Politie Zuid- Afrika
smoort verzet met
arrestaties en geweld
Franse oppositie houdt zie
koestin Greenpeace-affair
Hellenbroich zondebok inspionage-schandaal
Solidariteit
drijft nog oj
kleine kern
van activistI
buitenland
Nieuwe gedenksteen voor
middelpunt van Europa
Vrijgelaten ihi
Palestijnen ontvc
GISCARD: GOED OF FOUT, FRANKRIJK IS MIJN LAND
EckbcSommit
DONDERDAG 29 AUGUSTUS 1985 PAl
Britse conducteurs
wijzen staking af
LONDEN De dreigende landelijke sta
king bij de Britse spoorwegen lijkt van de
baan. Bij een stemming heeft een kleine
meerderheid van de conducteurs de sta
king afgewezen. De leider van de spoor-
wegbond NUR, Jimmy Knapp, had tot de
actie opgeroepen als protest tegen de plan
nen van de spoorwegdirectie om op be
paalde lijnen treinen zonder conducteur
en alleen met een bestuurder te laten rij
den. Het was de tweede nederlaag van de
leiders van de spoorwegbond dit jaar, bij
hun verzet tegen de bezuinigingsplannen
van de regering-Thatcher. In mei hadden
de bewakers van de Londense onder
grondse een stakingsoproep van de bond
in meerderheid genegeerd.
Wilde staking bij
Billiton-Suriname
DEN HAAG/PARAMARIBO
Bij het bauxietbedrijf van
Billiton in Suriname is giste
ren een wilde staking uitge
broken. waardoor het bedrijf
vrijwel geheel stil is komen te
liggen. De problemen bij Billi
ton komen voort uit een loon-
eonflict, dat al een jaar oud is.
Het bedrijf verkeert in finan
ciële problemen en in Parama
ribo wordt dan ook al gespecu
leerd over sluiting van Billi
ton. Door de staking is even
eens de uitvoer van bauxie-
terts door Billiton stil komen
te liggen.
MÜNCHEN Het geografisch middelpunt van Europa, op de
Tillenberg bij Neualbenreuth in het Westduitse Beieren, heeft
een nieuwe gedenksteen gekregen. Vlakbij de grens met Tsje-
choslowakije is vandaag een duizend kilo zwaar blok graniet
neergezet. Een landmeetkundig bureau in Wenen kwam na be
rekeningen in de jaren 1865 tot 1867 tot de slotsom, dat het
middelpunt van ons werelddeel zich op de Tillenberg bevindt.
Vroeger herinnerde een eenvoudige obelisk aan het monni
kenwerk van de landmeters. De nog steeds voortdurende strijd
om het geografische middelpunt zal met de nieuwe gedenk
steen niet beslecht zijn. Anderen hebben het huiswerk van de
oude landmeters nog eens nagerekend en naar hun oordeel zit
er een foutje in. Het middelpunt van Europa zou in feite bij het
Beierse Flossenbürg liggen. De Tsjechoslowaken zeggen dat het
middelpunt op hun grondgebied ligt en hebben vier kilometer
van de Tillenberg een eigen obelisk neergezet.
Fontein
bader
Italië
uitgezet
BRINDISI Een Neder
landse toerist is gisteren in
de Italiaanse plaats Brindi-
si gearresteerd, omdat hij
naakt had gezwommen in
een fontein in de binnen
stad. Volgens de Italiaanse
direct voorgeleid en ver
volgens het land uitgewe-
Radicale sikhs
boycotten verkiezingen
AMRITSAR De militante vleugel
van de sikh-partij Akali Dal heeft be
sloten de komende deelstaatverkie
zingen te boycotten en de strijd voor
een eigen sikh-staat te hervatten. De
nationale regering in New Delhi sloot
vorige maand een akkoord met de
gematigde sikhs, in een poging een
einde te maken aan de al drie jaar
durende onrust in de deelstaat Pun
jab. In reactie daarop werd de gema
tigde sikh-leider Longowal ver
moord. Zijn opvolgers hebben aange
kondigd dat zij zijn politiek zulllen
voortzetten, maar de radicale sikhs
(een minderheid) blijken een andere
mening toegedaan.
lor
iCHT
RAS BAYVADA Leden van det,™
Amal-militie hebben uit de groep|gVan
Arabieren die gisteren door Israë( de b
vrijgelaten en naar Zuid-Libanon fcaine
alle Palestijnen ontvoerd. -riaan
Eerder had een groep van twintig
mannen al een van de vier autobuss
vangenen overvallen en ondanks i
van een Rode-Kruisfunctionaris eenf
meegenomen. Enkele van de ontvo
tijnen werden ervan beschuldigd
samengewerkt met de Israëliërs.
is verder niets bekend.
tele 1
gea
(Vervolg van de voorpagina)
KAAPSTAD De massa
le mars naar de Polls
moor-gevangenis bij
Kaapstad waar de zwarte
leider Mandela gevangen
zit, mislukte gisteren na
dat een grote leger- en po
litiemacht met zwepen,
rubberkogels, traangas en
hagel had verhinderd dat
de mensen zich verzamel
den.
