Leidse Courant | 1985 | 3 augustus 1985 | pagina 18

Finale

weekpuzzel door dr. Pluizer

EBD

WA!.

WETENSCHAPPEN

postzegels

oplossing vorige puzzel

NR. 30- KRUISWOORDRAADSEL

r aaa

a

EeidóeSotwant

ZATERDAG 3 AUGUSTUS 19

De prijswinnaars van puzzel nr. 29 zijn:

P. Walter. De Sitterlaan 131, 2313 TM Leiden.
G. v. d. Kooij, Blijversweg 7, 2375 XV Rijpwetering.

De prijzen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd.

HORIZONTAAL:

1. Hemelvuur.

6. Projectieplaatje.

7. Deel van de hals.
9. Haarkrul.

10. Gewricht.

12. Vocht in vruchten.

14. Lichamelijk lijden.

15. Hoeveelheid (bv. van
een geneesmiddel).

17. Modegek

19. Bewijs van betaling.

20. Omgang.

22. Roem. eer.

24. Warm zeepwater.

25. Onbepaald vnw.

26. Gedwee.

26. Buitendijks land.

30. Boom.

31. Duivenhok.

32. Teken van de
dierenriem.

33. Wijnsoort.

35. Op deze wijze.

36. Tenen mand.
39. Boom.

41. Weinig sprekend.

42. Denkvermogen.

43. Bijbelse naam.

45. Tot en met (afk.).

46. Oude lengtemaat.
48. Snel drogend

mengsel.

50. Bijbelse naam.

51. Alvorens.

52. Dwarshout aan een

53. Bittere afgunst.
55. Afgemat.

57. Europeaan.

58. Inzet bij een spel.

59. Sporeplant

61. Kleine munt uit
vroegere tijd.

64. Vogelsnavel.

65. Vadsig.

67. Duivel.

68. Bovendien.

69. Onderricht.

71Stevige vogelveer.

72. Gezichtsorgaan.

73. Kikvorsachtig dier.

75. Bisschoppelijke
hoofdkerk.

76. Raamwerk van staven.

1. Steengruis.

2. Muzieknoot.

3. Schots en scheef.

4. Voegwoord.

5. Snijwerktuig.

6. Vreemde titel.

6. Hulzen van gedorste

korenaren.

9. Streep.

10. Oude lap.

11. Aanwijzend vnw.

13. Onwrikbaar.

14. Wijfje v.e. kanarie.

15. Naaldboom.

16. Onderdeel v.e.
tennispartij.

18. Scheepsmaat.

19. Bundel.

20. Blad papier.

21. Geslacht van mensen.

23. Hoofddeksel

24. Jaargetijde.

25. Beminnelijk.

27. Titel.

29. Militair.

Platte steen.
Snaarinstrument.
Hakwerktuig.
Waterkering.
Afvloeipiipje v.e. goot.
Toiletartikel.

Naaste.

Kleefmiddel.

Opschrift v.e.

kranteartikel.
Bekende organisatie

(afk.).

Zeehond.
Onbezonnen.

Gelofte.

Zijrivier van de Donau.
Kleverige stof.

Al te goed persoon.
Bedrog.

Elektrisch geladen

atoom.
Bij voortduring.

Familielid
Plaaggeest.
Gehoororgaan.
Muzieknoot.
Lidwoord.

Welke twee sleutelwoorden vormen de letters uit de vakjes 42 44 32 37 56 39 2 40
68 61 en 38 50 41 72 30 3 29 18 46 76?

Oplossingen onder vermelding van puzzel nr. 30 moeten uiterlijk woensdagmiddag in
bezit zijn van:

Leidse Courant, Postbus 11, 2300 AA Leiden.

Naam, adres en postcode s.v.p. in blokletters vermelden.

