Reagan wacht
krachtmeting
met Congres
Botha is een mislukt goochelaar
Schroothoop
in de ruimte
l
Verbranden of invriezen verstekelingen gewone zaak"
SeidócQowumt
Psychologen moeten
arbeidsmoraal in
Sovjet-Unie opvijzelen
ia
'Beroving nationalite;1
van zwarten zaak voo^
Internationaal Hof -
Z-Afrika probeertsancties te voorkomen
STAAT DER NEDERLANDEN
6LENING 1985
PER 1991/1995
BUITENLAND
VRIJDAG 6 SEPTEMBER 1985 PAGII
BELGEN KRIJGEN
ARBEIDSKAART
(Van onze correspondent Aad Jongbloed)
BRUSSEL Per 1 december wordt in België de ar
beidskaart ingevoerd. Vooralsnog alleen voor de
werknemers in de bouw- en diamantsector, samen
ruim 200.000 man. maar het ligt in de bedoeling dat
in de loop van het volgend jaar aan alle Belgen met
een baan een arbeidskaart wordt uitgereikt. De ar
beidskaart heeft de bedoeling het zwart werken te
gen te gaan. Mensen, die geen werk hebben, zullen
niet over een dergelijke kaart kunnen beschikken.
Wie werkloos wordt, moet zijn kaart inleveren. Bij
controles op de bedrijven zal men de kaart moeten
tonen. De vakbonden hebben hun bezwaren tegen de
kaart laten varen, omdat in ruil ervoor werklozen
niet langer hoeven te stempelen. Tot dusver moeten
Belgische werklozen zich dagelijks op een arbeidsbu
reau melden.
MOSKOU Om de dalende arbeidsproduktiviteit in de Russische
fabrieken te bestrijden zullen daar psychologen en sociologen wor
den aangesteld.
Zij moeten spanningen wegnemen en het moreel opvijzelen, aldus
een hoofdartikel in de Pravda dat verwijst naar de goede ervarin
gen daarmee bij een projet in Siberië. Uit een recent officieel rap
port is gebleken dat 27 miljoen van de 116.3 miljoen arbeiders in
de Sovjetunie het „erg rustig" aan willen doen of vaak wegblijven
van het werk en drinken. Slechts een kwart is geneigd te doen
wat in hun vermogen ligt. Deskundigen in het westen zeggen de
arbeidsproduktiviteit in de Sovjet-Uunie onder de laagste in de
geïndustrialiseerde wereld is.
Frankrijk verwacht
goede wijnoogst
PARIJS De wijnoogst in Frank
rijk, die momenteel op gang komt,
is van een normale omvang en zeer
goede kwaliteit. Dat meldde giste
ren de Franse wijnorganisatie On-
ivins. De organisatie verwacht dat
dit jaar een oogst van 64,3 miljoen
hectoliter zal worden binnenge
haald. Dat is 1,1 procent meer dan
het vorige (slechte) seizoen werd ge
oogst, maar 4,5 procent onder de
omvang van de voorgaande vijf
jaar. De produktie van witte kwali
teitswijn zal dit jaar met dertien
procent opnieuw aanzienlijk dalen,
verwacht de organisatie. In 1984
was al sprake van een daling van 20
procent
Omstreden BBC-film
alsnog op televisie
LONDEN De BBC zal in de tweede
helft van oktober alsnog de verboden te
levisiedocumentaire over Noord-Ierland
op de buis brengen, maar in gewijzigde
vorm.