De politie van Kaapstad
deelde mee dat 29 mensen
zijn gearresteerd. Onder hen
zijn vooraanstaande geestelij
ken, medewerkers van de
universiteit en studenten.
Minister Louis Le Grange
van wet en orde verbood gis
teren de grootste studenten
beweging van het land, het
Congress of South African
Students (COSAS). De stu-
dentenbond werd op grond
van de wet op de binnen
landse veiligheid tot verbo
den organisatie verklaard.
COSAS is een van de groot
ste organisaties binnen het
Verenigd Democratisch
Front (UDF), de gematigde
anti-apartheidsbeweging. Het
is de eerste UDF-organisatie
die wordt verboden.
De politie deed woensdag in
vallen in verscheidene kan
toren van vakbonden en
kerkelijke organisaties. In de
zwarte woonstad Soshanguve
bij Pretoria deed de veilig
heidspolitie een inval in het
huis van pater Ssmangaliso
Mkhatshwa, de secretaris-ge
neraal van de Zuidafrikaan-
se bisschoppenconferentie.
Mkhwatsha was vorige week
nog in Nederland.
Dominee Boesak, die dinsdag
werd aangehouden op grond
van de wet op de binnen
landse veiligheid, is voor po
litieverhoor overgebracht uit
Kaapstad naar Pretoria. Mi
nister Le Grange heeft be
paald dat hij zich niet door
een advocaat mag laten bij
staan. Zijn gezin mag hem
ook niet bezoeken. Le Gran
ge zei dat de politie na zorg
vuldige afweging van alle as
pecten van zijn activiteiten
tot arrestatie van Boesak had
besloten. Hij was de enige
prominente UDF-leider die
nog op vrije voeten was. Op
grond van de wet op de bin
nenlandse veiligheid kan hij
negen maanden in afzonde
ring in hechtenis worden ge
houden, zonder dat een aan
klacht hoeft te worden inge
diend.
In de zwarte wijk Guguletu
bij Kaapstad heeft de politie
ier mensen doodgeschoten.
Volgens radio-berichten vie
len er elf gewonden, onder
wie zes politiemannen, die
door stenen en flessen waren
geraakt. De politie heeft de
hele dag slag geleverd met
de bewoners van Guguletu,
dat door de soldaten van de
buitenwereld was afgegren
deld. Journalisten en niet-
-wijkbewoners mochten de
wijk niet binnen. De politie
heeft ook voor het eerst een
aantal journalisten opgepakt.
Dominee Beyers Naudé, se
cretaris-generaal van de
Zuidafrikaanse Raad van
Kerken, zei op een perscon
ferentie in Kaapstad dat hij
diep bezorgd was over het
verhinderen van een vreed
zame demonstratie. "Als zelfs
een vreedzaam protest als dit
niet wordt toegelaten, wat
blijft er dan nog over?"
Begrafenis
De moeder van de eerder deze
week verongelukte Samantha
Smith, het Amerikaanse meisje
dat op uitnodiging van Sovjet
leider Andropov in '83 de Sov
jet-Unie bezocht, werd bij de
begrafenis van haar man en
dochtertje ondersteund door
acteur Robert Wagner. Vader
en dochter Smith kwamen om
het leven toen het vliegtuigje
waarin zij zaten neerstortte. De
13-jarige Samantha had net
een week van filmopnames
achter de rug voor een tv-se-
rie, waarin Robert Wagner de
rol speelt van haar vader. Bij
de begrafenis was ook een
hoge Sovjet-diplomaat aanwe
zig. Volgens het Russische par
tijblad Pravda zou het neer
storten van het vliegtuigje op
zet zijn geweest; een beschul
diging overigens die niet ver
der wordt verklaard.
BONN/BERN/LONDEN
De chef van de West
duitse inlichtingendienst,
Heribert Hellenbroich, is
uit zijn functie ontslagen.
De 48-jarige Hellenbroich
was tot eind juli chef van
de Binnenlandse Veilig
heidsdienst. Hij wordt
verantwoordelijk gehou
den voor het spionage-
schandaal rond de chef
van de Westduitse con
traspionage, Hans Joa
chim Tiedge, die vorige
week overliep naar de
DDR.
