Paus in rede tot moslims: polarisatie uit den boze Kerk mede-verantwoordelijk voor wereldeconomie Onze Lieve Heer zou eens wat meer moeten zaaien in Nederland" fieldt SooraT' T EcidacSou/uvnt kerk wereld KENYAANSE BISSCHOP OP EUCHARISTISCH CONGRES: Gehuwde bisschop naar r.k. „synode van Ariccia" Volksvijand nummer een^ weer D ACHTERGROND WOENSDAG 14 AUGUSTUS 198S PAGftJf\| Lutheranen: beëindig noodtoestand Z.Afrika Het uitvoerend comité van de Federatie van Evangelisch-Lu- therse Kerken in zuidelijk Afrika, waartoe Kerken met in to taal 725.000 leden behoren in Zuid-Afrika. Namibië en Zim babwe. heeft een verklaring uitgegeven waarin het uitroepen van de noodtoestand in 36 districten wordt veroordeeld. Die maatregel brengt het land geen vrede en vernieuwing, maar zal nog meer leed en bloedvergieten ten gevolge hebben, aldus de verklaring. Het uitvoerend comité doet een beroep op ..de machtigen, niet langer geweld toe te passen, de noodtoestand onverwijld op te heffen en via de mogelijkheid van serieuze onderhandelingen gerechtigheid en vrede naderbij te bren gen". Rome antwoordt Nederlandse misdienares ..Waarom hebt u zich in uw toespraak wel gericht tot misdie naars. en niet tot misdienaressen Deze vraag richtte de 16-ja- rige Sigrid Diekmann uit Gronau schriftelijk aan de paus. na te hebben deelgenomen aan een bedevaart voor misdienaars naar Rome. Het meisje heeft nu een antwoordbrief ontvangen, on dertekend door mgr. Giovanni Battista Re. tweede secretaris bij het Vaticaanse staatssecretariaat. Daarin staat dat „in enke le. meest midden-europese landen" vrouwelijke misdienaars voorkomen, maar dat er niettemin een verordening bestaat die dat uitsluit. Daarom moet ieder er begrip voor hebben dat de paus de „uitzonderingstoestand van de vrouwelijke misdie naar" niet officieel kan goedkeuren. Wij kunnen slechts vrijuit over onze tekortkomingen spreken met hen die onze goede eigenschappen erkennen. André Maurois ..Wij moeten ons verzet ten tegen de in onze tijd aan de dag tredende nei ging tot polariseren", al dus paus Johannes Paulus II maandagavond in een toespraak tot een verte genwoordiging van de Hoge Islamitische Raad van Kameroen. Het in opbouwende zin vreed zaam naast elkaar leven van mensen met verschil lende religieuze overtui ging, zoals in Kameroen het geval is, noemde de paus één van de grootste uitdagingen van onze tijd. Het moet voor ons allen de gewoonste zaak van de wereld zijn een dialoog aan te gaan en dat kan op vele manieren, betoogde de paus in Kameroen. Hij betreurde het dat het vaak zo anders gaat en dat bepaal de groepen hun wil willen op- Tovenaar behoedt paus voor regen ..Dat zal ons geen tweede keer overkomenhebben de priesters van de animisti sche religie in het hoogland van Kameroen zichzelf be loofd. Zondag droeg de hoge gast in hun midden, paus Jo hannes Paulus II. in tegen woordigheid van een afvaar diging van de priesters van het Heilig Woud in de nabij heid van Garoua. aldaar een mis op die werd verstoord door een hevige tropische donderbui. Aangezien zoiets minder prettig moet overko men op de Heilige Vader staken de priesters de kop pen bij elkaar om herhaling te voorkomen. De opdracht het tijdens een volgende mis in Kameroen droog te houden ging eenpa rig uit naar de bekwaamste regen maker uit hun midden, rekening houdend met de overweging dat wie regen kan oproepen ook in staat moet worden geacht er een eind aan te maken. Zo ging de opper-regenmaker aan de arbeid op het vliegveld van Ba men