TAFEL
Laatste kans voor Sint Michiel
KJïïTl
kerk
en
wereld
Tekenen van
petitionnement
is wettig, maar heeft geen nut
weer
brieven
lezers
ACHTERGROND
Bedrijfspastoraat
in Utrecht draagt
Bode toch voor
Prof. Van
der Ploeg
laakt beleid
Katholiek
Nieuwsblad
CcidócSouAaï,
Ook slachtoffer partij ictci
CeidóG
MAANDAG 16 SEPTEMBER 1985PA\f£
Aanhangers Solidariteit op pelgrimstocht
Lech Walesa en 50.000 andere arbeiders hebben zondag tij
dens een speciale arbeiderspelgrimage een openluchtmis bij
gewoond bii het Jasna Gora klooster, waar het ikoon van de
Zwarte Madonna wordt bewaard. De mis liep uit op een mas
sa-demonstratie voor het herstel van Solidariteit. De bijeen
komst was het grootste krachtsvertoon van Solidariteit sinds
november vorig jaar toen een kwart miljoen mensen de be
grafenis bijwoonden van de door de geheime politie ontvoer
de en vermoorde priester Jerzy Popieluszko. Walesa zei tij
dens de bijeenkomst dat de massale opkomst van aanhangers
betekende dat de geest van augustus 1980, toen Solidariteit of
ficieel werd opgericht, niet verloren was gegaan en niet ver
loren zal gaan.
Nicaragua met gebed en gebalde vuist steunen
Het is haast beschamend dat Nicaragua onze aandacht voor
hun land beschouwt als een teken van bemoediging en hoop
Maar het is voor ons ook een stimulans om door te gaan, net
als zij met gevouwen handen, maar ook net als zij met gebal
de vuist. Dat zei de voorzitter van de gereformeerde synode,
dr. H. J. Kouwenhoven, bij de afsluiting van de „internatio
nale week voor vrede in NicaraguaDeze was georganiseerd
door organisaties als Solidaridad, de Vastenactie en de We-
relddiaconaten. Dr. Kouwenhoven noemde het „onbegrijpe
lijk" dat christenen in het westen zich bezorgd afvragen of de
Nicaraguanen God voor zich hebben opgeëist. Het westen
heeft meer dan eens God voor zich opgeëist. Hij noemde als
voorbeeld ondermeer „God, Nederland en Oranje" en de
kruistochten.
Een ons geduld is meer
waard dan een pond
verstand
Nederland* apreekwoord
BISSCHOP BAR:
Mgr. Bar: „Petitionnement wettig, maar niet nuttig'
DEN HAAG „Het
volkspetitionnement is
een wettig middel, maar
ieder wettig middel is
nog niet nuttig". Daar
mee velde mgr. R. P. Bar
bisschop van Rotterdam
een oordeel over de actie
van het Komite Kruis-
rakketten Nee om te
voorkomen dat in Neder
land kruisraketten wor
den geplaatst. De bis
schop deed zijn uitspraak
op het vierde landelijke
congres van de Stichting
Vredespolitiek, in Den
Haag gehouden.
Met deze uitspraak ging de
Rotterdamse bisschop verder
dan de Nederlandse bisschop
pen in een gezamenlijke ver
klaring. Daarin spreken zij
uit dat het petitionnement
een wettig middel is, waaro
ver ieder in eigen verant
woordelijk moet beslissen er
wel of geen gebruik van te
maken.
De bisschop van Rotterdam
meende dat iedereen kritiek
op het overheidsbeleid aan
gaande vrede en veiligheid
mag hebben, maar dan wel
vanuit kritische verbonden
heid. Hij hekelde de houding
van mensen die voortdurend
in de eigen verantwoordelijk
heid. van de overheid willen
treden, daarmee verwarring
stichtend en de democrati
sche orde verstorend. Kenne
lijk doelde hij hierbij op de
organisatoren van het volk
spetitionnement.
Het congres „Vrede in Vrij
heid" werd georganiseerd
door o.a. Het Interkerkelijk
Comité Tweezijdige Ontwa
pening (ICTO), het Her
vormd Vredesberaad (HBV),
Shalom en de Stichting Vre
despolitiek (SVP).