Hellenbroich wordt vooral
verweten dat hij geen maat
regelen heeft genomen, on
danks het feit dat hij op de
hoogte was van de „persoon
lijke levensomstandigheden"
van zijn studievriend Tiedge.
Hellenbroich draagt daar
voor als enige de verant
woordelijkheid, aldus het
rapport van minister van
binnenlandse zaken Zimmer-
mann, die van mening is dat
het overlopen van Tiedge
naar Oost-Berlijn weliswaar
„zeer ernstig" is, maar dat de
gevolgen ervan „binnen de
perken" kunnen blijven en
dat de dienst over enige tijd
weer volledig zal kunnen
functioneren.
In een interview verklaarde
Hellenbroich: „Als ambte
naar moet ik mij bij dit be
sluit neerleggen". Hij hield
echter vol dat hij in de zaak
Tiedge niet onjuist gehan
deld heeft. „Helaas kan ik
niet onthullen welke achter
gronden mijn handelen heb
ben bepaald", zei hij. „Voor
mij is dit een zeer bittere,
pijnlijke ervaring".
Als Hellenbroichs opvolger
bij de BND is Hans-Géorg
Wieck benoemd, de 57-jarige
ambassadeur van Bonn bij de
NAVO in Brussel. Als per
manente vertegenwoordiger
van West-Duitsland in de
NAVO-raad geldt hij als
„vermoedelijk de beste ana
lyticus van de Sovjet-poli
tiek". Wieck is onder meer
ambassadeur in de Sovjet-
Unie geweest. Hij zal de
grondige reorganisatie van
de Binnenlandse Veiligheids
dienst moeten doorvoeren,
waarvoor Bondskanselier
Kohl opdracht heeft gege
ven.
Meer spionnen
Het Westduitse spionage-
schandaal breidt zich intus
sen steeds verder uit. Giste
ren werd bekend dat in
Zwitserland en Groot-Brit-
tannië twee echtparen zijn
gearresteerd, die verdacht
worden van spionage voor de
DDR. De Zwitserse justitie
vermoedt dat het aangehou
den echtpaar een leidende
rol speelde onder
DDR-spionnen in het land.
Hun arrestatie kwam na een
tip van de Westduitse con
traspionage. Verder maakte
een hoge functionaris van de
Binnenlandse Veiligheids
dienst bekend dat een
vriend, die probeerde hem te
werven als spion, is uitgewe
ken naar de DDR.
VIJF JAAR NA OPRICHTING
lgl
Sine
WARSCHAU Vijf jaar na haar oprichting
vier jaar na het plotselinge einde met de afk
van de staat van beleg heeft het vakverbond J
teit diepe sporen in de Poolse samenleving na
Er zijn geen stakingen of massale demonstrati
maar het bewustzijn van de burgers, die op 31 n
1980 nog geloofden met Solidariteit een nieuwf
kunnen scheppen, is ingrijpend veranderd.
Van de structuur van de ooit tien miljoen leden tellen!
satie is vandaag niet veel meer over. In kringen van dl
schat men, dat ondanks de onderdrukking ongeveer,
miljoen Polen zich nog steeds als lid van Solidariteit
wen. bijvoorbeeld door contributie te blijven betalen. K
neemt echter voortdurend af. De werkelijke activiste
geschat op enige tienduizenden. f
Ondanks de toegenomen risico's verschijnen nog stee*£ v
vakbondspublikaties in Polen, dat ongekend blijft voor
der communistisch land. Dat getal wordt nog indruk*
als men zich bedenkt dat papier in het grootste gefcf
worden aangeschaft, dat er drukpersen nodig zijn, en-
kers en colporteurs voor hun werk in de gevangenis k
landen. Daarnaast is Polen de enige socialistische staa^-m*
van partij en staat onafhankelijk instituut functionee^^
tholieke kerk, die een sleutelpositie in Polen vervult, j
werden lezingen, tentoonstellingen en theatervoorsU
de kerkgebouwen zo druk bezocht als sinds de afkon!
de staat van beleg. De stroom pelgrims naar Czestochl
van jaar tot jaar. Vooral jongeren zoeken deze gemeenr
ke belevenis die zich buiten het bereik van de staé
Aan het graf van de door veiligheidsbeambten vermoc.
ter Jerzy Popieluszko wordt regelmatig door tienduijAAC
beden voor de verwerkelijking van de idealen van S£n he
it aai
t mil
Apathie inte
>en e
Na alles wat gebeurd is kunnen ook partij en regering, q
doen alsof er niets gebeurd is. Zij wijzen erop dat het c
seringsproces ook na de afkondiging van de staat va1
voortgegaan. Inderdaad is er in Polen, ondanks nieu^^P-
kende wetgeving, nog steeds ruimte voor meningsuitÉroeF
wegingsvrijheid op een schaal die in de overige sotfrs vo
staten ondenkbaar is. Het wantrouwen jegens de paJan h
staat is echter zo diep geworteld dat nauwelijks iema^serv
werkelijk onafhankelijke krachten bereid is een fundi
staatsapparaat te aanvaarden.