da. maandagochtend het reisdoel van de paus. En met succes. Reeds sedert het krieken van de dag had een zware regenbui stad en vliegveld gegeseld. Doch nauwelijks was het presiden tiële vliegtuig met de Ponti fex Maximus aan boord in zicht gekomen, of de regen hield plotseling op. Ongehin derd kon de paus de mis voor het gezin met de gelo vigen in de openlucht vie ren. Kort na het einde van de mis begonnen de eerste druppels weer te vallen en na het vertrek van de paus met zijn gevolg begon het als vanouds weer tropisch te re genen i i *a»«i Paus Johannes Paulus II begroet een Kameroens meisje na aankomst in de havenstad Douala, in het westen van Kame roen. leggen aan anderen zonder rekening te houden met hun legitieme rechten, terwijl ook elk aanbod te komen tot broe derlijke samenwerking wordt afgewezen. De dialoog moet ertoe leiden dat de gelovigen beter op de hoogte raken van de inhoud van andermans ge loof. zodat vooroordelen en misverstanden kunnen wor den overwonnen. In weerwil van alle hindernissen en ver schillen moet het naar de me ning van de paus mogelijk zijn te komen tot wederzijds vertrouwen. Dan ligt het sa men aanpakken van projecten ten bate van het eigen land ook binnen de mogelijkheden, voegde hij hieraan toe. Christenen en moslims zou den zich zijns inziens geza menlijk moeten inspannen om de goede kanten van de Afri kaanse traditie waarbij de paus gastvrijheid, respect voor de natuur, oplossing van con flicten door gesprek, de waar de van het gezin en levens vreugde noemde te bewa ren en te ontwikkelen. In de moderne wereld kan dit als tegenwicht dienen voor ont menselijking, vereenzaming, geweld en onvruchtbare waarden, betoogde Johannes Paulus II. Rond 20 procent van de inwo ners van Camerounm belijdt de islam, die in het bijzonder in het noorden van het land sterk is vertegenwoordigd. Voor een deel staat die sterk onder Arabische invloed. In een ontmoeting met intel lectuelen, hoogleraren en stu denten pleitte de paus giste ren voor de stichting van een rooms-katholiek instituut voor hoger onderwijs in Ka meroen. „Het wordt tijd dat op inter nationaal niveau een oplos sing wordt gevonden voor de wereldeconomie, waardoor de goederen van deze wereld eerlijker worden verdeeld". Dit verklaarde de voorzitter van de Kenyaanse bisschop penconferentie. mgr. Raphael Ndingi, gisteren op het 43e Internationale Eucharistisch Congres in Nairobi. Ten overstaan van duizenden gelovigen zei de bisschop van Nakuru, dat de ontwikkelde landen de behoeften van de ontwikkelingslanden behoor lijk moeten onderzoeken, om samen met hen een begin te maken met de oplossing van de gigantische problemen in de wereld. Economisch en technologisch is de mensheid heel goed in staat ieder een menswaardig leven te ver schaffen. „als we maar in staat waren onze zelfzücht te overwinnen en de rijkdom men van de wereld broeder lijk zouden willen delen". De Kerk zal er in de ogen van bisschop Ndingi daarom goed aan doen zich intensiever be zig te houden met sociale en economische problemen over al op aarde, „omdat zij mede tot taak heeft de mensen het verschil te doen zien tussen goed en kwaad". Naar de bis schop betoogde maakt de Kerk, als zij zwijgt over het kwaad in de wereld en de schending van mensenrech ten, zich mede verantwoorde lijk voor wat onderdrukkers allemaal weten aan te richten. In missiekringen van Kenya heerst verbittering over het feit, dat elke Kenyaan die het congres buiten de misvierin gen wil bijwonen, net als ie der