HBV-voorzitter jhr. W. H. de
Savornin Lohman uitte felle
kritiek op de Raad van Ker
ken die „de politieke partijen
ter verantwoording heeft ge
roepen over het feit dat de
kerkelijke uitspraken over
vrede en veiligheid zo weinig
politieke gevolgen hebben".
De voorzitter noemde dit
„hovaardig".
„Kerken kunnen gemakke
lijk radicale ethische uitspra
ken doen", vervolgde hij, „ze
hebben immers geen politie
ke verantwoordelijkheid. En
de ethiek wordt mee bepaald
door de verantwoordelijk
heid die men heeft".
Navo
CDA-voorzitter p. Bukman
legde in zijn toespraak de na
druk op het belang van een
eensgezinde Navo, de organi
satie die „mee heeft gezorgd
voor een unicum in de ge
schiedenis van West-Europa:
veertig jaar geen oorlog". Hij
noemde het één van de le
vensgevaarlijke illusies van
deze tijd te veronderstelen
dat West-Europa zich een on
afhankelijke rol kan permit
teren tussen oost en west of
wel voor eigen veiligheid te
kunnen zorgen. De CDA-
voorman pleitte voor grotere
Europese eenheid ter verster
king van het Atlantisch
bondgenootschap. Hij waar
schuwde ervoor dat het ont
breken van die eensgezind
heid discussies in de Verenig
de Staten kan doen aanwak
keren die kunnen leiden tot
een lagere prioriteit voor Eu
ropa in het Amerikaanse vei-
ligheidsdenken. „Die priori
teiten hebben toch al de nei
ging te verschuiven van de
Atlantische naar de Stille
Oceaan", aldus Bukman.
Het VVD-Kamerlid
j. j. C. Voorhoeve sprak uit
dat het westen de groeiende
kernwapenmacht van Rus
land moet neutraliseren door
het ontwikkelen van intelli
gente precisiewapens. Daar
voor is een technische voor
sprong nodig, onder andere
te verkrijgen via het Ameri
kaanse SDI-programma.
Voorhoeve en Bukman wa
ren eensgezind in het afwij
zen van de PvdA-suggestie
als zou na de verkiezingen de
plaatsingsovereenkomst over
de kruisraketten met de
Amerikanen wel zou kunnen
worden opengebroken. Dat
zou strijdig zijn met het vol
kenrecht, meende Voorhoe
ve. Bukman voegde er aan
toe: „Als de plaatsingsove
reenkomst in november
wordt getekend, zetten niet
VVD of CDA een handteke
ning. maar doet Nederland
dat. Het zou zeer ^schadelijk
zijn voor ons land als die be
slissing in heroverweging ge
nomen zou worden".
Het bedrijfspastoraat in
het aartsbisdom Utrecht
houdt - tegen de wens
van kardinaal Simonis in
- vast aan Herman Bode
als kandidaat voor het
voorzitterschap. Simonis
heeft in juni geweigerd
de oud vice-voorzitter
van het FNV in die func
tie te benoemen.
Om „geloofwaardig te blijven
binnen een gespleten kerk"
zal de raad (het hoogste be
leidsorgaan) geen andere
kandidaat voordragen, maar
Bode. die deskundig adviseur
van het bestuur wordt, als
voorzitter laten optreden.
Hiertoe heeft de raad una
niem besloten, zo werd zater
dag op een persconferentie te
Arnhem meegedeeld. Hulp
bisschop J. Niënhaus van
Utrecht, lid van de raad, was
verhinderd de vergadering
bij te wonen. Hij stemde in
dertijd wel in met de kandi
datuur van Bode, die una
niem werd voorgedragen.
Simonis had in juni Bode ge
weigerd omdat hij deze een
te uitgesproken figuur voor
de functie van een „neutrale"
voorzitter achtte. Vorige
week woensdag liet Simonis
in een gesprek met een dele
gatie van het bedrijfspasto
raat weten dat hij het argu
ment van een neutrale voor
zitter niet langer houdbaar
achtte.
Wel bleef hij Bode afwijzen,
nu met het argument dat
deze in uitlatingen over de
kerk te negatief-kritisch is.
