weekpuzzel door dr. Pluizer
>SI
322
m
postzegels
oplossing vorige puzzel
NR. 35
CRYPTOGRAM
ft
BRIDGEN
WETENSCHAPPEN
EcidócSoiviant
ZATERDAG 7 SEPTEMBER 1985 PAGI1
De prijswinnaars van puzzel nr. 34 zijn:
W.P. Molenkamp, St. Jaeobshof 17, 2311 HC Leiden.
N.W.J. v. Diemen, Dorpstraat 7, 2381 EK Zoeterwoude.
De prijzen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd.
HORIZONTAAL:
1. Tros-lid?
10. 't Is de vraag of deze eis ooit
lijkt zal worden.
11. Schort van een hard werkende vrouw?
12. Staat zowel op drie als op vier poten.
13. Het kan hard zijn, al klinkt het ook vro
lijk!
14. Het zal me uiterst weinig doen als de Eu
ropeaan hiervoor een zet krijgt!
17. Duizendste deel van een drankbuffet?
19. Baantje voor een schildwacht van klein
postuur?
21. Ziet de delegatie dat niet als een klaag
lied?
22. Waarom herhaalde Roland voor pa die
passage meer sprekend dan zingend?
24. Met de vergoeding is het nadeel veref
fend.
25. Was de lijfwacht zaterdag niet dronken?
26. Hondenbelasting in België?
$Q, Veelbelovende tint.
31, Zelfs onder spanning blijft zij positief.
32. Min als men dit alleen op 4 oktober laat
blijken!
VERTICAAL:
2. Eerste gift voor een plant?
3. Uitloop van een Engelse rivier in Duits
land?
4. Later blijkt het geen optelling te zijn.
5. Het is al mooi als u dit dier kunt vinden.
6. Ook een ondeugend, lastig jong meisje zal
dit verblijf ooit wel eens verlaten.
7. Voedsel voor een onbekende stam van
eboniet?
8. Gedrocht in de aanbieding?
9. Sportevenement op de buis?
15. Vogeltje dat in conditie is.
16. Uiteindelijk bijt men op een houtje!
18. Zijn bol is allesbehalve vol!
20. Doe de cilinder weg voor de belasting!
23. Heeft René voor moeder vis?
27. Dit is reeds niet jong meer!
28. Neem het ervan in het bedrijf!
29. Hofjonker die eruit kan vliegen.
puzzel nr. 35 moeten uiterlijk woensdagmiddag i
LEIDSE COURANT, POSTBUS 11, 2300 AA LEIDEN
Naam, adres en postcode s.v.p. in blokletters vermelden.
1TE1
kh
Ber
„G
rlec
sen
ikei
ift.
rot
ku
1 c
alt
do(
aat
me
dan
spel. Korenevski heeft
31-26 19-23 2. 33-28 18-Jie
28x19 14x23 4. 39-33 12-18
28 23x32 6. 37x28 7-12 7.
10-14 8. 41-37 5-10 9. 37-3|» i
10. 50-44 20-24 11. 46-41
12. 41-37 11-16 13. 34-30 7-l|i
30x19 13x24 15. 37-31 14-1 Gel
47-41 10-14 17. 41-37 9-13 1 ipel
34 4-9 19. 34-29 2-7 20.
15x24 21. 45-40 18-23 22.
22x31 23. 36x27 12-18 24. $t. D
Gantwarg heeft het i
omdat hij zich niet met
uit de korte vleugelojfr d
ting kan bevrijden: (lfcati
26x17 22x31 37x26 11x22 ?n J
want 16-21 17-11 of 7-11
gevolgd door 33-2^v
39x17 met schijfwinst.
