mens Nederlanders weten maar weinig van Indische landgenoten dagjes TW :>rgt EcidócSotviant j^uba krijgt extra lip van Nederland Radio-actief afval gestolen ESieuwe por iaos dmNet kan dit weekeinde al voetbal-brengen DEDIENSTBU •VRIJDINGSRAAD Dagboek van een ^GtjJNENLAND WOENSDAG 14 AUGUSTUS 1985 PAGINA 3 mende twee jaar extra financiële steun van •land om de begroting van het eiland weer inwicht te brengen. Dat heeft minister De in Oranjestad bevestigd. Het gaat om 100 gulden, die Aruba krijgt in de vorm van ling met een looptijd van 30 jaar en een an 2,5 procent. De Koning had lof voor aaiiianc'£le beleid van Aruba. Het eilandbe- ■kbaainloet c'e problemen het hoofd bieden, die k ptstaan door de sluiting van de Lago-raffi- k „Maar Aruba is op de goede weg", aldus jing. Het Internationale Monetaire Fonds bezuinigingen en een daling van rantulvaartspeil met 30 procent op Aruba overi- laath Nieuw sociaal stelsel raakt ambtenaar niet DEN HAAG Het overheidspersoneel blijft volgend jaar buiten de herziening van de socia le zekerheid. Dat blijkt uit een voorstel van mi nister Rietkerk (Binnenlandse Zaken) tot ver lenging van de zogenoemde Inhoudingswet. Die wet laat de ambtenaren in de pas lopen met de ontwikkeling van de sociale werknemerspre mies in het bedrijfsleven. Aanvankelijk zou de stelselherziening (o.m. de invoering van één werkloosheidsregeling) per 1 januari 1986 in moeten gaan, maar dat is onhaalbaar gebleken. Nu wordt aan 1 maart gedacht. Rietkerk wil af wachten hoe de stelselherziening uitpakt en heeft laten weten dat er in 1986 in elk geval niets zal veranderen in de (vaak gunstiger) overheidsregelingen bij ziekte en arbeidsonge schiktheid. SCHAGEN In Schagen is gisteren een loden container gestolen met een kleine hoeveelheid radioactief materi aal en besmet verpakkingsmateriaal. Het was afkomstig van een ziekenhuis, waar het was gebruikt voor bestraling van patiënten. Volgens de politie is de straling van het gestolen materiaal ta melijk ongevaarlijk. Wanneer de con tainer wordt geopend, vervluchtigt het gas, waardoor bij vermenging met lucht het toch al geringe gevaar vrijwel on middellijk geweken is. De container werd op een vrachtwagen vervoerd naar het Engergie Centrum Nederland (ECN) in Petten, waar deze opnieuw zou worden „gevuld". „In Nederland laat versluierde apartheid" AMSTERDAM Het dichtspijkeren van de huis deur van Amsterdams burgemeester Van Thijn, eerder deze week, is gebeurd „om de bevolking wakker te schudden hoe de versluierde apartheid in ons land is ingetreden". Dit heeft een van de ac tievoerders, André Schmidt (60) uit Amsterdam, gisteren gezegd tijdens de behandeling van, een kort geding. Schmidt trad daar op als woordvoer der van de Vereniging Wadada, die was gedag vaard in verband met een gekraakt sportlokaal. Schmidt zei zich te zullen aangeven bij de politie en in een brief aan b en w zijn verontschuldigin gen aan te bieden. „Maar", zo vroeg hij, „hebben wij het morele recht onze wetten, onze rechters, onze paleizen van justitie te misbruiken om men sen als het bestuur van Wababa zo te vernederen en de jeugd aan haar lot over te laten?". 