RVI

00-'
ovei
broi

tv-s
van
nine
geri
kun
hij t

Einc
Toe
Den
zijn

jken
«kleit
<29
—gels

Problemen uit de Povlakte

Uit de praktijk van het EK in
Salsomaggiore leg ik u een
drietal problemen voor, zodat
u zichzelf aan het Europese ni
veau kunt toetsen. U bent na
tuurlijk in het voordeel, omdat
u zich in alle rust kunt bezin
nen en dat is iets dat van de
spelers en speelsters ter plekke
niet gezegd kon worden.
Neemt u alleen maar eens de
omstandigheid dat daar dage
lijks gespeeld werd van 12.00-
17.30 uur èn van 20.00-01.30

1. U bezit als noord:

in de verwachting dat 4 schop
pen meer kans zou hebben
dan 3 SA op grond van de af-
troefwaarde in haar hand. Een
zeer goede actie, want zoals u
kunt zien is 3 SA een dubbeltje
op zijn kant. Het komt wel
binnen, maar dat is meer ge
luk dan wijsheid, 4 schoppen
daarentegen is vrijwel onver-
liesbaar:

SA-openaar in klaver te kun
nen eindigen.

2. Een regelrecht rampspel
voor het Nederlandse vrou
wenteam. In de gesloten ka
mer opende de Italiaanse oost
1 ruiten en Marjorie Mulder
wist niet meer dan 1 schoppen
op te brengen, rondgepast en
met 4 overslagen gemaakt.

rain van het Congrescentrum
in Salsomaggiore) gebeurde
iets ongelooflijks (NZ Goded-
De Blas/OW Roosnek-Nie-
meyer):

V97
6

O H 7 43

B9873

en de bieding gaat

ZUID WEST NOORD OOST

pas 1 Ha

dbl pas 2 KI pas

2 Ha pas 3 Ru pas

3 SA pas

2. Als zuid heeft u:

A H V 8 3
O 10 5
O A B7532

N/OW V9 7

6

O H7 43
B987 3
852 B 10 3
092 w nOHVB1053
O A 109 2 7 o V B
10542 L V 6

AH64
A 8 7 4

O 865
AH

O/-

765
B983
O H 8
V 108 2

1092 N B4
SH642 w nOAV7
0104 7 O V96
HB54 A 9 7 6 3

AHV83
O 10 5

O AB7532

Z/-

AV8
O V953
O V 108 7
82

H97 N 65432

OH82 w B6 4

B10
O A 10 7

O 65

AB10973

en oost (niemand kwetsbaar)
opent met 1 ruiten (mninimaal
driekaart). Wat doet u?
3. Als oost heeft u:

65432
O B64
O AH4
V 4

en met Zgaat de bieding:
ZUID WEST NOORD OOST
pas pas pas

(Probeert u, alvorens verder te
lezen, eerst een oplossing voor
deze problemen te vinden).

1. Een fraaie biedserie uit de
wedstrijd tussen de dames-
teams van Nederland en IJs
land (de „dottirs"). Marijke
van der Pas zat zuid en Elly
Schippers bood na 3 SA van
zuid 4 schoppen, in de 4-3 fit,

Oost startte met hartenheer
(gezien de bieding had een
troefstart meer voor de hand
gelegen) voor het aas, harten
getroefd, met klaver weer
naar tafel en nog een harten
getroefd in de hand, waarna
tien slagen niet meer te missen

Aan de andere tafel een matte
actie van NZ (Petursdottir-
Gundmundsdottir) tegen Mar-

ërie Mulder en Laura van de
rom. Een actie die al begint
met een onderbieding van
zuid. Vergeleken met de Ne
derlandse biedserie heeft dit
weinig met bridge te maken:

ZUID WEST NOORD OOST
pas 1 Ha

1 SA pas 2 KI pas

2 Ru pas 3 KI pas
pas pas

Precies gemaakt. In Nederland
zult u tegenwoordig vrijwel
niemand meer tegenkomen
die zo'n spel zo biedt. Heel
vroeger, toen er nog geen
transfers werden gespeeld
kwam je dit soort series wel
tegen teneinde tegenover een

In de open kamer werd het
drama gecompleteerd (NZ
(Dupont-Cuzzi, OW Schippers-
v.d.Pas);

Elly Schippers opende als oost
met 1 SA, door zuid gedou
bleerd en rondgepast. Zuid be
gon met vijfmaal schoppen en
vervolgde met een kleine rui
ten. Slechts twee slagen wer
den Elly Schippers deel.
1 schoppen volgen na 1 ruiten
is te gevaarlijk; daar is de
zuidhand gewoon te sterk
voor. 2 schoppen is dan altijd
nog beter, alhoewel dat de
hand niet goed omschrijft.
Eerst een rondje passen is de
beste actie. Als er dan in de
volgende ronde van zuid een
schoppenbod (met sprong)
komt, betekent dat automa
tisch dat er veel ruitens zitten,
want anders zou er wel in de
eerste biedronde geboden zijn.