14-20 25. 34-29 23x3pe
39x30 18-23 27. 44-39 7-1 c
39-34 20-25 29. 49-44 12-1
44-39 en met de vlag op v and
dacht Gantwarg nog dooft all
29 33x24 17-22 28x17
26x17 31-36 op een lastig
spel aan te sturen, m
30....24-29 31. 33x24 17-2
Korenevski 32. 26x17 er
warg gaf zich gewonnen,
dat 22x44 27-22! 18x27 1 paa
26x17 17-12 8x17 43-39
38x18 13x22 24x4 de part
middellijk zou beslissen t
Het tweede diagram is J^al
partij Van der Wal«3c)^r~"
(zevende ronde). Sc
speelde 28....14-20 en toer
de 29. 24-19 13x24 30.
(34-30) 23x34 31. 39x19
32. 43x34 20-24! 33. 19x30L
34. 15x4 18-23 35. 4x27 k*
36. 48x39 23-29 37. 34x23
Van der Wal kwal
daarna niet
38. 23-19 3-9 39. 35-30 8-11 al
19-13 9x18 41. 30-25 43-4fan.
25-20 18-22 43. 20-14 12-1 ere
47-42 49-21 45. 14-9 18-23 4*0
41 23-28 47. 31-27 21x47 4*>1 b
47-15 49. 4x31 15-4! Uit.
stel
Veel bridgers zijn dol op con
venties. De soms uitpuilende
systeemkaarten getuigen daar
dan ook vaak uitdrukkelijk
van. Deze kwestie heeft twee
kanten:
a). zoveel mogelijk.
b). zo vaak mogelijk.
Een conventie die vaak mis
bruikt wordt, is Ghestem. In
een parentoernooi kwam daar
onlangs een duidelijk voor
beeld van voor. U bent oost
met:
ZUID WEST NOORD OOST
1 Ru
2 SA(1) 3 Ru 4 Ha 5 Ru
dbl. pas pas pas
1). Ghestem. de twee laagst overge
bleven kleuren, in dit geval dus
klaver/harten.
Zuid start met hartenaas:
mogelijk denken. Hoe speelt u
verder?
De Ghestembieder heeft er
voor gezorgd dat u een geëf
fend pad kunt betreden. U
weet in ieder geval welk pad u
niet moet betreden. Als schop
pen 3-3 zit...
O/OW
*11874
U ziet de bui natuurlijk al
hangen: als zuid na hartenaas
een klavertje naspeelt, krijgt
noord een introever!
Zuid speelt klaver na, op tafel
klaver 10 en noord bekent!
„Mooie Ghestem, met klaver-
heer-puk-puk-puk." zult u
U trekt de troeven en neemt
de schoppensnit. Nota bene:
wanneer schoppenheer ver
keerd zit, zit hij als het ware
ook goed, want dan is 4 harten
voor NZ zo ongeveer gemaakt!
Schoppenheer zit goed, in de
normale zin van het woord en
u slaat vervolgens schoppenaas
en speelt schoppen na. Wan
neer ze nu 3-3 zitten, maakt
het niet uit of zuid of noord -
de laatste door het deblokke
ren van schoppenheer door
zuid - aan slag komt. Zuid
moet klaver of harten naspe
len en noord kan alleen maar
harten naspelen, zodat de lei
der geen klaverslag meer ver
liest. En dat alles dankzij het
feit dat zuid zo nodig een
Ghestem moest „laten".
Wanneer de bieding normaal
was gegaan: oost 1 ruiten -
De hang naar
conventies
zuid 1 harten - west 2 ruiten
(of doublet of 1 schoppen, hoe
wel dat laatste bod over het al
gemeen een vijfkaart belooft) -
noord 4 harten - oost 5 ruiten
(of 5 klaver, als west iets an
ders heeft geboden dan 2 rui
ten; na 1 schoppen van west
zou zelfs 4 schoppen volgen,
ook dat wordt gemaakt), dan
heeft de al of niet gedoubleer
de leider geen enkele informa
tie over het klaverzitsel, waar
hij nu zo dankbaar gebruik
van kon maken. Hij zal dan
waarschijnlijk al snijdend
down gaan.
