TAFEL Kerkgebouwen kerk en staat tot last DUITSE ANTIPAPISTEN VOOR HET GERECHT Paus is geen journalist ABC f lïïïïTl ficidae Somq-nf beroepingen kerk wereld RAPPORT HERVORMDE COMMISSIE: Kerkelijke conferentie in november over Z.-Afrika CDA acht gesprekken met kerken „zinvol en nuttig" Ei.' weer P ACHTERGROND WOENSDAG 11 SEPTEMBER 1985 PAfi^j Grote gezamenlijke actie Britse kerken Meer dan dertig kerken in Groot-Brittannië nemen deel aan het project „Geen vreemden zonder pelgrims" dat moet lei den tot meer inzicht in de opvattingen van de Britten over het christendom. Het gaat om de grootste oecumenische actie die ooit in Groot-Brittannië is gehouden. In het kader hiervan hebben de Britse Raad van Kerken en de Katholieke Waarheidsvereniging het boek „Waartoe is de kerk op aarde?" gepubliceerd. Het dient ter begeleiding van een oecumenische cursus in de vijf weken voor Pasen 1986. Meer dan 50 locale radiozenders in Engeland. Wales en Schotland hebben al toegezegd in die tijd regelmatig pro gramma's uit te zenden waarin aandacht wordt besteed aan de vragen die bij de christenen van nu leven. Leerlingen klagen Maharashi Yogi aan Zeven teleurgestelde Amerikaanse leerlingen van Maharishi Yogi hebben hun goeroe aangeklaagd omdat hij hen geestelij ke en lichamelijke schade zou hebben berokkend bij de tran- cendente meditatie en de mislukte pogingen om de zwaartek racht te overwinnen. De eisers besloten een rechtzaak tegen hun leermeester aan te spannen nadat zij erachter kwamen dat het beloofde vliegen uit niets anders bestond dan „op en neer huppelen met de benen in de lotus-houding". De ex- -leerlingen eisen ieder een schadevergoeding van 9 miljoen dollar (ongeveer 29 miljoen gulden) van de Maharashi wegens fraude, het niet nakomen van beloften, nalatigheid en het veroorzaken van emotionele nood. Duitse Kerken willen rem op wapenexport „Kerk en Ontwikkeling" (GKKE), de gemeen schappelijke studieconfe rentie van de Evangeli sche Kerk van Duitsland EKD en de Rooms-Ka- tholieke Kerk van de Bondsrepubliek, heeft in een rapport „Ontwikke ling en Bewapening" een rem geëist op de wapen export van de Bondsre publiek Duitsland. Dat zou het best kunnen ge beuren door een gemeen schappelijke verklaring van de in de Bondsdag vertegen woordigde politieke partijen, vindt de conferentie. Daarin zou moeten komen te staan dat er helemaal geen wapens meer zullen gaan naar ont wikkelingslanden en dat in principe de Duitse wapenex port naar landen buiten de NAVO zal worden beëindigd. Het rapport wijst op de grote gevaren voor de vrede die uitgaan van een toenemende militarisering van landen van de Derde Wereld. Het is veel beter de politiek wat be treft ontwikkelingshulp in dienst te stellen van bevorde ring van de vrede en veel meer dan tot dusver gebeurt zich op de allerarmsten te richten, aldus de GKKE. Nederlandse Hervormde Kerk Benoemd tot bijstand in het pastoraat te Moerdijk. F.Bie- mond. a.s. emeritus predikant te West-Graftdijk. Beroepen: te Berkel en Rodenrijs, drs.M.Zoeteweij kandidaat te Waddinsxveen; te Geervliet- Heenvliet, mevrouw M. Geen- se kandidate te Utrecht. Gereformeerde kerken vrij gemaakt Beroepen te Hasselt H. Folkers te Eindhoven. Als je de waarheid ver telt, hoef je niets te ont houden Mark Twain De (monumentale) kerk gebouwen zijn de „kin deren" van het huwelijk tussen kerk en staat. De scheiding tussen die twee tekent zich bitser af dan ooit. De grote vraag wordt, of wij bereid zijn ons dat te realiseren, met als consequentie dat de staat (en de stad of het dorp) weer voor de kin deren (kerken) gaat be talen". Dat staat in het rapport„om- gaan met kerkgebouwen" dat