ij TAFEL Leger verantwoordelijk voor martelingen I 1 Nicaraguaanse minister hervat vastenactie Gerechtelijk vooronderzoek tegen evangelisten- echtpaar Uül EeidóeSotvumt kerk wereld ARGENTIJNSE BISSCHOP: Paus herdenkt Hiroshima Jezuieten kiezen voor „praktische oecumene" Prof. Bakhuizen van den Brink 65 jaar predikant Baptisten Nicaragua nagelen Reagan aan schandpaal Tussen hoop en vrees 0 weer 1 ACHTERGROND maandag 5 augustus 1985 pagina {ju Bijbelconcordantie geautomatiseerd Naar het Duitse Bijbelgenootschap meedeelt is in de Verenig de Staten een grote prestatie geleverd wat betreft het volledig automatiseren van het register op de bijbel, de bijbelconcor dantie Zowel in de eerbiedwaardige King James-vertaling alsook in de vertaling in hedendaags Engels zijn alle teksten, trefwoorden en begrippen opgeslagen op schijvengeheugens van een computer, zodat de gebruiker met enkele eenvoudige handelingen de gedachtengang in de bijbel over bepaalde be grippen vliegensvlug kan naslaan. Gedrukt zou deze concordantie al gauw twintig maal zo dik zijn als een gewone bijbel van 1.200 bladzijden, aldus het Duitse Bijbelgenootschap. Goed resultaat Kerkbalans voor hervormden Voor de Nederlandse Hervormde Kerk is dit jaar de actie voor geldwerving van gemeenteleden, die samen met de gereformeerden en rooms-katholieken onder de benaming „Kerkbalans" wordt gehouden, goed uitgepakt. Bij de toezeggingen voor bijdragen aan de kerk werd een verhoging bereikt van 2,01 procent, tegen 1,07 procent in het voorgaande jaar. Bedroegen in 1970 de inkomsten van alle hervormde kerkvoogdijen 84 miljoen gulden, in 1983, was dat aange groeid tot ruim 225 miljoen gulden. Per ziel uitgedrukt be tekende dat een groei van 28 naar 75 gulden. Een generatie die het heden ontvlucht uit angst dat er geen toekomst zal zijn, kan onmogelijk een volgende generatie opvoeden Lea Dasberg De militaire junta in Ar gentinië is zelf verant woordelijk voor de mar telingen tijdens de dicta tuur, omdat zij aan de macht was in die jaren van 1976 tot 1983. Er ver dwenen in die periode zo veel mensen dat dit geen toeval meer kon zijn. Hier was sprake van een doelbewuste actie van de militairen. Dit heeft de roomskatholieke bisschop van Viedma, mgr. Miguel Hesayne, verklaard in Buenos Aires tijdens het proces tegen negen gene raals die lid zijn geweest van de junta. Het was de eerste maal dat in dit proces een roomskatholie ke bisschop als getuige optrad. Tijdens de zitting, die tot diep in de avond voortduurde, be schuldigde ook de Amerikaan Tom Farer, toentertijd lid van de mensenrechtencommissie van de Organisatie van Ame rikaanse Staten, de juntaleden ervan dat zij verantwoordelijk zijn voor de misdaden in die periode. De junta had volgens hem be wust drie fundamentele men senrechten geschonden, die ook na de uitroeping van de staat van beleg gerespecteerd hadden dienen te worden: het recht op leven, het recht op individuele veiligheid en het recht op een eerlijk proces. Verder merkte Farer op dat bijna allen die in kampen of gevangenissen waren opgeslo ten niet gearresteerd waren, maar dat zij door de militai ren waren ontvoerd. In bijna alle gevallen („dui zenden en duizenden") was de schending van de mensen rechten een gevolg van het feit dat de militairen de macht hadden overgenomen, aldus Farer. Hij werd af en toe scherp on dervraagd door de verdedi gers van de generaals. Farer, een expert op het gebied van het oorlogsrecht, bleef be heerst zijn antwoorden for muleren, ook toen de verdedi gers hun toevlucht zochten tot insinuaties. Mgr. Hesayne heeft in een ge sprek en in een brief