Miljardenorders op til voor defensie-industrie mens dagjes AbvaKabo: PTT zelfstandiger fniek zweefvliegkamp ij strand Noord wijk evonden porwerp Man bijt agent Humanisten: hulp komt nauwelijks bij de armsten METEEN CROSSFIETS OP DE SNEL WEG NAAR OMA Dagboek van een 4GÏÏNENLAND ÊcidócScHwmit MAANDAG 12 AUGUSTUS 1985 PAGINA 3 ^gio Schiphol _jer breikbar ch W-VENNEP Schiphol zal in t>eter bereikbaar zijn vanuit plaat- n de gemeente Haarlemmermeer. wj|er Smit-Kroes heeft toegestemd in ?geifileg van een nieuwe aansluiting provinciale weg S-20 op de twee igen richting Den Haag en Rotter- er hoogte van Nieuw-Vennep. Met Jlsuit van Verkeer en Waterstaat n v<en jarenlang gekoesterde wens van ?n w van Haarlemmermeer in vervul- t ministerie zegt in een toelich- het met deze beslissing het eco- belang onderkent van de regio Kol. Ierepet 1 Rotterdam gaat bos in havengebied aanplanten ROTTERDAM De gemeente Rotter dam wil in de haven dertig hectare bos aanplanten. De gemeente had al langer plannen om in het havengebeid groen aan te leggen, maar tot nu toe vormden de hoge kosten daarvan steeds een te groot obstakel. Dankzij een subsidie van het ministerie van landbouw en visserij voor de aanleg van produktie- bossen, is de aanleg van beplanting in de haven nu wel een reele mogelijk heid. De kosten voor de aanplant be dragen twee miljoen gulden, maar met aftrek van de subsidie zou Rotterdam maar 200.000 gulden hoeven bij te dra gen. De gemeente verdient die twee ton een aantal jaren later terug door bomen te verkopen. Van Houwelingen wil 3% meer voor defensie DEN HAAG CDA-staatssecretaris Van Houwe lingen (Defensie) is het niet eens met het ont- werp-programma van zijn partij, waarin staat dat de komende vier jaar de defensie-uitgaven met niet meer dan twee procent per jaar omhoog mo gen. Volgens de staatssecretaris moet dit drie pro cent zijn. „Verantwoordelijke mensen moeten zich realiseren dat men voor een zaak als defensie geld over moet hebben. Drie procent per jaar meer voor defensie is geen luxe maar noodzaak", aldus Van Houwelingen gisteren voor de Avro-radio. Een groei van drie procent is ook opgenomen in de defensienota van dit kabinet. „Ik zal er, in wel ke positie en op welke plaats ik ook zal komen, naar streven dat dit percentage in het volgende regeerakkoord komt te staan", aldus de CDA-be- windsman, die overigens een aantal jaren terug als CDA-dissident heel andere geluiden liet horen. Inbrekers zetten kerk blank UTRECHT Uit woe- de omdat ze niets van hun gading konden vinden, hebben inbre kers de Oranjekapel aan de Amsterdamse straatweg in Utrecht blank gezet door de brandkranen open te draaien. Bovendien vernielden ze een an tieke bijbel en sloopten ze de lampen van het plafond. De zondagse kerkdienst moest wor den afgelast. Dolle hond valt politieauto aan TILBURG Een surveillan cewagen van de Tilburgse po litie is zaterdag uit de roulatie genomen na een aanval van een mogelijk hondsdol gewor den Mechelse herdershond. Het dier opende de aanval op de politie-auto nadat het eer der al de auto van een 32-jari- ge Tilburgse had toegetakeld. Beide voertuigen liepen plaat- schade op en moeten worden gereinigd omdat het vermoe den van hondsdolheid bestaat. Het dier werd uiteindelijk met een verdovingspistool buiten gevecht gesteld en overge bracht naar het dierenasiel. nals n kf" Ütaaard als haa I bi De Hil- iumse politie zit al erhalve week met paard opgescheept, nenle hoek staat als „ge- gejden voorwerp". Het a werd aan de rand ?gev unversum loslopend u't" straat gezien. Een i hfc aantal agenten ist tsf eraan te pas ko- ral f om het paard te nken te krijgen. Sinds- .1 staat de bruin-zwar- )errie in een schutstal 'n& het Hilversumse dhthuis en van de mo- jke eigenaar ont- tkt elk spoor. De poli- weet niet hoe het nu '1/er moet met het ,ge- aden voorwerp". vra. retastingfraude 8 Üer aangepakt IAAG Belastingfrau- irdt harder aangepakt, de strekking van een P^jziging, die staatssecre- Loning (Financiën) in sa- erking met minister als Altes (Justitie), heeft ïreid. De boetes worden .