Leidse Courant | 1985 | 14 september 1985 | pagina 2

"ACHTERGROND

3E

Neurenberger wetten waren
basis voor jodenvervolging

kerk
wereld

beroepingen

Zelfstandige theologische opleiding van groot belang

CeidocGomai3

Lappendeken voor media'

Voorzichtig met de patiënt

1

CcidoeScxmmt

ZATERDAG 14 SEPTEMBER 1985 PA

Bisschoppen VS: meer sancties Zuid-Afrika Industriepastores: betere inspraak kernenergie

De tot dusver tegen Zuid-Afrika uitgevaardigde maatregelen
van de Amerikaanse regering zijn onvoldoende. Dat staat in
een vrijdag uitgegeven verklaring van de Amerikaanse bis
schoppenconferentie. De bisschoppen spreken als hun mening
uit dat de apartheidspolitiek diametraal staat tegenover de
grondleer van het christendom over de menselijke waardig-

Eind september zal een oecumenisch samengestelde delegatie,
onder wie een rooms-katholieke bisschop, naar Zuid-Afrika
reizen om solidariteit te betuigen met de Anglicaanse bisschop
van Johannesburg, Desmond Tutu. Ook deze heeft de Ameri
kaanse sancties als „te mager" veroordeeld

De acht industriepastores in het bisdom Breda dringen aan op
een andere manier van besluitvorming over de vestiging van
nieuwe kerncentrales. Daarin zal recht moeten worden gedaan
aan het democratisch gehalte van onze samenleving en aan de
geloofwaardigheid van de parlementaire democratie. In een
open brief aan de Raad van advies voor de ruimtelijke orde
ning en de Tweede Kamer vragen zij herziening van de huidi
ge procedure die zoveel sociale onrust en maatschappelijke te
genstellingen oproept.

Tot dit nieuwe model gevonden is mag er volgens de industrie-
pastores niet tot de bouw van nieuwe kerncentrales besloten
worden.

INTRODUCTIE VIJFTIG JAAR GELEDEN

Sommige mensen
brengen blijdschap,
humor en lach. Zij
kunnen een wonder
zijn voor het slagen
van de dag

Zondag 15 september is het
precies 50 jaar geleden dat op
de speciale Reichsparteitag
van de NSDAP in Neuren
berg een drietal wetten werd
afgekondigd die de juridische
basis zouden vormen voor de
kort daarna in Duitsland te
gen joden op gang gebrachte
pogroms en vernietigingsac
ties.

„De Duitse rijksregering is er
van overtuigd door een een
malige, buitengewone oplos
sing wellicht een niveau te
kunnen bewerkstelligen
waarbij het Duitse volk in
staat zal zijn een draaglijke
verhouding met het joodse
volk te vinden. Mocht deze
hoop niet in vervulling gaan
en de Duitse en internationale
joodse hetze voortduren, dan
zal de situatie opnieuw wor
den bekeken", was de toelich
ting van Hitler in de Rijksdag.
De eerste wet („Ter bescher
ming van het Duitse bloed en
de Duitse eer") verbood zowel
huwelijken als "buitenechtelij
ke gemeenschap tussen joden
en „onderdanen van Duits of
aanverwant bloed". De twee
de wet maakte onderscheid
tussen „Staatsangehörigen" en

„Reichsbürger" en de derde
wet verklaarde de haken-
kruisvlag tot rijksvlag.
Reichsbürger kon slechts die
Staatsangehörige zijn die van
Duits of aanverwant bloed
was en bewees dat hij het
Duitse volk en rijk trouw wil
de dienen. Die eerstgenoemde
eis ontnam joden hun burger
rechten. De maatregelen zijn
bekend geworden als de
„Neurenberger wetten".

De „Neurenberger wetten"
vormden het juridische sluit
stuk van een reeks anti-joodse
maatregelen die vanaf januari
1933 door de nazi's in gang
waren gezet. In dat jaar al
werden per decreet „niet-a-
riërs" buitengesloten van het
vervullen van ambtenaren-
functies. Vervolgens werd het
ene na het andere beroep af
hankelijk gesteld van het be
zit van een „Arier-Nachweis",
te beginnen met de notarissen
en rechters en Pruisen.
In april 1933 werd het ritueel
slachten verboden en kregen
ziekenfondsen opdracht niet
meer samen te werken met
joodse artsen. De oprichting
van de „Reichskulturkam-
mer" verbande in de herfst

alle joden uit de pers- en
kunstwereld terwijl ook een
beperking van het aantal
joodse leerlingen werd door
gevoerd. De „Neurenberger
wetten" verschaften alle
voorgaande maatregelen hun
juridische basis. Sindsdien zijn
tot 1939 nog eens ongeveer
250 afzonderlijke bepalingen,
wetten en decreten versche
nen die tot in detail de joden
in Duitsland van hun rechten
beroofden.

Namen

Eveneens in 1935 werd de nu
merus clausus ten aanzien
van joodse artsen ingevoerd,
verloren in 1937 joodse stu
denten het recht om te pro
moveren en werd een jaar la
ter de registratie van alle
joodse vermogens gelast.
Joodse mannen die geen dui
delijke joodse voornaam had
den. moesten zich voorzien
van een extra naam, „Israël".
Bij vrouwen werd de naam
„Sara" ingelast.

Bij de progroms in de „Kris-
tallnacht" van november 1938
werden 7.500 joodse zaken
verwoest en geplunderd, wer
den 250 synagogen in brand

Beeld van het voororlogse Duitsland: boekverbranding (1933)

gestoken, 20.000 joden gevan
gen genomen en naar schat
ting 100 gedood. Van de onge
veer 600.000 joden die in 1933
in Duitsland woonden, ver
bleef in 1939 nog ongeveer de
helft in het land.

Er zijn in de Bondsrepubliek
weinig herdenkingsplechtig
heden georganiseerd rond de
15e september. Wel zal op een
speciale dienst van de Even-
gelische Kirche in Neuren
berg de voorzitter van de raad
van evengelische kerken, bis
schop Lohse. een verklaring
voorlezen waarin hij „met
schaamte en droefenis'' aan
de gebeurtenissen van vijf de
cennia geleden zal herinne
ren.