Een Ghestem moet staan. Ei
genlijk moet ervan uitgegaan
worden dat de eigen partij
gaat spelen, want zo niet, dan
geeft het alleen maar informa
tie weg aan de verkeerde par
tij, namelijk de tegenpartij en
die kan daar dankbaar ge
bruik van maken als het. con
tract aan hun zijde gespeeld
gaat worden.
Hier is een echte Ghestem:
- Z/OW
O A V 4 3
<>B9 4
4, A 10654
Een spel uit het EK 1985 in
Salsomaggiore. uit de wed
strijd Nederland-Duitsland
(open). In de open kamer ging
de bieding (NZ Niemeyer-
Roosnek, OW zu Waldeck-
Schwenkreis):
ZUID WEST NOORD OOST
pas 1 Sch 3 Kl(l) 4 Sch
4 SA 5 Sch 6 Ha pas
pas 6 Sch dbl. pas
pas pas
1). Ghestem. de twee hoogst overge
bleven kleuren, harten/ruiten.
Een zeer agressieve Chris Nie-
meyer op de noordstoel zorgt
ervoor dat oost-west niet meer
weten wat ze moeten doen.
Wests ruitenbezit pleit er toch
wel voor om te passen of te
doubleren. Na de start met
klaver 7 ging 6 schoppen twee
down (+500 voor Nederland).
Aan de andere tafel ook een in
vorm verkerende Tammens-
Kirchhoff (OW) tegen Schroe-
der-Von Gynz (NZ):
Zeer beheerst van Kirchhoff-
Tammens. Waarschijnlijk za
gen beiden wel downkansen.
Erik Kirchhoff als west zeker,
gezien zijn ruitenbezit. Zes
harten ging eentje down (weer
+50 voor Nederland), aange
zien een ruitenverliezer onont
koombaar was naast de zekere
schoppenslag.
AGENDA: 15 sept. Max Vorst
4-tallen De Bilt (030-713116);
21/9 Nacht van Ter Apel
(05994-54326); 21/9 Blauwkou
sendrive Veenendaal (08385-
14666); 28/9 Nacht van Twente
(Hengelo. 074-421191): 5/10
Zoute bollentoernooi Gorkum
(01830-21758). Corr. p/a Le-
haarstraat 10, 2162 AC Lisse.
Volmac
Het tweede toernooi om de
Volmac Trofee is gewonnen
door de Rus Aleksander Balja-
kin. Hij profiteerde bekwaam
van de nederlaag die Rob
Clerc in de voorlaatste ronde
leed tegen rivaal Anatoli
Gantwarg en stond in de laat
ste ronde zijn eerste plaats niet
meer af. Clerc, die de meeste
ronden de leiding had, moest
Korenevski, de derde Rus, nog
naast zich dulden. De eind
stand luidde:
Baljakin 27. Clerc en Kore
nevski 24, Gantwarg 23, Van
der Wal 12 en Scholma 10
punten.
In dit toernooi is voor het
eerst - bij wijze van proef- ge
bruik gemaakt van een bijzon
dere puntentelling:
een overwinning levert 4 pun
ten op, een „voordelige remise
3 punten, een „nadelige" remi
se 1 punt en een nederlaag (ui
teraard) 0 punten. Voor- of na
deel wordt bepaald door de ar
biter, in dit geval Douwe de
Jong, die zich uitsluitend hoeft
te bekommeren om de materi
aalverhouding, waarbij een
dam voor twee schijven telt. Is
deze verhouding gelijk, dan is
sprake van een „gelijkwaardi
ge" remise en wordt de uitslag
2-2.
Wat mij betreft blijft het bij
deze proef, ondanks de goede
bedoelingen van de organisa
tie: namelijk om een attractief
toernooi op te zetten, o.a. door
grootmeesterremises te voor
komen.' Het was verboden om
voor de 40e zet ren
te komen.