ander 65 gulden moet be talen, bijna het minimum maandloon. Daarom kunnen de meeste parochianen enkel naar de mis in het Uhuru- park. Zuster Donatia zeventig jaar in het klooster In de kapel van het Moe derhuis van de Congrega tie Zusters van Sint Jozef in Amersfoort werd op 4 augustus op gepaste wijze feest gevierd. Achttien zusters die lange tijd gele den bij de Congregatie zijn ingetreden, werden gehuldigd. Onder hen de 95-jarige zuster Donatia, die zich zeventig jaar ge leden bij de congregatie meldde. Op 17 oktober 1915 legde zij haar eeuwi ge geloften af. Maar twee jaar daarvoor was ze reeds ingetreden, zodat Donatia in werkelijkheid 72 jaar verbonden is aan de Zusters van Sint Jozef. „Een zeldzaam jubileum", zo bevestigt de overste van de congregatie, zuster J. Overbeek. „Ik heb het nog maar twee keer mee gemaakt". Het Moederhuis van de Zus ters van Sint Jozef in Amers foort wordt bevolkt door bijna tachtig zusters. De meesten zijn redelijk tot zeer op leef tijd. Na een leven lang ten dienste gestaan te hebben van geloof en maatschappij, kun nen de zusters hun laatste ja ren in deze gemeenschap doorbrengen. Zelfstandig wo nend of verzorgd als de condi tie daartoe aanleiding geeft. Zuster Donatia kwam er in 1966, na een ernstige ziekte. Ze heeft een eigen kamertje in het oude gedeelte van het huis. „Zo zit ik overal dicht bij", zegt ze. „Lopen kan ik niet meer zo goed. Hier in de gang kan ik me vasthouden, maar buiten laat ik mij in een wagentje voortduwen". De 95-jarige zuster gaat onder deze lichamelijke klacht niet gebukt. Integendeel. „Ik ben blij, tevreden en gelukkig", zegt ze herhaaldelijk. „Ik wil graag nog een poosje verder leven, maar zo niet, dan is het ook goed. 't Is een hele leef tijd, hoor!". Zuster Donatia is niet bang voor de dood, alhoewel ze toe geeft dat ze daarover „zoals iedereen" wel eens een som bere gedachte heeft gehad. „Nee", zegt ze vastberaden, „als je goed leeft, waarom zou je dan angst voor de dood moeten hebben?". Op de op merking dat ze altijd goed werk heeft verricht, glimlacht ze bescheiden en buigt het hoofd. „Ach Onze Lieve Heer Vanaf het moment dat zuster Donatia als 24-jarig meisje in trad bij de congregatie, heeft ze hoofdzakelijk „pension- werk" gedaan. Omgaan met zieken en bejaarden, huishou delijk werk. Ze heeft gewerkt in Didam. Harderwijk, Utrecht, Alphen en Gendt. Donatia werd in Hellendoorn geboren in 1889 als jongste in een gezin met twee broers en twee zusters. „Ik wilde graag in de verple ging maar mijn oudste broer wilde dat niet. Waarom weet ik niet. Toen ben ik naar de zusters gegaan. In Amersfoort waren twee nichtjes van mij ingetreden. Ik had misschien wel wat anders kunnen doen, maar innerlijk werd ik ge trokken door Onze Lieve Heer. De wereld trok me niet. Nee, de wereld trok me niet". Moeiteloos overbrugt zij met één stap zeventig jaren: „De tijd waarin we nu leven, vind ik mooi. Vroeger was het ook wel goed. maar nu is het toch heel anders. Wat ik zo fijn vind om te beleven is de ont wikkeling binnen de congre gatie. De zusters doen erg hun best om mensen te helpen, ze gaan overal heen. Ze zetten zich in voor de missie, maar ook is er een zuster in Am sterdam voor de problemen met die drugs". Ze kijkt wat aarzelend bij dat woord, alsof ze zich afvraagt of zij het goed uitspreekt. Nu, dat doet ze. „Weet u, ik wil nog zo graag van alles meemaken. Alleen, het gaat wat minder natuur lijk. Daar kan ik nu eenmaal niets tegen doen. Zelf kan ik het werk niet meer doen, maar