Volgens de socioloog Alphons
Silbermann, in een vorig jaar
gepubliceerd onderzoek, be
staan bij de helft van de Duit
se bevolking latente anti-se-
mitische opvattingen. De
voorzitter van de centrale
raad van joden in Duitsland,
Werner Nachmann, heeft het
onderzoek als „onrealistisch"
afgeschilderd. Maar wel
waarschuwen vertegenwoor
digers van de ioodse gemeen
schap voor oplevend anti-se-
mitisme.

Thans, 40 jaar na het einde
van de tweede wereldoorlog,
wonen in de Bondsrepubliek
28.000 joden. Ritueel slachten
vindt nog slechts plaats in één
stad: Frankfurt.

Nederlandse Hervormde
Kerk

Beroepen te Delft A. W. van
der Plas te Bergambacht.

RECTOR KTHA:

Rector W. G. Tillmans van de
Katholieke Theologische Ho
geschool te Amsterdam
(KTHA) heeft bij de opening
van het academisch jaar ge
wezen op het belang van de
zelfstandige theologische op
leidingen. „Het gaat er nu om
de teruggang in de theologi

sche cultuur te stoppen. De
religiositeit in kerk en maat
schappij, de .natuurlijke' vor
men van geloof en ongeloof
zullen daartoe als een tuin
van menselijke waardigheid
moeten worden omgespit. Dit
kan niet zonder centra van
theologische reflectie".

Als theologische opleiding wil
de KTHA er toe bijdragen dat
allerlei structurele en mentale
barrières worden opgeruimd
die jonge mensen verhinderen
om hun oorspronkelijke inte
resse daadwerkelijk ter hand
te nemen. Dit streven komt
tot uitdrukking in de oprich

ting van een nieuwe studie
richting aan de KTHA. Naast
de reeds bestaande richtingen
kan in de toekomst aan de
KTHA een doctoraal examen
worden afgelegd met minder
aandacht voor de klassieke ta
len en Hebreeuws.

Zo wil de KTHA meer ruimte

geven aan studenten die tij
dens hun studietijd van koers
willen veranderen. Bovendien
biedt deze nieuwe opleiding
veel mogelijkheden voor het
groeiend aantal studenten die
niet in kerkelijk dienstver
band willen werken maar een
aarbeidsplaats in de maat
schappij ambiëren.

Gereformeerde Kerken

Beroepen te Drogeham S. Ho-
geboom, kandidaat aldaar, die
dit beroep heeft aangenomen.

Gereformeerde Kerken
(vrijgem)

Beroepen te Kralingseveer-
Krimpen aan de IJssel G.
Gunnink te Mussel; te Byford
(West-Australië) C. van den
Berg te Assen-noord.

Doopsgezinde Broederschap

Benoemd tot hulpprediker te
Dokkum H. van Bilderbeek,
aanstaand emeritus-predikant
te Arnhem, die deze benoe
ming heeft aangenomen. Be
roepen te Bussum G. J. J. van
Hiele, predikant van de ge
meente Noordwest-Veluwe,
die dit beroep heeft aangeno
men en tevens predikant van
deze gemeente blijft.

Bleekselderij soep
varkensschnitzel
met ijsbergsla en
aardappelen
vanillepudding

-Voor twee personen hebt u
nodig: 3 stengels bleeksel
derij, Vt liter bouillon
ivlees of tablet), 15 g
bloem, V: dl melk, 2 lepels
room, selderijblad;
'2 varkensschnitzels a 100 g,
zout, peper, bloem, losge
klopt ei, paneermeel, 35 g
boter, tomatenpuree, papri
kapoeder;

1ijsbergsla, kleine banaan,
halve grapefruit, lepel
azijn, zout, peper, suiker,
uitje, lepel olie, peterselie;
tot 1 kg aardappelen
1 ei, 30 g suiker, 25 g maize-
na, 4 dl melk, pakje vanil
lesuiker, 1 dl bramensap-
saus of l/t dl slagroom.
Kook stukjes bleekselderij in
tje bouillon gaar in een half
uur. Bind de soep met de met
melk aangemengde bloem,
yoeg van het vuur de room
toe en strooi er fijngeknipt
selderijblad over.

Strooi zout en peper over de
Schnitzels, haal ze door
bloem, ei en paneermeel.
Sak het vlees op een matig
yuur in tien minuten bruin
en gaar en leg het op een
warm bord. Bak een mes
punt bloem lichtbruin in het
pvergebleven vet, voeg wei
nig water toe en maak de jus
bp smaak af met zout, toma
tenpuree en paprikapoeder.
Meng reepjes ijsbergsla, plak-
)es banaan en stukjes grape
fruit met een sausje van
azijn, zout, peper, suiker,
stukjes ui en olie. Strooi fijn
geknipte peterselie over de
jsalade.

Maak de pudding vandaag
zodat hij tot morgen kan op
stijven. Bind de melk met
een papje van ei, suiker en
maïzena, voeg van het vuur
tie vanillesuiker toe en
schenk de hete pudding in
een natgemaakte vorm. Zet
He pudding koel weg en keer
'hem morgen. Schenk er een
■bramensapsaus omheen of
'spuit er stijfgeslagen room

■Menutip voor maandag: nasi
goreng met komkommer
vla met frambozen of fram
bozenvla.

JEANNE

zondagsmissen
en avondmissen

LEIDEN O.L.Vr. Hemelvaart: za.:

19 u.. zo.: 9.30 u.. 11 u. H. Leonar-
dus: za.: 19 u. Avondmis, zo.: 9 u. Eu
charistieviering; 10.45 u. Gezongen
Eucharistieviering. H. Middelares: za.:
19 u. Avondmis, zo.: 9.30 u. Hoogmis,
11.30 u.: Euch.viering. H. Lodewijk:
10 u.. 19 u.. zo.: 8.30 i

Hoogmis; 11.30 u.. 18 u.. 19 u.: Lof.
St. Anthonius van Padua: za.: 19 u.