Of deze goede bedoelingen
m n, m m
m m m m m
fcjajMUSL
s
zfef
herhaling verdienen, moge
blijken uit de vergelijking tus
sen de eindstand van het toer
nooi (zie hiervoor) en de eind
stand wanneer zou zijn uitge
gaan van normale uitslagen (2-
0 en 1-1): Korenevski 10-13,
Baljakin en Clerc 10-12, Gant
warg 10-10, Van der Wal 10-7
en Scholma 10-6. Zo krijgt het
toernooi plotseling een andere
winnaar en dat zal toch niet de
bedoeling van de organiseren
de instanties zijn geweest. Het
zal mij benieuwen of dit expe
riment een tweede kans krijgt.
De partij die het tqernooi be
sliste was Gantwarg-Clerc uit
de voorlaatste ronde. Clerc
had in de eerste omloop een
afgetekende overwinning be
haald, Gantwarg kreeg in hun
tweede ontmoeting de punten
cadeau door een blunder van
de uitdager van de wereld
kampioen. Gantwarg had wit:
1. 31-26 19-23 2. 33-28 14-19 3.
38-33 10-14 4. 42-38 20-24 5. 47-
VAN DER WAL
42 14-20 6. 34-29 23x34 7. 40x29
18-23 8. 29x18 12x23 9. 36-31 7-
12 10. 41-36 2-7 11. 31-27 17-21
12. 26x17 11x31 13. 36x27 13-18
14. 46-41 9-13 15. 44-40 4-9 16.
49-44 7-11 17. 39-34 11-17 IS. 44-
39 1-7 19. 50-44 5-10 20. 34-29
23x34 21. 39x30 19-23 22. 28x19
18-22 23. 27x18 12x14 24. 30x19
14x23. Onder normale omstan
digheden zou de partij hier re-
25. 35-30* 1^1426" 44-39 7-12 27.
32-27 14-19 28. 41-36
12-18 29. 37-31 8-12 30. 40-35 17-
22. Zie diagram. 31. 30-25 6-
11??? Dit zal Gantwarg nooit
hebben verwacht. 32. 25x14
9x20 en Clerc geeft het op zon
der het verschrikkelijke 27-21
16x27 33-28 22x44 31x22 18x27
43-39 44x33 38x16 af te wach
ten.
In de tweede ronde was Gant
warg zelf het slachtoffer ge
worden van een lichte combi
natie, veroorzaakt door hevige
tijdnood als gevolg van riskant
')rg«
in 1
et f
hij
:ig2
opk
m
door
L. Hofland
•Schaken op televisie
Wie in het bezit is van een En
gelse of Duitse tv-ontvangst,
zal opgemerkt hebben dat daar
aanzienlijk meer tijd wordt in
geruimd voor het schaken. Tij
dens belangrijke wereldkam
pioenschapswedstrijden wordt
minstens eenmaal per week
een programma gemaakt,
waarin hoogtepunten, voor
zien van deskundig commen
taar, worden behandeld. De
Nederlandse omroepen zijn
slechts geïnteresseerd in het
schaken als zelf «een wedstrijd
wordt gesponsord; zoals de
KRO-tweekampen en het
AVRO-toernooi om het kam
pioenschap van Nederland. De
NOS besteedt sporadisch aan
dacht aan het schaken, maar
dan slechts uitslagen. Dat ter
wijl bijvoorbeeld in Studio
Sport relatief veel tijd wordt
vrijgemaakt voor sporten met
veel minder aanhangers.
Het argument dat schaken op
televisie niet boeiend zou zijn,
werd vorige week op Duits
land 3 ontzenuwd. In een live
uitzending werd het duel Hub-
ner-Timman getoond, waarin
beide spelers een uur voor de
hele partij hadden. Van zowel
club- als huisschakers heb ik
vernomen, dat ze de volle
twee uur genoten hebben. Ik
hoop dat de TV-bonzen in Hil
versum ooit nog eens door zul
len krijgen dat de vele tiendui-
1
mm m
A A
IA AAA
A 2
2 A
A
zenden schaakliefhebbers in
Nederland ook wel eens der-
gelijke programma's willen
Zoals uit onderstaande partij
blijkt, is een uur voor een
grootmeester voldoende om
een aantrekkelijke partij te
spelen.
