TAFEL
Vierhonderd mensen betuigen
steun aan zwart Zuid-Afrika
fieidocSotiACMP'p
flTïïTl
Beroepskeuzebureau wil scholieren
behoeden voor „slalomcarrières"
r.r<
kerk
wereld
1 SEXUALITEIT NOOIT VERZACHTEN
weer
Beurs van Amsterdam
ACHTERGROND
QeidóaOowuwt
MAANDAG 9 SEPTEMBER 1985 PAG
INE
DPR Utrecht wil ruimte voor gehuwde priesters
Alle leden van de Diocesane Pastorale Raad (DPR) van het bis
dom Utrecht hebben bij hun voorzitter, kardinaal A. J. Simo-
nis, gepleit voor ontkoppeling van priesterschap en celibaat. De
leden meenden, mee op grond van teksten uit de bijbel, dat die
ontkoppeling mogelijk moet zijn.
Kardinaal Simonis, die was gevraagd de kwestie op de komen
de bijzondere bisschoppensynode over de hervormingen van
het Tweede Vaticaans concilie aan de orde te stellen, zei hier
over in Rome niet over te zullen beginnen. De kardinaal sprak
uit dat hij, noch als kerkleider noch als gelovige af wil wijken
van de koppeling celibaat-priesterschap. Wel erkende hij dat
deze koppeling nadelen heeft.
Bisschoppen: geen voorbede voor Nicaragua
De R.-K. bisschoppen in Nederland zullen de parochies niet
oproepen in het weekend van 14 en 15 september te bidden
voor Nicaragua. De Raad van Kerken had gevraagd speciale
aandacht te schenken aan de moeilijke situatie waarin Nicara
gua zich bevindt.
De bisschoppen zeggen dat bij hen een juist zicht op de situatie
in het Middenamerikaanse land ontbreekt. Voorts wijzen zij op
de spanningen tussen Latijnsamerikaanse bisschoppen onder
ling Dij hun beoordeling van de situatie in Nicaragua. Het mo-
deramen van de Gereformeerde Kerken in Nederland zal
evenmin voldoen aan het verzoek. Dit mee in verband met de
gereformeerde oproep, in juli, om voorbede voor Nicaragua te
Iemand laat zijn
karakter nooit zo
duidelijk blijken als
door de wijze waarop
hij dat van een ander
afschildert
STILLE TOCHT EN GEBEDSDIENST IN DEN HAAG
,,Wat wij aan vernedering
hebben beleefd in de tweede
wereldoorlog is kinderspel bij
wat de zwarten in Zuid-Afri-
ka dagelijks meemaken. Wat
deze mensen moeten r
ken, is nauwelijks in
ven". Dat
M. A. M. Klompé, voorzitter
van „Justitia et Pax" gister
avond in de Kloosterkerk in
Den Haag. Zij sprak tijdens
de gebedsdienst die werd ge
houden na afloop van een
stille tocht, waar ongeveer
vierhonderd mensen aan
deelnamen, voor de zwarte
bevolking van Zuid-Afrika.
De Nederlandse Raad van
Kerken had opgeroepen tot
dergelijke solidariteitsbetui
gingen. Op nog vijf andere
plaatsen in ons land werden
soortgelijke uitingen van
steun gehouden.
Mevrouw Klompé herinner
de eraan hoe de afgelopen
tientallen jaren in Zuid-Afri
ka o.a. door kerken is gepro
beerd op vreedzame wijze tot
veranderingen te komen.
Ook vanuit Nederland is op
diverse manieren getracht
veranderingen ten goede te
bewerken. Volgens de voor
zitter van „Justitia et Pax"
hebben ook de Nederlandse
bemoeienissen niet veel ge
holpen, wellicht waren de in
spanningen te verbaal. Ze
ontkrachtte de argumenten
die tégen geweldloos econo
misch verzet worden ge
bruikt. „Mensen zeggen dat
zo'n boycot juist de zwarten
treft. Dat is waar. maar de
meerderheid van die bevol
king wil door dat dal gaan.
