Officiële
kerkleer
bevestigd
ficidócSotLta'
HïïïïTl
TAFEL
T
kerk
en
wereld
Bisschop
Lourdes
hekelt
uitgaans
leven
beroepingen
PAUS IN KENYA
Onlusten Durban gevolg van politiek onrecht
Godsdienstvrijheid in geding bij aanklacht tegen Goeree's
Zeker vijf processen
tegen organisaties
Mager alternatief
I
weer
1
ACHTERGROND
Qaidó&Qowumt
MAANDAG 19 AUGUSTUS 198SPAI
Naam gehuwde Argentijnse bissehop uitgelekt
In Rome is de naam uitgelekt van de gehuwde bisschop die
zal deelnemen aan de „wereldsynode" van gehuwde rooms-
-katholieke priesters en celibataire priesters die het celibaat
niet absoluut willen stellen, van 25 tot 31 augustus in het zui
delijk van Rome gelegen Ariccia. Het betreft de gesuspen
deerde bisschop van Avellaneda in Argentinië, de thans 65-ja-
rige Jeronimo José Podesta. Mgr. Podesta werd in september
1962 door paus Johannes XXIII benoemd tot bisschop van het
dichtstbevolkte diocees van Rio de Janeiro. Avellaneda. De
bisschop werd echter verliefd op zijn medewerkster Clelia
Luro en vervolgens door paus Paulus VI op 2 september 1967
„a divinis" gesuspendeerd, zodat hij zijn bisschopszetel moest
opgeven.
Restauratie Schweitzerhuis in verschiet
De voorgenomen restauratie van het huis. waarin de theoloog
Albert Schweitzer in het Afrikaanse Lambarene heeft ge
woond toen hij daar het door hem gestichte oerwoudzieken
huis leidde, is een grote stap dichterbij gekomen. De Albert
Schweitzer Vriendenkring uit Berlijn heeft voor dit doel
220.000 gulden bijeen gebracht, terwijl de Franse regering
eveneens 220.000 gulden ter beschikking heeft gesteld om in
Gabon te worden geïnvesteerd. Zoals gemeld heeft het huis
sterk te lijden gehad onder invloed van het vochtige, tropi
sche klimaat en aantasting van het houtwerk voor ongedierte.
Het is de bedoeling de woning van Schweitzer (1875-1965). die
in 1953 de Nobelprijs voor de vrede ontving, geheel terug te
brengen in de staat waarin de arts haar heeft bewoond.
Het kwaad
verontschuldigen wil
zeggen het
vermenigvuldigen
Guetave la Bon
Bisschop Henri Donze
van Tarbes en Lourdes
heeft felle kritiek geuit
op de te schaars geklede
pelgrims in Lourdes en
vooral op de nachtclubs
en het rumoerige uit
gaansleven in dit bede
vaartsoord.
Ook burgemeester Francois
Labadie van Lourdes vindt,
dat die ontheiliging erg grote
vormen is gaan aannemen in
de stad waar in 1858 de Heili
ge Maagd voor het eerst ver
schenen is aan Bernadette
Soubirous. Sinds 1858 zijn in
elk geval ten minste zeven
mensen op nog onverklaar
bare wijze genezen van ern
stige ziekten.
Voor de plaatselijke hotel- en
restauranthouders alsmede
de „bedevaartindustrie" heb
ben de bedevaarten jaren
lang een bron van vaste in
komsten betekend. Maar de
laatste jaren
geven de pelgrims minder
uit. De horeca heeft gezocht
naar attracties, die sommige
pelgrims zouden kunnen be
wegen hun beurzen wat gul
ler te openen. Eén van de re
sultaten is de ontwikkeling
van het locale nachtleven.
Priesters en nonnen klagen
er nu over, soms 's nachts
geen oog te kunnen dicht
doen van de herrie van
nachtclubs en „levende mu
ziek". Maar ook overdag
overstemt het uitgaansleven
soms de gebedsdiensten.
Bissschop Donze heeft zich
ook gekeerd tegen de kleding
van een aantal pelgrims. Hij
eist tenminste enige bedek
king van benen en schou
ders. „Op het ogenblik ko
men sommige bedevaartgan
gers naar de grot met niet
veel meer dan een slip", zei
hij.
