TAFEL
Raad van Kerken grondig oneens met Oostlander
Evangelisten Goeree achten
zich nu al veroordeeld
Samen op Weg kan kerkscheurend werken
f.T.Vi
kerk
wereld
„Preek
moet over
situatie van
nu gaan"
VOORAANSTAANDE BONDERS:
Definitieve subsidieregeling
onderhoud kerken zeer gewenst
Verscheidenheid van meningen over positie vrouw in kerk
CcidbeSotuta^
Droom en daad
weer
F
ACHTERGROND
SaidócQowuwt
DONDERDAG 12 SEPTEMBER 1985 PA
ÏNj
ICTQ heeft 11.000 leden
Woensdag heeft het Interkerkelijk Comité Tweezijdige Ontwa
pening ICTO op een regionale bijeenkomst in Zuidlaren het
11.000ste lid verwelkomd. De organisatie heeft 800.000 exem
plaren van haar strooifolder verspreid door het gehele land.
Aan alle scholen van Havo. Mavo en VWO is de tweede druk
van het ICTO-cahier over vredesonderwijs toegestuurd. Vol
gende week wordt het lespakket „Ja.of nee. Nederlandse be
sluitvorming over vrede en veiligheid", toegezonden aan al
deze scholen. Het ICTO heeft voorts een brief gestuurd aan
alle kazernecommandanten met het verzoek, mee te werken
aan het verstrekken van „verantwoorde en evenwichtige in
formatie over het volkspetitionnement".
Kardinaal Glemp zal niet stemmen
Het hoofd van de rooms-katholieke kerk in Polen, kardinaal
Jozef Glemp. zal bij de op 13 oktober plaatsvindende parle
mentsverkiezingen geen stem uitbrengen.
Overigens hebben de Poolse bisschoppen al besloten het mon
deling advies te volgen van de algemene raad van het episco
paat. Tie hoogste instantie van de Poolse kerk, die hen korte
lings heeft aanbevolen de verkiezingen te negéren. Nu een
aanzienlijk deel' van de bevolking de regering van generaal
Wojciech Jaruzelski verwijt zich niet aan haar beloften te heb
ben gehouden vreest de kerk verwijten van haar gelovigen als
zij zich achter de verkiezingen zou opstellen.
Zijn mensen je tot
last? Draag ze niet op
je schouders; neem ze
op in je hart
Oom Helder Camara
De Raad van Kerken
heeft zich woensdag ge-
distancieerd van de uitla
tingen van de directeur
van het wetenschappelijk
bureau van het CDA,
A. M. Oostlander, dat in
gesprekken tussen ker
kleiders en politici geen
echte dialoog tot stand
komt.
De gewraakte uitspraak werd
gedaan in de NCRV-rubriek
„Kerk Vandaag" van maan
dag 9 september. De Raad
meent dat Oostlander daar
mee geen bijdrage heeft gele
verd aan een goede verstand
houding. „Kerken praten
vanuit hun eigen verantwoor
delijkheid, ook met politici
van verschillende partijen",
aldus de verklaring. De Raad
vindt dat de CDA-leiding zich
moet distanciëren van de me
ning van Oostlander. Overi
gens acht de Raad voortzet
ting van de gesprekken, ook
met het CDA, zinvol.
De Raad van Kerken koos als
zijn nieuwe vice-voorzitter
mgr. dr. J. F. Lescrauwaet,
hulpbisschop van Haarlem,
als opvolger van mgr. H. C. A.
Ernst, bisschop van Breda.
Laatstgenoemde heeft van
zijn taak moeten afzien we
gens zijn verkiezing tot vice-
-voorzitter van Pax Christi
Internationalis.
Dr. Albert van den Heuvel
heeft het voorzitterschap van
de sectie internationale zaken
van de Raad van Kerken
neergelegd maar blijft wel lid
van deze sectie.
Tot zijn opvolger is benoemd
ds. C. B. Roos, voorheen prae-
ses van de synode van de Ne
derlandse Hervormde Kerk.