1ST FNV: t ook maat rdere Hen H. irop rapp ef 're Hl hi [fs^ERDAM De meet® werkloosheidswet, het ontwerp voor |i bij de verschillende doen'ra<^en ügt, zit zo lig en buitensporig !gmu$ ikkeld in elkaar dat 'ing ervan tot nog verwarring zou lei- in de recente invoe- va"ran de belastingwet tweeverdieners. de lijkej mr. D. van der Vos, dëvan de rechtskundige op vran de FNV, gisteren in onfldam op een persconfe- DuVver jaarverslag van tijd r- tien is er nog iets aan te ;ren. De adviescolleges in Vweede Kamer kunnen èt gage invloed uitoefenen, diept moet allemaal zo snel warttans groot is dat er een I dc*nig ingewikkelde en en i wet ontstaat", aldus terklr Vos. Hij stelde vast z°als deze, die in de tot stand ko- laur°ms gedurende lange jk 'esteld moeten worden ■f fouten eruit te halen. ^eeft de mensen een <evoel van onbehagen 01 in zo'n situatie beslis- >r ^worden genomen die s^nx. op gebaseerd zijn", al- ie OTNV-jurist. ien i gan'ntskundige dienst van fijn# krijgt volgens het pjlag over 1984 steeds er maken met wantrou- r zé opzichte van de over- regelgever. „De vraag inutiworden of Neder- t een rechtsstaat wordt f. Helaas moeten we on ren dat de overheid ^^nelijk van haar ver standelijkheid in deze niet 'Pte de bewust is", zo Van der Vos in zijn in- bpgCDp het jaarverslag, stui ONDERZOEK NAAR POSITIE IMMIGRANTEN UIT INDONESIË DEN HAAG De geur van versgeroosterde saté en de melancholieke klanken van klontjong- muziek trekken elk jaar vele duizenden Nederlan ders naar de Pasar Ma- lams, die her en der in het land worden gehouden. Indische restaurants doen nog steeds goede zaken en er is vrijwel geen Neder lander meer, die nooit een vorkje nassi heeft ge proefd. Maar wat weten al die puur-Hollandse Ne derlanders over hun land genoten, die' al deze Indi sche gebruiken en gerech ten in onze samenleving hebben geïntroduceerd? Wat is er eigenlijk bekend over de (Indische) Neder landers, die na de Tweede Wereldoorlog vanuit Ne- derlands-Indië naar Euro pa zijn geëmigreerd? „Heel weinig", is de conclusie van de socioloog dr. J.E. Elle- mers, hoogleraar aan de uni versiteit van Groningen, en R.E.F. Vaillant, student socio logie aan dezelfde universiteit. Het tweetal heeft een onder zoek ingesteld naar het wel cn wee van wat zij „de Indische Nederlanders en de gerepa- trieerden" noemen. Hun on derzoek werd mogelijk ge maakt door de Stichting Peli- ta, een stichtipg voor de leni ging van de materiële en im materiële nood van de slacht offers van de oorlog met Ja pan. Het boekje waarin de onder zoekers hun bevindingen heb ben vastgelegd werd gisteren gepresenteerd: twee dagen voor de herdenking van de 40e verjaardag van de capitu latie van Japan, waardoor ook in Nederlands-Indië een einde kwam aan de Tweede Wereld oorlog. Het is dezer dagen al vele ma len gezegd en geschreven, dat het einde van de oorlog op 15 augustus 1945 de Nederlanders in Nederlands-Indië niet bracht, wat zij zich daarvan hadden voorgesteld. Twee da gen later, op 17 augustus 1945, begon een nieuw conflict toen de Republiek Indonesia werd uitgeroepen. Na vier jaar strijd moest de macht worden over gedragen aan de gehate Soe- karno. En daarmee was de vrede nog niet gesloten. In 1954 bereikte de anti-Neder landse campagnes in Indonesië een hoogtepunt. En in 1962 moest Nederland ook het laat ste bolwerk, Nieuw-Guinea, aan Soekarno afstaan. Tussen 1945 en 1985 hebben naar schatting 280.000 Indische en Europese Nederlanders al dan niet noodgedwongen Indonesië verlaten. Antwoord schuldig De Groningse onderzoekers hebben getracht uit te zoeken, wat er van die mensen is te rechtgekomen. Of zij in de Ne derlandse samenleving zijn ge ïntegreerd, of zij (de Indische Nederlanders) een duidelijke etnische minderheid zijn ge bleven en welke problemen zich daarbij hebben voorge daan. Op tal van dergelijke vragen moeten de onderzoekers ech ter een goed gefundeerd ant woord schuldig blijven. In hun eindrapport schrijven zij dat zelfs de meest elementaire fei ten en gegevens over deze groep Nederlanders niet voor handen zijn. Zo kun je er bij voorbeeld eindeloos over dis cussiëren wie wél