vandaag in Utrecht is aange boden aan de synode van de Nederlandse Hervormde Kerk en de Vereniging van Kerkvoogdijen in die kerk. Het werd samengesteld ter gelegenheid van het veertig jarig bestaan van de Bouw en Restauratiecommise en de Orgelcommissie van de Her vormde Kerk. In de nota wordt uiteengezet hoe binnen één generatie de visie op de toekomst van de kerkbouw volledig werd om gebogen: Na de tweede we reldoorlog geloofde vrijwel iedereen in de herkerstening van de Nederlandse samenle ving. In iedere nieuwbouw wijk diende daartoe een (wijk)kerk te komen. Na 1945 werden in ons land een klei ne tweeduizend kerken ge bouwd 6 waarvan bijna veer tig procent voor rooms-ka- tholieke parochies). Na dertig jaar weten we in Nederland beter. Sociologen zijn tot de conclusie gekomen dat geloof en gelovigen als randverschijnsel van de maatschappij beschouwd moeten worden. Hele „volks stammen" zijn resistent ge worden tegen het Evangelie en de beslissing om bij de ge meente van Christus te horen wordt door steeds minder mensen genomen. De kerk is definitief „uit het midden" van de samenleving verdwe nen. Eeuwenlang is dat wel zo ge weest. Het silhouet van een stad als Constantinopel met de Hagia Sofia als middel punt is het bewijs, maar ook dat van Haarlem: het beeld van de stad wordt geken merkt door de contouren van de kerk; wordt daarin als het ware „samengevat". Die kerken waren de „kinde ren" van de christelijke be schaving, waarvan kerk en overheid de huwelijkspart ners waren. Dit beeld wijzigt pas bij de Franse revolutie. De over heid trok zich terug van zo iets „partieuliers" als een ge loofsgemeenschap en wilde dan ook niet meer meebeta len aan het onderhoud van de kerkgebouwen. Inmiddels zijn kerk en over heid beiden verlegen met hun „kinderen": steden en dorpen zijn onvoorstelbaar zonder hun kerktorens; de kerkgebouwen aan hun voet zullen zij tegen wil en dank in stand moeten houden, ten zij het plan is een gapend gat te laten ontstaan. De overheid heeft een taak in het onderhouden van de kerken: de gemeente op haar beurt kan niet doen alsof de kerk niet in het midden heeft gestaan; kan haar ver antwoordelijkheid jegens de samenleving nu niet loo chenen. Toekomst In de nota worden twee lij nen uitgezet voor de toe komst van de kerkgebou wen). In de eerste plaats hoe de gemeente zichzelf kan zijn in het gebouw; in de tweede plaats hoe het kerkgebouw een passende functie kan krijgen in de gesaeculariseer- de en verbrokkelde samenle- Ook in Kampen „de kerk in het midden" ving („want er zijn ook werkdagen; het Evangelie moet dóórwerken"). De samenstellers van de nota. waarvan ds. IV. G. O- verbosch uit Amsterdam de eindredaktie had. stellen hele praktische eisen aan het kerkgebouw: de predikant moet verstaanbaar zijn; er moet ruimte zijn voor veel kleurige liturgische vormen, de kerk moet „zingbaar" zijn en het orgel moet op een juis te plaats worden geplaatst. De nota waarschuwt ervoor de kerk te beoordelen in ter men van „nuttigheid" de ruimte moet geëigend zijn voor de eredienst. En daarbij gelden andere normen dan voor een verenigingsgebouw. Bovendien waarschuwt de commissie ervoor de kerk als zakelijk object van exploita tie te zien. „Een kerk die deze naam verdient, is niet in de moderne zin „exploita bel". Wat betreft de maatschappe- lijke functie van de kerkge bouwen herinnert de nota aan de middeleeuwen, toen „het bonte bestaan" in al zijn veelvormigheid de kerk werd binnengehaald. om daar te worden „geheiligd" en de „onmisbsare zegen" te ontvangen. De vele altaren door de gilden geplaatst, zijn daarvan een teken. „In de grond van de zaak is er