Nederlandse Hervormde
Kerk
Bedankt voor Zetten en An-
delst, G. Kamphuis te Stol
wijk.
Gereformeerde Kerken
Beroepen te Schildwolde
parttime, W. R. Barkema te
Veenwoudsterwal.
Ook bij zijn bezoek aan
het land met het hoogste
geboortecijfer ter wereld,
Kenya, heeft paus Jo
hannes Paulus II conse
quent de officiële ker
kleer verkondigd wat
betreft het verbod op het
gebruik van kunstmatige
middelen ter regeling
van het kindertal en de
absolute afwijzing van
abortus. In Togo was hij
al begonnen aan de ver
dediging van het pries
tercelibaat en het mono
game huwelijk.
Gaandeweg is ook bij deze
reis door Afrika duidelijk ge
worden, dat Johannes Paulus
II zich door niets en niemand
laat afbrengen van wat hij
ziet als zijn door God gege
ven opdracht. Door de cul
tuur geijkte gebruiken, zoals
die in Afrika ingang hebben
gevonden, vinden in zijn
ogen geen genade als ze in
strijd zijn met de kerkleer.
Toch is het ook de paus niet
onbekend, dat in heel wat
Afrikaanse landen de gehuw
de priester een gewone ver
schijning is geworden, terwijl
veel bisschoppen deze om
standigheid maar liever met
de mantel der liefde bedek
ken. Ook staan de bisschop
pen niet te dringen om ka
tholieke mannen, die met
meer dan één vrouw zijn ge
trouwd. ernstig te vermanen
en van de eucharistieviering
af te houden. Tevens weet de
paus. dat het in de Afrikaan
se cultuur heel gewoon is pas
tot huwelijkssluiting over te
gaan, als samenleving van
man en vrouw het gewenste
gevolg in de vorm van een
kind heeft gehad.
Zo is van de vader van zuster
Anuarite, zalig verklaard bij
het bezoek van Johannes
Paulus II aan Zaïrë, bekend
dat hij zijn vrouw heeft ver
stoten omdat uit deze huwe
lijksverbintenis naast Anua
rite nog drie meisjes maar
geen zoon werden geboren.
Het tweede huwelijk van de
vader bleef echter kinder
loos. waarna hij terugkeerde
naar de moeder van zijn vier
dochters. Niettemin nam nie
mand er aanstoot aan, dat hij
Vermenigvuldigt u
In Kenya preekte de paus
wederom over het Oudtesta
mentische bijbelwoord :„Zijt
vruchtbaar en vermenigvul
digt u", daarbij aanstippend
dat voorbehoedmiddelen en
abortus tegen het leven ge
richte handelingen zijn en
derhalve verboden. De na
tuurlijke vruchtbare en on
vruchtbare dagen van de
vrouw zijn, zo beklemtoonde
de paus, door God gegeven
om tot verantwoord ouder
schap te komen. Daarom
moeten echtparen zich van
„onwaardige middelen" ont
houden.
Dat waren harde woorden in
een land, waar de overheid,
bevreesd voor de gevolgen
van een explosief groeiende
bevolking, het gebruik van
voorbehoedmiddelen sterk
propageert. Het komt op dit
Pelgrims in Nairobi tijdens de misviering in het Uhuru-park. De
linker man draagt als bescherming tegen de zon een plaatse
lijke krant die opent met de afwijzing van het polygame huwe
lijk door de paus
Naar de paus in Kenya be
toogde is net christelijke mo
nogame huwelijk „de eerste
opleidingsschool voor sociale
deugden die elke samenle
ving nodig heeft".
Als voorbeeld nam hij de hei
lige familie van Nazareth: de
reine en liefdevolle tederheid
van Maria, de trouw en eer
lijkheid van Jozef, alsmede
de deemoed en gehoorzaam
heid van Jezus.
Eucharistisch Congres
Aan het Eucharistisch Con
gres hebben in totaal tussen
de 6.000 en 8.000 mensen uit
rond 50 landen deelgenomen,
terwijl de misvieringen onge
telde duizenden gelovigen,
ook uit andere Afrikaanse
landen, hebben getrokken.
