De Haagse Intercoiffure
cappers presenteren
de nieuwe najaars trend.
Tl
I llMJb
Van etiquette
tot etiket
LAATSTE WEEK
ZOMERPRIJZEN
VOORDELIG
s.
Intercoiffure, want verschil moet er zijn.
'i
'i
MODE TOEN EN NU:
S86i aaamiaas e ovasraa
v. Tongeren Haarwerken
voor dames en heren
Breestraat 32, Leiden. Tel. 125212.
onthuis
aul van Egmond
NIEUWE RIJN 54
LEIDEN
TELEFOON 071-123308
GLAMOUR BLOUSE
blauw, wit, zwart, fuchsia
SATIJNEN
STREEPBLOUSE
PAK 3-DELIG
oor hem en haar met
een eigentijdse persoonlijke
stijlde KNIFE-Look.
Draagbare kapsels met een
onmiskenbare allure.
Hairstyling volgens een bij
zondere snijtechniek en wel
zo dat het kapsel
er heel natuurlijk
uitziet.
Ontwikkeld door
een wereldorgani
satie van topkap-
pers. '\S37~
ignatuurInter
coiffure/ Interbeauté,
een internationale
organisatie van 2500
prominente hairstylisten.
President is 's wereld
beroemdste kapper
Alexandre de Paris en
beschermvrouwe is de
charmante prinses
Caroline van Monaco.
Intercoiffure kappers
wisselen stijlen en tech
nieken uit.
Ontmoeten elkaar op
internationale congres
sen.Geven u het beste
wat er is als het om een
verzorgde coupestyling,
service, vakkundig
advies en betaalbare
prijzen gaat.
"">55X55
U. 0/0-2/2/,g
iMfc. DINSDAG3SEPTEMBER 1985
letse Meij bij
een model uit
1890 dat onder
de japon een
crinolette
draagt: een
bouwsel zo
groot als een
basketbal dat
aan
heupbanden
hangt. De
ontwerper
Charles
Frederic
Worth had het
helemaal voor
het zeggen.
De pracht en
praal van toen
heeft niet
helemaal
afgedaan.
Getuige de
punkmode en
zijn primitieve
maar
uitbundige
versiering.
Filmidolen
DEN HAAG Niets is zo
veranderlijk als mode. Neem
nou de Oostenrijkse archi-
tekt Loos. Die bezoekt in
1898 een tentoonstelling
van Weense kleermakers.
Snuffelend langs de rekken
met zwarte en grijze jaquets
en rokkostuums oordeelt
hij: „Een kledingstuk is mo
dern als men daarin zo min
mogelijk opvalt". Vandaag
de dag moet je met die op
merking niet meer aanko
men. Mode wordt eerder
gezien als een kleurrijk feest
van het individu, een per
soonlijk middel tot expres
sie en communicatie.
,,De macht van de mode
ontwerpers van zo'n hon
derd jaar geleden is voor
ons onvoorstelbaar", zegt
letse Meij, conservator twin
tigste eeuw van het Kos
tuummuseum in Den Haag.
Ze tuurt in een etalage
waarin een modepop wat
ongemakkelijk lijkt te pose
ren in een lange zwarte rok.
Ter hoogte van de taille
maakt de ruglijn van de
dame een hoek van negen
tig graden met het achterste
deel van de rok. Een merk
waardige speling van de na
tuur Nee, een aardigheidje
van de Franse mode-ont
werper Charles Frederic
Worth. Een invloedrijk heer
schap, dat eind vorige eeuw
het postuur van de welge
stelde dames van Europa
letterlijk naar zijn hand kon
zetten, letse: „Worth was
toonaangevend voor de
mode omdat hij hofleveran
cier was voor de vrouwen
aan het Franse Hof".
Omvangrijk
De mode van de vrouw in
die dagen was omvangrijk.