De uitzending in de oorspronkelijke ver
sie werd op verzoek van de Britse rege
ring door de leiding van de BBC van net
scherm geweerd. Als protest daartegen
hielden alle Britse omroepjournalisten
een 24-uursstaking. De regering had ge
klaagd, dat de film een spreekbuis ver
schafte aan terroristen. De documentaire
bevat interviews met Martin McGuin-
ness, een vermeende IRA-leider, en Gre
gory Campbell, een protestantse extre
mist
Moskou krijgt groot
Leninmonument
ia
DN1
MOSKOU Moskou krijgt in oktober het eerste |n
standbeeld van Lenin. Het komt op een twintig rjeft
hoog monument en wordt gemaakt door een man djadv
de dag van de Bolsjewistische revolutie geboren isjntii
ontbreekt in de Sovjet-Unie niet aan monumentenink
de stichter van de Sovjetstaat Straten, gebouwen ei>pge
den dragen zijn naam, maar verrassend genoeg hee|nt
hoofdstad nog geen belangrijk monument van Leni)b
doen partijfunctionarissen hun best dit gemis w»ffe
werken. De beeldhouwer Lev Kerbel werkt al twfess
jaar aan het project en legt daarmee getuigenis afuck
Lenins opvatting van „propaganda via monumen|dei
Het acht meter hoge Leninbeeld komt op een reusatgin
ge granieten sokkel die veertien figuren bevat in rjn
lutionaire houdingen. Dit geheel vormt het brandjuw
van een reusachtig nieuw complex op het Oktober^
dat men vanuit het Kremlin kan zien.
ds-
DEN HAAG Het Internationaal Gerechtshof r
zich moeten uitspreken over de vraag of het berop1^
van de nationaliteit van zwarte Zuidafrikanen, dieLjj
burgers van thuislanden worden verklaard, volgensL
temationaal recht wel rechtmatig is. Dat stelde éuv
Zuidafrikaanse hoogleraar John Dugard, verbonèrg
aan de Universiteit van Witwatersrand in Johanifg0
burg, gisteren in een voordracht voor een VN-coiin
rentie in Den Haag over de juridische aspecten cjj-
apartheid.
Zuid-Afrika wil onderscheid op grond van ras vervangen
onderscheid op grond van nationaliteit De eerste vorm van^p
criminatie wordt in het internationaal recht niet aanvaard, njtsz
het recht staat staten wel toe om buitenlanders anders te .bejrsr
delen dan eigen burgers. In het kader van de thuislanden&er
tiek ziin al acht miljoen zwarte Zuidafrikanen beroofd van L
Zuidafrikaans staatsburgerschap, omdat zij tot staatsburger jds.
verklaard van de "onafhankelijke" thuislanden Transkei, ke
kei, Venda en Bophutatswana. (jer
Zo zijn miljoenen Zuidafrikanen tot "buitenlander" in ei| p
land geworden, aldus Dugard. Naar zijn mening is er een gq p
kans dat het Hof deze beroving van nationaliteit op grond th I
ras onrechtmatig zou kunnen verklaren. Dugard meende daL, j
Zuidafrikaanse regering zich niets gelegen Taat liggen aan |eUt
spraken van de politieke organen van de Verenigde Naties^
de Algemene Vergadering en de Veiligheidsraad, maar welijf e
voelig is voor uitspraken van het Internationaal Gerechtsfje.
Een dergelijke zaak voor het Hof in Den Haag zou aanhaar
gemaakt moeten worden door de Verenigde Naties. Het A^t
kaans Nationaal Congres is tegen deze aanpak, omdat de qns
dacht voor sancties dan zou worden verminderd en het systap
in zuid-Afrika verder niet in discussie wordt gesteld.
De Leidse hoogleraar Kooymans steunde Dugards voorstel ^es
dat de beroving van nationaliteit van zwarten geen randYoot
schijnsel, maar de kern raakt van de apartheidspolitiek. Alsi hi
illegaal wordt verklaard storten de fundamenten van de aRpb
heids- en thuislandenpolitiek ineen, aldus Kooymans. ,ndi
ent
99*ig
x x pan
Jril
tofi
ruil
werkloosheid en een minirtids
economische groei..."
Een van Zuidafrika's ml
gerespecteerde poiitioï^»
nalisten, Stanley Uys, wijsP^
op dat het niet de eerste k
is dat de Zuidafrikaanse
kenwereld op politieke h
vormingen aandringt. Er i
een gelijksoortige reactie i
deze hoek na de crisis in SH
peville in 1960 en die van I
weto in 1976.