^een er zal eerder gevan- kunnen worden op- Volgens een woord- van Financiën zal het '"el een jaar duren eer het ooAjtwerp, dat nu voor ad- de Raad van State ligt, ?enhet parlement zal zijn le fckeurd. Met een hardere «e/ k wil staatssecretaris cr e\g bereiken dat de „be- moraal" in ons land e^ert. De vereniging van jnginspecteurs, d\p al ja- 3fAeit voor een strengere Ajdeling van fraudeurs, is met de aangekondigde n legelen. 3kt o nument ramp v&orculo op'ULO Ter gelegenheid 'n de 60-jarige herdenking chte stormramp van Borcu- uffeterdagavond in het een- yan de Achterhoekse ge- i/z'je een monument ont- Mevrouw Simmelin- jfiink (69) uit Borculo ver- e de officiële handeling, fjynd op de foto die als mo- jeifor het kunstwerk heeft id. De plechtigheid werd andere bijgewoond door ■P Seiten van het leger, dat 6eWgcycloon ^et *>u'n °p~ JE (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG Voor de Nederlandse defensie-in dustrie lijken de magere jaren voorbij. Na het Twentse textielbedrijf Nij- verdal Ten Cate, dat een order van honderden mil joenen heeft gekregen om de Nederlandse krijgs macht in een nieuwe out fit te steken, wacht het bedrijfsleven een order van tenminste 2,5 miljard gulden voor de bouw van een groot aantal nieuwe helikopters. Daarbij hoeft het echter niet te blijven. Dankzij een geïntensie- veerde Europese samen werking op defensiege bied zijn er ook mogelijk heden deze produkten aan verscheidene Europese NAVO-partners te slijten. Staatssecretaris Van Houwe lingen (Defensie) kondigde gisteren voor de AVRO-radio aan dat hij met de nieuwe per soonlijke standaarduitrusting, die door Nijverdal Ten Cate zal worden gemaakt, de boer op zal gaan bij de Europese NAVO-partners. Ook buiten Europa zei Van Houwelingen echter een afzetmarkt voor dit produkt te zien. „Er is voor deze industrie een nieuwe markt zowel binnen als buiten Europa en wij zullen andere landen zeker op deze nieuwe standaarduitrusting wijzen", aldus Van Houwelingen. De Nederlandse staatssecreta ris van defensie is al bijna twee jaar voorzitter van de IEPG, een samenwerkingsver band van Europese NAVO- landen en Frankrijk, die geza menlijk de concurrentiestrijd zijn aangegaan met de Vere nigde Staten en Japan. Vol gens Van Houwelingen is on der zijn voorzitterschap, dat eind dit jaar afloopt, veel be reikt. In het najaar zal een topconfe rentie van de verschillende overheden en managers van de defensie-industrieën uit deze landen het beleid voor de komende jaren moeten gaan uitstippelen. Van Houwelingen verwacht dat de Nederlandse defensie-industrie in belangrij ke mate kan meeprofiteren van deze Europese samenwer king. De elektronische wapen systemen die Nederland ont wikkelt, hebben een zeer goe de naam en ook op maritiem gebied levert de Nederlandse defensie-industrie volgens de bewindsman goede prestaties. Afgaande op de Nederlandse behoefte alleen zou deze in dustrie geen bestaansrecht hebben, maar in Europees ver band is dat zeker wel het ge val. Een van de produkten die bin nenkort moeten worden ont wikkeld is een nieuwe ge vechtshelikopter, een order waarmee alleen al in