aan die verhouding ook niets ver anderd: wat „voor Gods aan gezicht niet kan bestaan" zou ook buityen de kerk niet mo gen gebeuren". Als selectiecriterium voor wat wel en wat niet in de kerkruimte „mag", suggere ren de samenstellers de voor bede. Alles wat niet onderge- breacht kan worden in de voorbede, hoort niet in de kerk thuis. „Tegen al het an dere (en dat is veel) kan als het er op aan komt, „princi pieel" geen bezwaar worden gemaakt". Overigens worden in de nota allerlei beperkin gen voor het „alternatieve" gebruik opgenoemd: veel oude kerken missen goede sanitaire voorzieningen; orgel en meubilair maken een voorzichtig stookbeleid nood zakelijk, bijvoorbeeld. „Ei genlijk zou de kerk alleen bepaalde representatieve functies op een min of meer vanzelfsprekende wijze terug kunnen krijgen", menen de samenstellers. Ook wordt de toeristische functie van (ar chitectonisch) belangrijke kerken genoemd. Opvang toeristen dient feitelijk tot het pastotaat van de kerk worden gerekend. Aparte aandacht wordt gege ven aan het proces van een wording van hervormden en gereformeerden: Samen op weg. In een open en eerlijk gesprek moeten keuzen wor den gemaakt, menen de sa menstellers. ..Met de grootst mogelijke eerlijkheid en wer kelijkheidszin zullen wij moeten vaststellen of het functioneren van elke afzon derlijke kerk nog wel in een meer omvattend beleidsplan past". Met spijt wordt gecon stateerd dat in veel gevallen van een dergelijk plan nog geen sprake is. Sluiting van een kerk kan pijnlijk zijn. wordt geconsta teerd. „Een zorgvuldige en weloverwogen pastorale be- leiding is dan onmisbaar. Zijn er nostaligsche gevoelens in het geding en betekent het eigenlijk zoveel als zelfkoes- tering, als we proberen een gebouwhandhaven, waaraan wij gehecht zijn geraakt? Of kunnen, juist omgekeerd, de omwonenden (die helemaal geen christen hoeven te zijn) ons het verwijt maken dat we hen in de steek laten door het veld te ruimen en de vrij komende grond wellicht te verkopen aan een project ontwikkelaar". LÜTSEN KOOISTRA Antipapistische uitingen staan momenteel cen traal in enkele rechtsza ken in West-Duitsland. In Göttingen is het al tot een veroordeling geko men, terwijl in Bochum en Freiburg de processen nog gaande zijn. De pu blieke discussie concen treert zich op de vraag is of strafrechtelijke ver volging van antipapisti sche uitingen niet in strijd is met het recht op meningsvrijheid. De verdachten worden ver volgd op grond van artikel 166 van het Westduitse wet boek van strafrecht, het zo genaamde blasfemieartikel. Diegenen die in woord of ge schrift de inhoud van gods dienstige of levensbeschou welijke overtuigingen be schimpt. zodat de openbare orde in gevaar komt. kan tot maximaal drie jaar gevange nisstraf worden veroordeeld. Deze wet dateert nog uit de vorige eeuw. waarin er veel vuldig een beroep op werd gedaan. Birgit Roemermann uit Göt tingen werd in eerste instan tie veroordeeld tot 400 mark of 20 dagen hechtenis ondat ze stickers had ontworpen en verspreid waarin de onbe vlekte ontvangenis belache lijk werd gemaakt („Besser een beflecktes Praservativ als eine unbefleckte Emp- fangnis"). Ze heeft hoger be roep aangetekend. Daarin wordt ze bijgestaan door de advocaat Gottfried Niemitz uit, Freiburg. Niemitz zelf moet deze maand in zijn woonplaats te recht staan omdat hij verant woordelijk wordt gehouden voor een poster, die „Die Bunte Liste" (de plaatselijke afdeling van de Groenen) voor de antiklerikale week had ontworpen. Daarop is een r.