Euch.viering; zo.: 9.00 en 11.30 u.
Euch.viering. H. Pet rut: za.: 19 u., zo.:
9 u.. 10.30 u.: Hoogmis. O.LVr. On-
bevl. Ontv.: za.: 19 u.; zo.: 9.30 u.,
10.45 u.: Hoogmis; 12.15 u. Oud Ka
tholieke Kerk: zo.: 10 u. Hoogmis.
Regenboog (Merenwijk): zo.: 9.30 oe
cumenische dienst.
AARLANDERVEEN za.: 19 u.; zo.:
10.30 u.: Hoogmis.

AARDAM zo.: 9 u. Hoogmis; 12 u.
ALPHEN AAN DEN RIJN H. Piue:
za.: 19 u.; zo.: 9 u., 10.30 u.: Hoog
mis. H. Bonifatius: za.: 19 u.. zo.: 9.45
u. Hoogmis; 11.30 u. De Heilige
Geeet: za.: 19 u.; zo.: 9 u.; 11.30 u.
BOSKOOP za.: de Stek: 17.30 u.;
kerk: 19 u.; zo.: 9.30 u.; 11 u.
HAZERSWOUDE DORP HJL En
gelbewaarders: za.: 19 u.; zo.: 9.30
u.; 11.30 u.

HAZERSWOUDE-RIJNDIJK Ber-

nardus Kerk: zo.: 10 u. Euch.viering.
Dep. Het Anker: za.: 19 u.; zo.: 8.45
u.; 11.15 u.

HILLEGOM St. Jozef; za.: 19 u.
Ned. Liederen; zo.: 10 u. Hoogmis -
Dameskoor; 11.30 u. Ned. Liederen.
H. Martinus: za.: 19 u. met zang; zo.:

9 u. met zang; 11 u.: met zang.
HOOGMADE za.: 19 u.; zo.: 10 u.
KATWIJK AAN DE RIJN za.: 19 u.
Euch.viering; zo.: 9.30 u. Hoogmis;
11.15 u. Euch.viering. Dep. Rijns
burg: za.: 19 u. Gebeds en commu
nieviering; zo.: 10.30 u. Euch.viering.
BUITENKAAG/ABBENES za.: 19
u.; zo.: 8 u.; 10 u.

LANGERAAR H.H. Adrianut: za.:
19 u.; zo.: 9.30 u.. 11.30 u.
LEIDERDORP H. Menswording:
za.: 19 u.; zo.: 10 u.. 11.30 u.
LEIMUIDEN za.: 19 u.; zo.: 9.30 u.
Hoogmis; 11.15 u.

USSE St. Agatha: za.: 19 u.; zo.:

10 u. Hoogmis; 11.30 u. Dep. Poel
polder: za.: 19 u.; zo.: 9 u.; 11.30 u.
Mariakerk: za.: 19 u.; zo.: 8.30 u.; 10
u. Hoogmis; 11.54 u. Zaterdag 19 u.
H.H. Engelbewaarders (Beekbrug):
za.: 19 u. Avondmis; zo.: 9.30 u.
Hoogmis; 11 u. H. Mis met zang.
NIEUWKOOP za.: 19 u.; zo.: 9 u.,
10.45 u.

NIEUWVEEN za-: 19 u.; zo.: 9 u.,

11 u.

NIEUW VENNEP za.: 19 u. Avond
mis; zo.: 10 u. Hoogmis.

NOORDEN za.: 19 u.; zo.: 9 u..
10.30 u. Hoogmis.

NOORDWIJK-BINNEN za.: 16 u.
Kerkhofkapel; 19 u.; zo.: 8 u.. 10 u.
Hoogmis: 11.30 u.

NOORDWIJK AAN ZEE za.: 19 u.;
zo.: 10.30 u.

NOORDWIJKERHOUT St. Victor
za.: 19 u. Euch.viering met koorzang;
zo.: 9.30 u. Hoogmis; 11 u. Euch.vie
ring met samenzang. St. Jozef: za.:
19 u.; zo.: 9 u., 10.30 u.
OEGSTGEEST SL Willibrord: za.:
19 u.; zo.: 9 u.. 10.30 u. Hoogmis.
OUD ADE za.: 19 u.; zo.: 8.30 u. en
10.30 u. Zondagsmissen.

OUDE WETERING „Jee. de Meer
dere": za.: 19 u.; zo.: 9.30 en 11.30 u.
ROELOFARENDSVEEN „Maria
Presentatie": za.: 19 u.; zo.: 9 en 11
u. St. Petrusbanden: za.: 19 u.; zo.:
9.30 u. Hoogmis: 11.30 u.
RIJPWETERING za.: 19 u. Avond
mis; zo.: 9 Hoogmis: 10.30 u. Euch.
viering.

SASSENHEIM SL PancratiuK za.:
19 u.; zo.: 9.30 u. Hoogmis; 11 u.
STOMPWIJK „H. Laurentius": za.:
19.30 u. Avondmis; zo.: 9.30 u. Hoog
mis; 11 u. stille H. Mis.

VOORHOUT Bartholomeus: za.:
19 u.; zo.: 9.30 u. en 11 u. Eucharis
tieviering met zang.

VOORSCHOTEN H. Laurentius:
za.: 19 u.; zo.: 11.30 u. Dep. „Moeder
Gods": za.: 19 u.; zo.: 10 u.
WARMOND za.: 19 u.; zo.: 8.30 u.,
10.30 u. Hoogmis.

WOUBRUGGE Goede Herderkerk:

za.: 19 u.; zo.: 10 u.

ZEVENHOVEN Heilige Johannes
Geboorte: za.: 19 u. Stille Mis; zo.: 9
u. Hoogmis; 10.45 u. Stille Mis.
ZOETERWOUDE-RIJNDIJK „Meer
burgparochie": za.: 19 u.; zo.: 9.30
u.; 11 u.

ZOETERWOUDE St. Jan's Ont
hoofding: za.: 19.30 u. Stille Mis; zo.:
9.30 u. Hoogmis. Chr. Dienaarkerk:
za.: 19 u. Mis met zang; zo.: 10 u. Mis
met zang.