Neder land 2,5 miljard gulden is ge moeid. Volgens de staatssecre taris zal het aandeel van de Nederlandse industrie in dit Europees project zeker 2,5 mil jard moeten bedragen. Op lan gere termijn moet daarnaast gedacht worden aan de opvol ger van de F-16, het gevechts vliegtuig van Amerikaanse oorsprong, dat veel NAVO- partners thans in gebruik heb ben. Van Houwelingen wil in Europees verband een opvol ger van dit vliegtuig gaan ont wikkelen dat er rond de eeuw wisseling zou moeten zijn. (Van onze sociaal-economische redactie) DEN HAAG De PTT moet volgens de AbvaKabo een aparte wettelijke status krijgen, die het midden houdt tussen een staatsmonopolie en een geprivatiseer de NV. In die nieuwe positie zou de PTT meer armslag kunnen krijgen voor een goede bedrijfsplanning op lange termijn en de concurrentie met het bedrijfsleven beter aankunnen. Op die manier zou verlies van banen kunnen worden voorkomen en zou er zelfs aan uitbrei ding van werkgelegenheid kunnen worden gedacht. AbvaKabo-Sestuurder Raaijmakers zei gisteren voor de Avro- microfoon te verwachten dat zo'n tussenoplossing waarschijnlijk voor alle betrokkenen de beste is. In de nieuwe opzet zou de PTT een heel eigen personeelsbeleid kunnen voeren en dus ook zelfstandige cao's afsluiten. De 110.000 werknemers van het staatsbedrijf zouden hun ambte lijke status verliezen en dus niet meer onder de collectieve sec tor vallen. De PTT zou ook zijn eigen tarievenpolitiek en inves teringsbeleid moeten kunnen voeren. Als deze verzelfstandiging van de PTT bevalt, zou in een later stadium aan een verdere ontwikkeling in de richting van een NV kunnen worden ge dacht. Hoewel in eerste instantie de aandelen nog in handen van de staat zouden blijven zou het parlement veel minder over de PTT te zeggen krijgen. De PTT-specialist van de CDA-fractie, Evers- dijk, juicht dat toe. Hij zegt geen moeite te hebben met de voor stellen van de AbvaKabo. PvdA-woordvoerder Castricum verklaarde echter grote bezwa ren te hebben tegen het buiten de deur houden van het parle ment. Hij toonde zich nogal kritisch over de door de FNV-amb- tenarenbond bepleite loskoppeling van de PTT. „Er moet een nauwe relatie tussen overheid en PTT blijven bestaan". t/ t/ buRDWIJK Op fjVeld Langeveld in de ente Noordwijk van 19 tot en met em|jugustus een uniek fvliegkamp gehou- Pal naast het strand overheidsmensen die Miun dagelijks werk pteJen oordelen en be- over luchtvaartza- lieen week lang ken- Jtaken met het zweef- Jpmp wordt georganiseerd 2 majoor R. Schnitker, 2Jandant afdeling lucht- })nderzoeken van de Luchtvaart op Schiphol ,jeen idee van mr. Bril- officier van justitie in luchtvaartzaken in Haarlem. Aan het sportieve evenement doen in totaal 23 mensen mee, waaronder een aantal officie ren van justitie, juristen van de Rijksluchtvaartdienst, poli tiemensen van de Dienst Luchtvaart en mensen van Luchtvaartinspectie. Ook de zes instructeurs komen uit de overheid. Het is de eerste keer dat een dergelijk zweefvliegkamp wordt georganiseerd. Om het te realiseren worden zweef vliegtuigen geleend van de clubs in Nistelrode, Volkel en Teriet. Het evenement wordt gehouden op het terrein van de Kennemer Zweêfvliegclub, die ook de hangar, kantine, de lier, lierman en kabelrijder be schikbaar stelt. „Het is de bedoeling dat men- ^en die dagelijks over regels en bepalingen inzake het zweefvliegen moeten beslissen iets leren van deze sport in de hoop dat die kennis de sport ook weer ten goede zal ko men", aldus organisator Schnitker. „Er is belangstellig genoeg. Toen de zaak na wat brainstormen serieuze