-k. priester afgebeeld die een marionet in zijn hand houdt die God moet voorstel len. In zijn linkerhand heeft de priester het wetboek van strafrecht, terwijl uit zijn broekzak het concordaat uit 1933 tussen Hitier en het Va- ticaan steekt. De derde zaak betreft de 23-jarige student Ulrich Karn uit Bochum. die een pamflet over de zaak-Birgitt Roemer mann had uitgegeven. Daar in zegt hij onder meer dat enerzijds „de kerk het recht heeft te geloven dat wijn in bloed en brood en vlees kan veranderen, een truc die wij graag onderzocht zouden zien door een biochemicus". An derzijds moeten ook degenen getolereerd worden die kri tiek op zulke absurditeiten leveren. Ook hij werd aange pakt in het kader van de het blasfemieartikel. Het maandblad „De vrije ge dachte", een uitgave van de gelijknamige vrijdenkersver eniging, meldt in het jongste nummer dat „steeds meer Amerikanen, vooral rooms- -katholieken, rondrijden met op hun bumper de sticker „Doodt een communist voor Christus" („Kill a commie for Christ"). S08RE EL «APARTHEI0» De paus is kwaad op Ru pert Murdoch, de Austra- ltèch-Amerikaanse kran tenmagnaat. Murdoch heeft het woord van de paus verkocht, gecom mercialiseerd. En dit kan niet, want wat de paus zegt is vrij voor iedereen en kan in zijn versprei ding niet beperkt wor den door copyright. De Spaanse krant ABC pu bliceerde op 7 september een artikel over de apartheid. Het verhaal is getekend 'Juan Pablo II', zodat de lezer de indruk krijgt dat de paus zelf achter zijn schrijfmachi ne is gaan zitten om voor de ABC even een artikel te schrijven. Maar die indruk is onjuist. Het artikel in ABC is een deskundig aan elkaar ge schreven collage van pause lijke uitspraken over de apartheid, uitspraken die het Vaticaan altijd gratis (zonder copyrights) aan iedereen ter beschikking heeft gesteld. Onder het bewuste artikel staat ook vermeld: „Copy right 'The Times of London y News America Syndicate'", een verwijzing naar Mur dochs uitgeverijen. Mgr Nicolini, vice-directeur van de Vaticaanse perszaal, heeft daar dinsdag namens de paus zijn „verwondering en afkeuring" over uitge sproken. „Het is ontoelaat baar dat de naam van de Hei lige Vader wordt aangewend voor journalistieke doelein den en betrokken wordt in commercieele operaties". Volgens Nicolini mag ieder een de pauselijke opmerkin gen gebruiken. Enige voor waarde is dat de paus correct wordt geciteerd om te voor komen dat zijn woorden ver keerd kunnen worden uitge legd. „Het is reden tot verbij stering", zo gaat Nicolini ver der. „dat aan dit elementaire principe van de professionele ethiek is voorbijgegaan. Nicolini ontkent dat er tussen het Vaticaan en de Ameri kaanse krantenuitgever con^ tracten zijn gesloten over een journalistieke medewerking van de paus, „schriftelijk noch mondeling". Hij ont kent evenwel niet dat er con tacten zijn geweest. Dinsdag trad Mgr Nicolini als woordvoerder van de paus Het gewraakte artikel in de Spaanse krant op. Normaal doet dat de Opus Dei-journalist Navarro, tot voor kort de Vaticaanse cor respondent voor ABC. Hij was dinsdag uit de stad. Overigens wordt er in Rome niet vanuit gegaan dat Mur doch de paus ook na zijn scherpe veroordeling zomaar zal schrappen als journalis tiek medewerker' aan zijn bladen. Naar het schijnt heb ben maar heel weinig lezers van ABC begrepen wat er aan de hand was, dat niet de paus het artikel geschreven had, maar anderen in zijn naam. De Raad van Kerken in Nederland houdt eind november in Amersfoort een conferentie over Zuid-Afrika. De bedoeling ervan is dat de Nederlandse kerken een duidelijker standpunt innemen, onder meer inzake sancties. „Als het er op aan komt, geven de kerken vaak alleen mrt woorden steun," al dus mevrouw V. Berkhof-de Lange, die samen met dr. A. H. van