generaal Sarguideguy. toendertiid mi nister van binnenlandse za ken, gewezen op de verant woordelijkheid van een chris ten, die zich nooit en te nim mer aan martelingen schuldig mag maken. „Voor tactiek krijgt u een 10, maar voor christelijke ethiek een 0", had hij Sarguideguy toegevoegd. Hesayne merkte verder op dat de terreur van de guerril la's geen rechtvaardiging voor terreur van de overheid Was. Een overwinning die met on waardige middelen wordt be haald, is geen overwinning, zo zei hij. Het had hem zeer gestoken dat de juntaleden de leer van de nationale veiligheid een bescherming van de Kerk noemden. „Zij misbruikten echter het christendom om hun handelwijze te rechtvaar digen. Zij gingen naar de mis en op het zelfde moment mar telden ze", aldus de bisschop van Viedma. Hij merkte ten slotte op dat het probleem van de verdwijningen - naar schatting bijna 10.000 tijdens zes jaar dictatuur - niet alleen voor de betrokkenen, maar ook voor hun familieleden een vorm van marteling moet zijn geweest. „Op hun vragen zullen de achtergeblevenen nooit antwoord krijgen". Bisschop Hesayne behoorde na de val van de junta tot de minderheid binnen het epis copaat dat voor volledig op heldering van alle misdaden tijdens het regime was. De meerderheid, onder wie kar dinaal Juan Carlos Arambaru, aartsbisschop van Buenos Ai res, en legerbisschop José Me dina, waren echter van me ning dat dit niet nodig was Tijdens een demonstratie in de binnenstad van Buenos Ai res hebben vrijdagavond „de dwaze moeders van het Plaza de Mayo", gesteund door en kele kleine linkse politieke partijen en talloze organisaties op het gebied van mensen rechten, opnieuw gepleit voor de berechting van alle schul- Waarschijnlijk uit angst voor repercussies binnen de strijd krachten, waar het proces te gen de negen ex-generaals on rust heeft veroorzaakt, wekt de regering Alfonsin de in druk het bij de rechtszaak te gen de negen te willen laten. Een hoge functionaris van het ministerie van defensie heeft inmiddels verklaard dat een staatsgreep door de militairen uitgesloten moet worden ge acht. Tijdens de algemene audiëntie kreeg de paus een racefiets aan geboden in aanwezigheid van een groepje Italianen die een fiets- toer naar Polen ondernemen Ter gelegenheid van de herdenking van het afwerpen van de eerste kernbom op de Japanse stad Hiroshima, thans veertig iaar geleden, heeft paus Johannes Paulus II bij het angelusge bed in zijn zomerresidentie zondag opgeroepen tot een her nieuwde inspanning voor de vrede. De paus vroeg de gelovigen over de hele wereld zich te vereni gen in gebed opdat de mensheid de verschrikking van een kernoorlog bespaard zal blijven. „Moge de nucleaire holocaust van Hiroshima en Nagasaki een nieuwe impuls geven aan nog krachtiger inzet voor de vrede", aldus de paus. Bij een herdenkingsmis ter gelegenheid van het feit dat paus Paulus VI zeven jaar geleden overleed, zal de paus opnieuw op dit onderwerp ingaan. De Nicaraguaanse minister van buitenlandse zaken, Mi guel d'Escoto, heeft zijn vas tenactie hervat. Dit heeft zijn woordvoerder zondag in Ma nagua meegedeeld. d'Escoto onderbrak zaterdag zijn actie met de mededeling dat zijn land hem nodig had bij de verdediging van de sandinisti- sche revolutie. Volgens d'Es- coto's woordvoerder zal de minister vanaf nu slechts vruchtensap en andere vloei stoffen tot zich nemen. Op de vraag hoe lang d'Escoto denkt zijn actie ditmaal vol te houden. antwoordde de woordvoerder dat aanstaande dinsdag een persconferentie zal worden gehouden. Het protest van d'Escoto is gericht tegen de Amerikaanse steun aan