vormen begon aan te nemen, werd ik door allerlei mensen gebeld die mee wilden doen. Want zo'n week is behalve heel ge zellig ook heel nuttig om de specifieke zaken rond het zweefvliegen te leren ken- Het initiatief wordt gesteund door de Koninklijke Neder landse Vereniging voor de Luchtvaart, die ook het zoge naamde „kraakrisico" op zich neemt. JEMELS 3< 'S/MWPSÊEN OM G(\ DENKT J VROLtW ACTUD 0/fT Gifwolk bij brand ZEVENHUIZEN Een felle brand heeft gisteren een voorma lige carrosseriefabriek in Zevenhuizen volle dig verwoest. Bij de brand, waarvan de oorzaak nog onbe kend is, kwam een wolk van het zeer gif tige blauwzuurgas vrij. Dank zij de hevi ge regenval kwam het zuur echter in sterk verdunde con centratie neer en bleek ontruiming van de omgeving niet noodzakelijk. Inade ming van blauwzuur kan keelpijn, hoofd pijn, duizeligheid, misselijkheid, adem nood en zelfs bewus teloosheid tot gevolg hebben. Afgelopen zaterdag nacht heeft een brand ongeveer vijftien mil joen gulden schade aangericht bij de han delsonderneming Landré en Glinder- man in Vianen. Het vuur sloeg aanvanke lijk over naar de bin- derijgroep Vianen, meulende puinhoop maar de schade bleef was al wat overbleef daar beperkt. nadat de brandweer de brand bij een han- Op de foto: Een nas- delsonderneming en een boekbinderij in Vianen had bedwon gen. Over de oorzaak tast men nog in het duister. SCHA GEN Bij een vechtpartij in Schagen heeft gistermorgen een 24-jarige man een agent in de wang gebeten. De politieman moest met een hevig bloedende wond door een dokter worden behandeld. Vol-, gens de rijkspolitie begon de consternatie toen een rijdende politiepatrouille probeerde de man aan te houden, omdat hij slinge rend en met een snelheid van ruim 100 km per uur per auto door zijn woon plaats reed. Nadat de auto tot stoppen was ge dwongen, bleken F. en zijn medepassagier zich zo agressief te gedragen dat de agenten noodge dwongen van een blaa- sproef afzagen. Vier agenten wachtten hem daarom op bij zijn wo ning, waar onmiddellijk de vechtpartij begon. DEN HAAG Van de vier miljard ontwikkelingsgel den die op de nationale begroting staan, komt hooguit twintig procent ten goede aan de armste bevolkings groepen. Dat zegt het Humanistisch Overleg Mensen rechten (HOM) in een discussienota over mensenrech ten in het buitenlands- en ontwikkelingsbeleid. Van de officiële hulp van land tot land (bilaterale hulp) komt volgens de nota niet meer dan tien procent bij de armsten te recht. De particuliere organisaties via welke een ander deel van de ontwikkelingsgelden worden besteed, boeken een beter resul taat. Worden deze hulp, de humanitaire hulp en de vrijwillger- sprogramma's meegerekend, dan komt zo'n twintig procent ten goede aan de armsten, aldus het HOM. Het overgrote deel van de Nederlandse hulp komt ten goede aan moderne sectoren in ontwikkelingslanden. De keuze van landen die in aanmerking komen voor hulp is niet meer gebaseerd op overwegingen van armoede en behoeften, maar voor een zeer groot deel op de mate waarin een land kan meedraaien op de exportmarkt. TILBURG De politie van Tilburg heeft gisterochtend een achtjarig jongetje met zijn cross fiets van de autosnelweg geplukt en overgedragen aan zijn ouders. Het kind wilde omstreeks elf uur via rijksweg 58 een bezoek brengen aan zijn oma in Oost burg in Zeeland. Volgens de ouders van het kind had hun zoon tje wel vaker „last van reislust". In Utrecht heeft de politie za terdagavond een 21-jarige Amsterdammer aangehouden die met zijn onverlichte bromfiets vanaf Den Bosch op de snelweg was gaan rijden om na een