De mensen willen niets meer riskeren, trekken zich i»oet c
véleven terug, dromen van reizen naar het Westen enBitie
de werkvloer hun nek niet meer uitsteken. In het licppsko
nijpende economische situatie is de „morele crisis" no#ente|
de grootste bedreigingen voor het huidige Polen. Leo* de
heeft tot een fase van bezinning opgeroepen om daar#m'ni
om miljoenen rond de vlag van Solidariteit en een pr
te verzamelen. Of voor deze „derde fase" nog voldoefg va
vaardige aanhangers te vinden zijn, lijkt op zijn zachF™ee
twijfelachtig. miljc
kosti
-sU|#
4it
Dm d
Russisch vliegtuig onderschept
Dit Russische vliegtuig (met ster), in NAVO-kringen als Beer Charlie aangeduid, werd gisteren tij
dens een vlucht boven de Noordzee onderschept door een Brits squadron, waarvan een toestel
zichtbaar is.
SMIDJE VERHOLEN EN DE KNAP-MUTATOR
1069) - De echte smid je Verholen liep zich intus
sen hoe langer hoe meer te vervelen. De prach
tige bossen van Hoogwouderwier had hij al in
alle richtingen doorkruist en ook was hij al gere
geld op speurtocht geweest in de rustieke laan
tjes van het schilderachtige dorpje Oosterwald.
Maar nu wou hij wel eens wat anders en daar
om was hij blij, dat zijn oog plotseling op een
keurige oudere heer viel, die een krant las en
juist een rustiek tuinhekje binnenliep. „Pardon,
meneer," sprak de smid hem aan. „Ik dacht,
dat ik U kende. Bent U niet de beroemde pro
fessor Tweesteen?" „Ja eh..., ja, dat is heel
goed mogelijk," antwoordden de aangesproke
ne een tikje verstrooid. „Vreemd wat ik hier
lees. Alles stil. Ja, ik heb daar zelf jaren over
nagedacht. Naar de oplossing gezocht. Kathode
negatief..., anode positief..., dat moet resulteren
in een kracht die gelijk is aan nul. Geen arbeids
vermogen dus. Eh.., pardon.., wie zei U ook
weer dat U was?" „Mijn naam is smidje Ver
holen," zei de smid. „En in een van mijn vorige
avonturen heb ik al eens kennis met U ge
maakt." „Ja en..., ja, dat is heel goed moge
lijk," antwoordde professor Tweesteen. „U
komt mij ook enigszins bekend voor. Dag me
neer Van der Molen. Als U eens tijd heeft, komt
U dan gerust eens langs. Ik woon Berkenlaan
één. Heel makkelijk te onthouden. Dag meneer
Van der Molen." Wellevend nam de professor
zijn hoedje af om zijn schreden verstrooid naar
zijn huisje te richten. „Ik heet SMIDJE VER
HOLEN, professor," glimlachte de smid. „En ik
kom graag eens op bezoek." „Dat is heel
aardig van U," zei de professor. „Tot ziens dan
maar, hè? Dag meneer Smit...." -- „Nog altijd
even verstrooid," mompelde de smid. „En nou
krijg ik toch echt zin in een kopje koffie...." En
dat hoefde hij ditmaal niet alleen te drinken,
want toen hij de hall van zijn hotel binnentrad,
kwam kolonel Plimmp hem opgewonden tege
moet....
bmm
m enlan
(Van onze correspondent Bob
van Huet)
PARIJS De dubbele
explosie, die vorige maand
de Rainbow Warrior naar
de bodem van de haven in
Auckland deed zinken
heeft niet alleen de rege
rende socialistische partij
in Frankrijk pijn in de
oren bezorgd. Ook de
rechtse oppositie lijkt be
hoorlijk door de uitwer
king van de klappen uit
haar evenwicht gebracht.
Die conclusie mag worden
getrokken uit de onge
woon bescheiden opstel
ling van de grote opposi
tiepartijen RPR (neo-gaul-
listen) en UDF (liberalen)
in de voor Frankrijk zo
belastende Greenpeace-
-affaire.