Overigens klinken er geheel
verschillende geluiden op
over het al of niet geslaagd
zijn van dit congres. Een pre
laat uit Europa verklaarde
dat het vijf tot tien jaar te
vroeg is gehouden. Dat sloot
aan bij het oordeel van de
voorzitter van de Kenyaanse
bisschoppenconferentiebis
schop Raphael Ndingi, die
vooral kritiek had op de keus
van de inleiders. De voor
drachten en studiebijeen
komsten waren hem veel te
theologisch van aard voorge
komen, waarbij de werkelij
ke problemen waarvoor de
gelovigen staan onderbelicht
zijp gebleven.
Daar staat dan kardinaal
Maurice Otunga, aartsbis
schop van Nairobi, tegen
over. Die vond het congres
een „spiritueel succes" dat
een boodschap inhoudt voor
Tijdens zijn
aanwezigheid
op het
Eucharitisch
Congres,
kreeg de paus
veel
geschenken
aangeboden
de wereld
Volgens waarnemers echter,
bleven de enorme problemen
waarmee bisschoppen, mis
sionarissen en priesters in
Afrika worstelen, buiten de
gezichtskring.
Marokko
Vandaag beëindigt de paus
zijn 12-daags bezoek aan
Afrika met een vijf uur du
rend bezoek aan Marokko.
Hij kwam daar op uitnodi
ging van koning Hassan.
Zelfs voor Marokkaanse be
grippen is er een enorme po
litiemacht opgetrommeld om
voor de veiligheid te zorgen
tijdens het bezoek van de
paus. Auto's op de route van
de paus worden aangehouden
en grondig doorzocht.
Het is de eerste keer dat een
paus een officieel bezoek
brengt aan een Arabisch land
en tevens moslims zal toe
spreken.
Koning Hassan is behalve re
gent ook religeus leider van
Marrokko. In Marokko wo
nen maar 65.000 katholieken.
De meesten van hen zijn van
Franse of Spaanse afkomst.
Volgens de aartsbisschop van
Rabat, monseigneur Hubert
Michon, heeft de paus de uit
nodiging van koning Hassan
aangenomen om te laten zien
dat hij graag een dialoog wil
met alle mensen in de wereld
en zijn waardering uit wil
drukken voor de islam. Mos
lims aanbidden de enige, ge
nadige en almachtige God, de
schepper van hemel en aar
de, aldus de aartsbisschop.
De paus zal met koning Has
san voornamelijk over de
vrede in het Midden-Oosten
praten.
ZUIDAFRIKAANSE RAAD VAN KERKEN:
De onlusten vorige week
tussen zwarten en In
diërs in de Zuidafrikaan-
se stad Durban zijn in de
eerste plaats het gevolg
van het politieke systeem
van Apartheid, dat zwar
ten alle politieke rechten
ontzegt.
Dit stelt de Zuidafrikaanse
Raad van Kerken (SACC) in
een rapport van acht pagina's
over de gewelddadigheden in
Durban waarbij doden zijn
gevallen. Het rapport is opge
steld door staflid ds. Sol Ja
cob van de Raad en toegezon
den aan staffunctionaris Ba-
vinck van de afdeling we-
relddiaconaat van de Gere
formeerde Kerken in Neder
land. Het rapport wijst de ge
dachte van de hand dat het
geweld van de zwarten tegen
de Indiërs alleen het resul
taat zou zijn van bruut bandi
tisme en blinde woede. Wel
heeft het de zwarten gefrus
treerd dat de Indiërs zich
sinds kort laten vertegen
woordigen in het zogenaam
de driekamerparlement, ter
wijl de zwarten, de etnische
meerderheid in Zuid-Afrika,
geen enkele politieke invloed
is toegemeten.
Ook woede over de moord op
advocate Victoria Mxenge,
die veel bestrijders van de
apartheid juridische bijstand
verleende, heeft een rol ge
speeld bij de rellen, aldus het
rapport van de SACC.
JOODSE ORGANISATIES EISEN STRAFVERVOLGING
Enkele jaren geleden werden twee auteurs, pries
ters, van het Rooms-Katholieke blad „De Bazuin"
door de Hoge Raad vrijgesproken: Zij zouden niet
met opzet publicaties tot haat tegen Joden hebben
aangezet Bij een lagere rechter waren de twee
eerder wèl veroordeeld wegens discriminatie. We
zenlijk ging het in die kwestie over de vrijheid
van godsdienst. Die is opnieuw is in geding bij
drie strafklachten in Amsterdam, Zwolle en As
sen tegen het evangelisten-echtpaar Lucas en Jen
ny Goeree. Eind september buigt de rechter in
Zwolle zich over een aantal getuigenverklaringen
van deskundigen en een woordvoerder van net
echtpaar Goeree.