reis uit Frankrijk sneller thuis te zijn. De brommer is in beslag genomen. Boycot opleiding door ziekenhuizen BREDA De Brabantse zie kenhuizen gaan de experimen tele MDGOVP-opleiding (Mid delbaar Dienstverlenend Ge zondheidszorg Onderwijs Ver pleging) voor verpleegsters boycotten. Zij hebben afge sproken geen stagiaires van de twaalf experimentele scholen toe te laten, omdat zij het ni veau van de opleiding te laag vinden. In het voetspoor van hon derdduizenden landgenoten trekken onze verslaggevers er deze weken in eigen land op uit. Van noord naar zuid en van oost naar west doorkruisen zij onze lage landen om dagelijks een zeer persoonlijke im pressie te geven van zomer se avonturen. Soms valt er zelfs een waardevolle tip voor een dagje uit aan over te houden. Want zo mag men de grafkelder van Wieuwerd wel noemen waarin dagjesmens Piet Snoeren afdaalde. Geen haast met Genesis 3:19 Van het gewelf bungelt aan een touwtje een grasparkiet naar beneden. Ondanks zijn fris-gele vederdek is het diertje morsdood. Rond de nek zit een papiertje gebon den met de tekst: „Inge bracht op 29 januari 1985 door J. Boersema". Dat is be trekkelijk kort geleden, zelfs voor een grasparkiet. Maar wat te denken van de spreeuw ernaast? Ook die ziet er nog puntgaaf uit. In gebracht in 1965. Twintig jaar lang al hangt hij als een vleermuis ondersteboven aan zijn pootjes en nog steeds geeft hij geen krimp van be derf. Stof zijt gij en tot stof zult gij wederkeren, brengt Genesis 3:19 de hoovaardigen onder de levenden in herin nering. De stoffelijke resten onder dit gewelf echter schij nen met dat proces geen haast te maken. „Ongeveer 1625. Gestorven aan kaakabces. Hevige pijn", leest het geïmponeerde oog een halve meter lager. „On geveer 1610. Gestorven door tbc". Nu slaan de teksten niet langer op gevogelte, maar be treffen ze mensen. Hoewel ineengeschrompeld tot een gewicht van amper vier kilo, zijn ze nog duidelijk als zoda nig herkenbaar. Pygmeeën lijken ze uit het foto-album van een vooroorlogse missie pater. Met enige fantasie ziet men de gerimpelde, kromge trokken handjes de glazen deksels van de doodskisten opzij schuiven in hun verlan gen naar opstanding. „De lijken zijn niet ver steend, maar verleerd", staat er op weer een ander bordje. „Alles blijft veerkrachtig. Heden is deze bijzondere werking nog steeds aanwe zig". Het handjevol bezoekers heeft moeite met het bepalen van zijn houding. Een kale man met een baard en een té krap zomerbroekje probeert olijk te doen. „Ze zijn wat smal in de schouders", roept hij tegen zijn metgezellen. „Zeker niet genoeg aan lichaamsoefeningen gedaan". Zijn stem klinkt schril. De meeste mensen doen al ze nuwachtig in het bijzijn van normale doden. Maar de dood, tot zulke proporties te ruggebracht? Wieuwerd heet het hier. Een bescheiden samenscholing van huizen rond de voet van een kerkje, zoals men er in de Friese greidhoek vele te genkomt. Eens behoorde de terp van Wieuwerd tot de meer dan 500 woonheuvels die sinds de Romeinse tijd over de kleistreek van Fries land verspreid lagen. Het le ven moet er goed zijn ge weest, getuige de kostbaarhe den die afgravingen van de terpen naar boven hebben gebracht. De goudschat van Wieuwerd bijvoorbeeld, be staande uit maar liefst 39 sie raden, nu geliefkoosd bezit van het Rijksmuseum voor Oudheden te Leiden. Niet om naar schatten te graven ech ter trekken de bezoekers - zo'n 12.000 per jaar, schat koster Fopma - richting Wieuwerd. Ze komen voor de grafkelder met de mum mies. Twee aankondigingen in het smalle straatje naast de kerk. De één behelst de ope