anti-sandinistische rebel len. De gezondheidstoestand van de minister is als gevolg van zijn eerste vastenactie sterk achteruit gegaan. Pax Christie-secretaris Jan ter Laak keerde zondag in ons land terug na een bezoek aan d'Escoto. In de de Mozes en Aaronkerk in Amsterdam sprak hij voor een gehoor van ruim 500 mensen, die daar een solidariteitsbijeenkomst voor de vastende Nicara guaanse priester-minister bij woonden. Jan ter Laak signaleerde de grote steun die de actie van d'Escoto onder de Nicara guaanse bevolking had gekre gen. Nicaraguanen gaven massaal gehoor aan de oproep van d'Escoto om één dag te vasten. Jan ter Laak bracht de dank over van d'Escoto aan zijn vrienden in Neder land die hem steunen in zijn strijd. Ter Laak meldde dat er ver gevorderde plannen bestaan om met een aantal onafhan kelijke kerkelijke organisaties in Nicaragua een vredesbu reau van Pax Christi en het Interkerkelijk Vredesberaad in Nicaragua te openen. Dit bureau zou een nauwere be trokkenheid van de Westeu- ropese vredesbeweging bij de strijd voor vrede in Nicaragua tot uitdrukking moeten bren gen. Op de bijeenkomst werd ook gesproken door priester en Europarlementariër Herman Verbeek. Verbeek was samen met anderen ruim twee we ken aan het vasten in de kerk in navolging van d'Escoto. Hij las een brief voor die de actie voerders hadden gestuurd naar de Nederlandse minis ters voor ontwikkelingssa menwerking en van buiten landse zaken en defensie. Daarin wordt aangedrongen op opvoering van de economi sche steun aan Nicaragua en politieke druk op de Verenig de Staten om haar agressie te stoppen. Deze brief werd na afloop van de bijeenkomst door enkele honderden deel nemers ondertekend. Verbeek en zijn mede-actievoerders sloten in de bijeenkomst hun vastenactie af. Verzwakt door zijn hongerstaking, is pater d'Escoto genood zaakt gebruik te maken van een rolstoel De noodzaak van „praktische oecumene" waarbij christenen van uiteenlopende tradities samenwerken en getuigen voordat volledige eenheid in de dogmatische opvattingen is bereikt, vormde één van de belangrijkste thema's van het tiende internationale congres van Jezuieten die zich met oe cumene bezighouden. De 75 leden van de Sociëteit van Jezus die het congres bij woonden uitten zich zeer po sitief over het eindrapport van de eerste Anglicaans- /Rooms-Katholieke interna tionale commissie en ook over het Lima-rapport van de We reldraad van Kerken, dat zich bezighoudt met doop, avond maal/eucharistie en het ker kelijk ambt. Het congres legde er de na druk op dat deze documenten niet beperkt mogen blijven tot de kring van theologen alle kerkleden behoren zich erin te verdiepen. Tijdens het pro ces van elkaar leren kennen zouden christenen hun leven samen vorm moeten geven in een gemeenschappelijk getui genis en zendingsopdracht, al dus het congres. Op last van de officier van justitie is de rechter-commis- saris van de rechtbank in Zwolle een gerechtelijk voor onderzoek gestart tegen het evangelisten echtpaar Lucas en Jenny Goeree, dat er van wordt verdacht voor joden discriminerende uitlatingen te hebben gedaan in zijn infor matieblad. Volgens de vordering tot vooronderzoek van de officier heeft het echtpaar in dat blad datgene wat in de 20e eeuw aan de joden is aangedaan (vervolging en moord) hun ei gen schuld genoemd en is dat te wijten aan de keuze van de joden tijdens het proces tegen Jezus toen zij kozen voor de vrijlating van Barabbas en voor de kruisiging van Jezus. Volgens de officier van justi tie had het echtpaar Goeree moeten weten, dat deze uitla tingen beledigend waren voor een groep mensen