Lucas en Jenny Goeree bie
den echter ook een uitweg:
God ziet óók om naar de hei
denen. „Deze mensen schij
nen een soort hotlijn te heb
ben met de Schepper en we
ten precies wat er aan de
hand is in deze wereld", al
dus Stein.
Directeur R. Naftaniël van
het CIDI verwacht een ver
oordeling op grond van
„voorwaardelijke opzet". „De
nieuwigheid van dit soort za
ken maakt duidelijk, dat er
een veroordeling moet ko
men. Er is hier sprake van
een organisatie die herhaal
delijk op de vingers is getikt.
Men wéét dat de uitspraken
heftige emoties los maken en
kunnen aanzetten tot haat te
gen joden. Toch gaat het
echtpaar gewoon door. Ik
sluit daarom niet uit dat on
danks het begrip „vrijheid
van godsdienst" het echtpaar
om genoemde redenen wordt
veroordeeld", licht Stein toe.
Wat zijn de grenzen aan vrij
heid van godsdienst? Mag „de
boodschap" onvoorwaardelijk
worden gebracht, ook al wil
het evangelisaten-echtpaar
het Joodse volk niet beledi
gen? Volgens Richard Stein,
voorzitter van de Stichting
Bestrijding Anti-semitisme in
Rotterdam bestaat er ook
„voorwaardelijke opzet":
doorgaan met de versprei
ding van de discriminerende
lectuur ondanks herhaaldelij
ke waarschuwingen. Hoewel
nog geen enkele rechter een
oordeel heeft geveld acht hij
de kans tot strafvervolging
niet uitgesloten.
Belediging en aanzetting tot
haat wegens rassengodsdienst
of levensovertuiging mag
volgens het Wetboek van
Strafrecht niet in Nederland.
In 1966 zette ons land een
handtekening onder het ver
drag van New York ter uit
banning van élke vorm van
discriminatie. Sindsdien zijn
er nauwelijks personen of or
ganisaties veroordeeld we
gens discriminatie, evangelis
ten-echtpaar Lucas en Jenny
Goeree uit Zwolle moet zo
goed als zeker verschijnen in
de verdachtebankjes van de
rechtbank in Assen, Zwolle
en Amsterdam. Hun folders
zouden mensen aanzetten tot
joden-haat zo meent de Stich
ting Bestrijding Anti-semitis-
me (STIBA) in Rotterdam en
het Centrum voor Informatie
en Documentatie Israël
(CIDI) in Den Haag. Op
nieuw is de rechter de taak
toebedeeld om „geestelijke
zaken" op „wereldse" wijze
te beoordelen. In hoeverre is
een uiting van geloof aan
stootgevend en discrimine
rend omdat het juist om reli
gieuze overtuiging gaat? Een
geloof is vaak absoluut. Altijd
hebben kerkelijke groeperin
gen elkaar bestreden. Mag en
kan een rechter het vaste ge
loof van het evangelisten-
echtpaar verwerpen en ver
volgen?
Voorzitter Richard Stein van
de STIBA vindt van wel.
ECHTPAAR GOEREE.
Het evangelisten-echtpaar Lucas en Jenny Goeree
uit Zwolle spant in ieder geval vijf processen aan te
gen organisaties, die het echtpaar discriminatie van
joden verwijten. De Goeree's voelen zich bedreigd in
hun evangelisatiewerk en betichten de organisaties
van het gebruik van opruiende taal die de publieke
opinie beïnvloedt.
De afgelopen weken zijn strafklachten voorbereid door advo
caten uit Emmen en Zwolle tegen de Anne Frank-stichting in
Amsterdam, de Stichting Bestrijding Anti-semitisme (STIBA)
in Rotterdam, het Centrum voor Informatie en Documentatie
Israël (CIDI) in Den Haag, de gemeente Utrecht en de eige
naren van zalen die het echtpaar de toegang weigerden voor
het houden van evangelisatiebijeenkomsten. Onderzocht
wordt nog of tegen andere organisaties een strafklacht wordt
ingediend. „Ons werk wordt belemmerd en het publiek is
door alle negatieve publicaties tegen ons opgehitst", licht Jen
ny Goeree toe. „Daarom kiezen we nu het wapen van de aan
val".