3. Heeft u gepast of heeft u de
kraan opengehouden? Een spel
uit de slechte wedstrijd die het
Nederlandse open team tegen
Spanje speelde (7-23). In de
open kamer paste de Spaanse
oost in de vierde hand. In de
gesloten kamer (in het souter-

§1a, dbl pas pas
pas

Na de start met harten 4 had
noord geen enkele moeite om
9 slagen te maken. Er is trou
wens geen enkele mogelijk
heid om het contract down te
spelen.

Het zal je maar gebeuren. Het
is te simpel om de zwarte piet
naar oost te schuiven. Een
grappig detail is dat de Span
jaarden door hun non-playing
captain voortdurend gemaand
werden om rustig te bieden.
Dat was kennelijk onderdeel
van het tactische plan tegen
Nederland, waarvan natuur
lijk ook de tegenstanders wis
ten dat het reuzedoders waren,
maar dat ze tegen matige tot
zwakke teams (zoals Spanje)
bij voortduring matig tot zwak
scoorden. Dat concept van de
Spanjaarden scoorde overigens
wonderwel. Tussen twee
haakjes: Als we het over
„zwakke" teams hebben, moet
daar altijd bij bedacht worden,
dat dergelijke teams bijv. in de
vaderlandse meesterklasse
competitie aardig mee zouden
kunnen draaien.

Corr. p/a Leharstraat 10, 2162
AC Lisse.

Overschrijvingen

In sommige sporten is het op
de jaarlijkse transfermarkt een
drukte van belang, die voor
veel gespreksstof zorgt, met
name in het amateurvoetbal.
In de damwereld is de trans
fermarkt, die op 30 juni sluit,
altijd bescheiden van omvang.
Ook dit jaar maakte slechts
een bescheiden aantal, name
lijk 84, dammers bekend van
club te gaan veranderen. Elk
jaar zijn er wel een paar in het
oog springende mutaties en dit
jaar maakte op deze regel geen
uitzondering.

Bauke de Vries ging van Fi-
velgo naar De Vriendenkring
(Groningen), Gerrit Moon van
Apeldoorn naar DEZ/De Lelie
(Westerhaar), Paul Germain
van Fivelgo naar Siddeburen,
Ron Heusdens van Schiedam
naar De Stem van Dordt, Jo-
han Krajenbrink van Vorden
naar NOAD (Nijmegen), Swa
mi Nikhilananda van Huissen
naar TDV (Tilburg), Piet Roo-
zenburg van Twente's Eerste
en Willem Winter van Bever
wijk naar Schiedam. Hiermee
zijn de spelers genoemd die
landelijk bekend zijn.
De grootste aderlating onder
ging oud-landskampioen Fi
velgo, dat ook al uit de hoogste
klasse degradeerde. Behalve
Bies en, Germain raakte de
vereniging Baar, Bolt, Kuiper,
Thimister en Westerdijk kwijt
aan Siddeburen, Galliard en
Van Meggelen aan De Vrien
denkring en Kalk aan Houdt
Stand uit Hoogezand/Sappe-
meer.