wegens hun ras, hun godsdienst of hun levensovertuiging. Bij zijn vooronderzoek krijgt de rechter-commissaris de hulp van twee deskundigen: een theoloog en een gezagheb bend persoon uit joodse kring. Het echtpaar Goeree krijgt de gelegenheid een deskundige aan te wijzen, die het verslag van dit tweetal mag onderzoe ken. De rechter-commissaris verwacht, dat het eerste ver hoor van het echtpaar Goeree eind september zal plaatsvin den. Zoals bekend hebben de Stichting Bestrijding Antise mitisme (Stiba) en de Anne Frank Stichting een klacht ingediend tegen de gerefor meerde theoloog dr. B. Went- sel uit Den Haag wegens uit latingen die ook een relatie leggen tussen het lijden van de joden en hun geloof. Deze klacht werd ingediend bij de Haagse officier van justitie mr. Schimmel. Het zal donderdag 8 augustus 65 jaar zijn geleden dat prof. dr. J. N. Bakhuizen van den Brink, emeritus-hoogleraar te Leiden, predikant werd in de Nederlandse Hervormde Kerk. Prof. Bakhuizen van den Brink, die 25 mei 1896 in Joure in Friesland werd gebo ren, studeerde aan de Rijksu niversiteit te Leiden en aan de universiteit van Parijs the ologie. Hij werd 8 augustus 1920 pre dikant van de Hervormde ge meente van Nieuw-Dor- drecht. In 1924 ging hij naar Winterswijk en in 1Q29 werd hij predikant te Rotterdam- -Kralingen. Hij kreeg 1 juni 1934 eervol ontslag met de be voegdheid van emeritus we gens zijn benoeming tot hoog leraar aan de Rijksuniversiteit te Leiden, waar hij tot aan zijn emeritaat op 1 september 1966 de geschiedenis en leer stellingen van de christelijke godsdienst en het gerefor meerd protestantisme heeft gedoceerd. Prof. Bakhuizen van den Brink is vooral bekend ge worden doordat hij samen met zijn collega prof. dr. J. Lindeboom het tweedelig handboek van de kerkge schiedenis heeft geschreven. Hij heeft ook veel gepubli ceerd in het Nederlands Theologisch Tijdschrift, dat hij mede heeft opgericht, en in andere periodieken. Verder heeft hij radiocolleges gege ven voor de NCRV. Hij is lid van de Koninklijk Academie van Wetenschappen en ont ving in 1955 een ere-doctoraat van de universiteit van St. Andrews in Schotland. Hij werd in 1957 benoemd tot rid der in de orde van de Neder landse Leeuw. Prof. Bakhuizen van den Brink heeft zich ook veel be wogen op gebied van de ker karchitectuur. Zo was hij lid van de bouw- en restauratie commissie van de Hervormde Kerk. Hij is voorzitter ge weest van de Architectenraad die zich bezighoudt met de tucht en de erecode van de architecten. Ook was hij vele jaren bestuurslid van de orga nisatie voor Zuiver Weten schappelijk Onderzoek (ZWO). Eerste vrouwelijke hervormde legerpredikant Mevrouw M. A. Bezemer, theologisch kandidaat te Lei den, is benoemd tot predikant bij de Koninklijke Landmacht in Den Haag. Zij wordt de eer ste vrouwelijke Hervormde le gerpredikant. Mevrouw Beze mer werd 10 juli 1956 in Den Haag geboren. Nadat zij het Rijnlands Lyceum in Wasse naar had bezocht studeerde zij theologie aan de Rijksuniversi teit te Leiden. Zij zal 25 augus tus als legerpredikant in de Kievitkerk in Wassenaar wor den bevestigd door dr. W. van Bruggen. Mevrouw Bezemer wordt predikant van het gar nizoen Den Haag. Het bestuur van de Bap tistenfederatie van Nica ragua heeft de economi sche blokkade van het land door de regering- -Reagan bestempeld als „anti-christelijk, anti-bij bels, inhumaan, onrecht vaardig, illegaal en wille keurig". De pastorale brief met deze scherpe veroordeling van de Amerikaanse politiek jegens hun land is verzonden aan de beide Baptistenkerken van de Verenigde Staten, de Wereld raad van Kerken, de