ningstijden en entreeprijs 1,50) van het wonderbaar lijke gewelf. Het andere Clakkaat nodigt uit: „Komt u ij ons nog iets gebruiken? Café Reen". Elf mummies Halverwege het kuis-witte interieur van het kerkje, ter hoogte van de bijbel die ligt opengeslagen bij Jeremia 24- 25, houdt koster Fopma zit- De kerk te Wiewerd. ting. Een lange, benige man. Een voorloper bovendien van de sprekende computer, waarmee de Japanners bin nenkort de wereldmarkt ho pen te veroveren. Men hoeft in koster Fopma bij wijze van spreken maar 1,50 te doen en hij loopt af. De ontdek king van de grafkelder onder het koor in de kerk van Wieuwerd, wordt men dan wijzer, dateert uit 1765. Toen bevonden zich elf mummies in het gewelf, telgen van het vooraanstaande plaatselijke geslacht Walta; leden van de geruchtmakende godsdiensti ge sekte der Labadisten die hier kwartier had gemaakt, wie zal het zeggen? Nu zijn er nog slechts vier. De rest is verdwenen. Waarheen? Nie mand weet uitkomst, maar er gaan geruchten over graf- schennerij. In elk geval kan het niet aan de weduwe Jelle Bakker hebben gelegen. Deze vrouw was door de hervormde ge meente gedurende vele jaren belast met de zorg voor de grafkelder en zijn bizarre in houd. Zij vervulde haar plicht op pijnlijk nauwgezette wijze. Zelfs de mummies werden bij de grote schoon maak zorgvuldig door haar afgestoft en zij ging er dan ook mee om alsof het goede oude bekenden waren. Ze is in 1952 overleden op de zeer hoge leeftijd van 102 jaar. In het duister De hamvraag blijft ondertus sen: waarom verleren (en niet verstenen) de lijken in de grafkelder van Wieuwerd tot mummies in plaats van ordentelijk tot stof over te gaan, zoals overal elders in den lande? Om te controleren of het gewelf de kunst nog steeds machtig is, zijn er dus wat vogellijkjes opgehangen, en ja, het werkt. Maar hoe? De wetenschap tast in het duister. Geleerden van de Groningse universiteit hebben de graf kelder zelfs ooit helemaal in hun laboratorium nage bouwd, compleet met de twee getraliede nissen en de daar tussen heersende tochtstroom die voor de conservering ver antwoordelijk heette te zijn. Vergeefs. De erin geplaatste kadavers deden trouw wat Genesis 3:19 van hen ver langde. Alleen in Wieuwerd weigeren ze. Waarom? Kos ter Fopma weet het ook niet. Hij weet alleen dat het werkt van links naar rechts. Hoe meer naar rechts, hoe groter de neiging tot normale ont binding. „Ga maar eens links staan", adviseert hij. „U zult een vreemde kou over u heen voelen kruipen. En op den duur krijgt u er gegaran deerd hoofdpijn". Voorts weet hij dat het werkt op precies 1,50 meter onder de grond. Reeds luttele centi meters hoger of lager doet de dood gewoon zijn werk. Iets dergelijks schijnt zich ook buiten de muren van de graf kelder af te spelen; op een diepte van 1,50 meter blijven de doodskisten in de graven rond de kerk*vele tientallen jaren langer intact dan op an dere plaatsen. „Dus moet u goed naden ken", beëindigt koster Fopma zijn repertoire. „Er is maar één manier om achter de op lossing te komen. Het hele kerkhof over de schop halen. De fundamenten van de kerk onderzoeken tot op de laatste steen. Dan weet je het mis schien. Maar dan zullen de vier mummies uit elkaar ge vallen zijn, want ze verdra gen niet de minste verande ring in hun omgeving. Dan is alles vernield, verloren". Zijn stemverheffing laat geen en kele twijfel bestaan. Alles in de grafkelder blijft bij het oude. Wieuwerd hecht meer aan zijn mummies dan aan de ontsluiering van hun ge heim. PIET SNOEREN

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1985 | | pagina 3