij soms, dat ik de hele tijd met
oggetilde kar in mijn handen kan blij-
l riep Mauk teru9- »lk wou je wijzer
■nnn idZet je schroevedraaier nou maar
aoorin palletje vier en draai de contra-bout
slag naar rechts. Dan is de zaak voor
elkaar. Ik til de auto wel weer op en jij kunt er
onderuit!" - Blijkbaar had dit hele gedoe vol
doende tijd verschaft aan kolonel Plimmp om
zijn duistere bedrijf uit te oefenen, want kijk,
daar zien we hem al lopen door een stil straatje.
En natuurlijk werd zijn opvallende verschijning
waargenomen door de vrienden Krelis en Gait
Lamsbout, die op hun vaste hoekje stonden te
klessebessen. „Zal ik jou 'és wat vertellen,
Gait," zei Krelis. „Die rare kwibus daar met die
baard en die bolhoed, da's vast een dure affe-
kaat uut de stad. Die hebben ze gestuurd om de
bietel-provo los te kletsen uit de gevangenis...."
- „Daar kon je wel 'es geliek in hebben Krelis,"
peinsde Gait. „Hij heb een Ingepakte bietelgui-
taar bij zich. Zeker een kedoo'tje voor de provo.
Za'k hem een paar rotte tomaten naar de kop
gooien
LONDEN Het is mo
gelijk dat er over tien
jaar een medicijn op de
markt is dat de sympto
men van dementie zal te
rugbrengen en dat hon
derdduizenden bejaarden
buiten inrichtingen zal
houden, aldus de voor
spelling van een voor
aanstaande Engelse her-
senspecialist.
Dr. Leslie Iversen, directeur
van het Merck Sharp and
Dohme's neurotechnisch on
derzoekscentrum te Harlow,
zei dat wetenschappers bezig
zijn met het uittesten van
scheikundige verbindingen
die in staat lijken het geheu
gen te herstellen en ook per
soonlijkheidsveranderingen
terug te draaien bij mensen
die lijden aan de ziekte van
Alzheimer, de meest voorko
mende vorm van dementie.
De chemische verbindingen
moeten acetylcholine ver
vangen, die verloren gaat
wanneer de hersencellen af
sterven, zo lichtte Dr. Iver
sen toe. Voorheen stond Iver
sen aan het hoofd van de
neuro-chemische farmacolo
gische afdeling van de Medi
sche Raad voor Wetenschap
pelijk Onderzoek te Cam
bridge, die al eerder baanbre
kend werk heeft verricht. Hij
wordt algemeen erkend als
een van de meest vooraan
staande neurotechnisch on
derzoekers ter wereld.
Meer dan 700.000 mensen,
onder wie een op de tien van
de mensen boven de 65, lij
den in enige mate aan de
mentie. Dit aantal stijgt tot
een op de vijf in de leeftijds
groep van boven de 85. On
geveer 70 procent van dege
nen die lijden aan dementie
hebben de ziekte van Alzhei
mer.
De toenemende aantallen be
iaarden zetten de gezond
heidsdienst zwaar onder
druk. Dr. Iversen noemde
het overwinnen van ouder-
domsdementie „de grootste
op zichzelf staande sociale en
medische uitdaging van onze
tijd".
„Een kleine verbetering in
de hersenfunctie zou het
voor veel mensen mogelijk
maken thuis te blijven wo
nen bij hun familie in plaats
van opgenomen te worden.
De vooruitzichten dat de
symptomen van ouderdoms-
dementie zullen kunnen
worden teruggebracht tegen
1995 zijn gunstig".
Dr. John Griffin, directeur
van het Genootschap van de
Britse Farmaceutische Indus
trie, voegde hieraan toe: „We
zullen niet in staat zijn men
sen die al vijf jaar in een in
richting zitten weer naar
huis terug te sturen. Daaren
tegen zal het medicijn ver
hinderen dat mensen thuis
weg zullen moeten".
Acetylcholine is een van de
vijftig bekende chemische
stoffen die werkzaam zijn in
het zenuwstelsel. In de jaren
zeventig kwamen weten
schappelijk onderzoekers in
Newcastle-upon-Tyne, Edin
burgh en Londen te weten
dat deze stof ontbrak bij pa
tiënten die leden aan de ziek
te van Alzheimer.
Onder de geneesmiddelen
met een psychische uitwer
king die momenteel in het
centrum van dr. Iverson ont
wikkeld worden, bevinden
zich kalmeringsmiddelen die
niet verslavend werken en
de patiënt niet slaperig ma
ken, geneesmiddelen tegen
epilepsie door gebruik te ma
ken van de natuurlijke me
chanismen van de hersenen
en ook een medicijn om de
ziekte van Parkinson te
voorkomen.
ANDREW VEITCH
Copyright The Guardian.