De Raad is voorts akkoord ge
gaan met een voorstel van de
sectie internationale zaken
om van 28-30 november een
consultatie te houden over
Zuid-Afrika onder de titel
"Met de moed van de hoop".
Aan deze consultatie zullen
mensen uit Zuid-Afrika en de
Verenigde Staten meewerken.
„Tot op de dag dat men de an-
ti-semitische schijnwerpers op
ons richtte wisten we niet wat
anti-semitisme was". Dat
schrijft het evangelistenpaar
Lucas en Jenny Goeree
woensdag in een brief aan de
president van de Zwolse
rechtbank, mr. J.C.A.
Schunck. Vrijdag wordt de
uitspraak verwacht in een
kort geding, bij deze recht
bank aangespannen wegens
uitlatingen van de Goeree s in
hun evangelisatieblad
„Evan", die als anti-semitisch
worden gezien wegens een
verondersteld verband tussen
de jodenvervolging in de
Tweede Wereldoorlog en de
verwerping van de Messias in
Jezus' tijd. Het kort geding is
aangespannen door zeven
joodse organisaties en vier
particulieren, die verdere ver
spreiding van het blad willen
voorkomen. Buitendien loop
een gerechtelijk vooronder
zoek tegen het evangelisten-
paar, gericht op de feitelijke
inhoud van hun blad. na een
strafklacht van de Stichting
Bestrijding Antisemitisme
STIBA
In de nieuwe brief vraagt het
echtpaar Goeree zich af of we
aan de vooravond staan van
een verbod om het evangelie
van Jezus aan het joodse volk
te prediken. „We zijn ons er
van bewust dat er door de te
genpartij en door de publieke
opinie naar alle kanten een
enorme druk wordt uitgeoe
fend", aldus de brief. „We zijn
door het publiek al veroor
deeld". De Goeree's vragen
zich in dit verband af, of de
rechterlijke macht in staat is
zich aan deze druk te onttrek
ken.
Het echtpaar Goeree noemt
het de grootste misdaad van
het christendom tegen het jo
dendom „hen de boodschap
van redding door Jezus te
onthouden". Naar de Goeree's
melden heeft het Overlegor
gaan Joden en Christeneh
OJEC de joden niet lief. „Het
biedt de ioden geen toekomst
van vrede", aldus de brief.
„Het OJEC werkt eraan mee,
zonder het misschien zelf te
beseffen, om dat wat niet
meer mag gebeuren, weer te
laten gebeuren". Naar de
evangelisten in hun brief
schrijven, zal als we de joden
niet de redding uit de macht
van de moordenaar prediken,
hij hen opnieuw vernietigen.
„Welk mens of welke instel
ling heeft het recht om het
beter te weten dan God",
schrijft het echtpaar Goeree.
PROFESSOR DR.
K. RUNIA.
„Een predikant heeft voor
zijn preek met twee teksten te
maken: één uit de bijbel en
één uit de situatie van de ge
meente." Dat zei de Kamper
hoogleraar professor dr.
K. Runia gisteren in een refe
raat voor de predikantencon
ferentie van de Vereniging
Conventioneel Gereformeerd
Beraad in Ermelo. De confe
rentie. bijgewoond door een
70-tal predikanten uit de ge
reformeerde kerken, ging
over „de preek op het snij
punt van tekst en situatie."
Vaak is er een te eenzijdige
concentratie op de tekst. Te
weinig is de predikant bezig
met toehoorders. Als de predi
ker tekst en situatie van de
gemeente bij elkaar probeert
te brengen ontstaat er iets
nieuws, maar de hoorder is
ook niet beslissend voor de
uitleg; er moet een „dialoog",
een gesprek, ontstaan tussen
tekst en situatie. De Schrift
wijst die weg zelf. Het gaat
daarin om de zelfopenbaring
van Gód in de ontmoeting
met de méns. Openbaring is
dus ook altijd situatiegericht.
Dat situationele karakter
heeft de hele bijbel, betoogde
professor Runia. De teksten
zijn gericht op bepaalde men
sen, in een bepaalde situatie.
zeggen voor de situatie van
vandaag. Dat kan een bood
schap van troost zijn, maar
ook een kritisch woord.