„De oppositie doet een lang
middagdutje", schreef onlangs
een Franse krant hierover. De
rechtse partijen, die anders
geen kans onbenut laten de re-
gering-Fabius hard aan te pak
ken, tonen zich juist nu bijzon
der terughoudend. Behalve de
traditionele filippica van de
oude senator Charles Pasqua
(hij eiste een moment het
hoofd van premier Fabius)
kwam er van de kant van de
RPR bij voorbeeld weinig
vuurwerk. In plaats van de
Greenpeace-zaak aan te grij
pen om eens flink te zagen aan
de stoel van Laurent Fabius,
filosofeerde Jacques Chirac
onlangs op een partijbijeen
komst liever over de mogelijk
heid dat Parijs in 1992 de
Olympische Spelen toegewe
zen zou krijgen. Aan de zaak
waar alle kranten in Frankrijk
op dit moment bol van staan
wijdde hij geen woord.
„Mijn land'"
In UDF-kringen hebben al
leen de jonge Alain Madelin
en Jean Lecanuet zich enigs
zins geroerd. Oud-president
Giscard d'Estaing zei dinsdag
ten overstaan van de Jonge
Giscardisten dat hij zich be
wust niet in de discussie
mengt. „Goed of fout, Frank
rijk is mijn land", was alles
wat hij over het gebeuren in
Nieuw-Zeeland kwijt wilde.
De zelfstandig opererende li
berale leider Raymond Barre
wenste evenmin „politieke
munt te slaan uit deze zaak."
Alleen de Franse communis
ten, die sinds een jaar tot de
oppositie worden gerekend,
vallen de regering fel aan.
Hun voormannen hebben pre-
Amerikaanse officier gevraagd
vloot van Greenpeace te leiden
MELBOURNE De gepensioneerde Amerikaanse schout-
-bij-nacht Gene La Roque zal mogelijk leiding gaan geven
aan de pacifistische vloot van Greenpeace in de Stille
Oceaan. La Roque verklaarde gisteren in Melbourne dat
hem gevraagd was het commando op zich te nemen en dat
hij het aanbod overweegt. De vloot van de milieu-organisa
tie zal in september in de buurt van het atol Mururoa
(Frans Polynesië) aankomen om te protesteren tegen de
Franse kernproeven in het gebied. De Franse regering
heeft de strijdkrachten opdracht gegeven te verhinderen
dat de schepen Mururoa kunnen naderen.
Zweden en Australië hebben gisteren in Genève op de
toetsingsconferentie over het niet-verspreiden van kern
wapens aangedrongen op volledige stopzetting van de
kernproeven. De regering-Reagan heeft geweigerd te on
derhandelen over een volledig kernstopakkoord met het
argument dat naleving ervan niet te controleren is. De
Amerikanen zouden zich er in feite tegen keren omdat zij
bezig zijn met het uittesten van de MX-rgket.
mier Fabius herhaaldelijk be
schuldigd 'staatsterrorisme' te
bedrijven.
Duidelijk is dat de traditioneel
rechtse partijen in Frankrijk
met de Greenpeace-affaire be
hoorlijk in de maag zitten. Het
buitenkansje het socialistische
bewind nu eens flink aan te
pakken kan om diverse tacti
sche redenen niet worden be
nut. De nauwelijks betwijfelde
betrokkenheid bij de aanslag
in Auckland van de Franse
geheime dienst DGSE geeft de
RPR en de UDF slechts een
beperkte marge te manoeuvre
ren. De DGSE is net als de
DST, de Franse binnenlandse
egger
r de
veiligheidsdienst, ee^ppgj
neel rechts bolwet van
voor de belangrijlHeiin|
mentsverkiezingen L m£
ven maanden) kan
tie het zich nauwelijh
loven het met de
diensten verbonden'
apparaat tegen zich i?
nas te jagen. De wL
de DGSE liggen botfflM 1
het Franse verzet
Tweede Wereldo*
overlevenden daarv£
nog steeds een mvkfc?^
dat de agenten zich
-Zeeland hebben
ken", is een voor
groep typerende op4
Verder is de oppositJ
niet van plan zichP
karretje van Greenpj
ten spannen. Volle*
het voor een keer
standpunt van prt
terrand dat aan de
digheid van Frar^
kernmacht niet ma
getornd. RPR en UD
er niet aan de testb"
atol Mururoa te onW
In het verleden heb!
se ministers vaak te 8
had met wat dan
'door de KGB geij
milieubeweging Gr*