DE ZILK H. Hartkerk: za.: 19 u.;
zo.: 10 u-, 11.30 u.

STAD LEIDEN Herv. Gemeente
Hooglandse kerk 10 u. ds. A. Dron-
kers, 11.45 Oec. Studentendienst.
Marekerk 10 u. ds. L. Romein. R'dam.
17 u. ds. A. J. de Jong.
Maranathakerk 10 u. ds. A. Th. Kra
mer.

Regenboog 9.30 u. ds. S. T. de May-
Meuiendijk. 11.15 u. idem en pastoor
J. A. A. van Wel.

Bethlehemkerk 10 u. ds. E. M. Panne-

Bevrijdingskerk 10 u. ds. K. J. Jan
sen, startdienst.

Vredeskerk 10 u. ds. J. Nauta, ge-
zinsdienst.

Stevenshof 10 u. kand. P. R. Middel
koop.

Eglise Wallone (tijdelijk Rapenburg 6)
10.30 u. pasteur D. Ribs.

Acad. Ziekenhuis 10.15 u. ds. M. W.
van Beinum.

Diaconessehuis 10.30 u. ds. H. B. van
't Hof.

Jeugdkapeldiensten Vredeskerk: 10
u. Bevrijdingskerk: 10 u. dienst in de
kerk.

Geref. Kerken en andere Kerken Stad
Leiden:

Vredeskerk: 10 u. ds. J. Nauta, ge-
zinsdienst.

Petrakerk: 10 u. ds. Hortensius.

Oude Vest: 10 u. ds. L. C. Rietveld.
Maranathakerk: 10 u. ds. A. Th. Kra-

Bejaardenhuis Groenhoven 10 u. ds.
Veenstra.

Merenwijk aula Valkenpad 9.30 en 11
u. Eucharistie/Avondmaal.

Chr. Geref. Kerk 9.30 en 17 u. ds. G.
C. den Hertog.

Geref. Kerk Vrijg. 10 u. ds. G. van
Rongen. 17 u. ds. P. Houtman.
Doopsgez./Rem. kerk Buitendag in
Schoorl, geen dienst in Lokhorstkerk.
Bapt. gem. 10 u. ds. G. Bosveld.
Evang. Luth. kerk 10.14 u. ds. J. Mos-
tert.

Nieuw Apost. Kerk: Diensten 9.30 en
16.00 u.

Èv. Chr. Gemeenschap 10 u. Evang.
Dikkes.

Leger des Heils 10 en 19 u. samen
komsten.

Zevende Dag Adventisten zaterdag
9.45 u. Bijbelstudie. 10.45 u. Ere
dienst.

Zendingsgroep Jeruel: samenkomst
17 u.

Pinkstergemeente Oude Vest 13: 10
u. dhr. J. Elkerbout.
AARLANDERVEEN Herv. Gemeen
te: 10 u. ds. G. van Driel, 19 u. zang-
dienst.

Geref. Kerk 10 u. kand. L. Eigenhuis,
Purmerend. jeugddienst 18.30 u. ds.
F. J. Boer. Alphen.

Chr. Geref. Kerk 9.30 en 17 u. ds. P.
den Hartog.

TER AAR Herv. Gem. 9.30 u. ds. L.
F. de Graaff. Nieuwveen, 18.30 u. ds.
E. Bouman. Scheveningen:

Geref. Kerk 9.30 u. dhr. A. G. Bor. Al
phen, 18.30 u. ds. R. H. Nieuwenhuis,
Alphen.

ABBENES Herv. Gem.: 9.30 u. ds.
M. Bergsma.

ALPHEN A.D. RIJN Herv. Gem.
Opstandingskerk 9.30 u. ds. J. H. So
gers

Adventskerk 9.30 u. ds. J. P. Barn-
hoorn, 18.30 u. ds. J. H. Bogers
Kruiskerk 9.30 u. dr. L. Zwanenburg
Geref. kerk: Maranathakerk 9.30 u.
ds. F. J. Boer. 18.30 u. ds. J. G. Kor-
teweg, Haarlem-N.

Salvatorikerk 9.30 u. drs. C. P. T. Rij
per. A'dam, 18.30 u. Opendeurdienst.
Baptistengemeente 10 en 18.30 u. ds.
H. G. Koekkoek.

Leger des Heils: 10 en 18.30 u. sa
menkomsten.

Volle Evangelie Gemeente 10 u dhr.
C. v.d. Plas.

ALPHEN-NOORD (Herv./Geref. dien
sten)

Goede Herder: 10 en 18.30 u. Ds. J.
Verheul.

De Bron: 9.15 u. ds. R. Nieuwenhuis.
10.15 u. ds. P. Taselaar. 18.30 u. Ds.
P. Taselaar.

Ashramcgllege 10 u. ds. G. Mulder.
Driehoorrie 19 u. ds. G. Mulder.

Herv. gemeente

Sionkerk 9.30 u. ds. W. Dekker.
R'dam. 18.30 u. ds. J. Ouwendijk.
Oudhoornseweg 10 u. ds. H. J. ter
Bals.

BODEGRAVEN Herv. Gemeente
Dorpskerk 9.30 u. ds. J. Wieman,
18.30 u. ds. R. J. v.d. Hoef.
Salvatorkerk 9.30 u. ds. K. B. A. Kiel-
der. Vianen. 18.30 u. Evang. L. van

Bethlehemkerk: 9.30 u. ds. R. J. v.d.
Hoef. 18.30 u. Prof. dr. A. v.d. Beek.
Geref. Kerk 9.30 u. Dienst des
Woords, 18.30 u. ds. D. H. Elderman.
BOSKOOP Herv. Gemeente
Dorpskerk: 9.30 u. ds. H. A. v.d. Pol.
18.30 u. ds. W. A. Vlasblom (HA).
De Stek (Herv./geref.) 9.30 u. ds. J.
G. Dronkert. Gouda (HA).