Nederlandse Hervormde
Kerk
Beroepen: te Emmeloord
(NOP), L. A. Nell te Middel
burg; te Zeerijp-Eenum en
Westeremden (parttime),
H. Engelsma kandidaat te
Groningen; door de Generale
Synode der Nederlands Her
vormde kerk ten behoeve van
de Centrale voor Vormings
werk Hervormde Vrouwen
dienst. J. W.Breunese te Velp;
door de Generale Synode der
Nederlands Hervormde kerk
als secretaris belast met de ar
beid voor de Bond van Neder
landse Predikanten,
N. H. Kuipéra te Nieuwegein-
Noord. Bedankt voor Poort
vliet, W. Pieters te Genemui-
den.
Fototentoonstelling over de bom in Vaticaan
Paus Johannes Paulus II heeft in Vaticaanstad een fototentoonstelling geopend met als onder
werp de atoombom op Hiroshima en Nagasaki. De expositie omvat meer dan honderd afbeeldin
gen. Na de openingshandeling, het doorknippen van een lint, maakte de paus samen met de
burgemeester van Nagasaki Hitoschi Motoschima, een rondgang over de tentoontstelling
Het Samen op Weg-proces
tussen hervormden en gere
formeerden dreigt gemeente
en kerk-scheurend in plaats
van kerk-verenigend te wor
den. „Zoals het proces zich nu
voltrekt worden vele gemeen
ten eenvoudig gedwongen om
néé te zeggen: én vanwege
het magere karakter van de
„Verklaring van Overeen
stemming", én vanwege de
steeds groter wordende kloof
in confessioneel opzicht tus
sen de bBonders en confessio
nelen enerzijds en de gerefor
meerden anderzijds; én omdat
de gemeenten zelf niet om dit
proces van eenwording heb
ben gevraagd en aan andere
vormen van samenwerking
de voorkeur geven."
Dit schrijven ir. J. van der
Graaf, secretaris van de be
houdende Gereformeerde
Bond in de Nederlandse Her
vormde Kerk, en ds. S; Mey
ers te Leiden (eveneens een
Bonder) deze week in „de
Waarheidsvriend", het offi
cieel orgaan van de Bond.
Er doen zich volgens Van der
Graaf en Meyers nu reeds
spanningen voor in gemeen
ten waar hervormde en gere
formeerde wijkgemeenten fe
deratief „samen op weg" gaan
en waar andere wijkgemeen
ten zich niet in het nieuwe
patroon wensen-in te voegen.
„Naarmate de federatiege
dachte landelijk meer gestalte
krijgt, komt men in die ge
meenten die zich niet laten
invoegen, steeds meer in ge
wetensnood."
De scribenten doen daarom
een dringend appel op de
kerk om het niet zó ver te la-
'ten komen dat Samen op Weg
kerkscheidend gaat worden.
Een geforceerde eenheid mag
de gemeenten niet uiteen drij
ven.
Verder moet reeds nu de'
vraag aan de orde komen hoe
de toekomst wordt gezien van
die (wijk)gemeenten die zich
niet laten invoegen in het
proces, en onder welke naam
die zullen voortbestaan. De
vraag is, aldus Van der Graaf
en Meyers, wat de kerk zal
doen als blijkt dat vele ge
meenten niet mee willen doen
aan Samen op Weg.
JUBILERENDE HERVORMDE ADVIESOMMISSIE:
Een definitieve subsidie
regeling van de overheid
voor groot onderhoud
van monumentale kerk
gebouwen is dringend ge
wenst. Die uitspraak was
meermalen te horen tij
dens de jubileumviering
van de bouw- en restau
ratiecommissie van de
Nederlandse Hervormde
Kerk, gisteren in Utrecht.
Voor de jaren 1984 en
1985 geldt een tijdelijke
regeling, die voorziet in
een overheidssubsidie
van veertig procent. Wei-
De toestand van de orgels
in de monumentale kerken
is in het algemeen goed
(Grote Kerk Gorinchem)
ke regeling na 1985 zal
gelden, is nog niet be
kend.