Bode ondertekende indertijd
het manifest van de Mariën-
burggroep van kritisch-loyale
katholieken. De kardinaal
bleek wel bereid Bode alsnog
te ontmoeten, maar dit zou
zijn standpunt niet verande
ren.
„Gesprekken die van tevoren
als zinloos gekwalificeerd
kunnen worden, wens ik
zelfs met de kardinaal niet te
voeren", aldus Bode. „Als ik
kritiek uit op de leiding van
de kerk, dan doe ik dat van
uit de bezorgdheid over een
wijze van functioneren waar
door de mensen eerder van
de kerk verwijderd raken
dan er door geïnspireerd
worden".
Erger
Het gesprek van het bedrijfs
pastoraat met Simonis had
het voor Bode „alleen maar
erger" gemaakt, zo zei hij.
Dat hij een te uitgesproken
figuur zou zijn achtte hij „een
kwalificatie van mijn vak
bondswerk die ik van de lei
ding van de Rooms-Katholie-
kè Kerk niet had verwacht.
De kardinaal moet mij maar
eens duidelijk maken waarin
mijn werk haaks staat op
hetgeen hij vanuit het evan
gelie verkondigt".
De raad van het bedrijfspas
toraat, die met „grote woede
en verontwaardiging" op de
weigering van Simonis rea
geert, kiest volgens de ver
klaring voor de zwakkeren
in de industriële samenle
ving, een standpunt dat door
Bode wordt gedeeld. Daarom
houdt de raad ook aan diens
voordracht vast.
Simonis kan slechts met een
beroep op de uitzonderings
regel in de statuten, namelijk
dat hij in bijzondere gevallen
van de statuten kan afwij
ken, een nieuwe voorzitter
benoemen.
Bode blijft voorzitter van de
landelijke Stichting Bedrijfs-
apostolaat Nederland.
Hoofdredactur prof. mag.
J. P. M. van der Ploeg
O.P. van „Katholieke
Stemmen", een uitgave
van de Stichting Behoud
R.K. Leven, hekelt in
het laatste nummer van
zijn blad het „Katholiek
Nieuwsblad". „Wil het
Katholiek Nieuwsblad
gezond worden, dan
moet de hele berichtge
ving (plus de adverten
ties) betrouwbaar katho
liek zijn. Daaraan
heeft het sinds de op
richting vaak ontbroken.
Vlees noch vis' is een
veel gehoord oordeel, en
dit is spijtig."
In de zeven jaren lange voor
bereiding van het blad is vol
gens Van der Ploeg nagela
ten allen die in het naconci-
liaire katholiek Nederland
hun beste krachten hebben
ingezet voor de katholieke
zaak, in eensgezindheid sa
men te roepen.
„Het blad is nu al aan zijn
derde hoofdredacteur, die
binnenkort weer door een
vierde wordt vervangen. Re
dacteuren komen en gaan en.
in het bestuur gebeuren
soortgelijke dingen. Zoiets
klopt natuurlijk niet," meent
Van der Ploeg. De laatste
tijd, schrijft hij, hebben velen
met bijzonder ongenoegen al
lerlange lange stukken van
de priester drs. Joris Schrö-
der gelezen. Deze heeft daar
in o.a. het beleid van kardi
naal Alfrink geprezen. „Men
behoeft een 85-jarige man
niet op zijn veijaardag te
herinneren aan zijn rampza
lig bestuur, waardoor hij de
hoofdverantwoordelijke is
geworden voor het drama
der eens zo bloeiende Neder
landse kerkprovincie. Wijlen
Nuntius Wtistenberg heeft
mij dit eens dramatisch ver
klaard. Als een diplomaat zo
spreekt, weet hij dat het de
mening van zijn superieuren
is, de paus inbegrepen," aldus
Van der Ploeg in „Katholie
ke Stemmen".
BRUSSELSE KATHEDRAAL VAN ONDERGANG GERED
(Van onze correspondent Aad
Jongbloed)
Nog zeker zes jaar zal de
Brusselse kathedraal van
Sinte-Goedele, beter be
kend als Sint-Michiels
(St.Michel), ontsierd wor
den door steigers. Pas
dan zal de toeristische
trekpleister, die hoog
scoort na Manneken Pis
en die het bolwerk is
van Belgische tradities,
in volle glorie het Brus
selse centrum sieren.