„En hoe ziet de toekomst
uit? Tussen Sharpeville 11
en Soweto 1976 liggen zesti
jaren. Tussen Soweto 1976
Sharpeville 1984 ligt acht ja 1
Zal het nu dan vier jaar dui
voordat er opnieuw een zw
te opstand komt? En zal de r
kenwereld dan weer van
ren af aan gaan protester 1
zullen er weer opnieuw dé
gaties naar Pretoria gestut
worden met een pakket ei»
voor „dramatische hervorm
gen"? Zal deze film dan v«
de derde keer in roulatie j
bracht worden?"
DAVID BERESFO
Copyright The Guard i
DEN HAAG Aan het
begin van het nieuwe par
lementaire jaar in de Ver
enigde Staten voorspellen
velen in Washington een
roerige herfst. President
Reagan en het Congres lij
ken af te koersen op een
krachtmeting over een
groot aantal binnenlandse
en internationale vraag
stukken, variërend van
sancties tegen Zuid-Afrika
tot steun aan de in finan
ciële moeilijkheden ver
kerende Amerikaanse
boeren.
Waarnemers menen dat de
uitkomst van de confrontatie
een stempel zal drukken op
het verdere verloop van Rea-
gans presidentschap. En het
verloop van die confrontatie
zal weer voor een belangrijk
deel worden bepaald door Re-
agans gezondheid. Zal hij vol
doende fit zijn om het Congres
en de bevolking te overtuigen
van de juistheid van zijn be
leid, zoals hij dat in zijn eerste
termijn wist te doen?
Vanaf zijn operatie in het Be-
thesda marine-ziekenhuis tot
zijn terugkeer naar Washing
ton, deze week, heeft het Wit
te Huis zich alle mogelijke
moeite getroost om Reagans
imago in stand te houden van
iemand met een ijzersterk ge
stel, gekoppeld aan een opge
wekt humeur en veerkracht
Reagan steunt dit beleid door
tijdens zijn veelvuldige ver
schijningen in het openbaar
voortdurend te wuiven, te la
chen, grappen te maken, han
den te schudden en dames
wangen te zoenen. Niettemin
is duidelijk dat Reagan aller
minst zijn oude vorm terug-
heeft. Dit alles hoeft niet te
betekenen dat zijn herstel niet
voorspoedig zou zijn. Maar het
betekent wel dat de president
niet meer, zoals voorheen, veel
jonger lijkt dan zijn 74 jaren.
De toestand van Reagan heeft
echter niet tot gevolg, dat het
Witte Huis blijft wachten op
uitspraken van het Congress,
maar heeft gekozen voor het
offensief. Volgens velen is dat
de tactiek van stafchef Donald
Regan, een rechtlijnige figuur,
die compromissen veraf
schuwt. Die instelling maakt
de betrekkingen tussen het
Witte Huis en het Congres er
echter niet eenvoudiger op.
De eersten die door Reagan de
wacht werden aangezegd, wa
ren zijn Republikeinse partij
genoten in het Congres. Zij
moeten zich niet tegen de re
gering keren, in de hoop daar
politiek gewin uit te putten,
aldus Reagan. Volgend jaar
zijn er namelijk tussentijdse
verkiezingen in de VS, waarbij
een derde van de zetels in de
Senaat en alle zetels van het
Huis van Afgevaardigden op
het spel staan. Met het oog
daarop vreest Reagan dat som
mige Republikeinse Congres
leden de behoefte zullen ge
voelen zich af te zetten tegen
zijn regering.
Ondanks Reagans vermanen
de woorden, voorspelt de De
mocratische senator Lloyd
Bentsen „een van de meest tu
multueuze" zittingen van het
Congres sinds jaren. Robert
Dole, de leider van de Repu
blikeinse meerderheid in de
Senaat, wees er al op, dat het
Congres slecht-gehumeurd is
teruggekeerd van vakantie.
Het is met name onder Dole's
leiding geweest, dat de Repu
blikeinen in het Congres zich
meermalen eigenzinnig heb
ben opgesteld tegenover het
Witte Huis. Meningsverschil
len zijn er met name over Rea
gans plannen voor belasting
verhoging, ook over het instel
len van economische sancties
tegen Zuid-Afrika, het beper
ken van buitenlandse impor
ten en de lanbouwuitgaven.