Voorzitter mr. J. van Aart-
sen deelde mee dat veel ker
ken van de tijdelijke rege
ling gebruik hebben ge
maakt. De plaatselijke ge
meenten dienen zelf twintig
Erocent van de kosten op te
rengen. Naast de veertig
procent van de overheid,
kan uit de generale kas van
de Nederlandse Hervormde
Kerk de resterende veertig
procent als renteloze lening
worden verkregen.
De Rijksdienst voor de Mo
numentenzorg was wat be
treft haar bijdrage aan een
maximumuitkering van 4,8
miljoen over 1984-1985 ge
bonden, maar in werkelijk
heid was de bijdrage van het
rijk ruim acht miljoen gul
den van het totale bedrag
dat werd uitgegeven aan
groot onderhoud.
De toestand van de meeste
van de twaalfhonderd her
vormde kerken die op de
Monumentenlijst voorko
men, is goed. Om deze toe
stand te handhaven is ook
op termijn een passende fi
nancieringsregeling nodig,
zo bleek op de jubileumvie
ring. Uitzicht op een defini
tieve regeling met de over
heid is er echter nog niet.
De eveneens jubilerende or
geladviescommissie van de
Hervormde Kerk kon ook
redelijk positieve geluiden
laten horen: de toestand van
de meeste orgels is goed.
„We hebben een orgelbezit
om trots op te zijn", aldus
voorzitter ds. G. E. Zeven
bergen.
HOORZITTINGEN AMERIKAANSE BISSCHOPPEN:
Als de Amerikaanse bisschop
penconferentie besluit tot het
schrijven van een pastorale
brief over de positie van de
vrouw in de kerk, dan staat al
bij voorbaat vast dat niet ie-
dereen het met de inhoud
eens zal zijn. Uit de verslagen
van hoorzittingen die in Chia-
cago werden gehouden blijkt
een grote verscheidenheid in
meningen.
Behoudende organisaties ston
den te dringen naast vooruit
strevende groepen om gehoor
te vinden en niet tenonder te
gaan in de informatiestroom.
Zo is een gelegenheidsorgani
satie die zich tooit met de
naam „Plechtige Verklaring
van Katholieke Vrouwen" be
zig computerlijsten men te
stellen van vrouwelijke gelo
vigen die ervan overtuigd
zijn. dat ook in de kerk een
verschillende rol is weggelegd
voor mannen en vrouwen. De
beweging steunt krachtig de
officiële kerkelijke leer over
huwelijk en gezin en de rol
van de vrouw in Kerk en sa
menleving, bekrachtigd door
20.000 handtekeningen.
Daar staat dan de Graalbewe
ging tegenover, die vrouwen
met een frustratie over hun
uitsluiting in de kerk, waarin
zij niet ten volle kunnen de
len als mannen, tracht te bun
delen. De woordvoerster van
de Graal wees op het feit, dat
terwijl op dit punt in de sa
menleving vooruitgang wordt
geboekt, de kerk star op haar
stuk blijft staan.
Op elk progressief of behou
dend geluid volgde wel weer
een tegenstem. Een Domini
canes als woordvoerster van
het Instituut voor Religieus
Leven, wees op het feit dat
voorstanders van vrouwen -
wijding begrippen als demo
cratie, burgerrechten, gelijk
waardigheid, machtsstructu
ren en zo meer, op de kerk
proberen te projecteren. Zo
doende brengen zij schade toe
aan het wezen van de kerk en
maken zij inbreuk op haar sa
crale karakter.
Er klonken ook geluiden die
betrekking hadden op een ge
signaleerde tekortkoming wat
betreft bescherming van on
geboren leven enerzijds, en
zorg voor onbedoeld zwanger
geraakte meisjes en vrouwen
anderzijds.
In algemene zin werd ge
vraagd of de parochie het on
geboren leven wel even vurig
verwelkomt als de wereld het
tracht te vernietigen. Vooral
de minimale belangstelling
van sommige priesters en bis
schoppen op dit punt werd
sterk gelaakt.