Wat dan de kosten van
het restauratiewerk zul
len blijken te zijn blijft
nog de vraag: enkele
honderden miljoen
francs zullen er zeker
mee gemoeid blijken te
zijn.
Plotseling begonnen in 1981,
nauwelijks 10 jaar na een for
se restauratie, in het schip
van de kathedraal stenen en
gruis naar beneden te ko
men. Voor men aan een on
derzoek naar de oorzaak
daarvan begon, werden ny-
lonnetten onder de zoldering
gespannen. Zo werd voorko
men dat kerkgangers en toe
risten letsel opliepen. Maar
tenslotte moest de toenmalige
burgemeester van Brussel,
Van Halteren, besluiten het
schip van de kerk te sluiten.
En dat betekende het zetten
van een bijl in een lange tra
ditie: het Te Deum ter gele
genheid van Koningsdag
moest dat jaar worden afge
last
Inmiddels hadden specialis
ten in een lijvig rapport „af
gerekend" met het bouw
werk. De toestand waarin de
kathedraal zich bevond was
dermate slecht, meldden zij
zorgelijk, dat het gebouw als
verloren moest worden be
schouwd.
De regering besloot 30 de
cember 1982 de zaak uit han
den te nemen van alle moge
lijke elkaar voor de voeten
lopende gemeentelijke en
provinciale instanties en riep
uit dat zo lang er leven ook
hoop was voor de St.-Mi-
chiels en dus moest en zou de
kerk gerestaureerd worden.
Een laatste kans.
Duizend jaar
De geschiedenis van de ka
thedraal telt 1000 jaren. Nog
voor het eerste millennium
sinds Christus verstreken
was verzamelde graaf Lam-
bert-Balderick een groep
geestelijken op de Molen-
berch, wees op een plek en
zei: Hier moet een kathedraal
verrijzen. De graaf zou de
uitvoering van zijn bevel niet
meer beleven, want het
duurde nog tot 1225 tot her
tog Hendrik I de aanzet gaf
tot de bouw van een -ro-
maanse- kerk.
Maar terwijl men met het
bouwen begon verstreek de
romaanse tijd en deed de go-
thiek zijn intrede. Geen
nood, in de 15de eeuw nam
men zijn draai en werd de
aanvankelijk in romaanse
ronden getekende kerk on
der bouwmeesters als Jan
van Ruysbroec, Jacob van
Thienen en Lodewijk van
Bodegem het gothische
bouwwerk, zoals we dat he
den ten dage kennen, zij het
dan nu tijdelijk ontsierd door
steigers en klinkt er meer het
geluid van beitels en door
bouwvakkers meegenomen
wereldlijke draagbare radio's
dan dat van hemelse orgel
muziek.
De toerist van dit ogenblik,
die bukkend onder netten
door zijn weg in het koor
zoekt, de enige toegankelijke
plaats, krijgt nauwelijks een
idee van de geschiedenis van
de St.-Michiel, die vrijwel pa
rallel loopt aan die van Bel
gië.
Karei V was een vaste bezoe
ker van de St.-Michiel, hij
bad en biechtte er. Granvelle
kreeg er zijn kardinaalshoed.
Egmont en Hoorne vonden
er hun laatste rustplaats. Na
poleon en zijn echtgenote
knielden er. De geallieerde
overwinning in Waterloo
werd er gevierd, prins Albert
trouwde er evenals Boude-
wijn.
Leeende
De Kerk heeft overigens aan
vele joodse burgers het leven
gekost vanwege een legende
die aan haar ontsproten is.
Volgens die legende zouden
de Brusselse joden hosties ro
ven om er in te kerven,
waarna er bloed uit de hos
ties vloeide. De legende werd
door de overheid tijdens de
inquisitieperiode zo serieus
genomen dat een hele joden
wijk op de brandstapel be
landde.
Het mirakel van de bloeden
de hosties werd tot de vorige
eeuw herdacht door middel
van een processie. Tenslotte
ontstond er rond de processie
een politieke rel, waarna de
processies werden afgelast.
De legende van de bloedende
hosties speelde zelfs in 1980
nog een rol, toen een rabbijn
de kathedraal bezocht en te
recht grote bezwaren maakte
tegen een wandtapijt dat jo
den voorstelde, die hosties
doorboorden. Het kunstwerk
werd daarop verwijderd.