Het gaat met deze „profclub"
dus net als een paar jaar gele
den met het gesponsorde Lent.
Na een aantal gouden jaren
komt er opeens een grote te
rugval en zakt de vereniging
weer weg in de anonimiteit.

m m i
J 1 S 8
m m

m

De lijst van overschrijvingen
ziet er verder als volgt uit:

Arts van Doetinchem naar Philips.
Van Belle van Monster naar Den
Haag, Van Berkel van Philips naar
Eindhoven, Besuyen van DOS (Delft)
naar Twente's Eerste. Blok van
NGKZ naar Wapenveld, Bosma van
Oerterp naar Hemrik, Bron van Een
rum naar Warffum, Budé van Tree
beek naar De Ridder (Brunssum),
Bulstra van Joure naar Huizum,
v.d.Does van Alkmaar naar Bever
wijk. Van Dijk van Info Engineering
naar Excelsior (Den Bosch), Elenbaas
van Amsterdam'80 naar VAD, Den
Engelsman van DIO naar Den Haag,
Van Gils van Boxtel naar Constant,
Gons van VAD naar Amsterdam'80,
De Haan van Het Noorden naar De
Vriendenkring. Van Hal van Houten
naar UDG (Utrecht), Haszing van
DIOS (Heino) naar Damra, Jansen
van DEZ (Hellendoorn) naar Damra,
Kers van Driebergen naar Culem-
borg. Klein van Wapenveld naar
Nunspeet, Kok van DIO naar Den
Haag, Koster van Uithoorn naar Vin-
keveen. Kramer van Doorn naar
Driebergen, Land van Huizum naar
BEGB, Van Langeraad van Ede naar
Bennekom, Langerak van Schaes-
berg naar Eindhoven, Karen van
Lith van Rosmalen naar Excelsior
(Den Bosch). Meerding van Treebeek
naar De Ridder, Van Megen van Phi-
lidor naar De Ridder, Muyen van De
Stem van Dordt naar GS (Dor
drecht), Nas van Excelsior (Den
Bosch) naar Philips, Van Norel van
Wapenveld naar Nunspeet, Olde
Hanhof van Nijverdal naar Deven-

RIGTERINK

ter, Ottink.van OG (Utrecht) naar
VAD, Paardekooper van Excelsior
(Den Bosch) naar Eindhoven, Plijter
van Groningen naar Warffum, Post
van De Vriendenkring van Huizum,
Prak van Oerterp naar Gorredijk,
Riesthuis van OG (Utrecht) naar Cu-
lemborg, Sanders van Winterswijk
naar Vorden. Schut van VAD naar
Ansu'85, Sheikkariem naar DEZ/De
Lelie (Westerhaar), Snoek van Nage-
le naar Urk, Van Splunter van Mid
delburg naar OG (Utrecht), Stam van
Apeldoorn naar Deventer, Van der
Tak van Katwijk naar Amster
dam'80, H. en R.Tangelder van DIOS
naar De Ridder, Tholel van RDG
naar Constant, Tiemens van Wapen
veld naar Nunspeet. Uiterlinden van
De Stem van Dordt naar GS (Dor
drecht), Verdoolaege van Goes naar
Info Engineering, De Vries (2x) van
Nagele naar Urk, v.d.Wal van Sur-
huisterveen naar De Oldehove, Van
Walsum van Bunschoten naar UDG
(Utrecht), Van Wermeskerken van
Apeldoorn naar Wapenveld en Van
Zeist van Druten naar Lent.
Uit het Internationaal Rabo
bank Damtoernooi, waarover
volgende week meer, licht ik
alvast twee partijtjes.

Eerst de partij Vermin-Casaril.
De Belg heeft zwart:
1. 34-29 17-22 2. 40-34 11-17
3.4540 6-11 4. 31-26 16-21 5. 32-
28 19-23 6. 28x19 14k23 7. 35-30
10-14 8. 50-45 1-6 9. 30-24 23-28
10. 40-35 20-25 11. 24-20 15x24
12. 29x20 14-19 13. 20-15 11-16
14. 37-31 7-11 15. 34-29 9-14 16.

41-37 3-9 zie diagram, 17. 38-
32 19-23 18. 42-38 23x34
19.32x23 18x29 20. 39x30??
25x34 21. 33x24 3440 en Ver
min geeft het op (45x34 4-10
15x4 13-18 4x13 8x50).