Moeten wij niet naar die
stem luisteren?"
Tegen de mening alsof Ne
derland selectief zou zijn in
de verontwaardiging jegens
Zuid-Afrika zei mevrouw
Klompé dat dit land de on
derdrukking, in tegenstelling
tot andere landen, in de wet
heeft verankerd en zich
daarbij bovendien beroept op
de bijbel. De investerings- en
leningsstop door het buiten
land Ijkt een kentering te
brengen in het land, meende
mevrouw Klompé; er worden
„versoepelingen" aangekon
digd. „De kleine apartheid
wordt verzacht, maar de gro
te niet. En het getergde volk
gaat over tot geweld".
Tegen de aanwezigen zei ze
dat bewustwording van de
wortels van het Zuidafri-
kaanse kwaad van groot be
lang is. Tevens met het oog
op de situatie in Nederland.
Als consument kunnen Ne
derlanders ook een duidelijk
standpunt innemen, meende
mevrouw Klompé.
Ze besloot met de oproep mee
te bidden met ae zwarte
Zuid-Afrikanen. „In het ge
bed hebben de zwarten nog
hun eigen stem. Onze stem
moet zich daarbij aansluiten".
Ook vroeg zij gebed voor de
onderdrukkers; „God laat
zich niet tevergeefs smeken".
Aan de dienst werkten ver
der mee de secretaris-gene
raal van de Nederlandse Her
vormde Kerk. dr. R. J. Mooi,
de in Rotterdam werkzame
Zuidafrikaanse predikant ds.
Ntoane en de Haagse predi
kant ds. C. A. ter Linden.
De stoet op weg naar het ambassadegebouw
Besloten werd een telegram
ter bemoediging en steun te
sturen naar de Zuidafrikaan
se Raad van Kerken, de bis
schoppenconferentie in dat
land en het Verenigd Demo
cratisch Front.
Voorafgaande aan de dienst
in de Kloosterkerk, werd een
stille tocht gehouden naar
het gebouw van de Zuidafri
kaanse ambassade. Daar wer
den bloemen gelegd bij een
bord met daarop de namen
van mensen die recentelijk
de dood vonden in het verzet
of die gevangen werden ge
zet.
Getooid met spandoeken
waarop o.a. de leus: .Botha
moordenaar" en „apartheid is
moord" trok de stoet verder
naar de Kloosterkerk
PAUS IN LIECHTENSTEIN: KERK ZAL STRENGE LEER OVER
Paus Johannes Paulus II
heeft de zondag tijdens een
bliksembezoek aan Liechten
stein de gelovigen voorge
houden dat de Rooms-Katho-
lieke Kerk haar strenge leer
ten aanzien van sexualiteit.
echtscheiding en abortus
zal verzachten.
In een preek tot ongeveer
30.000 mensen zie hij dat de
katholieke kerk niet zal op
houden al deze grondbeginse
len. onverkort en zonder re
strictie te herhalen, zei hij.
Hij herhaalde de kerkelijke
veroordeling van samenwo
nen zonder echtverbintenis,
ontrouw in het huwelijk, het
toenemend aantal echtschei
dingen, het misbruik van hu
welijk en abortus.
Direct na de eucharistievie
ring keerde de paus terug
naar het onderwerp abortus.
Red de ongeboren mens van
de dreiging van de geboren
mens, die zich het recht toe
meet het kind in de moeder
schoot te vernietigen en te
doden.
De menigte, groter dan het
totale inwonertal van Liech
tenstein van 26.700, barstte
onmiddellijk uit in luid ap
plaus. Het vorstendom, met
een voor 85 procent katholie
ke bevolking, is een van de
weinige Europese landen
waar abortus verboden blijft.
Later op de dag sprak de
paus in het slot Vaduz de le
den van de regering, het par
lement en het vorstenhuis
toe. Hij drong er bij hen op
aan altijd op te komen voor
de verdediging van de zede
lijke waarden in de samenle
ving en in het bijzonder voor
de bescherming van het on
geboren leven. Een christe
lijk politicus moet altijd han
delen op basis van een solide
bewustzijn van zijn waarden
en verantwoordelijkheid, al
dus de paus.