en wie niet tot de Indische Nederlanders en de gerepatrieerden behoren en wie tot de tweede of derde generatie gerekend kunnen worden. Desondanks geeft het verslag een aardige inkijk in de complexe wereld van de immigranten uit voormalig Nederlands-Indië. Het algemene kernmerk van de groep Indische Nederlan ders en de gerepatrieerden is volgens de onderzoekers de grote onderlinge verscheiden heid. Een aanwijzing daarvoor is het grote aantal belangenor ganisaties, die weinig of niets met elkaar te maken (willen) hebben. Een ander voorbeeld is de band met Indonesië. Sommigen beschouwen „In- dië" als een afgesloten hoofd stuk in hun leven. Anderen zijn nog elke dag met Indone sië bezig. Zo komen elk jaar De Pasar Ma- lam: voor veel Indonesische Nederlanders is deze groot ste van alle „grote mark ten" de be langrijkste so ciaal-culturele gebeurtenis van het jaar. mensen uit alle hoeken van het land naar de Pasar Malam in Den Haag. Voor hen is deze grootste van alle „grote mark ten" de belangrijkste sociaal- culturele gebeurtenis van het jaar. Ook in andere opzichten geldt de Haagse regio als een soort „Klein-Indië". Geen problemen Een conclusie die Ellemers en Vaillant wél hebben durven trekken is, dat van duidelijke structurele moeilijkheden bij de integratie van de immi granten uit Nederlands-Indië als geheel geen sprake is ge weest, een deel van de Moluk se gemeenschap uitgezonderd. Veel immigranten hebben, mede door de economische vooruitgang in de jaren vijftig Remigratie geen haalbare zaak HEERLEN Remigratie van Indische Nederlanders naar Indo nesië is beslist geen haalbare zaak. In Indonesië zal hun een niet te onderschatten discriminatie ten deel vallen. Indiërs die uit heimwee terugverlangen naar hun vaderland moeten zich reali seren dat het Indonesië van toen, niet meer bestaat. Dit meent G. Simon, voorzitter van de Vereniging vanuit Indo nesië Gerepatrieerde Nederlanders. Uit een globaal onderzoek van de vereniging is onlangs gebleken dat nog geen tweedui zend van de ongeveer vijfhonderdduizend in ons land verblij vende Indische Nederlanders terug wil. Het aantal positieve re migraties schat Simon op niet meer dan vijf procent. en zéstig, een alleszins redelij ke positie kunnen verwerven. Geen geringe prestatie, aange zien velen bij aankomst in Ne derland opnieuw carrière moesten maken. Problemen die zich in indivi duele gevallen voordoen, heb ben onder meer betrekking op de verwerking van oorlog strauma's, vereenzaming van vooral oudere Indische Neder landers en het grote verschil in normen en waarden tussen Nederlands-Indië en Neder land. Een opvallend verschijnsel van de laatste jaren is een her waardering van de Indische geschiedenis onder vooral jon geren van Nederlands-Indi sche komaf. Bij het zoeken naar hun „eigen identiteit" maken zij vooral gebruik van eigentijdse communicatiemid delen (boeken, film en tv). In tussen verliezen de toch al vergrijsde Indische belangen organisaties steeds meer ter rein. Saté en sambal En de Hollandse Nederlan ders, hebben zij hun landgeno ten uit den vreemde inmiddels aanvaard? Voor integratie is begrip en respect voor de an der immers een eerste vereis te. Ook op die vraag hebben de onderzoekers geen volledig antwoord kunnen geven. Re cente studies hebben uitgewe zen, dat de Europese Neder landers in de jaren vijftig een uitgesproken negatief beeld hadden van de immigranten van overzee vooral van de Indo-Europeanen. Hoewel In dische Nederlanders zich dui delijk onderscheiden van later naar Nederland gekomen etni sche minderheden, denken de onderzoekers dat oplevende racistische tendenzen niet aan hen