Latijnsa- merikaanse Raad van Kerken en „de christelijke broeders van Nicaragua en overal ter wereld". De Nicaraguaanse Baptisten geven in hun brief een volle dige opsomming van de slachtoffers en de schade, aangericht door invallers die worden gesteund door de Verenigde Staten. Zij verkla ren dat deze daden van agres sie „onbeschrijflijk leed toe brengen aan duizenden on- schuldigen". Samen met de Moravische (Herrnhutters) Kerk vormen de Baptisten de grootste pro testantse groepering in Nica ragua. Rond 20 procent van de bevolking is protestant en het Baptistenseminarie in Ma nagua vormt samen met het Oecumenisch centrum voor bijstand en ontwikkeling CE- PAD de belangrijkste instel ling van protestantse zijde. HEEN en weer geslingerd tussen hoop en vrees over het l] van de Shell-raffinaderij op Curasao hebben de Antillen hl afgelopen weekeinde weer eens moed kunnen putten plannen, die een opmerkelijk zware Venezolaanse delega met veel vertoon aan de Antilliaanse regering heeft voorg» legd. De Venezolaanse regering is bereid alle medewerkii te verlenen aan een reddingsoperatie voor de olie-installatii op Curagao, zelfs als Nederland niet aan het project wil de» nemen. Maar van Antilliaanse zijde werd tegelijkertijd di delijk gemaakt, dat de nodige financiële steun van Nedei land toch onmisbaar is. Niet alleen om de overname van raffinaderij van Shell mogelijk te maken, maar vooral oi voor nieuwe investeringen in de verouderde installaties. Het belang dat de Antillen hebben bij het slagen van reddingsoperatie is uitzonderlijk groot. Nadat Exxon zij Lago-raffinaderij op Aruba had gesloten nam Shell een zeil de besluit voor zijn installaties op Curacao. Zo'n klap kan d economie van de Antillen niet verdragen. De werklooshei is er toch al erg groot en het ontslag van tegen de tweedul zend Shell-medewerkers kan daar niet meer bij. Bovendii zullen veel toeleveringsbedrijven hun poorten moeten slul ten, terwijl het verlies aan koopkracht de middenstan. zwaar zal treffen. De staatskas drijft voor een belangrijk dec op de olie-industrie, zodat ook in de overheidssfeer de nodig maatregelen onvermijdelijk zijn. ij ill d er kunnen naar veel kanten veel verwijten worden gt maakt. De economie van de Antillen is te lang eenzijdig o de olie gericht geweest. Pogingen om investeerders aan t trekken zijn te laat van de grond gekomen. Grote verliezer^ die Shell lange tijd op Curacao heeft geleden, waren ondencj meer een gevolg van de te hoge lonen, de aanvankelijk tncj zware belastingdruk, de dure grondstof, de beperkte capac^jv teit van de raffinaderij en de te lange aan- en afvoerlijner,^ En Shell is geen suikeroom van de Antillen. NEDERLAND evenmin, hoewel ons land evenals Shejj e trouwens wel de nodige verplichtingen heeft tegenover dgt Antillen. Indien de reddingsoperatie kan doorgaan zou Shel^re dat op Curacao ook jarenlang een goede winst heeft geboekt de raffinaderij terwille van de werkgelegenheid van dfcn I plaatselijke Shell-medewerkers snel en onder redelijke vooi'er waarden aan Venezuela en de Antillen moeten overdoerf Te Ook van Nederland mag een redelijke betrokkenheid wor den verwacht en premier Lubbers heeft duidelijk laten bli$7g ken zich daarvan bewust te zijn. Het is echter begrijpelijk da ve Den Haag ogenschijnlijk wat koel reageert op de demonstraom tief gelanceerde voorstellen van Venezuela en de kritisch-'^1 geluiden die daarbij aan het adres van ons land opklinken^ VENEZUELA heeft immers alle belang bij een voortbestaan v van de raffinaderij. Curacao is een belangrijke klant en Ve''P{ nezuela kan alleen maar van zijn