In een bedevaartskapel in
Schaan Duz had de leider
van de R.-K. Kerk een ont
moeting met de jongeren van
paus
kelijk te laten maken van de
materiele welvaart van hun
land. Weliswaar zijn rijkdom
en consumptie niet slecht,
maar door een tomeloze ge
notzucht kan de mens zich
zelf en zijn omgeving vernie
tigen, aldus de paus. Hij
bracht de jongeren de begin
selen van de kerkelijke leer
over het huwelijk in herin
nering en riep hen op alleen
binnen het huwelijk ge
slachtsgemeenschap te heb
ben. De ervaring leert, dat
voorechtelijk geslachtsver
keer de keuze van de juiste
levenspartner eerder moeilij
ker dan gemakkelijker
maakt, zo zei de paus tot de
Liechtensteinse jongeren.
oer
De weg terug
AMERIKAANSE senatoren en journalisten, die onlang aan
ontmoeting hadden met Sovjetleider Gorbatsjov, hebba ronc
nieuw hoog opgegeven over de onderhandelingscapacijsdrech
van Sovjetleider Gorbatsjov. Eens te meer waren zijpgov®'
sprekspartners, die bepaald wel wat gewend zullen ziu ,^rct
der de indruk van zijn stijl en charme en zijn kennis vanger
feiten. Het is duidelijk dat president Reagan de tijd diqt Voor
nog rest voor de ontmoeting met Gorbatsjov in novqtie van
hard nodig zal hebben. eind d:
raamt
inste L
UOK in politiek opzicht lijkt de Sovjetleider het vod
aan zijn kant te hebben. Moskou heeft een eenzijdige st<j«_
last op het doen van kernproeven en anti-satellietwaj
Het verzet zich tegen een nieuwe ronde in de bewapeikl
wedloop, bekend als Star Wars. Dat laatste zit de rM J
trouwens het hoogst, ondanks de vele twijfels die in het!
ten bestaan over de verwerkelijking van het project. 1
senator Byrd zei Gorbatsjov dat de Sovjet-Unie bereid
een belangrijke vermindering van het aantal kernkoppt É-* i
de Amerikanen afzien van het Star-Warsproject.
De vraag is wat de Amerikaanse president hier tegef HA/
te stellen heeft. Op het eerste gezicht weinig. Washingtofel ali
geen stop op het doen van kernproeven, officieel mean in
motief dat de huidige overeengekomen verificatiemidhts tie
ontoereikend zijn, maar in feite omdat met zo'n stop hbken
pende testprogramma voor de MX-raket in de war word de Si
stuurd. Het wil evenmin horen van een stop op de anti-Ls he
lietwapens, die een aanloop zijn naar het Star-Warspbllen
waarvoor de research momenteel in volle gang is. en die
t of CL
Het voorstel tot een aanzienlijke vermindering va^stedii
aantal kernkoppen is door de Amerikanen zelf al veel *uwe
gedaan, lang vóór er sprake was van hét Star-Warspijr de t
De Russen hadden daar toen geen oren naar. Zij votfr°b'e:
juist het aantal kernraketten op, zowel voor de lan6Tnrobl
middellange afstand, zodat zij nu getalsmatig in deze wy ajgei
een voorsprong bezitten. De Amerikanen zullen er nietferden
pig op zijn hun Star-Warsproject voor een aanzienlijkehensei
mindering van het aantal kernkoppen op te geven. ïji vr'T
sluiting van het anti-raketverdrag in 1972, dat een zeePeel6e
perkt aantal anti-raketsystemen toestaat, waren zij w^lev^
reid af te zien van anti-raketbewapening. Dat gebeurde i
hoop dat de Sovjet-Unie zich zou matigen bij de opbouwj^
de nucleaire bewapening. De ontwikkeling en plaatsin$_Tri
de SS-20-raketten bewijst het tegendeel. 111 J
HAA
De wens van Gorbatsjov tot aanzienlijke verminderin^ele
het aantal kernkoppen maakt duidelijk dat het komend&^j.