De stroom getuigenissen was
verder afkomstig van zulke
uiteenlopende organisaties als
de Noordamerikaanse Vereni
ging van gescheiden katholie
ken, de Vereniging van con
templatieve zusters en alles
daar tussenin.
Zuster Frye, stafcoördinator
van de hoorzittingen legde er
tenslotte nog de nadruk op,
dat als de bisschoppen zich
niet in staat achten een pasto
rale brief over dit onderwerp
te schrijven, de commissie
toch zal zoeken naar de „een
of andere vorm van een pas
toraal antwoord" op de getui
genissen in de op diocesaan en
nationaal niveau gehouder
hoorzittingen.
jiei
Bov:
Voorzitter Harm van der Meulen van het CJnstill
Nationaal Vakverbond acht het zeer wel mogelijk
de verkiezingen „iets moois opbloeit" tussen PvdA ,r/^
zodat de regeringscoalitie tot stand kan komen die hai
weging het meest wenselijk acht. Die wenselijkljpjjn,
klaart Van der Meulen door te wijzen op de politiek hanc
de VVD, waarmee hij het „fundamenteel oneenfken<
haalbaarheid van zijn wensdroom is echter een geh»l°°P_
re zaak. fn- r
las u
TN Kui5
DE afgelopen weken hebben de drie grote politiek*! of
hun partijprogramma's gepubliceerd. Wie echter
wacht dat die volkomen helderheid verschaffen
hoofdpunten waarop een meerderheidsstandpunt
staan, komt bedrogen uit. De standpunten lopen zei
uiteen, dat er in feite sprake is van blokkades tusseǤ
partijen.
Zo bestaat er over de plaatsing van kruisrakettel
land tussen CDA en PvdA een vrijwel onoverbrugb4
die PvdA-voorzitter Max van den Berg deze weel
een bezoek aan Washington nog wat verder heeft ui!
Maar tussen CDA en VVD bestaan eveneens on mis
verschillen van inzicht, bijvoorbeeld over de positiJ
mensen met de kleine inkomens. Het CDA distantifj
voorts volledig van de liberale standpunten van
PvdA op het gebied van de euthanasie en andere vrl
ken in die sfeer. En tenslotte sluiten zowel op sociaJ
misch terrein als op het gebied van vrede en
PvdA en VVD elkaar vrijwel volstrekt uit.
Zo gezien is er eenvoudig geen goede basis voor eenl
lijke coalitie, tenminste, als men de gepubliceerde I
partijprogramma's serieus neemt. Maar doen de
partijen dat eigenlijk zelf wel? Nadat zowel CDA als!
programmatische zin de verschillen nog eens extraf
aangescherpt, roepen vertegenwoordigers van beide;
nu in koor, dat er natuurlijk best met elkaar valt si
werken. En ook al verguist de PvdA het CDA en de f
programmatisch gebied, de socialisten verkondigen
gens opgewekt dat er eigenlijk met beide partijen
coalitie is aan te gaan. Al met al een verwarrende 5
De politieke partijen nemen hun met zoveel verbaar!
ingenomen programmatische standpunten zelf
nauwelijks serieus. Het is jammer voor al die hard
leden van de verschillende programcommissies, maat^
op het besturen van het land aankomt speelt de vif
zo'n programma er nou precies uitziet tenslotte gee
slaggevende rol. In de komende maanden zal er bil0 va
grote politieke partijen nog heel wat gehakketaktiuwe
over bepaalde paragrafen van de partijprogramma's
best interessant, maar niet van wezenlijk belang m-
vraag hoe ons land na de komende verkiezingen zal I/E
geregeerd. Dat hangt natuurlijk vooral af van de uit/-*-*
de verkiezingen, maar op het beslissende moment ooli
luimen van de leiders van de grote partijen. In dat lie 1
noch aan de wensdromen van de CNV-voorzitter, n^/C
de strijdkreten van de PvdA-voorzitter te veel b< C
worden gehecht.
tfST
Vissticks met
bietensalade en
gebakken
aardappelen
hangop met
pruimen compote
Voor twee personen hebt u
nodig:
8 vissticks, 20 g boter, pe
terselie, halve citroen;
400 g gekookte bieten, 2 le
pels azijn, zout, peper, sui
ker, mosterd, 1 lepel olie,
uitje, 1 appel, 1 hardge
kookt ei;
'/t tot 1 kg aardappelen,
olie, boter, zout;
1 liter karnemelk, 150 g
pruimen, halve liter water,
20 g suiker.