voorbij zullen gaan. Sambal, saté en kroepoek heb ben inmiddels een vaste plaats gekregen in de Nederlandse keukenkastjes. Maar of de In dische Nederlanders de plaats in de maatschappij hebben ge kregen die hen toekomt, dat is nog maar de vraag. J. Ellemers en R. Vaillant: Indische Nederlanders en gerepatrieerden. Uitgeverij: Coutinho, Muiderberg. JRDAM FilmNet J1 principe komende al rechtstreekse van voetbal wed- I voor de 20.000 op het net bren- kan de ij ons elk moment graaien. Het enige in ^e nog op wachten is het sluiten van het con tract met de KNVB", zegt woordvoerster Monique van Schendelen van Film- Net. Vooruitlopend op het op han den zijnde contract met de KNVB is FilmNet druk doen de de rechtstreekse tv-uitzen- dingen van voetbalwedstrijden voor te bereiden. Volgens de woordvoerster ligt het voor de hand de uitvoering van het karwei uit te besteden aan speciaal daarvoor toegeruste, particuliere bedrijven. De or ganisatie heeft reeds offertes van diverse audio-visuele be drijven in Nederland binnen om de reportages compleet met cameramensen, regisseurs en alle apparatuur te leveren. „We zijn volledig in staat om onze abonnees een volwaardi ge reportage voor te schote len", zegt Van Schendelen. „We zullen snel specialisten in moeten huren om de zaken verantwoord aan te pakken. Maar we hebben al veel con tacten en we weten zeker dat het zal lukken. Zo lopen er in het Gooi honderden mensen rond, ook zeer bekende, die met plezier voor ons het com mentaar bij de beelden zouden willen verzorgen. Nee, ik zeg niet wie". Overigens is het niet ondenk baar dat FilmNet bij een mo gelijke overeenkomst met de KNVB tot 1 september wacht met uitzendingen. Vanaf die dag kunnen ook televisiekij kers in Amsterdam een abon nement nemen. \AG De Raad voor de Bevrijding van ie heeft besloten een ordedienst in te stel- gebeurde gisteren op een bijeenkomst in i lam. Volgens voorzitter Chin A Sen ma- I de ordedienst mensen deel uit „wier i is wanorde te voorkomen". Hij sprak be- legen dat de leden van de ordedienst wa- Igen. De Bevrijdingsraad zal voorts een i lijks bulletin gaan uitgeven dat eind deze l voor het eerst verschijnt. Daaraan zullen 3 sten meewerken die na de december- 1 i in 1982 uit Suriname zijn gevlucht. Weer diefstal met „hengel" HENGELO Een dief heeft kans ge zien zestig blouses uit een kledingzaak in Hengelo te stelen door ze via de brievenbus naar buiten te trekken. Dat precisiewerk moet zijn gedaan met een soort hengel. Eerder deze week werd op een gelijksoortige manier in Rotter dam ook al tapijt gestolen. Volgens de politie is bij deze tweede „hengeldiefs- tal" eerst het kledingrek met blouses in de richting van de deur getrokken. Daarna konden de kledingstukken eraf worden gewipt en naar buiten gewerkt. Onderzoek wees uit dat er niemand in de winkel is geweest. Half miljoen bij Fenomena De heer of mevrouw Van Dam uit Voorhout was gisteren de 500.000e bezoeker van de tentoonstelling van natuurverschijnse len Fenomena in het Park in Rotterdam. Burgemeester Peper was er om het echtpaar welkom te heten en hun enkele geschen ken te overhandigen. Geen krant ontvangen? Bel tussen 18.00 en 19.00 uur, zaterdags tussen 14.00 en 15.00, telefoonnummer 071-122248 en uw krant wordt nog dezelfde avond nabezorgd. VVDM wint "miljoenen- proces" tegen ministerie UTRECHT Het Ambtena rengerecht in Den Haag heeft de soldatenvakbond VVDM in het gelijk gesteld in een geding dat de bond had aangespannen tegen de minister van defensie over de Inhouding Huisvesting en Voeding (IHV). Volgens het ambtenarengerecht hebben alle dienstplichtigen met een eigen wooneenheid