Geref. Kerk 9.30 u. ds. J. C. W. van 't
Hoff. 17 u. Ds. G. De Jong (HA)
Chr. Geref. Kerk 9.30 u. ds. P. N. Rib-
bers. 17 u. ds. B. Witzier, Den Haag.
HAZERSWOUDE Herv. Gem. 9.30
u. kand. M. J. Paul. Zoetermeer.
18.30 u. ds. M. Verduin, Zeist.

Geref. Kerk 9.30 u. ds. P. Huisman,
Hazerswoude. 17 u. ds. G. Snel,
Rijnsburg

HOOGMADE Herv. Gem. 10 u. ds.
W. J. J. Koelewijn.

DE KAAG Herv. Gem. 9.30 u. ds.
C. Koldewijn

KATWIJK A.D. RIJN Herv. Gem.
Dorpskerk 10 u. ds. M. J. Aarents, 18
u. ds. H. van Niel.

Ontmoetingskerk: 10 u. Prof. dr. A.
v.d. Beek. 18.30 u. ds. M. J. Aarents.
KATWIJK AAN ZEE Herv. Ge
meente

Nieuwe Kerk 10 u. ds. C. van Slie-
dregt. 18 u. ds. D. Driebergen.

Oude Kerk 10 u. ds. C. J. Sjollema,
18 u. ds. W. C. Hovius
Ichtuskerk 10 u. ds. C. B. Schuurman.
17 u. ds. J. Vroegindeweij.

Pnielkerk 9.30 u. ds. W. C. Hovius. 18
u. ds. C. J. Sjollema.

Bestevaer Mavo 10 u. ds. J. P. van

Kapel Overduin 14.15 u. ds. H. van
den Beid.

Geref. Kerk

Open Hof: 9.30 en 17 u. ds. J. van
Breevoort (HA).

Triumphator 9.30 en 17 u. ds. A. C.
Kersten (HA).

Vredeskerk 9.30 en 17 u. ds. P. v.d.
Horst (HA).

Chr. Geref. Kerk: 10 en 17 u. ds.
Slagboom.

KOUDEKERK A.D. RIJN Herv.
Gem. 10 u. ds. A. L. Lapré, 19 u. ds.
A. L. Lapré, gez.dienst in Ger. kerk.
Geref. Kerk 10 u. dr. H. Bade, 19 u.
ds. A. L. Lapré. gem.dienst in Ger.
kerk.

LEIDERDORP (Herv./Geref. diensten)
Dorpskerk: 10 u. ds. Tj. Doesburg,
18.30 u. ds. J. J. v.d. Born.
Hoofdstraat 10 u. ds. J. J. v.d. Born.
Scheppingskerk 9 en 10.30 u. ds. A.
W. J. A. Knorth.

LEIMUIDEN Herv. Gem.: 9.30 u.
ds. M. D. Geuze. Noorden.

Geref. Kerk 9.30 u. ds. Hemstede.
L'dorp, 19 u. ds. V.d. Berg, Bodegra
ven.

LISSE Herv. Gem.:

Dorpskerk 10 u. ds. J. v.d. Broek,
Ghana, 19 u. ds. Biemond, West-
Graftdijk. Jgdd.

Pauluskerk 10 u. ds. B. C. de Gelder.
Geref. Kerk 10 u. ds. E. Boswijk. 19 u.
jeugddienst.

Chr. Geref. Kerk 10 en 16.30 u. ds. J.
van Dijken.

Geref. Gem.: 10 en 16 u. leesdienst.
Geref. Kerk Vrijg. (Princ.str.): 10.30 u.
ds. C. de Putter. 16.30 u.leesdienst.
Ned. Geref. Kerk (Salvatori): 10.45 u.
ds. D. J. A. Brink. 17 u. ds. A. W. Vos.
NIEUWKOOP Herv. Gem.: 9.30 u.
dhr. J. Hoffenaar. 18.30 u. ds. K. B.

Geref. Kerk: 9.30 en 17 u. drs. G. P.

Nooteboom, Nieuwkoop.

Chr. Geref. Kerk geen opgave ont-

NIEUWVEEN Herv. Gem.: 9.30 u.
ds. B. J. v.d. Kamp. 18.30 u. ds. L. F.
de Graaff.

NIEUW-VENNEP Herv. Gem.: 9.30
u. ds. H. W. B. ten Voorde. 19 u. ds.
M. Bergsma.

Geref. Kerk: 9.30 u. ds. Bergsma.
18.30 u. ds. G. Rang.

Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 16.30 u. ds.
D. Visser.

NOORDWIJK Herv. Gemeente
Grote Kerk: 10 u. ds. W. v.d. Lee
(HA). 19 u. ds. E. M. Pannekoek, Lei
den.

Kerk aan Zee 10 u. ds. L. Krispijn.
Hillegom, 17 u. ds. J. J. Kuiper.
De Rank: 10 u. kand. A. den Besten.
Grote Kerk 17 u. dhr. K. J. Visser.
Geref. Kerk

Hoofdstraat (Buurtkerk) 10 u. ds. J. J.

Kuiper.

Vinkenlaan: 10 u. ds. B. J. Roosjen.
Stichtingskerk 11 u. ds. G. J. Bach.

Sole Mio: 9 u. ds. J. J. Kuiper.
NOORDWIJKERHOUT Herv. Gem.:
10 u. ds. A. v.d. Mey.

OEGSTGEEST (Herv./Geref. dien
sten)

Endegeest: 10 u. ds. L. H. C. Friede-

rich.

Mauritskerk: 10 u. drs. P. de Bryijn.
Groene Kerkje 10 u. ds. J. J. Koom-
an, Oec. dienst met H. Doop.
Pauluskerk 10 u. ds. R. E. da Costa.
Gemeentecentrum 10.30 u. ds. H. E.
Sterringa, Afscheid 19 u. ds. M. Vink.
Van Wijckersloot 16 u. ds. D. C. No-
colal.

Acad. ziekenhuis 10.15 u. mv. ds. M.
W. van Beinum.

Ned. Geref. Kerk 8.45 u. ds. G. de
Lange. 16 u. ds. G. de Lange, start
jeugdw.