ik wil er wel over pra ten. Ik wil alles weten. Ik vraag veel aan de zusters hier. Misschien vinden ze dat wel eens vervelend, maar het in teresseert me allemaal". Bijbeltje uster Doi kamer in mijn bijbeltje 1 zen of ben ik bezig met een klein handwerkje. En anders loop ik een beetje door de gang". Zij neemt verder deel aan diverse gemeenschappe lijke bezigheden, zoals de eu charistieviering op zondag. „Dat is nog steeds het mooiste van alles wat het Moederhuis te bieden heeft". „Je bent", zegt ze nadrukke lijk, „heel gezellig en gemeen schappelijk met elkaar. De preek, het zingen. Dat trekt me allemaal". Naar de dagelijkse Mis in de kapel gaat ze echter niet meer. Te vermoeiend. De vie ringen volgt ze op haar ka mer. Van het pausbezoek heeft ze niet veel gemerkt, zij het dat ze toen wel enige momenten naar de televisie heeft geke ken. Ze vraagt zich af of het bezoek van de paus enig ef fect zal hebben. Vooralsnog heeft ze niet de indruk dat het erg heeft gewerkt. „Er moet meer godsdienst onder jongeren komen", is zuster Donatia van mening. „Daar moet de paus zich op richten". Beduusd Maar ze neemt het de jonge meisjes-van-nu beslist niet kwalijk dat zij niet in het klooster gaan. Want: „Er is ook veel ander werk dat ze kunnen doen". Dan volgt een kleine bekentenis: „Als ik vroeger had geweten van de wereld van nu, zou ik niet ge- Zuster Donatia: „De wereld trok mij niet". weten hebben wat ik had ge daan". Zuster Donatia draagt nog al tijd haar zwarte habijt en haar kap. De meeste andere zusters ook bij Sint Jozef gaan gekleed in meer wereldse kle dij. Heeft zuster Donatia nooit overwogen met die mode mee te gaan Ze reageert ver baasd. „Ik, een mens van in de negentig, wat wil je nou?". Vlak voordat het afscheid, wil ze toch nog iets kwijt. Uit het hoofd citeert ze de letterlijke tekst van de constitutie van de kloosterzusters: „Levend in verbondenheid met de Heer, volgens onze spiritualiteit, ga ik verder op de weg in de we reld van nu. Oplettend en kri tisch zoals Jezus van Nazareth toen". De congregatie, die nu onge veer 270 zusters telt, werd in 1878 gesticht en had als be langrijkste taak de zieken- en bejaardenzorg. Vandaag de dag werkt de congregatie minder op dat terrein; de ta ken zijn voor een deel verlegd naar onder meer de pastorale zorg. Zeventig zusters werken in Indonesië, een aantal in Brazilië. Wat de toekomst van de con gregatie betreft hebben de zusters inmiddels leren leven met het harde gegeven dat de laatste jaren in Nederland geen aanwas valt te constate ren: jonge meisjes bellen niet meer aan met de vraag of ze mogen intreden. Dat ligt in Indonesië iets an ders. Daar melden zich ge middeld tien meisjes per jaar, zij het dat een aantal van hen toch weer afhaakt. „We we ten het", zegt overste J. Over beek. „Maar we maken ons geen echte zorgen". Zuster Donatia kan er een grapje over maken: „Onze Lieve Heer zou hier eens wat meer moeten zaaien. In Indonesië bloeit het, hier niet". GERARD CHEL „De Kerk heeft hard een structuur nodig ter on dersteuning van al die priesters en religieuzen die, hoewel gewijd, geen ruimte krijgen zich in te zetten voor de geloofsver kondiging. En er komt geen ruimte, tenzij men sen de moed hebben die te scheppen". Dit schrijft de aartsbisschop van Sao Paulo, kardinaal Evaristo Arns, de organisato ren van de "Internationale Synode van gehuwde pries ters". Die zal de laatste week van augustus worden gehou den in het ten zuiden van Rome gelegen Ariccia, enkele kilometers van het