De hoepelrok had na 1870
(het jaar van de val van Na
poleon de Derde) weliswaar
afgedaan maar toch bleven
de hofdames met hun strak
ke ingesnoerde bovenlijfjes
en gedrapeerde rokken iets
bovennatuurlijks en onbe
reikbaars uitstralen. En dan
komt ene meneer Worth in
1881 met een „nieuwtje" op
modegebied: de crinolette.
Een bouwsel zo groot als
een basketbal, dat met ban
den om de heup moet wor
den bevestigd. Durf daar
mee maar eens over straat
te gaan. Maar de dames van
de negentiende eeuw heb
ben er geen problemen
mee. Het nieuwste snufje
wordt dankbaar aanvaard
als een welkome accentue
ring van een veronacht
zaamd lichaamsdeel. Hoe
wel in Engeland een flauw
protest klinkt, wordt de bas
ketbal een succes. Hoe dat
kan? Worth beantwoordt
zelf de vraag als hij een En
gelse journalist te woord
staat: „Als u bedoelt dat de
vrouwen zich kleden in over
eenstemming met hun li
chaam en volgens hun eigen
ideeën van wat daarvoor ge
schikt is, moet ik u ontken
nend antwoorden. Waarom?
Omdat ze naar mijn ideeën
vragen en niet hun eigen
ideeën willen volgen! Ze le
veren zich in vertrouwen
aan mij uit en ik beslis voor
hen. Dat maakt hen geluk
kig".
Het zijn steeds de couturiers
of de conventies van de tijd
die bepalen hoe de mensen
gekleed gaan. letse Meij:
„Men was er zeer op gericht
vooral correct gekleed te
gaan. Het wemelde van de
etiquetteboekjes waarin
precies omschreven stond
welke kleding je bij welke
gelegenheden moest dra
gen".
De opkomende middenklas
se wilde leren hoe ze zich
aan de hogere klassen kon
spiegelen. Dat kon erg ver
gaan. Zo was er zelfs een
handleiding die voorschreef
dat de Engelse gentleman
zes maal per dag van hand
schoenen moest wisselen.
Massafabricage
Kleding was voor de burger
veeleer een uiting van op
wie men wilde lijken dan
een middel om te tonen wie
men dacht te zijn. De opko
mende confectie-industrie
(in 1851 kwam Singer met
de eerste bruikbare naaima
chine op de markt) stelde
steeds meer mensen hiertoe
in staat. Maar de opkomst
van massafabricage stelde
ook veranderende eisen aan
de modevormgeving zelf. De
nauwe taille van Worths
„princesselijn" leende zich
niet voor confectie op grote
schaal. Zo zorgde de techni
sche vooruitgang ervoor dat
de vrouw na de eeuwwisse
ling letterlijk van haar knel
lende banden bevrijd werd.
letse Meij: „De mode-ont
werper Poiret was met Ma
deleine Vionnet de eerste
die in 1907 de tweedeling
van het vrouwenlichaam af
schafte. Hij maakte een ja
pon met hogere taille zodat
het corset overbodig werd.
De coupe was veel eenvou
diger waardoor massafabri
cage mogelijk was. De ver
breiding was algemeen. Er
rees alleen een nieuw be
zwaar. Poiret vond het es
thetischer de japon bij de
benen zeer nauw te maken.
Door deze strompelrok werd
de bewegingsvrijheid van
vrouwen opnieuw beperkt".
In progressieve kringen
klonken al eerder bezwaren
tegen het dictaat van de
mode-ontwerpers. De zoge
heten Reform beweging van
geëmancipeerde vrouwen
dringt aan op soberheid en
draagbaarheid. Deze vrou
wen ontwerpen zelf ruimzit-
tende donkere kleding die in
societykringen meermalen
hoongelach opwekt. De cre
aties van Gabriëlle Chanel
daarentegen, die na Poiret
van vrouwen een abstracte
rechthoekige vorm maakt
zonder boezem of taille,
worden algemeen geaccep
teerd. Wat „modieus" is
staat nog nauwelijks ter dis
cussie en wat „mode" is be
palen de couturiers in Lon
den, Parijs en Wenen.