Hij schreef: „Een godsdiensti
ge minderheid die fungeert
als bliksemafleider voor lief
de en haat in andermans the
ologie, loopt het gevaar van
de fatale aanslag. Zij zit op
een vulkaan en tijdbom als
het ware. De mythe (onwaar
geacht verhaal) zien wij als
anti-semitisch ook als ze ge
hanteerd wordt op personen
die zeggen niets uitstaande te
hebben met anti-semitisme".
Eenvoudiger gezegd: Volgens
Stein is er geen vrijheid van
godsdienst die iemand in
staat stelt een ander te bele
digen over zijn eigen gods
dienst. „Het gaat mij niet om
het echtpaar Goeree aan de
schandpaal te nagelen maar
juist om de ideeën over joden
die zij hardnekkig in stand
houden", reageert Stein.
„Ik ben daarom zeer ver
baasd dat men tegen ons een
strafklacht indient. Dat is de
ene onzinnigheid bij de ander
opstapelen. Het is een actie
van mensen die ten enenma
le iedere realiteitszin missen.
Het raakt gevoelige snaren
bij de joodse gemeenschap in
ons land die flink blijven na
trillen", aldus Stein.
Kern ervan is dat de joden de
volkerenmoord in de Tweede
Wereldoorlog over zichzelf
hebben uitgeroepen, omdat
zij meer dan 2000 jaar gele
den Jezus hebben vermoord.
Het is best begrijpelijk dat de regeringspartijen
VVD niet staan te juichen bij het ontwerp-verkief
gramma dat de«PvdA zaterdag heeft gepresenteerd
werp-programma van de PvdA druist namelijk op e
onderdelen regelrecht in tegen het door CDA en Vt
streefde beleid. Nu dient daarbij aangetekend te wof
de socialisten op sociaal-economisch en financiei
geen enkel „keihard strijdpunt" naar voren hebben
Alles is onderhandelbaar.
De PvdA heeft het kabinet-Lubbers de afgelopen jf"~
name op sociaal-economisch en financieel gebied fel
seerd. Uit het nu op tafel liggende ontwerp-progn
echter geenszins, dat de socialisten van plan zijn di i
terug te draaien. Slechts op enkele punten, zoals he ym
ken van de uitkeringen naar 75 procent van het 1^®
diende loon en het herstel van de koppeling tussen
uitkeringen, wil de PvdA enkele politiek-chirurgiscj
pen verrichten. Het alternatief van het huidige ka|^
leid is dus wel heel erg mager.
Het is dan ook geen wonder, dat de woordvoer!
beide coalitiepartners vasthouden aan eerdere uitspij,
zij in de volgende kabinetsperiode het liefst opnieuj f i
een kabinet willen vormen teneinde de lijn van het
Lubbers door te trekken. Zouden CDA en VVD in i g
opnieuw een meerderheid behalen dan kan de Pv
regeringsambities ook wel vergeten.
VOORLOPIG echter gokken de socialisten erop,1
door de opiniepeilingen van dit jaar, dat zij volgenc
de kabinetsformatie de eerste viool kunnen spele:
CDA en VVD het samen niet redden. Uitgaande varilï -
onderstelling belooft de weg naar een nieuw katf' J
nieuw lang en moeizaam te worden. De schoen wijkos
ongetwijfeld waar het de defensieparagraaf in het P\ in
gram betreft. Hoewel het geen strijdpunt wordt jjs
blijkt het afwijzen van de kruisraketten een onwrikop
derdeel van het PvdA-programma te zijn. De gehebrdi
sieparagraaf met de daarin vervatte bezuinigingen sten
wens haaks op het beleid van de huidige regeringjind
Waar op sociaal-economisch gebied nog wel enkele aai
komsten met de opvattingen en doelstellingen van inde
VVD te vinden zijn ontbreken die op het terrein vairtir
sie geheel. tgei
zo
HET is tenslotte ook de vraag of het wel zo gelukHw*j
de PvdA in de komende vier opnieuw door Den Uyl
den geleid. Weliswaar is hij een door en door ervan Je 1
cus van grote kwaliteit, maar tegelijkertijd roept zijn^ra
door alles wat er in het verleden is gebeurd veel \hee
den op bij CDA en VVD, hetgeen de toenadering tu?e^
partijen en de PvdA niet bevordert. Het is uiteraai*1**"
pelijk dat Den Uyl nog één keer een gooi naar het we£
schap wil doen. Niettemin zou het voor het image en
PvdA naar andere partijen toe wellicht beter fcijr w
nieuwe elan van de socialisten ook door een nieuwe*®***
zou worden uitgedragen. 1C"
Aardappel-
spekscholel met sla
gele vla met
rozijnen
De benodigdheden voor
twee personen zijn: Vt tot 1
kg aardappelen, 100 g ont
bijtspek in dunne plakjes,
2 eieren, Vt dl melk, 100 g
geraspte kaas, zoüt, peper,
paprikapoeder;
kropje sla, halve rode pa
prika, 2 lepels yoghurt, 1
lepel azijn, zout, peper, sui
ker, mosterd, 1 lepel olie,
bieslook, peterselie, bora
ge, pimpernel, basilicum;
Va liter melk, 25 g custard,
30 g suiker, 1 lepel rozij
nen.