pauselijk buitenverblijf Castelgandolfo. Ongeveer 150 mensen, ge huwde priesters en .hun echt- genotes, maar ook een klein aantal celibataire priesters die voorstander zijn van de ont koppeling van priesterschap en celibaat, nemen eraan deel. Onder hen is ook een gehuw de bisschop met zijn echtgeno te, wier namen echter pas be kend worden gemaakt op de openingszitting van 25 augus tus. De synodedeelnemers zijn afkomstig uit veertien landen, waarvan Haïti en Tsjechoslo- wakije wel het meest opval len. Uit Nederland komen 14 mensen, deels namens de Vereniging van Pastoraal Werkenden, deels namens het GOP, het landelijk werkver band voor gelijkberechtiging van gehuwde en ongehuwde priesters. GOP-voorzitter Lambert van Gelder uit Nij megen is één van de beide in ternationale coördinators van de synode. Hoewel deze synode in de rooms-katholieke kerkstruc tuur geen juridische status heeft, houden de organisato ren desondanks vast aan deze benaming, omdat het woord in zijn oorspronkelijke bete kenis „samenkomst van het kerkvolk" betekent. \h Uanc |nwi HOEWEL de werkgelegenheid toeneemt zal de we^ g" heid volgend jaar niet verder dalen, zo heeft het C(nin| Planbureau (CPB) uitgerekend. Dat komt doordat het,van mensen dat een baan zoekt sneller stijgt dan het aaipa™ nen dat vrij komt. Die ontwikkeling is nu al merkbaa""^ juli waren er zelfs 23.000 mensen méér zonder werk jj j maand ervoor. Een deel van die stijging is te verklaren de schoolverlaters die nog geen baan hebben gevondeijrast de komst van de schoolverlaters is niet alleen verant^lva. lijk voor de stijging. Uit cijfers van het Centraal Bure4ood de Statistiek (CBS) wordt duidelijk dat zich de laat»— weer meer vrouwen op de arbeidsmarkt melden. i ÏOl UlT de jongste berekeningen van het CPB blijkt ook pessimisten onder ons geen gelijk zullen krijgen. Wiel ruggang vreesde in het economische herstelproces kat lucht constateren, dat voor volgend jaar opnieuw ee| wordt voorspeld van twee procent, misschien zelfs ieti A De werkgelegenheid neemt heel geleidelijk toe, maai geen gelijke tred met de grote vraag naar werk Het VNO en andere centrale ondernemersorg; hebben de minister van sociale zaken en werkgele^ onlangs gevraagd zo spoedig mogelijk gedetailleerdere loosheidscijfers te publiceren. De werkgevers willen ter inzicht in de omvang, aard en ontwikkelling. Hetj delijk dat een goede analyse en een beleid dat daarop i seerd, gediend is met een zo uitgebreid mogelijke rapp HoE belangrijk die cijfers zijn, werd onlangs nog el derstreept door het bericht, dat er in feite onder de a ongeschiktheid veel minder werkloosheid schuilgaat <j percentage dat staatssecretaris De Graaf hanteert. He doorgaans een uiterst betrouwbare bron, gaat van heel re getallen uit dan de bewindsman. HET Kabinet wil volgend jaar alle 35.000 arbeidsongi ten onder de 30 jaar laten herkeuren om vast te sté*^ welke mate ze niet tot werken in staat zijn. Wanneei® v blijken dat zij niet volledig arbeidsongeschikt zijn, zua" maar een gedeeltelijke wao-uitkering krijgen. Voor dat ze „gewoon" werkloos zijn kunnen ze recht doenir^c op een werkloosheidsuitkering. Deze maatregel moP1! gend jaar een besparing van ongeveer 165 miljoen gulj** leveren. 