Al in 1942, toen auto's nog
niet als nu de Brusselse bin
nenstad bijna onbegaanbaar
maakten, constateerde archi
varis Placide Lef'evre dat de
zandsteen uit Dilbeek, waar
uit de kerk is opgetrokken,
grote schade ondervond van
de uitlaatgassen. Tien jaar la
ter, in 1952, werd besloten de
kerk te restaureren, vooral
de voorgevel en de noorder
toren, waarin het milieu zijn
verwoestende spel had ge
speeld. Pas in 1971 werd de
Belgische vlag op de zuider
toren gehesen als teken dat
de restauratiewerken ten
einde waren. Het zou na die
omvangrijke herstelwerk
zaamheden slechts tien jaar
duren voor de eerste stenen
en vallend gruis kerkgangers
en toeristen opnieuw be
dreigden.
HOI
In ons land is in de loop van vele jaren een rechtsivl'
ontwikkeld, dat vele landen ten voorbeeld kan strekfjj*'
positie van daders van strafbare feiten is daarin tereLn
veel waarborgen omgeven. In schrille tegenstelling d het
staat echter de positie van het slachtoffer. Het is daart vc
heugend dat minister Korthals Altes van justitie een <}tec.
sie heeft geïnstalleerd, die binnen twee jaar advies n
brengen over mogelijkheden om de positie van slac)nj
van misdrijven te verbeteren. Die commissie zal zicf te
eerst bezighouden met schadevergoedingen van wel
dan ook. ger
Al in het begin van de zeventigerjaren heeft het tot
ge KVP-Tweede-Kamerlid mr. Van Schaick tH|
van de Raad van State getracht regelingen tot s
brengen ten behoeve van slachtoffers van vooral g
misdrijven. Zijn ijveren leidde in 1976 tot de „Wet vi
regeling schadefonds geweldmisdrijven". Na bijna tf
ervaring met deze regeling is echter duidelijk de 1}
aan uitbreiding en verbetering ervan gebleken. Nog i
komt het voor dat eisen om schadevergoeding word|
wezen naar de civiele rechter. Dat leidt vaak tot uitenT-]
durige procedures, waarvan de afloop onzeker is. J
Met minister Korthals zijn we van mening dat de
van het slachtoffer aan herwaardering toe is. Een sl
oriëntatie van het strafrecht op het slachtoffer hoef
niet in strijd te zijn met het algemene karakter er
bewindsman stelt zich terecht op het standpunt, dat
van het grootste belang is de dader te confronterend-
verantwoordelijkheden voor zijn doen en laten en ha
sprakelijk te stellen voor de materiële gevolgen van zi
delen. "ze
T IA/
IN de huidige situatie is de rol van het slachtoffer,rhe
strafproces van ondergeschikt belang. De nu geïnst4je
commissie moet gaan onderzoeken of het mogelijk is|)A
slachtoffer zich als partij in het strafproces voegt. Dajt h
lijkt het gewenst een schadevergoedingsstraf op te ne^en
een bijzondere sanctie in het Wetboek van Strafrecht
meeste gevallen zal een schadevergoeding maar ee(ncji
deel van het toegebrachte leed verzachten, maar nietti
het de hoogste tijd zo'n regeling tot stand te brengen
Mogelijk regen
DE BILT De komende da
gen bevindt ons land zich
dicht bij de scheidingslijn tus
sen warmere lucht in het zui
den en koelere lucht in het
noorden. Daardoor mag niet
op veel zon gerekend worden.
Over het algemeen is er veel
bewolking, waaruit hier en
daar wat regen of motregen
valt. Morgen is de kans daarop
in het noorden groter dan in
het zuiden, waar de zon zich
zelfs af en toe kan laten zien.
Verder is de regenkans in de
avond groter dan overdag. De
maximumtemperatuur ligt
rond 19 graden. De wind waait
uit zuidwest tot west en is bo
ven land matig, aan zee nu en
dan krachtig.