Was de aardappelen, kook ze
gaar, laat ze afkoelen en pel
ze. Verdeel het spek in stuk
jes van vijf centimeter en
bak die op een matig vuur in
een vettige koekepan iets uit.
Leg het spek in een oven
schotel met daarop de in
dunne plakjes rfljal
aardappelen. Klop <ftaaj
los met de melk,
kaas en niet al te f
(kaas is altijd nogacede
en peper. Schenk mai
mengsel over de heiden s
peloppervlakte. *>t u
Zet de schaal circa dat
minuten in een overfler
of 200 staat om het én
stollen en de bef1 e
lichtbruin te laten *eVN
Stooi er als garnerid%en,
kapoeder over. Pluk*_sc-
sla uit elkaar en ve
blaadjes in stukjes.
groente en laat haai <jo(
ken. Haal alle pitjes |van
erg peperig) uit deerwi
en snijd de vrucht k^ Sci
Meng een slasausje
hurt, azijn, zout, pec
ker, mosterd en olie u
geknipte tuinkruideW
of meer soorten) me
en paprika. «o r
Zet de helft van de i
Meng custard, suiker
nig koude melk. Scl
dit papje wat hete /n t
doe het in de pan. heel
vla onder voortdure °plo
ren even koken enPP01
vervolgens van het pÜ v
rest koude melk bij. aan
vla onder af en
afkoelen. Kook de
rozijnen tien minuteif° a
nig water, laat ze ujtenp
en koud worden. Averk
vla met de rozijnen.ja g,
Weinig zon
DE BILT (KNMI) We be
vinden ons de komende dagen
in een zuidwestelijke stroming
waarmee vochtige lucht wordt
aangevoerd. Er is daarom vrij
veel bewolking, dus weinig
zon, te verwachten. In de zuid
westelijke stroming trekken
storingen mee die van tijd tot
tijd voor buien zorgen.
Zo'n zone met buien bereikt
morgen-avond ons land. Door
de bewolking varieert de tem
peratuur in de loop van de dag
maar weinig. De komende
nacht wordt een minimum
temperatuur verwacht van
omstreeks 15 graden en mor
genmiddag wordt het een
graad of 20. De wind zal me
rendeels matig zijn, kracht 4,
en waaien uit het zuidwesten.
Aan de kust neemt de wind te
gen of in de avond toe tot
krachtig, 6.
Zoals al gezegd: de zuidweste
lijke luchtstroming blijft de
komende dagen het weer bij
ons bepalen. Er is dan ook
weinig verandering te ver
wachten: de rest van de week
wisselvallig weer en middag-
temperaturen tussen 20 en 22
graden.
Den Heidei
Twente
Vlissingen
20 j Gai
19 ■Serinl
\l «W(1
21 »n) en
20 aljon).
Srgriel
Zd Limburg iw bew 20 JjJ
Aberdeen reeen 13 ls een
31 |of^
19 aat f
o! rlld va
2 n Vo
2\ Brd of
25 -
25 I
22
22 1
la9 IEL
Aberdeen
Athen<
Barceli
se.
Mallorca
Malta
Munchen