'in£ vei De staatssecretaris gaat ervan uit dat de helft van*"n' beidsongeschiktheid in feite werkloosheid is, maar h^W) heeft uitgerekend dat dit percentage niet boven de i komt. Een beduidend verschil. Volgens de degelijkej m meesters van het Planbureau baseert het kabinet dëvar lijkheid tot bezuinigingen op de wao-uitkeringen op wan de cijfers. Dat ondersteunt nog eens extra de wens omdan delijics meer en gedetailleerder cijfermateriaal te pufver over de volksvijand nummer één: de nog altijd is werkloosheid. ,;en Griekse lever met spitskool en aardappelen vla- flip Wie met zijn tweeën is heeft nodig: 200 g lever, zout, 2 lepels olijfolie, 10 g bloem, 1 teentje knoflook, 2 dl water, 1 lepel toma tenpuree, laurierblad, roze marijn, mespunt suiker, peterselie; ui, 10 g margarine, 400 g spitskool, zout, bónekruid, tijm, 2 tomaten, selderij; Vt tot 1 kg aardappelen; 2,5 dl gele vla (2,5 dl melk, 12 g custard, 15 g suiker), 4 lange vingers of gewone biscuits, jam, 2,5 dl yoghurt. Snijd de lever in plakken van één centimeter dik en strooi er weinig zout over. Bak de lever in de hete olijf olie (het mag ook wel slaolie zijn, maar dan wordt het nuten bruin en nét gage het vlees op een diept rr tel en houd die warman direct de Wo»/fl dd ni| overgebleven vet en w mengsel op een sterkte perd vuur lichtbruinen dè hele teen knoflookP^P tomatenpuree, laui°mi rozemarijn en suiket^i{ laat de saus vijf T? zacht koken. Breng Cc smaak met zout en |n schenk haar door e»wo over de lever en stroc 0p geknipte peterselie Fruit kleingesneden i bruin in de margarititsV vervolgens de in fijneV gesneden kool een plag nuten mee en doe er m' paar lepels water, zé °p nekruid en tijm bij. Sr groenten tien minute de tomaten een paar t ep kokend water, ontfren snijd ze klein en smo^n{ laatste twee minutendej met de fijngeknipte de mee. Var Doe de vla in hoge^p met daarop de in stu, broken biscuits. Verdt— lepels jam met evenv ter, schenk hét meryy de biscuits en bede- laag met yoghurt de vla-flips met o/iv< jam. ïRl Jl pr Koeler DE BILT (KNMI) Donder dag is het een stuk minder warm dan woensdag. Gemid deld over het land genomen ligt de maximumtemperatuur rond 20 graden. Af en toe schijnt de zon en mogelijk valt er een bui. Het toestromen van de koelere lucht wordt in gang gezet door een depressie boven de Britse eilanden. Boven Zuid- en Oost-Europa zijn de barometerstanden hoog. Deze luchtdrukverdeling geeft in onze omgeving aanleiding tot een zuidwestenwind, die over wegend matig is, maar aan zee af en toe tot vrij krachtig aan wakkert. Vrijdag trekt in de ochtend een randstoring van de de pressie over het land. Daarbij ontwikkelen zich enkele re- gen- en onweersbuien. Op de nadering van de storing gaat de wind naar zuid, maar na de passage bevindt de wind zich opnieuw in de zuidwesthoek. De aangevoerde lucht is vrij koel: in de middag blijft het kwik ondanks perioden met zon bij ongeveer 19 graden ste ken. Na vrijdag neemt de kans op een bui sterk af. Geleidelijk komt er meer zon. Zaterdag is de wind nog zuidwest, zodat er in de temperatuur nog weinig verandering komt. Zondag als de wind wat gaat afnemen, 'he maar vooral maandag^! zuidoostenwind kan de ratuur weer omhoog. e 23 r 24 I S IA 22 ie I 23 23 2i lar 25 ADcraeen zw.oew 16 Athene onbew 31 IS Barcelona l.bew. 27 Jgg Berlijn zw bow 26 Bordeaux zw bew 28 Brussel onbew 24 Ujl Dublin regen 18 Frankfort h.bew 26 'V® Genève onbew 29 Ste Helsinki zw bew 21 Jj Innsbruck onbew 31 Klagenfurt onbew. 29 Kopenhagen h.bew. 21 Lissabon l.bew. 28 Uil Locarno onbew. 29 ¥11 Londen h.bew. 21 Luxemburg l.bew. 22 Amsterdam onbew. De Bilt h.bew. Eelde l.bew Eindhoven onbew Den Helder onbew Rotterdam Mallorca Malta Munchen i f

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1985 | | pagina 2