grote buitenlandse schuf" den afkomen via de export van olie. De Venezolaanse staat__ soliemaatschappij, de Pvdsa, heeft een goede kans wèl wins te kunnen maken op Curacao. De maatschappij kan rekenei op voldoende aanvoer van olie, die goedkoop kan zijn omda bij de verwerking van eigen olie de Opec-prijsregels niet gel den. De afzetmogelijkheden van de raffinaderij zijn echte; minder rooskleurig. de verplichtingen van Nederland tegenover de Antiller^jy gaan niet zó ver, dat verwacht mag worden dat ons land iij^ de raffinaderij zal participeren. Maar een zekere steun zoij0 redelijk zijn. Minister De Koning, die morgen naar de AntiLjj len vertrekt, zal zich bovendien bewust zijn van het gevaat van een uittocht van duizenden Antillianen naar Nederlandjej indien de reddingsoperatie zou mislukken. Alles bij elkaa^rt zijn er nog steeds voldoende argumenten voor de Antilles., om hoop te koesteren. underbraa d worst met snijbonen en aardappelen zachtzure gerstevlokken vla De benodigdheden voor twee personen zijn: 200 g runderbraadworst, 30 g margarine, mespunt bloem, paprikapoeder, 1 to maat, zout 500 g snijbonen, zout, 5 g margarine, 1 hardgekookt ei, peterselie; Vz tot 1 kg aardappelen; 2,5 dl melk, 40 g gerste vlokken (reformartikel), 1 lepel maizena, 2,5 dl karne melk, bruine basterdsui ker. Breng de worst in de braad pan met twee centimeter wa ter aan de kook, keer haar en haal haar na vijf tellen uit *1]Z col "ld de pan. Bewaar het kookna\j Braad de worst in twinti.[x minuten bruin en gaar in margarine, op een mati' vuur met het deksel schuif op de pan. Leg de worst opn' een bord en houd dat wam Bak de bloem in het overgë bleven vet lichtbruin, voe"J een deel van het kooknat ta.® met paprikapoeder, ontvel(Peu en kleingesneden tomaat eami zout. Laat de jus vijf minute00i trekken. ;ke Kook de gesnipperde snijbc nen in vijftien minuten gaa in weinig water met zou Schud de margarine door cjï. afgegoten bonen, doe ze J- een schaal en strooi er fijngt prakt en met kleingeknipi peterselie en zout gemen&C ei over. Breng alle melk aan de koo en strooi er al roerende gerstevlokken in. Laat hi mengsel onder af en toe roi ren twintig minuten zaclAA koken. Maak vervolgens ee. L, papje van de maizena mier weinig koud water en koon dat een paar tellen mee m?or de gare gerstevlokken. Lajcj11 de vla lauw worden en dr"- er de karnemelk bij. Geef c'rw gerstevlokken geheel afgr v koeld met apart bruine ba'", terdsuiker. JEANNel\ Na dinsdag beter weer DE BILT (KNMI) Een ac tieve depressie van 985 mbar lag maandagnacht boven de Britse eilanden. Het centrum wordt morgen boven Zuid- -Scandinavië verwacht. De de pressie zorgde aan onze kust voor veel wind en flinke bui en. Achter de depressie om wordt dinsdag via de Noordzee nog steeds koele lucht aange voerd waarin buien voorko men. Na dinsdag wordt de in vloed van eerstgenoemd lage drukgebied op het weer bij ons kleiner. De buien nemen af en geleidelijk komt er meer zon. Bovendien komen de tempera turen rond waarden te liggen die normaal zijn voor de tijd van het jaar. lacl Vooruitzichten voor divers sc Europese landen, geldig vo»)31"* woensdag en donderdag: opklaringen. Middagtemper^p tuur van 17 tot 20 graden. Britse Eilanden: Veel bewoi king en af en toe buien. Mi» dagtemperatuur van 16 grad» in Schotland tot 21 graden zuidoost Engeland. Benelux, Noord-Duitsland: N en dan zon en een enkele bu Middagtemperatuur ongevee 21 graden. Noord-Frankrijk, Zuid-Duit land: Opklaringen en vrijwi overal droog. Middagtemper^ tuur van 20 tot 24 graden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1985 | | pagina 2