Tegen Jaap Rigterink speelde
Casaril dezelfde opening. Na
vijftien zetten werd afgewe
ken. Uiteindelijk ontstond na
Rigterinks 28e zet (40-35) de
stand van het twee diagram.
Casaril had de ruil 28... 17-21
29. 26x17 12x21 voorbereid
maar zat na 30. 34-30! 25x34 31.
39x30 28x39 32. 43x34 met zijn
handen in het haar. Tegen de
dubbele dreiging 15-10 4x15
24-20 15x24 30x26 en 38-32
27x38 48-42 38x47 30-25 47x20
25x1 is geen kruid gewassen!

door

L. Hofland

John van der Wiel

Het interzonale toernooi te
Biel is voor John van der Wiel
zijn grootste succes tot nog toe
geworden. Met zeer goed spel
wist hij zich een plaats tussen
de spelers van wereldklasse te
verwerven. Door een slechte
finish ('/2 uit 2) moet hij helaas
nog een driekamp spelen om
een plaats in het kandidaten
toernooi. Ondanks deze teleur
stelling is zijn score van 10Vi
uit 17 in dit sterke veld een
ELO-prestatie van plusminus
2630, een totaal waar super-
grootmeesters tevreden mee
zouden zijn. Grote indruk
maakte Van der Wiel door
twee Russische topgrootmees-
ters, Sokolov en Poloegajevs-
ky, overtuigend te verslaan.
Beide partijen zal ik hier be
spreken.

A.Sokolov-J.v.d. Wiel.
Pirc-verdediging.

I.e4 d6 2.d4 Pf6 3.Pc3 g6 4.Pf3
Lg7 5.Le2 (M) 6.04) c6 7. Tel
Pdb7 8.Lf4

Naar aanleiding van de partij
Andersson-v.d.Wiel, Tilburg
1984, werd deze zet als interes
sant gekwalificeerd. Zwart
speelde hierin minder goed:
8...Dc7? 9.e5! Ph5 10.exd6 exd6

II.Le3 f5 12.d5 met goed spel
voor wit. Na v.d.Wiel's ver
sterking in deze partij zal wit's
achtste zet vermoedelijk niet
meer gespeeld worden.
8....Da5! é.Dd2.

9.e5 zou nu na 9...Ph5 een pion
kosten, daarom kan zwart nu
e5 spelen met tempowinst.
9....e5 10.Lg5?!

Gezien de komende verwikke
lingen was het verstandiger

geweest om op e5 te ruilen,
waarna zwart iets gemakkelij
ker spel heeft.

10....exd4 ll.Pxd4 Pxe4!
Een diepe combinatie, waarbij
v.d.Wiel alle consequenties

foed getaxeerd heeft.
2.Pxe4 Dxd2 13.Lxd2 d5.
Na 13...Lxd4 14.Pxd6 Lxb2?
15.Tabl zou wit groot voordeel
hebben.

14.Lb4?!

Wint een kwaliteit, maar de
prijs is te hoog. Sokolov kon
het kennelijk moeilijk ver
kroppen dat hij na 14.Pxd6
bxc6 15.Pc3 de opening verlo
ren zou hebben.
14...Td8 15.Pb5 dx e4 16.Pc7
Tb8 17.Le7 Tf8!

Dit moet v.d.Wiel bij zijn elfde
zet niet gezien hebben, want
na andere zetten ontsnapt het
witte paard.

18.Tadl Le5 19.Lxf8 Kxf8
20.Lg4 f5 21.Pe6+ Ke7 22.Pg5.

Dwingt zwart tot een kwali
teitsoffer, daar wit na 22...fxg4
23.Pxe4 voldoende compensa
tie heeft voor de kleine kwali
teit. Zwart blijkt echter een
winnend initiatief te krijgen,
daarom was 22.Pd4 aangewe
zen om nog een enigszins
houdbare stelling te krijgen.
22...Pf6 23.Le2 Lxb2 24.Lc4 b5
25.Lfl h6 26.Pf3 c5 27.Te3 Le6

28.Tbl f4!

Wint de kwaliteit terug, omdat
zwart na 29.Teel Lc3 30.Tedl
b4 een beslissende vrijpion op
de a-lijn krijgt.