OUDE EN NIEUWE WETERING
Herv. Gem. 9.30 u. ds. J. de Korte.
Geref. Kerk 9.30 u. ds. P. Buikema,
Zwammerdam. 18.30 u. ds. H. Jas
pers Focks (jeugdd.).

Remonstrantse Gem. 10 u. dr. E. P.
Meyering, Oegstgeest.
RIJNSATERWOUDE Herv. Gem.
9.30 u. ds. V.d. Kamp. 19 u. ds. La
pré.

RIJNSBURG Herv. Gemeente
Grote Kerk 9.30 u. ds. Van Niel. 17 u.
ds. Christ.

Bethelkerk 9.30 u. ds. Smallng.
Geref. Kerk

Immanuelkerk 9 en 10.30 u. ds. Baay-
en, 17 u. ds. Czirla.

Maranathakerk 9 en 10.30 u. ds.
Damsma. 17 u. ds. Snel.

Chr. Geref. Kerk 9.30 en 17 u. ds. W.
van Sorge.

SASSENHEIM Herv. Gem. 9 en
10.30 u. ds. G. H. N. Germans, 19 u.
ds. Th. Ferwerda.

Geref. Kerk 9.30 u. ds. W. Baas. 19 u.
ds. Th. Ferwerda.

Chr. Geref. Kerk 10 en 17 u. kand. M.
Groen. Apeldoorn.

Ned. Prot. Bond Sassenheim/Lisse:
10.30 u. ds. mv. E. de Clerq, Leiden.
VALKENBURG Z.H. Herv. Gem.:
10 u. ds. S. Oegema, Gez.d. Herv.
kerk. 18.30 u. ds. C. Vermeulen.
Geref. Kerk 10 u. ds. Oegema, Gez.d.
Herv. kerk, 18.30 u. ds. S. Oegema.

Men kan van minister Brinkman van WVC niet zeg^
hij geen volhouder is, maar evenmin dat hij over een i
dende, consequente visie beschikt. Dat beeld rijst op
drie jaar mediabeleid de revue laten passeren. (IA/

tc

Het ontwerp voor de mediawet en de daaraan voorfgg6
de medianota zijn van het begin af aan gebukt gegaanet
een moeizaam bereikt compromis tussen CDA en V\jr dt
compromis is vervolgens vertroebeld door een deelctikt
mis tussen CDA en PvdA, met name betreffende hef^tu

leke

nel. 1N

tt P"

xlet ontwerp werd daardoor bepaald geen evenwicfuJe
fraai werkstuk, maar eerder een lappendeken. Daar^
overigens enkele sympathieke stukjes in, zoals de bf
ming van het omroepbestel tegen de oprukkende com|
Ook bevat het ontwerp een prikkel voor HilversurdA
meer marktgericht te werk te gaan. en

Us

t? rud

ÜiEN totaalvisie, bijvoorbeeld over de verhouding ien

Hilversum en de buitenlandse televisiestations, de dn s 0

commercie via de satelliet en de schade die de daj'ze*

daardoor zal worden berokkend, ontbreekt. Daaron j^z

onlangs ingediende ontwerp voor de mediawet ook tei

jaar voorbereiding een stuk, dat slechts zeer tijdelijk

zal kunnen spelen. j.

Het is zelfs de vraag of er wel wat terecht komt
ontwerpmediawet van minister Brinkman. Want er jj^/
minister niet veel tijd meer om voor de Tweede-Kanjj,
kiezingen in het volgend vooijaar de wet nog zowjs
Eerste als Tweede Kamer goedgekeurd te krijgen.
uitvoerige schriftelijke voorbereiding, die bij dit i
vangrijke wetsontwerpen onvermijdelijk is, zou het
verbazen als d^ze wet onder het kabinet-Lubbers i
stand zou komen.

ENERZIJDS zou dit betreurenswaardig zijn, omdat
technische ontwikkelingen een deugdelijke omroepwej
gend noodzakelijk maken. Er zijn verscheidene, fikse!
in de bestaande wet ontstaan, waarvan met name d»
mercie vanuit het buitenland onherroepelijk gebruik iT/
ken. Van de andere kant zal het eventueel niet aanv{ V
van het nieuwe wetsvoorstel niet al te nadelig zijn,,
door het warrige werkstuk van minister Brinkman de
toch slechts korte tijd geregeld zouden zijn.

isc W
cijvA

VOORHOUT Herv. Gem. 10 u. ds.
C. J. de Jong.

VOORSCHOTEN Herv. Gem. Dorp:
10 u. ds. G. de Zeeuw, 19 u. ds. de

Geref. Kerk 9.30 u. ds. W. Blanken,
19 u. ds. J. D. A. de Zwart in Herv.k.
Ontmoeting (Herv./Geref.) 9.30 u. ds.
J. D. A. de Zwart.

WARMOND Herv. Gem. 10 u. ds.
J. Muis.

WASSENAAR Herv. Gem.
Dorpskerk: 10 u. ds. R. Steenstra,
16.30 u. ds. C. Blenk. A'dam.
Kievietkerk: 10 u. dr. W. van Bruggen.
Messiaskerk: 10 u. ds. W. van Waas-
bergen. 19 u. Oec. Vredesdienst.
Dorpscentrum 9.30 u. ds. G. J. Wol-

Shalom (Jeugdkerk vanaf 12 jr.).
Geref. Kerk

Bloemcampkerk: 10 u. dr. J. M. Vlijm.
Zijllaan 4 10 en 19 u. ds. C. v.d. Wou-
de (HA).

Ned. Prot. Bond 10.30 u. ds. D. A.

WOUBRUGGE Herv. Gem. 9.30 u.
ds. S. Meijers. Leiden. 18.30 u. dhr.
P' Drijver, Voorschoten.

Geref. Kerk 9.30 u. ds. M. J. Aalders.
18.30 u. Dienst des Woords.
ZEVENHOVEN Herv. Gem. 9.30 u.
ds. P. Schalk. Zevenbergen. 19 u. ds.
H. O. Molenaar. Puttershoek.