den Heuvel, aftredend voorzitter van de sectie Interna tionale zaken van de Raad. deze bijeenkomst organiseert. Deze conferentie vindt plaats op verzoek van de Zuidafri- kaanse Raad van Kerken (SACC). die de indruk heeft dat de Nederlandse kerken achterop beginnen te raken. Dat is zowel voor de SACC als voor de Nederlandse kerken een pijnlijke zaak, aldus mevrouw Berkhof. De conferentie heeft vooral ten doel de kerken hier een injectie te geven opdat ze weer weten wat ze moeten doen. Het is op dit moment nog niet duidelijk welke Zuidafrikanen aanwezig kunnen zijn. Ds. C.F. Beyers Naudé, secretaris-ge neraal van de Zuidafrikaanse Raad van Kerken, is gevraagd hiervoor mensen te polsen. Het CDA acht de gesprekken met de Raad van Kerken in Nederland „zeer zinvol en nuttig". De grootste regeringspartij stelt het „zeer op prijs" als deze in het komende seizoen wor den voortgezet. Dit heeft het CDA de Raad van Kerken per brief d.d. 29 juli 1985 laten weten. De Raad neemt vandaag een besluit over de onderwerpen die in het volgende gesprek aan de orde zullen komen. Naar alle waarschijnlijkheid worden dit Zuid-Afrika en de werkloos heid. Maandag verklaarde A. M. Oostlander, directeur van het we tenschappelijk bureau van het CDA, voor de NCRV-radio dat in gesprekken tussen politici en kerkleiders er geen echte communicatie tot stand komt, „zodat je nooit kunt weten of je gehoord bent". Zijn grote bezwaar is dat de kerken net doen of politici „zich niet te pletter studeren op politieke onder werpen". Volgens Oostlander hebben de kerkelijke leiders niet echt oog voor wat er gebeurt. Zii hebben een enorm in formatietekort over wat politiek feitelijk is, aldus Oostlander, die voorstelde dat de kerkelijke leiders maar eens stage op het Binnenhof moeten lopen. Voorbarige reactie IRDJ »e p *erki lisch W eJ Na kennelijk moeizame interne discussies heeft ve fractie in de Tweede Kamer gisteren via een art$, ta fractievoorzitter De Vries een gezamenlijk standpunt'0 b men over het volkspetitionnement van de vredesb^ Vele bedenkingen tegen het petitionnement zijn al ee mg uit. zoals die tegen de te suggestieve vraagstelling ei^ d gelijkheid tot malversaties doordat dezelfde persoifemr dan een keer zijn handtekening kan plaatsen. e 60 de e- Het artikel beperkt zich tot die bezwaren. Het j voorbeeld geen advies van de CDA-fractie het volksjeelc nement niet te tekenen. Het bevat evenmin de concl de CDA-fractie zich niets van het petitionnement f trekken bij de standpuntbepaling over de plaatsi kruisraketten. De PvdA heeft dit wel gedaan: ded/\ heeft laten weten haar afwijzend standpunt niet t« wijzigen indien het petitionnement een door de so< ongewenst resultaat zal hebben. k Een vrij inconsequent betoog van het CDA derhal dien Bert de Vries een zelfde uiteenzetting zou geven e To dien Bert de Vries een zelfde uiteenzetting zou geven kwaliteit van een worst, dan zou zijn verhaal er onge neer zijn gekomen dat die worst helemaal niet lekker schien zelfs wel een beetje giftig. Maar het voor de hil gende advies om die worst gewoon te laten staan zoui| ken. De onvolledigheid van het betoog is duidelijk het van een compromis, dat binnen de CDA-fractie moe den bereikt om op een ogenschijnlijk eensgezind sta r uit te komen. De vraag rijst dan waarom het CDA (jem{ standpunt op dit moment zonodig naar buiten moef^^ gen. Nu een duidelijker stellingname kennelijk niet i^nn bleek hadden Bert de Vries en zijn fractie wellieve kunnen afwachten hoe het volkspetionnement uitefcs uitpakt, hoeveel Nederlanders straks een handtekenian ben geplaatst en op welke manier die ondertekenir^n stand zijn gekomen. Het