gesprek, ondanks de publiciteitscampagnes die elk vajopen
partijen bedrijft om zelf zo min mogelijk concessies te hg een
doen, een zeer reële inzet heeft. Het gaat er om die t volg
goed voor ogen te houden. De druk op de Amerikanenfen n'
zien van het Star-Warsproject is weliswaar zeer groot,
alleen wanneer de Russen daadwerkelijk aanzienlijke^^
minderingen in hun kernkoppenarsenaal doorvoeren, HHet g
de Amerikanen daartoe waarschijnlijk bereid gevonden ^orbe<
nen worden. Dat zal dan gepaard moeten gaan met uitg^ hoog
de inspecties ter plaatse, maar het zou betekenen dat ei
steeds een weg terug is.
Babi ketjap met
courgettesalade en
rijst gembervla
Voor twee personen hebt u
nodig:
200 g varkenslap, 2 lepels
olie, ui, knoflook, dunne
prei, boemboe saté, sambal,
1,5 dl water, 1 bouillon
blokje, ketjap, bruine bas
terdsuiker, azijn, zout;
1 of 2 courgettes, 1 tomaat,
uitje of bieslook, zout, pe
per, azijn, 1 lepel gesnip
perde amandelen;
250 g droogkokende rijst,
4,5 dl water, zout;
halve liter gele vla, paar
bolletjes gember met iets
gembersiroop.
Snijd het vlees in dobbelste
nen, bak die bruin in de olie
en schep ze uit de pan. Fruit
in het overgebleven vet de
kleingesneden ui, knoflook
en prei goudgeel, onder toe
voeging van boemboe saté en
sambal. Doe er vervolgens
water, bouillonblokje en
vlees bij en laat het mengsel
een kwartier sudderen.
Maak de babi ketjap op
smaak af met de gebruikte
kruiden, ketjap, bruine bas
terdsuiker, azijn en zout.
Spoel jonge courgettes alleen
af, schil oudere exemplaren.
Rasp de courgettes grof. Ont
vel de in heet water gedom
pelde tomaat en snijd de
vrucht klein. Meng courgette
en tomaat met kleingesneden
ui of bieslook, zout, peper en
azijn. Garneer de salade met
gesnipperde amandelen, die
in een droge koekepan al
roerende geroosterd zijn.
Zet de helft van de melk op.
Meng custard, suiker en wei
nig koude melk tot een glad
papje. Roer daar wat hete
I melk door en schenk het
mengsel in de pan. Snijd de
I gember klein en meng de
stukjes met iets siroop door
de vla.
JEANNE
Geen krant ontvangen
Bet tussen 18.00 en
19.00 uur, zaterdags
tussen 14.00 en 15.00
uur. telefoonnr. 071-
122248 en uw krant
wordt nog dezelfde
avond nabezorgd.
,NIKS VERBIEDEN, HOOGSTENS DRINGEND AFRADEN'
DEN HAAG Middel
bare scholieren die op
het punt staan een vak
kenpakket te kiezen,
hebben over tien jaar
misschien spijt dat ze
geen andere richting zijn
ingeslagen. Anderen kie
zen een beroepsopleiding
waarvoor ze helemaal
niet geschikt zijn.
Ook een prognose blijft onze
ker. Wie nu een studie kiest
voor een beroep waar genoeg
emplooi in is, kan voor het
zelfde geld aan het eind van
de studierit deel uitmaken
van het leger werklozen. Di
recteur F. Vooren van de Ne
derlandse Vereniging Be-
roepskeuzewerk (NVB) is
dan ook overtuigd van het
belang de scholieren op de
arbeidsmarkt ,,zo weerbaar
mogelijk te maken".