29.Te2 exf3 30.Txe6+ Kxe6
31.Txb2 b4 32.gxf3 Ke5
33.Tbl Kd4 34.Tel Kc3 35.Te5
Tc8 36.Te6 Pd7 37.Te7.

ld#

WA A

I AAA A

A A

A

A A

A

A

S

37. Txg6 Pe5 38.Txh6 Tg8+
39.Khl Pxf3 40.Lg2 Pd4 biedt
eveneens geen enkele hoop.
37...Td8 38.Lb5 Pb6 39.Txa7
Kxc2 40.Tg7 Td5.

Hier werd de partij afgebro
ken. Pion g6 mag niet geno
men worden vanwege
41...Tg5+ en het zwarte paard
kan zich nu ongehinderd in
een goede positie manoeuvre
ren om de c-pion te laten op
rukken. Tegen een gevestigde
topgrootmeester had Sokolov
het waarschijnlijk opgegeven,
maar v.d.Wiel probeert hij nog
uit. De laatste tien zetten had
hij zich ook tegen een hoofd
klasser kunnen besparen.

41.Tb 7 Tg5+ 42.Kfl Pd5
43.Td7 Pc3 44.Lc4 Pbl 45.h4
Te5 46.Kg2 Pa3 47.Lf7 c4
48.Lxg6+ Kb2 49.Tb7 Tb5
50.Th7 c3 51.Txh6 Tb6 52.Kh3
c2 53.Lxc2 Txh6 54.Lb3 Pb5
55.Kg4 Pd4 56.Ld5 Td6 57.Lc4
Tc6 58.LÖ5 Tc5 59.Lf7 Tc7
60.Ld5 Td7. Wit geeft het (ein
delijk) op.

.55 I

J.v.d.Wiel-L.Poloegajev* j>al'

Siciliaans.

I.e4 c5 2.Pf3 Pc6 3.d4cimac
4.Pxd4 e6 5.Pc3 a6 6.L<2
7.0-0 Pf6 8.Khl Le7 9.f !,e fi
10.Lf3 0-0 ll.Pxc6 bjcon;
12.Pa4.

Gebruikelijker is dan 12b3:9,a'
12...Lb7 llc4 c5 14 Pd
15.Le3 Lc6 16.Dc2 l"°'

17.Tadl TfdS.

Niet het sterkst. Beter ishet
torens op e8 en d8 te zeten
een doorbraak in het cntrQQ^,
voor te bereiden.

18.Td3 Lxd3?!
Hierna krijgt wit grod vc:™
deel, beter was het <m i [I
18....Pb6 19.b3 a5 tegeispel ®na
de damevleugel te kri»en.

19.Txc3 Pf6 20.Lf2 TH8 21)?®'
a5 22.a4 Pe8 23.Dd3 Ta6 20
Tel Tab6 25.Ldl Db 26.19ra'
Pf6 27.De2 Pe8.
Het zwarte tegenspelis uit9en
put, nu is wit aan le be1®
voor een aanval oj de
ningsvleugel; de zwrte s
ling is daar niet tegei besta

28 Tg3 De7 29.Dd2 Ta6 3( Er'
Tc8 31.TH3 g6.

Zie diagram.

32.f5! «g

De beslissende doorbaak. Mti
32...dxe5 33.Dh6 PB 34.1i
Tc7 35.fxg6!

Na 35.Lxf6 Dxf6 36.DxhM-
Kf8 heeft wit niet eel mq.
Nu is materiaal vrlies
meer tegen te gaan.

35...fxgf> 36.Dg5 T.7 37.T
Pe4 38.Dxe7 Pxg3 39.1
Zwart geeft het op.
Correspondentiead rs:

Hofland, C.Focksraat
2613 DE Delft.

Plantengroei op 275 meter dieptf

Amerikaanse botanici hebben
plantengroei in zee ontdekt op
diepten, waarop dit tot dusver
re voor onmogelijk werd ge
houden. Mark Littler, leider
van de groep en verbonden
aan het Nationale Museum
voor Historie van de Natuur
van het Smithsonian Institute,
heeft in oktober met behulp
van een mini-onderzeeër voor
de kust van het eiland San
Salvador in de Bahama's sa
men met zijn vrouw Diana al
gen ontdekt op een diepte van
275 meter.