(Vervolg van de voorpagina)
PRETORIA In een
laatste poging de Verenig
de Staten van sancties af
te houden zei de Zuidafri
kaanse onderminister van
buitenlandse zaken Nel
dat de zwarten en Zuid-
Afrika's buurlanden het
zwaarst zouden worden
getroffen door de straf
maatregelen. De VS kun
nen geen strafmaatrege
len alleen aan Zuid-Afri
ka opleggen. Ze zullen ze
het hele zuiden van Afri
ka opleggen.
Blanken in Kaapstad hebben
zich gisteren voor het eerst ei
genhandig verweerd tegen
zwarten die hun wijken in
trokken met brandbommen en
projectielen.
De directeur van de Zuidafri
kaanse centrale bank De Koek
die vandaag naar Johannes
burg terugreist heeft in Lon
den geruchten tegengesproken
als zou hij om directe financië
le hulp hebben gevraagd. Zo
wel in Londen als in Washing
ton schijnt De Koek echter
niet geslaagd te zijn in zijn po
gingen een oplossing te vinaen
voor herschikking van de
Zuidafrikaanse schulden. Pre
mier Thatcher heeft laten we
ten geen financiële hulp be
schikbaar te zullen stellen.
Amerikaanse banken hebben
na de betalingsopschorting
door Zuid-Afrika nieuwe kre
dieten afgewezen.
De Nederlands-Zuidafrikaanse
juristencommissie die zich
buigt over de zaak van de Ne
derlandse activist De Jonge
die al weken verblijft in een
dependance van de Neder
landse ambassade in Pretoria,
komt maandag en dinsdag in
Genève bijeen. Daar zal beur
telings vergaderd worden in
het gebouw van de Zuidafri
kaanse en de Nederlandse mis-
JOHANNESBURG
„Het is voor een Zuidafri
kaan bijzonder moeilijk
het staatsburgerschap van
een ander land te krij
gen", zo begint een adver
tentie die op dit moment
in een aantal Zuidafri
kaanse financiële bladen
te lezen valt.
Voor ongeveer zeshon
derd gulden kan de be
langstellende lezer de na
men van vijf landen in
zijn bezit krijgen, waarvan
men een paspoort aan kan
schaffen zonder dat het
land in kwestie bezocht
hoeft te worden.
Ook is er informatie te
koop over hoe men het
buitenland binnen moet
komen „als politiek
vluchteling of rentenier"
en over de „voordelen en
gevaren" van illegale pas
poorten.
De advertentie is een van de
meer bizarre tekenen van de
frustratie en vertwijfeling die
de Zuidafrikaanse zakenwe
reld in haar greep houdt. Een
paar dagen geleden stond op
de voorpagina van het voor
aanstaande financiële week
blad The Financial Mail een
vergroting van het opgeheven
vingertje van president Botha
een detail van een foto die
vorige maand tijdens zijn te
leurstellende „hervormings-
speech" in Durban werd geno
men met daarnaast een
commentaar waarin om zijn
aftreden werd gevraagd. „Het
vermanende vingertje van
president Botha wijst naar ons
allemaal", aldus het commen
taar. „Het is alsof je een slech
te goochelaar aan het werk
ziet, het soort dat zelfs kinde
ren op een verjaarspartijtje in
verlegenheid weet te brengen.
Hoor hem eens toveren met
woorden, praten over het
„creëren van structuren die
het voorafgaande principe
moeten verwezenlijken" en zie
nu de rand eens kelderen.
Hoor hem beloven een miljard
rand te besteden aan het ver
beteren van de toestand in de
zwarte woonwijken en zie de
rook die er boven Guguletu
hangt".
Om de eis tot aftreden kracht
bij te zetten, publiceert het
tijdschrift een artikel van een
psychiater, waarin een analyse
wordt gegeven van de rede
van Botha in Durban en waar
uit blijkt dat er een opvallend
contrast is tussen zijn woorden
en zijn „kinetische gedrag": de
manier waarop hij met zijn li
chaam spreekt. „De inhoud
van zijn rede is er op gericht
zijn publiek gerust te stellen.