recht op teruggave van 35 procent van de IHV. Tot nu toe konden alleen dienstplichtigen die een zelf standige wooneenheid hadden van twee afzonderlijke ruim tes, aanspraak maken op te ruggave van 35 procent IHV. Deze regeling stamt nog uit 1962. Het ambtenarengerecht heeft nu bepaald dat de om vang van een wooneenheid geen rol mag spelen bij terug gave van op de wedde inge houden geld. „De regel waarop de minister zich baseert is on deugdelijk en steunt niet op de wet De minister is in hoger beroep gegaan. Volgens de VVDM kan iedere dienstplichtige met een eigen woonvorm op grond van de rechterlijke uitspraak 35 pro cent van de IHV terugvorde ren. De bond schat dat tussen de 500 en 1.000 dienstplichti gen voor terugvordering in aanmerking komen. Per per soon gaat het om zo'n 6000 gul den. De bond zegt dan ook een „miljoenenproces" van Defen sie te hebben gewonnen. In het voetspoor van hon derdduizenden landgenoten trekken onze verslaggevers er deze weken op uit. Van Noord naar Zuid en van Oost naar West doorkrui sen ze onze lage landen om dagelijks een zeer persoon lijke impressie te geven van zomerse evenementen vol vakantievertier. Soms valt er zelfs een waardevol le tip Voor een dagje uit aan over te houden. Daar om ging dagjesmens Piet Snoeren scheep naar het buitenmuseum te Enkhui zen. En keerde terug met een tip voor de beheerder. Gestroomlijnd buitengebeuren Twee Fransen in gebloemde hemden gaan, tokkelend op hun ukelele, als rattenvan gers de menigte voor naar de steiger. Niet Hameien echter is de bestemming van de boot. Die luidt Monnicken- dam, Urk, Barradeel, Mar ken, Harderwijk, zoek maar uit, alles in klein bestek bij een, op zijn sloffen te doen voor een dagjesmens. Het buitenmuseum te Enkhuizen dus, een beeld van wonen en werken rondom de Zuiderzee tussen 1880 en 1932. Slim be keken hebben ze het daar in Enkhuizen met die boten. Ze vertrekken om het kwartier en alleen met de boten valt het museum te bereiken. Zo wordt een gestroomlijnde be weging heen en terug van toeristen verkregen die het gebruikelijke dringen en du wen om bij of in een beziens waardigheid te komen, soe pel ondervangt. Ofschoon het verstand zegt dat er 517 pas sagiers mee zijn uitgestapt dat is de capaciteit van' zo'n boot vat in het buitenmu seum soms de indruk post van het rijk voor zich alleen te hebben. Een kaartje kost negen gulden per persoon, dat wel. „Mammie, mag ik zoethout?", jengelt een meisje. Aan haar wens kan worden voldaan, want op het museumterrein drijven ze dezelfde nering die er rond de eeuwwisseling bloeide in de stadjes aan de Zuiderzee. Alleen kost het zoethout niet langer een cent Ook wordt de illusie ver stoord door het feit dat er „raindrops keep falling on my head" uit de luidsprekers van het Hindeloopens haven café schelt in plaats van een Zuiderzee-ballade op de trek- harmonika. Maar voor de rest zijn er kosten noch moei te gespaard om de bezoeker in de waan te brengen dat een tijdmachine hem in een andere eeuw, een ander Ne derland heeft teruggezet. De IJsselmuidense wasserij ruikt naar zeep, in de Enkhuizense woonkamer ligt verstelgoed onder de naald van de hand naaimachine en in het Urker, vissershuisje zal men zo voor het noenmaal aan kunnen schuiven. „Wie stoft dat hier allemaal af?", vraagt een vut- 'ter uit Zandvoort aan het serveerstertje in de Hinde- loopense kroeg. Hij zit verle gen om een praatje, maar omdat hij eerder heeft geïn formeerd hoe hij terug kan komen in het dorp, wordt hij genegeerd. Enkhuizen is geen dorp; het is een stad. Niets te dol Vijftig jaar heeft de vereni ging Vrienden van het Zui derzee-museum" gezwoegd om