Vraag en aanbod op de ar
beidsmarkt blijken niet op
alle punten goed op elkaar te
passen. Mede daarom houdt
de NVB in haar 55 vestigin
gen komende woensdag en
donderdag de Nationale Be-
roepskeuzedagen. De bureaus
houden dan min of meer
open dag en jongeren die
(nog) niet weten wat ze met
studie of werk aan willen,
kunnen dan gratis terecht
voor een kort adviesgesprek.
Op andere dagen kosten een
test en een gericht advies
minstens vijftig gulden; de
kosten van een uitgebreid
onderzoek kunnen in de hon
derden guldens gaan lopen.
Toekomst
„Maar wat is je toekomst je
waard?", is de rethorische
vraag van NVB-direkteur
Vooren. „Aan een schoolcar-
rière met slalombewegingen
heeft een scholier niets en
een dergelijke loopbaan wil
len we dan ook koste wat het
kost voorkomen. Ze zeggen
wel eens dat je van schade en
schande wijs wordt, maar la
ten we wel wezen, elk jaar
oponthoud is toch doodzon
de".
Vooren heeft het over de elk
Studeren voor een beroep in de bouw heeft anno 1985 veel weg van een sollicitatie naar
werkloosheid. Maar hoe staan we er over een paar jaar voor? Voorspellingen van de
werkgelegenheid in specifieke beroepen zijn ook voor een beroepskeuze-adviseur moeilijk
te maken.
jaar weer aanzienlijke groep
jongeren die uit idealisme
voor een bepaalde studie
heeft gekozen, om na jaren
ploeteren tot de ontdekking
te komen dat er voor hen op
dat deel van de arbeidsmarkt
geen plaats meer is.
„We wijzen op de mogelijk
heden en gevaren, de keuze
over de toekomst is aan de
scholier zelf. We zullen niets
verbieden, dat kunnen we
ook niet, maar wel studies en
vakkenpakketten dringend
afraden", aldus Vooren.
In deze tijd van werkloosheid
kan een beroepskeuze-advi
seur volgens de NVB-direk
teur niet meer volstaan met
de jongeren te testen op be
langstelling en capaciteiten.
De vooruitzichten op de ar
beidsmarkt gaan steeds vaker
een woordje meespreken.
Maar hoe weet je of een be
drijfstak er over vijf jaar nog
net zo florissant voorstaat?
Zo luidde jarenlang het ad
vies: heb niet te veel hoop op
een baan in de onderwijswe
reld. Sinds kort weten we dat
er naar verwachting over
niet al te lange tijd weer een
tekort aan onderwijzers is.
Het is een schoolvoorbeeld
van wat wel de „varkenscy
clus" wordt genoemd: al dan
niet door het advies van de
beroepskeuzebureaus durft
niemand nog een studie in
die richting aan. Na verloop
van tijd is het aantal afstu
deerders zo gedaald, dat een
tekort ontstaat.
Honderd procent betrouwba
re prognoses kunnen de jon
geren op de adviesbureau
niet gegeven worden, omdat
een gedegen onderzoek naar
de arbeidsmarkt van de
tweede helft van de jaren
tachtig in Nederland nog
steeds niet is uitgevoerd. De
beroepskeuze-bureaus bedie
nen zich bij hun adviezen
meestal van gegevens die
door de ministeries van eco
nomische zaken en sociale
zaken zijn verstrekt. „Daar
hebben we echter niet veel
aan", zegt Vooren. „De ken
nis over toekomstige ontwik
kelingen is beperkt, ook bij
de arbeidsbureaus. Ik vind
dat in ons land te weinig des
kundigheid wordt gezet op
het maken van betrouwbare
prognoses. We lopen in dat
opzicht in Nederland te grote
risico's. De overheid moet
hier meer tijd en geld aan be
steden. De beroepskeuzebu
reaus houden zich noodge
dwongen nog te vaak bezig
met koffiedik kijken", vindt
Vooren.