Hij heeft alles onder controle,
veranderingen zullen pas ko--
men wanneer hij de tijd daar
voor rijp acht en zonder druk
van buitenaf. Alles is onder
controle, dat is de boodschap".
„Zijn niet-verbale boodschap is
echter angstaanjagend onze
ker. We worden voortdurend
geconfronteerd met zijn agres
sieve, uitdagende en kinderlij
ke gedrag, met de angst die er
achter de schijnbare controle
ligt. Zijn woorden hebben een
bepaalde boodschap, zijn li
chaamstaal zegt heel wat an
ders".
Over de economische nood
maatregelen zegt het financië
le tijdschrift dat de maatrege
len lijken op „het soort waar
toe Latijns-Amerikaanse lan
den hun toevlucht nemen,
wanneer de buitenlandse
schuld enorm stijgt als gevolg
van een koersdaling door poli
tieke onzekerheid. Voor een
land dat voor ongeveer zeven
tig procent van haar bruto na
tionaal produkt afhankelijk is
van handel met het buiten
land, is dit geen goed beleid".
„De onrust en het geweld in
Zuid-Afrika lijken parallel te
lopen met de economische si
tuatie van het moment. De re
gering had misschien gehoopt
de politieke problemen te kun
nen stoppen door middel van
een economische groeiperiode.
Maar wanneer Zuid-Afrika
haar buitenlandse schulden
wil betalen zonder hulp van
buitenaf, staat ons minstens
nog een of twee jaar hoge ren
te te wachten, jaren van grote
PIRAEUS Tijdens het
proces in Piraeus tegen
elf Griekse zeelieden, die
ervan worden beschul
digd op de Indische
Oceaan elf Afrikaanse
verstekelingen overboord
te hebben gezet, hebben
twee Griekse kapiteins
voor opschudding ge
zorgd.
Gisteren vertelden zij de
rechtbank, dat collega's
uit andere landen nog er
gere dingen doen met
verstekelingen.
Van Japanse kapiteins is be
kend dat ze verstekelingen
invriezen en dan overboord
gooien, aldus de 44-jarige ka
pitein Emmanuel Garoufalias.
Noorse kapiteins verbranden
ze in de kombuis, wist een an
dere kapitein, de 45-jarige Ni-
kolaos Vezirtzis. De twee ka
piteins verklaarden dat zij
Hetzelfde zouden hebben ge
daan als de kapitein die te
recht staat. „Verstekelingen
zijn gevaarlijk en je moet je
bemanning beschermen. Het
zijn misdadigers, die schepen
overnemen en ziektes ver-
De elf verstekelingen, die in
de Keniase haven Mombasa
aan boord waren gekomen,
werden op 17 maart 1984 en
kele kilometers uit de kust
van Somalië onder bedreiging
met vuurwapens in de van
haaien vergeven zee gegooid.
Volgens het Internationale
Rode Kruis heeft geen van de
elf het incident overleefd.
De zaak kwam aan het licht
toen bemanningsleden Griek
se havenautoriteiten inlicht
ten.
SMIDJE VERHOLEN EN DE KNAP-MUTATOR
1076) Pjotr Nogrottr smeekte zijn makker Klan-
sky om te blijven logeren, en samen brachten
de heren een bijzonder zenuwachtig nachtje
door. Het flakkerende kaarslicht wierp griezelige
schaduwen op de wanden, elk krakend plankje
deed hen verbleken van schrik, en elk muisje,
dat even ritselde tussen de balken, bracht pure
ontsteltenis teweeg. Alle beschikbare wapens
hadden ze in de hand, die twee, en ze deden
geen oog dicht, die nacht. „Misschien valt alles
nog mee, Pjotr.fluisterde Klansky. „Mis
schien laat die oliedomme veldwachter dat jonk
wel een paar dagen brommen voor hij er een
rechtszaak van gaat maken. Dat geeft ons dan
mooi de tijd om er tussenuit te knijpen".