Geref. Kerk 9.30 u. ds. D. H. Elder
man. Bodegraven. 19 u. ds. J. A. G.
Dronkert. Gouda.

ZWAMMERDAM Herv. Gem.: 9.30
u. ds. W. L. Heymans, Alphen. 18.30
u. ds. T. A. Eijsenga.

Geref. Kerk 9.30 u. drs. H. I. G. Jas
pers Focks. 18.30 u. drs. P. B. Buike-

ARTSEN Leiden: Groep 1: Tan.
Janssen. Zwijnenburg, Meyer. R. van
Leeuwen. Verhage. Groeneveld en De
Ruiter: za. dr. Janssen, tel. 121641 en
zo. dr. Tan. tel. 210890 Groep 2:
Pieterse. Van Gent. Tayteibaum, Van
Luyk. Klaassen, Rus. Kruis: za. dr.
Rus. tel. 132500 en zo. dr. Van Gent
tel. 122538 Groep 3: Pleiter, J. van
Leeuwen. Smit. W. de Bruijne, J. de
Bruijne, Stolk, Jürgens en Fogelberg:
za. dr. Jürgens. tel. 125820 en zo. dr.
Stolk tel. 125820 Groep 4: Van Win
gerden. Lahr. Van Rijn. Bénit, Nieu
wenhuis. Roos, Boer, Van de Waard
en Arnou: za. dr. Van Rijn. tel.
314349 en zo. dr. Van de Waard. tel.
311414 Groep 5: Schaefer, Jasper-
se, Crul, Kooyman, De Jong. Prince,
Reinders, D. Hammerstein en A.
Hammerstein: za. dr. Prince, tel.
761754 en zo. dr. Kooyman tel.
122268 Oegstgeest: vanaf za. 10
uur: dr. Roelants. tel. 153747 Patiën
ten van dr. Steenhoven of dr. Voor
zaat: bellen naar 176867. Spreekuur
za. en zo. 11.30-12.30. Kaag - Ab-
benee - Nieuw Vennep: tel. 02526-
72850 Leiderdorp: za. dr. Paulides.
tel. 892856 en zo. dr. Van de Beek
tel. 894539 Spreekuur van 12.30 tot
13.00. Voorschoten: za. dr. Vrijen-
hoek, tel. 2356 en zo. dr. Baars. tel.
2520e Warmond - Voorhout: dr.
Lempers, tel. [phone] e Noord-
wijk: Groepspraktijk tel. 19300. e
Noordwijkerhout - Lisae: dr. Van
Ronnen.spreekuur za. en zo. 12.00 en
17.00 uur. e Katwijk aan Zee: dr.
Pool tel. 22322 e Katwijk - Rijnsburg
- Valkenburg: dr. Priester tel. 21024
e Sassenheim: dr. Moerman tel.
11119 e Alkemade - Rijnsaterwoude:
dr. Glansbeek tel. [phone]. Prak
tijk Saeys/van Mierlo/Roelen: dr.
Seays. tel. [phone]. e Alphen:
groep 1. za. dr. Visser en zo. dr. Wijn-
maaien groep 2. za. dr. Smit zo. dr.
Boss Hazerswoude -Koudekerk:
dr. Bosch, tel. [phone]. Ben
thuizen - Boskoop: dr. Harderwijk,
tel. [phone] Langeraar - Nieuw
veen - Ter Aar - Woubrugge: dr.
Nooter/Vreijling. tel. [phone]. e
Nieuwkoop - Noorden: dr. Senders,
tel. [phone]

VOORZITTER Van Lede van de VNO, de grootste w
versorganisatie in ons land, vreest dat'de politieke
veel te vroeg hosanna roepen als het om de economist J
leving gaat. Hij vindt en onderbouwt dat met cijk
dat het met het bedrijfsleven helemaal niet zo daveren
zodat de kans niet uitgesloten moet worden geacht dat
een nieuwe economische recessie afstevenen. De re
voor de koopkrachthandhaving zal naar zijn meningt
aan het bedrijfsleven worden gepresenteerd. ^Is

xvrv

De VNO-voorzitter preekt uiteraard voor eigen pa rdfi
maar dat neemt niet weg dat er zeker een kern van uil
heid zit in zijn betoog. De verschillende partijprogniag
bevatten het voornemen tot een aanslag op het bedrijf ikt
onder het excuus dat er nu lang genoeg stevig is bez Ige
Zulke constateringen doen het natuurlijk uitstekend ptei
vooravond van de verkiezingen, maar dat wil nog niK, f
gen dat ze ook realistisch zijn. Er doet zich onmiskenb^ige
economisch herstel voor, dat de VNO-voorzitter teredg.
schrijft aan het huidige kabinetsbeleid. De zieke voortijnp
de been brengen kan echter het genezingsproces afbri""
sterk vertragen en daarbij is niemand gebaat.

TANDARTSEN Leiden - Leider
dorp - Oegstgeest: dr. Stam, tel.
318146. za en zo spreekuur om 13.00
uur. Alkemade - Leimuiden: eigen
tandarts bellen voor 15.00 uur.
Leidachendam: Voor spoedgevallen
tel. 974491. Bollenstreek: dr. Ver
sloot. tel. [phone].

APOTHEKEN Leiden Leiderdorp
- Oegstgeest - Voorschoten: De zui-
der Apotheek in Leiden en Apotheek
Linnaeus in Oegstgeest* Alkemade:
Apotheek Alkemade. open: zat 12-13,
17.30-18 u, zon feestdagen 12.30-
13 en 17.30-18 u. Noordwijk - Kat
wijk: Apotheek Katwijk a/d Rijn
Noordwijkerhout: za geopend van 9-
13. u. en van 17-18 u. en zo van 12-
13 u. en 17-18 u. Spoedrecepten tel.
3511 of dienstbel. Sassenheim:
02522-10169.