Tot dusverre was plantengroei
in zee, die wordt bepaald door
licht, tot 210 meter aangetrof
fen. Volgens Littler betekent
de ontdekking het einde van
de theorie dat planten onderin
de zee minimaal 1% van het
licht moeten ontvangen dat op
de spiegel van de oceaan valt.
De nu gevonden algen groeien
op diepten waar zij slechts
0.0005% van de lichthoeveel-
heid ontvangen.

„Stampende" kikkers

Er blijken kikkers te bestaan
die op een ongebruikelijke ma

nier met elkaar communice
ren, namelijk door op de grond
„te stampen". Zij doen dit niet
met hun pootjes maar door het
opblazen van hun keelzak. De
ritmische trillingen die zij
daardoor in de grond veroor
zaken worden door andere
kikkers opgevangen en beant
woord.

Twee Amerikaanse onderzoe
kers van de universiteiten van
Californië in Berkeley en Los
Angeles, Edwin Lewis en Pe
ter Narins, melden dat het
„stampen" zich voordoet wan
neer de mannetjes aan de
vrouwtjes willen laten weten
waar zij te vinden zijn. Lewis
en Narins ontdekten dit bij ge
wervelde dieren tot dusver on
bekende communicatiemiddel
bij witlipkikkers in een regen
woud in Puerto Rico.

Laser voor hart
operaties

Een laser, die zo krachtig is
dat hij staal doorboort, maar
ook zo gevoelig dat hij een mi
nuscuul gaatje in papier kan
maken zonder het te schroei

en, zal vermoedelijk binnen
kort al ingrijpende en kostbare
hartoperaties overbodig ma
ken.

Onderzoekers van het Cedars
Sinai Medical Centre in Los
Angeles werken samen met
ingenieurs van het Ameri
kaanse bureau voor ruimte
vaart NASA aan de ontwikke
ling van dit op hoog technisch
niveau staande alternatief
voor de conventionele behan
deling van de „dichtgeslibte"
aderen. De methode is oor
spronkelijk ontworpen voor
het militaire strategische de
fensieplan, Star Wars.

De nieuwe techniek zou de be
handeling in een ziekenhuis
van patiënten met atheroscle-
rose (vernauwing van de sla
gaders) tot niet meer dan twee
dagen kunnen terugbrengen
en de kosten met 75% doen da
len. Atherosclerose treedt
vooral op in de kransslagaders
van het hart en de hersensla-
gaders, en kan in een ernstig
stadium hartaanvallen en her
senbloedingen veroorzaken.
„Het belang van deze laser is

tweevoudig", zo verklaal
James Forrester, een carL i
loog van Cedars Sinai.
hebben een lasei ontwikkek 1
die met de preciie van twe<
operatiemes zondr schade eken
te richten doe mense5sior

weefsel gaat en iet „slib"

de aderen verwijert". Pn|
Bij de nieuwe mthode w<~^|
een soepele buis n een be^™
lagader gebrach en verNOf
gens naar de pik gescho.30
waar de vernauwing zit. Di dov
na komt de lase in actie. VPF
Een bundel liht van z30 I
hoge energie loi het obstakinü

op.

.38 I

Veiligheid op zee op Britse zegels

Voor wat de maritieme veilig
heid betreft, wordt 1985 ge
markeerd door twee jubilea.
Ten eerste is het 200 jaar gele
den dat de onzinkbare red
dingboot in gebruik werd ge
nomen. Vervolgens is het 50
jaar geleden dat de radar zijn
ingang vond. Naar aanleiding
hiervan heeft de Britse PTT
een serie van vier zegels uitge
bracht.