„Jij hebt makkelijk praten.fluisterde Pjotr.
„Als-ie werkelijk Sjeems Pond is, dan is-ie bin
nen tien minuten vrij man.„Ik zal alles van
daag met doctor Polnyck bespreken", hernam
Klansky. „Die zegt dan: haal dat jonk onmiddel
lijk uit het gevang en breng hem bij me.-
Pjotr huiverde toen hij dat hoorde, „en dan
zoekt Polnyck wel uit of hij werkelijk Sjeems
Pond is", fluisterde hij. „En als Polnyck iets uit
zoekt, vertellen de slachtoffers er meestal niet
veel van na.
Diezelfde ochtend naderde een bejaarde, maar
kostbare auto het dorp Rijkhuyzen. De heer
achterin was niemand minder dan de ons be
kende groothandelaar in ijzer en staal Meyer
(van Meyer en Vijfderibbe). Maar de grijparmen
van de B.G.D. reiken ver, en daarom weten we,
dat Meyer's zware baard alleen maar diende om
kolonel Plimmp voor herkenning te behoeden.
Plimmp vond. dat hij al veel te lang niets meer
van Sjeems Pond had gehoord, en daarom was
hij nu zelf op het oorlogspad. Zijn persoonlijke
lijfwacht - de sergeant-majoor Mauk Moker -
had zijn zware lichaam in een keurig uniform ge
perst en deed dienst als chauffeur. Luid toete
rend stopte deze wagen voor de smidse van J.
J. F. Verholen, wat niets ongewoons was, want
daar bevond zich een onschuldige benzine
pomp.
(ADVERTENTIE)
bedrag open bedrag
koers de koers wordt na de inschrijving op 10 september vastgesteld
volgens het tendersysteem
rente jaarlijks op 15 oktober
aflossing in5jaarlijksetermijnenvan15oktober1991 af
inschrijving 10septembera.s.van9tot15uurvia banken en commissionairs
storting 15oktober1985
prospectus kosteloos bij banken en commissionairs
WASHINGTON De schroothoop in de ruimte telt OS"
dit moment tenminste 4.775 door mensenhanden
maakte objecten, waaronder een astronautenhan—
schoen (nauwelijks gedragen), een camera (tweed
hands) en een Japanse schroevedraaier (zo goed iU
nieuw, winkelwaarde 120 dollar). Ook zweven er w
grotere voorwerpen zoals „dode" satellieten, afgestottf,
rakettrappen en hulpraketten: allemaal gegarandee
roestvrij.
De schroevedraaier, die „overboord" ging tijdens de laatste J
van het ruimteveer Discovery, is de jongste toevoeging aan3
hoop tweedehands ijzerwaren in de ruimte, waarvan bij I
NASA netjes een lijstje wordt bijgehouden. De eenzame weg L
dit stuk gereedschap de komende twintig of dertig jaar a/7lr|
zal nauwlettend gevolgd worden door Norad, een AmerikaT
radarnetwerk, dat ook de activiteiten van de andere 4.774 vd
werpen in de eaten houdt
Het lot dat de verzameling schroot uiteindelijk wacht, hang 0^
van de hoogte waarop de voorwerpen hun baan in de
beschrijven. Een uitgewerkte satelliet een handschoen
ook die op vierhonderd kilometer hoogte of meer zijn ron<L\s
draait, maakt een goede kans dit tot in lengte der jaren te k
nen blijven doen. Voorwerpen die onder deze grens zwev O
kunnen door atmosferische activiteit beïnvloed worden, wat jQ
tekent dat ze in de dampkring terecht komen en daar verbrUQ
den.
De NASA zegt dat al het mogelijke gedaan wordt om te verhX
deren, dat de collectie rommel in de ruimte zich uitbreidt Cy
hebben speciale vuilniszakken voor het afval. We proberen a
weer mee terug te nemen", aldus een NASA-woordvoerdert
Houston. We beschouwen het als een soort kamperen in de v
dernis. Je laat niets achter, behalve ié voetsporen. Dat is de fl
sof ie die we trachten toe te passen'
Copyright The Guardi