Woensdag valt het met de re
gen wel mee. Een uitloper van
een hogedrukgebied boven de
Alpen onderdrukt dan de
neerslagaktiviteit. Donderdag
of vrijdag passeert er echter
een golfvormige storing die
zich in de loop van
aan de scheidingslijn ti|
warmere en de koudei
ontwikkelt. De kans o
neemt dan weer toe. t—
dagtemperatuur
zich rond normaal.
Weersvooruitzichten
verse Europese landeil
voor woensdag en donT
Zuid-Scandinavie: wisselvJ
dagtemperatuur ongeveer j
maar aan de Noorse-kust e
den lager
Britse Eilanden: wisselvai
dagtemperatuur van 13 gra4
noorden tot 23 graden i
Duitsland: perioden met
wel overal droog. MiddaJ
tuur van 20 tot 25 graden, j
Noord-Frankrijk, Be
burg: af en toe zon, r
derdag ook nu en dai
temperatuur ongeveer 22 giï
Midden- en zuid-FrankrijË
perioden met zon en een m
peratuur van 25 tot 30 grac
Middellandse-zeegebied:
met zon en slechts een
weersbui MiddagtemperatuC
tot 30 graden.
Alpengebied: zonnig. Midci
ratuur ongeveer 26 graden.^Q
maandag 16
september
Gebakken lever met
Chinese kool en
aardappelen
kwarkvla
Voor twee personen hebt u
nodig: 4 plakjes ontbijt
spek, 30 g margarine, 2
plakken lever a 100 g, zout,
peper, 1 ui, mespunt bloem,
aroma.
750 g Chinese kool, zout, 5
g maizena, Vx dl melk, 5 g
margarine, nootmuskaat
Vx tot 1 kg aardappelen;
1 lepel rozijnen, 2,5 dl gele
vla (2,5 dl melk, 12 g cus
tard, 15 g suiker, 225 g
kwark.
Bak de plakjes spek op een
matig vuur lichtbruin in de
margarine. Leg de plakken
lever in het overgebeleven
vet en bak ze op een groot
vuur in vier minuten bruin.
Zut|
Temper vervolgens hPn
sterk, strooi zout eir?nn
over het vlees en lel c
kleingesneden ui naai
de lever zo nog vier /L
bakken. Leg de plak^^
ver op een warm £uatj(
garneer ze met hejer
Roer de bloem door h&a|<
vet en maak de jus vejddt
met weinig water en teni
Spoel de kroppen C
kool een keer uit en 1
vervolgens in repel
twee centimeter. 1%
groente verder schooit 11
haar op met aanhange
ter. De kooktijd is tiei^Q
ten. Laat de gare kool
vergiet uitlekken, vdgr
vocht op. Meng de r, r
met de melk en bre^y
mengsel aan de koolTp^
pan, waarin de kool
is Ijaa
Voeg de kool top aj^^
sausje met de margai^
eventueel wat koo\gej
Maak de groente metpoel
en strooi er in de On
nootmuskaat over. st d
Was de rozijnen, zetNor
met een bodem water tie
ze tien minuten zacht Prd
Meng de uitgelekte elhov
koelde rozijnen met h di
kwark. Garneer het r#n c
met een paar ach feiP.rd'
den rozijnen.
i'fï I
Brieven graag kort en
duidelijk geschreven De
redactie behoudt zich
het recht voor ingezon
den stukken te bekorten.
Opening der
Sta ten - Generaal
De krant van dinsdag 10 sep
tember schreef over een tradi
tie van 150 jaar dat de Prins
van Oranje aanwezig was bij
de opening van de Staten-Ge-
neraal. De traditie is evenwel
ouder dan 150 jaar.
Al bij de eerste openinL.u
Staten-Generaal op 21P
ber 1815 te Brussel ij
daarop volgende inhfcjJ[
van koning Willem I «nie|
Prins van Oranje, d<
koning Willem II, e:
Frederik (in uw artikel—
velijk de latere koning}mm
II genoemd) aanwezig.»*"
De in uw artikel ge
toespraak van koning
I, gehouden op 15
1838, had betrekking
eerste maal dat een
van Oranje" na 18'
van Oranje en na 1949
Willem III bij de
van de Staten-Generd
wezig was. In deze
len verwijzen naar hl
van dr. E. van Raalte.
iaar hfO
DEN1—
illllM»!!
|MIII»ftt