De uitgifte-datum, 18 juni, viel
samen met de aanvang van de
elfde „Conferentie van de In
ternationale Associatie van
Vuurtoren-autoriteiten" die te
Brighton werd gehouden. De
voornaamste rol op het gebied
van hulpinstellingen word*
vervuld door de „Royal Natio
nal Lifeboat Institution". Op
de zegel van 17 p. ziet men
dan ook een reddingboot van
deze instelling zee kiezen ten

einde hulp te bieden aan een
in nood verkerend schip. De
roterende radarantenne op de
boot is duidelijk te zien.
Vuurtorens zijn een vertrouwd
gezicht langs de kusten en
eeuwenlang hebben zij hun
taak vervuld om de zeeman bij
nacht een veilige koers te
doen varen. Dit alles wordt
nog eens in beeld gebracht op
de zegel van 22 p.: een vissers
boot klieft door de golven en
op de voorgrond ziet men een
vuurtoren. Vóór het ruimte-
vaart-tijdperk waren zeeva
renden aangewezen op korte-
of middengolf-radioverbindin
gen. Tegenwoordig kunnen
schepen aangesloten worden
met alle kust-telecommunica-
tiefaciliteiten, met bovendien
een directe verbinding met de
reddingsdiensten. Vandaar
ook dat op de zegel van 31 p.

een satelliet is te zien met
daaronder de schotelantennes
van grondstations. Op de zegel
van 34 p. ziet men een drijven
de boei die 's nachts, maar ook
overdag een regelmatig onder
broken scherp licht toont.
Daarnaast zijn er ook de z.g.
brulboeien, die op het ritme
van de deining een geluid pro
duceren, dat doet denken aan
het loeien van een koe. Een
derde uitvoering is de belboei
waarbij in de opbouw een gro
te bel is opgehangen die ook
weer op het ritme van de gol
ven klokgelui laat horen. Op
de voorgrond ziet men een as
sortiment boeien en bakens.
Voor het ontwerp van deze ze
gels tekende het bureau Ne
well and Sorrell. De zegels
werden in meerdere kleuren
gedrukt door Waddington Se
curity Print Ltd.

Dit jaar werd in West-Berlijn
de „Internationale Funkaus-
stelling" gehouden. Deze ten
toonstelling is te vergelijken
met de Firato. Ter gelegenheid
daarvan is een zegel uitge
bracht die onder de aandacht
brengt dat 50 jaar geleden voor
het eerst met succes televisie
beelden werden uitgezonden.
Op de zegel ziet men een tele
visiecamera van het type zoals
die door Vladimir Zworykins,
een inppnipur van Telefunken

Lasertechniek w»rdt nu toe anin
past bij de be!andeling \46 I
bepaalde oogzikten en Blor
verwijderen vai sommige venj
mors. Vanwegeie enorme 1 nieu
te die conveitionele las van
ontwikkelen bn men d den
niet voor het fehandelen 'vers
zieke aderen gbruiken. M ven'
bij de nieuwe aethode met NOS
laser heeft nen dit nac30-l
kunnen ophffen. Volg.00
Forrester zal nen waarsch VPF
lijk over ongveer een j.05 1
met de laser ii de operatie? ters
kunnen gaan verken. .10 I
Dre;
ring
zom
port
In d
tage

AG, werd onwikkeld. De i muz
tergrond wodt gevormd cilingi
een t.v.-toesel van het to.a.
FE 3, evenems van hét boi de C
jaar 1935. brig

De EuropaCEPT-zegels .10 I
Finland hoben evenals seni
van de an<ere landen „ÏBarl
ziek" als thtma. Op een z< kaai
van Fm. 150 ziet men giss
groepje kinleren die de bL30 I
fluit bespekn. Twee blokf Dre.
ten en die duiven in uit
vlucht vemen de achidaai
grond. Een zegel van Fm. lieve
heeft als notief de bladmuJ Sire
van een Fns lied uit 1582. tuur
In verbam met de tiende i een
jaardag vai de akkoorden t gisc
Helsinki verd op 19 juni i Fab
zegel (Fn. 2,10) uitgebrade
met als notief de Finlan<00 I
hal met laarhoven een zj Ame
luw in dc vlucht. Dit naar 1951
werp var de Finse kunster o.a.
Ppnfti Phikainen Hud