WIJKVERPLEGING Leiden -
Noordwijkerhout De Zilk - Voor
hout: tel. [phone]. Bollen-,
streek: Wijkverpleging Gezondheids-'
centrum, tel. [phone]. Hille
gom: Opgave via het antwoordappa
raat. tel. [phone]. Leidachen
dam: Kruisvereniging, tel. 070-
455300. Oegstgeest: Kruisvereniging,
tel. [phone].

DIERENARTSEN Leiden: dr.

Roest, tel. 890405 en dr. Van der
Wouw. tel. 764058 Voorschoten -
Leidachendam: dr. Koster tel. 01717-
3836 en dr. Birnie-Heringa, tel. 070-
275450

APOTHEKEN De avond- en nacht
diensten van de apotheken in de re
gio Leiden worden tot vrijdag 20 sep
tember waargenomen door de Zuider
Apotheek in Leiden en Linnaeus Apo-

ZEN LEIDEN Ongevallendienst
elke dag Academisch Ziekenhuis be
halve van dinsdag 13.00 u. tot woens
dag 13.00 u. (Diaconessenhuis polikli
nieken tel 155543. afdeling S.C.U. tel
175639) en van vrijdag 13.00 u. tot
zaterdag 13.00 u. (Elisabeth-zieken-
huls).

BEZOEKUREN ZIEKENHUIZEN
Diaconassenhuis: Bezoekuur dage
lijks van 16.00 tot 17.00 uur en van
18.30 tot 19.30 uur. Kinderafdeling
dagelijks van 14.00 tot 20.00. Niet
meer dan twee bezoekers per patiënt.
Sint Elizabeth-ziekenhuis: Volwas
senen dagelijks van 14.00-14.45 u. en
van 18.30-19.30 u.; klasse-afdelingen
ook 11.15-12.00 u. Kraamafdeling:
dag. van 11.15-12.00 u. (alleen voor
echtgenoten) van 15.00-16.00 u. en
van 18.30-19.30 u. Kinderafdeling
dag. 15.00-18.30 u. CCU (hartbewa
king) dag. van 14.00-14.30 u. en van
19.00-19.30 u. Intensieve verpleging:
dag. van 14.00-14.30 u. en van 18.30-
19.00 u. Sporl-Medisch Adviescen
trum: Spreekuur ma. 19.30-20.30 u.
in het St. Elisabeth-ziekenhuis. En
degeest: Di. en vr. 13.00-14.30 u.; zo.
11.00-12.00 u. en 14.00-15.00 u.; eer
ste klasse: de gehele dag. Acade
misch Ziekenhuis: Voor alle patiën
ten (behalve kinderen) zijn de bezoe
kuren als volgt: Dagelijks 14.15-15.00
u. en 18.30-19.30 u. Avondbezoekuur
afdeling verloskunde: 18.00-19.00 u.
De Praematurenafdeling dagelijks van
14.30-14.45 u. en 18.30-18.45 u. Voor
ouders en familie is voortaan doorlo

pend bezoek mogelijk,
ernstige patiënten: wanneer
stige patiënten doorlopend
wordt toegestaan kan de
pleegkundige hiervoor s
ten verstrekken. De bezi
de kinderkliniek zijn dageli
15.45 u. en 18.30-19.00
zoektijden van de kinderafi
leen voor ouders van kin<
een afwijkende tijd
den met de hoofdvërpi
zijn dagelijks van 14.15-15.
van 18.30-19.00.
huis: Dagelijks 14.30^15.11
18.30-19.30 u. Extra
waking: 11.00-11.30 i
vaders kraamafdeling: 19.
Kinderafdeling 15.00-15.30
voor ouders 18.00-18.30 u.
LEIDSE RECHTSWINKEL
disch Adviesbureau, Keti
steeg 10, tel. 130775; afdelinhan
tingen: alleen op afspraak, k ,l
bureau: di. en do. 18.30-20.3^'
ling vreemdelingenrecht: m
en do. 18.30-20.30. afdelint :mc
vr. 10-12. lerei

S.O.S.-DIENST Telefoniscj dal
dienst, tel. [phone]. Voor m.
in moeilijkheden verkeren of
zijn. Vertrouwelijk. Dag en n 1V€
reikbaar. v

BUREAU VOOR RECHTS* |}c
Herengracht 50, tel. 123942; pg6
ren ma. en di. 10.00-12.30pr, i
13.30-16.00 u.; do. 18.30-20,
DIERENHULPDIENST H
ning aan verongelukte hon<
ten, vogels, e.d. in de gemee
den, Leiderdorp. Oegstgee
mond en Zoeterwoude. T p
220021.

BURGERRAADSLIEDEN -"/X
brugsteeg 2, tel. 143171 (k
ren). Spreekuren ma., di.
11.00-12.00 u., do. 18.30-20 an
GEZINSVERZORGING
gezinsverzorging Leiden. Ai
hulp voor bejaarden en la
zieken en gezinsverzorginj
brandtstraat 17, tel. 149441
vr. 9.00-10.00 u. en 13.00-1 ~-
KINDER- EN JONGERENTE J5»"
Op woensdag- en zaterdags
van 14-18 u. telefoon 071 - ren.

an

MAATSCHAPPELIJK WERKI v<

reau Maatschappelijk werken>
Rijn 44c, spreekuur dagelijkl

15.00 u.; do. ook 19.00-20.01,

142144. Spreekuur gemeente"
ciale dienst: di 14.00-15.00 u|ip
laan 1a. Zuid-West; do. 14.ilfc
u. Herensingel 3. Leiden h
tel. van 09.00-10.30 via 76(
ling maatschappelijk werk.

RAAD VAN ARBEID Hoge
306. Leiden, tel [phone].
geopend ma. t/m vr. 9-12 u.
Telefonische informatie over
bijslag: 8-12 u.

SOCIALE RAADSVROUW

uren sociale raadsvrouw. Bin
Gerecht 10. wo. 17.00-1!
Noord: Van Hogendorpstraal
10.30-11.30 u.; Kooi: Driftstr"
di. 10.30-11.30 u.; Mors
Buurthuis Morskwartier. Top»

10.00-11.00 u. wo. 10.00-

Tuinstadwijk: Herengracht
10.30-11.30 u.

lat H i
op