dit levensechte buitenge beuren op poten te zetten. „Uit een oogmerk van cul tuurbehoud", motiveert de museumgids. Niets was te dol. Zo werden een zeldzaam vissershuisje uit Vollenhove, twee palingrokerijen uit Monnickendam en een kaas pakhuis uit Landsmeer in hun geheel op dekschuiten gehesen en over het IJssel- meer naar Enkhuizen geva ren. Het resultaat van al deze buitenissige transporten is dat het merendeel van de dorpsgezichten op het mu seumterrein in een redelijk oorspronkelijke staat ver keert, compleet met scheuren en verkleuringen. De ukelele van de twee vrolijke Fransen wordt er stil van. Toch begint een vaag gevoel van twijfel te zeuren. Is dit werkelijk een getrouwe af spiegeling van „de winderige wereld van smalle straatjes, gefestonneerd met drogende netten, die naar de haven lei den met zijn bos van masten en zijn kade, zilver van de schubben", zoals Jan de Har- tog de Zuiderzeestadjes be schreven heeft? Proeft men iets terug van het leven uit de dagen dat „de Zuiderzee het rijkste viswater van Noord-Europa was, waar de scholen haringen elkaar ver drongen dat de zee er soms van leek te kokenHoeveel van de werkelijke cultuur is behouden? Zeker, er staat een kerkje in het buitenmu seum, afkomstig uit Den Oever. Maar een grote kerk ont breekt en dat is fout. Immers: „Gedurende de sabbat lag ie dere botter op de Zuiderzee in een haven gemeerd of op een rede geankerd, zodat de bemanning ter kerke kon gaan. Meestal trachtten ze naar een thuishaven terug te keren, maar als de vis in een ahdere hoek zat of de wind ongunstig was, liepen ze een vreemde haven aan. Het hing van de wind en de ha ring af welk stadje èl het vis sersvolk van de Zuiderzee te verwerken zou krijgen. Van daar dat hun kerken zo groot waren". Bramzijgertje De aanhalingen komen uit „Herinneringen van een bramzijgertje" dat Jan de Har tog in 1967 als boeken weekgeschenk schreef. Met alle respect voor de museum- gids, maar dit boekje zou ie dere bezoeker van het bui tenmuseum dienen te raad plegen, wil het verleden voor hem echt gaan herleven. Een verleden waarin Joelende, juichende vissers het stand beeld van Jan Pieterszoon Coen in Hoorn van zijn voet stuk trokken en er de kop af hakten; de volgende morgen voer een Urker uit met dat hoofd als schegbeeld, bedekt met de pruik van de burge meester". Uiteraard heeft het museum een Hoornse hoek. Maar om die postuum bevolkt te zien met muitende vissers, moet een beroep op Jan de Hartog worden gedaan. Hij heeft de Zuiderzee van voor de Af sluitdijk" nog gekend. Hij heeft hem metterdaad als bramzijgertje (zeg maar: du velstoejagerbevaren nadat hij op tienjarige leeftijd van huis was weggelopen. Hij heeft ze gezien, de vloten van botters, „rompen en tuig be dolven onder de kleurige wolken van zeilen die weg- schuimden naar de zonson dergang, hun gangboorden in het water". Hij heeft ze ge hoord, de sterke verhalen van de leugenaars die op de leugenbank aan de haven ge tweeën of gedrieën tegen el kaar op zaten te snoeven. „Herinneringen van een bramzijgertje" is helaas ner gens meer te koop. De catalo gus in de boekwinkel maakt er niet eens melding van. Zou het voor de Vrienden van het Zuiderzee-museum geen gelukkige gedachte zijn om een herdruk te bewerk stelligen en er een stapeltje van naast de kassa te leggen? Dat moet voor de versche pers van kaaspakhuizen een peuleschil zijn. PIET SNOEREN Het in 1983 geopende Buitenmuseum in Enkhuizen biedt een beeld van wonen en werken rond de eeuwwisseling. Maar proeft men er iets van de sfeer die Jan de Hartog beschrijft?

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1985 | | pagina 3