R.Hubner-J.H.Timman.
Engels.
1. c4 c5 2. Pf3 Pf6, 3. Pc3 d5 4.
cxd5 Pxd5 5. e4 Pb4 6. Lb5+.
Gebruikelijker is tegenwoor
dig o. Lc4. De tekstzet leidt tot
stellingen waarin wit een
duurzaam initiatief heeft voor
een pion.
6....P8c6 7. d4 cxd4 8. a3 dxc3
9. Dxd8+ Kxd8 10 axb4 cxb2.
Geprobeerd is hier wel
10....c2?! om de witte ontwik
keling te belemmeren, maar
na 11. Pe5 Ke8 12. Le3! e6 13.
Lc5 staat wit goed.
11. Lxb2 e6.
In Timman-Bohm 1979 speel
de zwart ll...f6?, na 12. e5! Ld7
13. Lc4! kreeg wit snel beslis
send voordeel.
12. 0-0 f6.
Niet goed is 12...Lxb4, men zie:
13. Tfdl+ Kc7 14. Lxc6 bxc6
15. Lx97 Tg8 16. Le5+ Kb6 17.
Tabl c5 18. Ld6 Lb7 19.
Lxc5+! en wit wint.
13. e5.
Gedwongen, omdat zwart an
ders met 13....e5 een zeer stevi
ge stelling heeft.
13....f5 14. Pg5.
Bekend was hier 14. Pd4 Pxd4
15. Lxd4 en wit heeft voldoen
de spel voor de pion. Hubner
Ld4 Ke8 17, Lc5 Lxc5 18.
bxc5 Ke7.
Met fijne koningsmanoeuvres
heeft Timman enkele stukken
kunnen ruilen. Toch heeft wit
nog goede compensatie voor de
pion, daar Lc8 weinig toe
komst heeft en de zwarte a-
pion zwak is.
19. Tfdl a5 20. h4 Ld7 21.
Ta3?!
Behoudt de mogelijkheid naar
de koningsvleugel om te zwen
ken. gezien zwarts komende
verdediging was 21. Ta4 ver
standiger geweest.
21....a4 22. Td4 Ta5 23. Tc4?!
Beter was 23. Taxa4 Tha8
(23....Txc5? 24. Txd7+!) met
ongeveer gelijke kansen.
23....h6 24. Pf3 Tha8 25. Pd4
g5 26. hxg5 hxg5 27. f3 Kd8
28. Pe2 Tb5 29. Pc3 Taa5!
Zie diagram.
Een fraaie verdediging die
Hubner totaal overzien heeft.
De kwaliteit kan moeilijk ge
nomen worden: 30. Pxb5? cxb5
31. Td4 Kc7 32. Kf2 Lc6 33.
Ke2 Ld5 34. Kd3 Kc6 en zwart
30.npxa4 Kc7 31. Td3 Lc8 32.
Td6 Tbl+ 33. Kh2.
Na 33. Kf2 f4! krijgt zwart een
koningsaanval!
33...Tel 34. f4!? gxf4 35. Pb6
Txe5 36. Pxc8 Taxc5! 37. Txe6
Txc4 38. Txe5 Kxc8 39. Txf5
Kd7 40. g3 Tc2+ 41. Kh3 fxg3
42. Kxg3 Ke6 43. Th5 Kd6!
De witte koning kan niet afge
sneden worden, omdat het
pionneneindspel na 42...Te2 43.
Kf3 Te5 44. Txe5 Kxe5 45. Ke3
44mKf3Tc5 45. Th6+ Kd5 46.
Ke3 Kc4 47. Kd2 Kb3 48. Td6
Kb2 49. Kdl Tcl+ 50. Kd2
Tc2+ 51. Kdl Tc3 52. Kd2 c5
53. Td5?
53.Tb6+ levert remise op. De
voorafgaande verwikkelingen
hadden echter al wit's tijd op-
fesoupeerd.