was helemaal niet nodig niaï1 zwak betoog op de zaken vooruit te lopen. Een partVOc dan al gauw de indruk, nu al een beetje met een no^her kende uitslag in haar maag te zitten. j Na morgen wisselvallig DE BILT (KNMI) Het is morgen waarschijnlijk de laat ste dag in een serie dagen met mooi nazomerweer. Net als de afgelopen dagen begint mor- fen de dag met mist. Daarna omt de zon door en kan de temperatuur tot iets boven de 20 graden oplopen. Dat is dan voorlopig voor de laatste keer, want oceaandepressies nemen het regiem over van een conti- Runderlapje met postelein en aardappelen vla met abrikozen Voor twee personen hebt u nodig: 200 g runderlappen (suca- de, rib of borst), 25 g boter, zout, peper, laurierblad, kruidnagel, 1 tomaat of 1 theelepel azijn; 750 g postelein, zout, 10 g boter (azijn); Vs tot 1 kg aardappelen; halve liter gele vla, klein blikje abrikozen of circa 10 verse abrikozen, 1 dl wa ter, 30 g suiker. Runderstooflappen zijn in verschillende kwaliteiten en prijzen te.koop; de magerste zijn de sucadelappen, de vet ste de borstlappen. Schroei het vlees dicht (het ziet dan grijzig) in hete boter en bak het vlot bruin. Temper het vuur, leg het deksel schuin op de pan en schenk daar zo veel lauw water op dat het erge bruisen minder wordt. Doe zout, peper, stukje lau rierblad, kruidnagel, stukjes tomaat of azijn bij het vlees en stoof dat op een kleine pit mals. Sucadelappen moeten twee uren stoven, borstlap pen drie tot vier uren. Kijk de postelein na op on kruid en lelijke blaadjes en was ze. Zet de groente op met een bodem kokend wa ter, laat haar op een groot vuur slinken en vervolgens op een getemperde pit in vijf minuten gaar koken. Laat de postelein even op een vergiet uitlekken, snijd haar wat kleiner en warm haar nog even op met zout, boter en (voor de liefhebbers van zuur) weinig azijn. Was de verse abrikozen, snijd ze door en verwijder de pitten. Laat de suiker oplos sen in kokend water, leg er de abrikozen in en kook ze in een paar minuten zacht. Laat de vruchten koud wor den en leg de helft ervan (of uit het blikje) op de vla. Be waar de rest van de abriko zen tot zaterdag voor een vla-flip. JEANNE nentaal hogedrukgebi vandaag zijn hoogste drukwaarde in het u bereikte: bijna 1030 il De overgang naar een* valliger en koel weertj loopt voor wat betreft slag geleidelijk. Voor en zaterdag wordt n veel regen verwacht. 1*10 kan een westelijke li/XJ ming vrij veel buien Vooruitzichten voor Europese lamlon, geldTjA vrijdag en zaterdag: n e V Zuid-Scandinavië: Wisi elie weer met vooral aan <gtala kusten enige tijd regeercf dagtemperatuur van l'Qgg aan de Noorse westku graden in Denemarker moe Britse eilanden: Half to bewolkt met in het left wat regen of motregeröe J zuiden overwegend dDpar: kans op mistbanken, kgra; temperatuur van 14 grtledc Schotland tot 19 graden d-Engeland. jioci Beneluxlanden, noorq°^a land: Wolkenvelden mi,orr. wel geen regen. Midda$je ratuur rond 18 graden.,jzer :t be Noord-Frankijk, itf st -Duitsland: Droog, woljaJ. c den, mistbanken, maatjV0ll ge perioden. Middagt^en tuur rond 21 graden. ens' Midden- en zuid-Fr; zuid-Duitsland en Al; den: Droog en zonnige» den. Middagtemperatui 23 graden, aan de Riviè) 26 graden. Spanje en Portugal: Di zonnig. Middagtempera! tot 30 graden. )0 Italië en de Joegosl kust: Zonnig, maar in 1 den een kleine kans oplGI kale bui. Middagtempden 25 tot 30 graden. e^ei J.O idb ond< Max Miiddl umpu«vri: 20 ii dik ii tevi li Ider I! ^rtii' „XI Luxemburg onbew. Malta Munchen Casablanca Istanbul Las Palmas f m fkdii öorl j, h«

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1985 | | pagina 2