Leg de vissticks zö uit de
diepvries in warm gemaakte
boter en bak ze langzaam
bruin. Keer de staafjes gere
geld, zodat ze gelikrpe.
bruin kunnen wordéeym
de gebakken vissticksin vi
warm bord en gartL r(
met fijngeknipte pLco[j
en parten citroen.
Verwerk gekookte bir
de dag van aankoop
kookte bieten kunnen,
aardappelen enige tff"*
waard worden. Wie ft r
bieten kookt, draait 6n m
het loof af, wast de er,
een keer en kookt ze bjaL
uur gaar in een flinke>(jbr
water. Wrijf het vel fr va
afgekoelde bieten en ecies
grof of schaaf ze in >or v
Meng de groente mevht 1
zout, peper, suiker, rihoon
olie, fijngesneden ui echte
geraspte appel. Garrrfen
salade met plakjes ei. 'f eiè
Laat de karnemelk elefdj
ve dag staan in een iPk 0
natgemaakte doek Puse
zeef. Schep de hangop'
doek en doe het uitr
vocht (dat is bijna
ter) weg. Was de p/?( bj
snijd ze in stukken cn^er-
ze. Breng het water hse„
kook met de suiker, lekdijk
pruimen in en laat dieonte
paar minuten zacht goiter
ken en vervolgensan ii
worden. Leg kort viïnsp
maaltijd de pruimencitge\
op de glad geroerde htllan
JEpnze
jn si
Plaatselijk een bui
DE BILT Morgen stroomt
koelere lucht ons land binnen
en komt er een eind aan de
korte periode met vrij warm
weer. In de oostelijke provin
cies kan de temperatuur nog
tot 23 graden oplopen, maar in
het westen wordt het niet war
mer dan 19 graden. De afkoe
ling, heeft mede tot gevolg dat
er een enkele regen- of on
weersbui ontstaat.
Intussen nadert op de Atlanti
sche Oceaan een nieuw hoge-
drukgebied. Zaterdag ligt dit
gebied boven Frankrijk. Het
veroorzaakt bij ons dan rede
lijk weer met af en toe zon.
Zondag trekt een nieuwe be-
wolkingszone over. De kans op
een bui is dan weer wat groter.
Tot dinsdag blijft dit wisselval
lige weer aanhouden. De tem
peratuur daalt na zondag tot
ongeveer 18 graden.
Weersvooruitzichten voo
Europese landen, geldig
dag en zondag:
Zuid-Scandinavië: half tot zwaar be
wolkt en enige tijd regen, in Dene
marken vooral op zondag. Middag-
temperatuur van 13 graden aan de
Noorse westkust tot 18 graden in De
nemarken.
toe regen. In het zuiden bijrPe^>
droog. Middagtemperatuur ?f ZO
graden in Schotland, in zui
land dalend van 22 tot 19 gr.
Benelux en noord-Duitslai
toe zon en zondag een
Middagtemperatuur rond
Noord-Frankijk en middt
land: wolkenvelden
droog. Verspreide mistbank(
dagtemperatuur ongeveer 21}
Midden- en zuid-FrankrijlMS'
-Duitsland en Alpenlanden: f,uje
zonnige perioden. Middag!
tuur rond 23 graden,
rond 26 graden.
kidk
Spanje en Portugal: droog en^gi,
Middagtemperatuur 25 tot 3(Lae]
Italië en de Joegoslavische k?MA
nig, maar in het zuiden kanië ni
regen-of onweersbui. Middfen
ra tuur 25 tot 30 graden. >en^€
>ver
Weer Max MITiet
divi
be-