„De filmindustrie heeft daar
later veel aan veranderd.
Filmsterren vervingen de
hogere klassen als idool om
na te volgen". Getuige een
foto die 16 maart 1939
wordt gemaakt van een
groep werkneemsters uit de
Nederlandse Sunlightfabrie-
ken. De mantel van de
meeste vrouwen is gesierd
met een weldadige bont
kraag. „Greta Garbo", stelt
letse vast. De Tweede We
reldoorlog brengt soberheid
en schaarste. Maar na de
overwinning van de geal
lieerden is het opnieuw de
vooral Amerikaanse
filmindustrie en de behoefte
aan stijl en traditie die de
mode bepaalt. Dior maakt
met zijn „New Look" van de
vrouw een gestroomlijnde
zandloper met veel nadruk
op de borsten en heupen.
De mannen kleden zich cor
rect in donkergrijze of
-blauwe lange colberts, pan
talons met smal toelopende
broekspijpen en witte of
crèmekleurige overhemden,
geïnspireerd op de periode
rond 1900.
In de jaren zestig zorgt al
lereerst mode-ontwerper
André Courrèges, en uitein
delijk ook de provo- en hip
piebeweging, voor een om
wenteling waardoor de
mode van nu in nog maar
weinig opzichten te vergelij
ken is met de mode van
voor die tijd. De kleding van
Courrèges, die uitgaat van
het menselijk lichaam zelf
en niet van een voorge:
vormde basis, slaat in als
een bom. Het lijkt of de
westerse vrouw met het t-
shirt, de koltrui, minirok,
heuppantalon en platte
schoenen van Courrèges
haar eigen lichaam ontdekt
heeft.
letse Meij: „Ook het hele
idee van de zondagse of ge
legenheidskleding werd
doorbroken. De jeugd ging
na de oorlog haar stempel
drukken op de mode. Mo
dehuizen hielden voor het
eerst marktonderzoeken om
te kijken of hun nieuwe de
signs wel zouden aanslaan".
Dat het dictaat van de
mode-ontwerpers aan ero
sie onderhevig is, blijkt zon
neklaar als het postorderbe
drijf Wehkamp in de zomer-
catalogus van 1974 twee
„moderne" lange rokken
opneemt naast de mini-col
lectie. Er volgt tot verbijste
ring van de expeditie-afde
ling geen enkele bestelling,
letse: „Deze onzekerheid
over wat je moet brengen
heeft als gevolg gehad dat
de modehuizen nu elk sei
zoen met een heel scala aan
stijlen voor de dag komen.
De massamarkt van toen is
versplinterd. Er zijn allerlei
kleinere groepen met ver
schillende leefstijlen en
daarom ook verschillende
modevoorkeuren. In het al
gemeen is de mode opener,
eerlijker, expressiever ge
worden. Wat eind vorige
eeuw ondenkbaar was, werd
mogelijk. Het benadrukken
en vervolgens tonen van
borsten, oksels, buik en rug
in de dagelijkse kleding.
Unisex, nog zoiets. Het
doorbreken van status-rol-
len; een kamerlid in spijker
broek".
De pracht en praal van wel
eer, de baleinen, ruches,
versieringen en stiksels heb
ben niet helemaal afgedaan,
maar om status en stand uit
de drukken zijn er nu ook
andere middelen, letse: „De
merken- of etikettenrage is
in feite een bedekte manier
om te tonen dat je iets
waardevols draagt hoewel
de snit eenvoudig is. Pun
kers hebben een primitieve
wijze van versiering heront
dekt. Zij kiezen er zelf voor
hoe ze zich kleden; geen
meneer Worth meer die be
paalt dat een of ander ac
cessoire opeens in is". Die
dingen ontstaan tegenwoor
dig op straat en gelden als
inspiratiebron voor de ont
werpers".
PAUL KOOPMAN