3...Tc4! 54. Kdl Tc2! 55. Th5
c4 56. Tb5+ Kc3 57. Th5 Tg2.
Wit geeft het op, het tore
neindspel is theoretisch verlo-
Briefkaart ter ere van
provincie Flevoland
idjei
imer
irdig
De PTT zal, naast de gewone
briefkaart, in het begin £an
1986 een geïllustreerde brief
kaart uitgeven. Deze kaart,
met een oplage van 3 miljoen,
verschijnt ter gelegenheid van
de per 1 januari 1986 te vor
men nieuwe provincie Flevo
land. De juiste datum van uit
gifte wordt nader bekend ge
maakt.
Van 11 tot en met 15 septem
ber gebruikt de Filatelistische
Dienst in Groningen een bij
zonder poststempel, in ver
band met de deelname aan de
tentoonstelling „Naposta 85
Mophila" te Hamburg. Met
deze stempel worden poststuk
ken gestempeld die aan de Fi
latelistische Dienst voldoen
de gefrankeerd en van adres
voorzien daartoe worden
aangeboden.
Engelands beroemdste legen
de, die van koning Arthur en
de ridders van de Ronde Tafel,
DEUTSCHE DUfCfcSPG
s te 2
op e
en zijn vrienden. Op de zegel
van 17 p. ziet men Arthur in
beraad met Merlijn, de waar-
Britse postzegels die vorige
week zijn uitgebracht. De ver
halen zijn verteld door Sir
Thomas Malory in zijn stan
daardwerk „Le Morte D'Art-
hur", 500 jaar geleden voor het
eerst uitgebracht door William
Caxton.
De zegels beelden enkele
hoogtepunten uit van de be
kendste legendes over Arthur
en zijn koningin, zijn ridders
nn\W^
zegger. Deze zegt tegen de ko
ning dat in de komende grote
strijd nabij Salisbury zijn eigen
zoon zijn tegenstander zal zijn.
Een zegel van 22 p. toont de
dame van het meer met het
zwaard Excalibur. De zegel
van 31 p. toont Lancelot sa
men met Guinevere, op de
vlucht voor Camelot. Sir Gala
had in gebed tijdens zijn
speurtocht naar de Heilige
Graal is te zien op de zegel
van 34 p. Het ontwerp is van
Yvonne Gilbert te Manchester.
Asbest is een gevaar voor de
volksgezondheid. Daarom
moeten asbesthoudende mate
rialen snel worden vervangen.
Dat was de de conclusie op een
door de groep Veiligheidskun
de van de Technische Hoge
school te Delft georganiseerd
symposium.
Topambtenaar Rombouts van
het ministerie van sociale za
ken en werkgelegenheid te
kende daarbij aan, dat asbest
in het woon-werkverkeer nog
lange tijd aanwezig zal blijven.
In^ tienduizenden kilometers
leidingnetten, zowel voor
drinkwater, riolering als gas, is
asbest verwerkt.
Bovendien is een gigantische
hoeveelheid asbest opgeslagen
in allerlei objecten, waardoor
nog generaties slopers met het
vezelige asbest geconfronteerd
zullen worden. „Ruim 200 be
drijven, waaronder beheerders
van de leidingnetten, hebben
ontheffing verkregen om ter-
wille van reparaties en nieuwe
aanboringen asbest te gebrui
ken", zei Rombouts.
Voor de slopers zag hij de ban-
Asbest te gevaarlijk
dicap dat deze
altijd op lokatie
is. Daardoor zijn moeilijker be
schermende maatregelen te
treffen dan bij bedrijfsmatige
processen. „Op het ministerie
hebben wij het plan voor het
slopen van objecten, die los as
best bevatten, een strikt re
giem in het leven te roepen,
die waarborgen voor werkne
mers biedt".