Idealisme
„Vroeger kon je blindelings
vertrouwen op idealisme. Als
een scholier echt iets in de
bouwwereld wilde gaan
doen, dan kon dat. Er was
toch altijd werk. Nu moeten
we de scholier bij zijn plan
nen vraag stellen of hij niet
te veel risico's neemt of zich
te veel specialiseert. „Denk
erom dat je goede bijvakken
in het studiepakket hebt,
waarmee je meer dan één
richting op kan", zeggen we
dan", aldus Vooren.
Weten wat er te koop is. de
gevaren kennen, niet blind
staren op een ongetwijfeld
zeer interessante studie
waar later toch geen werk in
is te vinden, het dient tegen
woordig allemaal tot de gees
telijke bagage te behoren die
de bureus hun cliënten mee
geven. Een verkeerde keuze
is volgens Vooren „een ver
spilling van geld, energie en
emoties". Op de spreekuren
van de bureaus komen vaak
mensen die volledig vastzit
ten, het helemaal niet meer
zien zitten. Maar de beroeps
keuze-adviseurs komen met
hun voorlichting ook op
scholen in zowel het basis
als het voortgezet onderwijs.
Vooren beschouwt het be-
roepskeuzewerk daar vooral
als preventief, als „het voor
komen van verkeerde keu-
Vorige week besloot staatsse
cretaris mevrouw Kappeyne
van de Coppello van Sociale
Zaken de beroepskeuzebu
reaus voor hun werk op de
basisscholen geen subsidie
meer te geven. „Ik zie het er
zo van komen dat we in het
basisonderwijs niet veel meer
kunnen doen en dat onze ac
tiviteiten in het voortgezet
onderwijs belangrijker wor
den. Advisering in brug- en
eindexamenklassen en bij
keuze van het vakkenpakket
gaat hierdoor meer accent
krijgen", denkt Vooren, die
niet gelooft dat hierdoor het
werk van de schooldecaan
overbodig zal worden. Be
roepskeuzebureaus en deca
nen vullen elkaar aan, vindt
Vooren. „De decaan doet
meer aan externe voorlich
ting, dus over opleidingen en
beroepen. Wij doen zogezegd
de interne kant, met andere
woorden: het meten van de
belangstelling en de capaci
teiten van de kinderen". Be
roepskeuzebureaus onder
werpen de kinderen op
school aan een psychologi
sche test en voeren gesprek
ken, eventueel ook met de
ouders. „Daar zijn we goed
voor toegerust en dat blijven
we in de toekomst zo veel
mogelijk doen", aldus Voor-
ARJEN VAN DER SAR
Rustig weer
DE BILT Het KNMI ver
wacht voor deze week droog
en rustig weer. Inmiddels wor
den de nachten langer en hier
door neemt, bij dit rustige
weer, de kans op mist in de
nacht en ochtend toe.
Het rustige weer wordt ver
oorzaakt door een hogedruk-
gebied dat van Engeland naar
de Noordzee en onze omgeving
trekt. De temperatuur komt op
voor deze tijd van het jaar nor
male waarden of zelfs iets ho
ger. Dat houdt in dat het
's middags 20 graden wordt of
iets meer.
Ook in midden-Europa treedt
een weersverbetering op. In
zuid-Duitsland wordt het deze
•aden. In Frank
het weekeinde
temperatuur al flink hoger ge
worden. In zuid-Europa blijft
het zonnig en warm.
dag en donderdag:
het noorden tot 26 in het zuiden.
Frankrijk: zonnig, middagtempera-
Portugal en Spanje, zonnig, maar in
het zuiden kans op onweer Middag-
temperatuur ongeveer 30 graden.
v.) 7,504
6,45-7,50 5,95-6,45. worstkf
5,35-6,45 (voorgaande prijzen p
(rammen) 220-260, per kg 9,75-lf
Jgpf
I 1550. Stemming (resp. hand>ffici
prijzen): slachtvee en stieren flakrej
lager, schapen e~
gelijk.
beurs 6-9 beurs9-9
ad\
j va:
ifdst<
geh
IE
139,40 143,00
126,00 127,00
62,80 63,30
Rodamco
Rorento
Ver.BezltVNU