Specialist Swuste, verbonden
aan de vakgroep Veiligheids
kunde van de THD, riep in
Delft op te streven naar een
snelle vervanging van asbest
door andere minder schadelij
ke stoffen en produkten. Het
slechts verminderen van het
asbestgebruik is volgens Swus
te zinloos.
Tijdens het symposium be
treurde Swuste dat nog steeds
erg weinig bekend is over de
omvang van asbestziekten als
asbestose, longkanker en me-
sothelioom. „De ziekte meso-
thelioom eist in Nederland
aantoonbaar jaarlijks 150 tot
200 slachtoffers. Het werkelij
ke cijfer moet veel hoger lig
gen. De ziekte is voor artsen
erg moeilijk te herkennen, er
wordt ook niet systematisch
gezocht naar de symptomep".
Volgens Swuste berust het on
derscheid dat in de wetgeving
gemaakt wordt tussen het in
middels verboden blauwe en
het witte asbest op louter toe
val. „Het onderscheid is histo
risch bepaald. Bij de blauwe
asbest zijn de meeste patiënten
gevonden. Aanvankelijk leef
de de gedachte dat vooral de
chemische samenstelling van
asbest verantwoordelijk is
voor de kankervorming. Dit
leidde tot de veronderstelling
dat het blauwe asbest de grote
boosdoener was. Witte asbest
zou, door zijn verschil in sa
menstelling, geen kanker kun
nen veroorzaken.
Naast de chemische verklaring
is de theorie gekomen, ^at
vooral de afmeting van de ve
zel belangrijk is. Lengte en
doorsnee van de vezel bepalen
niet alleen de mate van inha
leerbaarheid maar ook de mo
gelijkheid tot kankervorming.
Deze vezeltheorie wordt nu als
de beste verklaring gezien.
Het gevolg is dat het helemaal
niet uitmaakt welk soort as
bestvezel je inademt. Zowel
blauwe als witte vezel kunnen
kanker veroorzaken".
Asbest is als magisch mineraal
al sinds vele eeuwen in ge
bruik. De magie ligt in de
combinatie van zijn broze,
donzige uiterlijkheid en de on
brandbaarheid van het mine
raal. In Finland en Oost-Afri-
ka werd het mineraal al vroeg
gebruikt ter versteviging van
aardewerk. Later verschenen
er matten, doeken en doods
kleden waarin asbest zat.
De vorige eeuw pas ontwik
kelde asbest zich als een com
mercieel produkt van belang.
De ontwikkeling van de
stoommachines stimuleerde de
vraag naar goede hittebesten
dige pakkingen. Het vezelige
mineraal maakte naam als iso
latiemateriaal en veroverde
dankzij zijn slijtvastheid de
markt van de remvoeringen.
Recent heeft West-Duitsland
in de Europese Gemeenschap
een voorstel gedaan het ge
bruik van asbest-remvoerin-
gen met ingang van uiterlijk 1
juli 1990 te verbieden.
Twee Noorse zegels zijn
aan een eeuw elektricit
verantie aan particuliere
vele gevallen kan in dit
strekte land geen gebrui
maakt worden v;
grondse kabels, hetgeen
tot veel gevaarlijk
houdswerk voor de m
hetgeen op de zegels da
in beeld wordt gebracht.
„Rettet den Wald" (re<
bos) is de noodkreet
Westduitse zegel van
waarop afgebeeld een 1<
vijf voor twaalf aangeeft
wil ermee aangeven
dat er nog weinig tijd
het bos van de ondergang
o.a. zure regen, te redde
de voorgrond ziet
ook een aantal bomei
reeds werden aangetast,
tussen staan dan ook i
kele ongeschonden bome
De 30e Wereld-padvinder
ferentie in juli in Mi.
was aanleiding voor de i
van een zegel van 60 pf.
op de Franse lelie als e
van de padvinderij. Daa
ziet men vier jeugdige pa
ders, bezig met het bo
