Sailparade adembenemend
voor kwart miljoen mensen
it
STROOM ORDERS FOKKER
LEVEREN 2000 BANEN OP
dagjes
mens
Treinen naar Sail mudvol
^Protest CNV na beslag op
sjijeld van Solidariteit
PARIJS
Dagboek
van een
[NA BINNENLAND
fceidóeQowiant
VRIJDAG 2 AUGUSTUS 1985 PAGINA 3
laquêtte voor
koningszoon
-ELFT Burgemeester Van
'alsum van Delft zal op 10
Igustus een bronzen plaquêt-
onthullen aan het gebou
weer?tvJS de Bourbon. Lodewijk
r nog XVII van Frankrijk, op die
ep t&g in 1845 in dat perceel is
zictistorven ^n van zijn af
immelingen, mevrouw De
'yurbon uit Amsterdam, zal
,eers"/ de onthulling aanwezig
/n. Charles Louis de Bourbon
etendeerde de zoon te zijn
kabim de laatste voor-revolutio-
1 vare/re koning Lodewijk de
te(rejF/.
ng te
niger
(Van onze sociaal-economische redactie)
AMSTERDAM De stroom orders
die Fokker de laatste dagen heeft
binnengehaald leveren in de ko
mende vier tot vijf jaar naar schat
ting 2000 extra banen op.
Ook in de toeleverende industrie komen
er extra banen. Fokker heeft veel auto
matiseringsdeskundigen nodig. Of het
vliegtuigbedrijf die allemaal in ons land
kan vinden is nog de vraag.
Een paar jaar geleden moest Fokker nog
1500 man ontslaan, omdat er onvoldoende
werk was. Begin dit jaar had het bedrijf
9000 werknemers. Voor de komende jaren
was voorzien dat het aantal personeelsle
den jaarlijks met enkele honderen zou op
lopen.
Dat worden er nu veel meer, vooral door
de orders van US Air (Fokker 100), Empi
re en Piedmont (F 28), maar ook KLM en
Swissair (Fokker 100).
Fokker heeft al een eigen bedrijfsschool
waar 300 leerlingen op zitten. Zij krijgen
een tweejarige opleiding. Daarnaast be
trekt het bedrijf jaarlijks veel mensen van
de TH Delft en technische scholen in de
omgeving.
Naar verluidt hoeft Fokker om aan de
stroom orders te voldoen geen nieuwe
ruimten te bouwen. Wel zal het bedrijf in
eigendom zijnde gebouwen moeten uit
breiden en moderniseren.
Dezer dagen kreeg Fokker al toestem
ming van de gemeente Haarlemmermeer
om een nieuwe hangar te bouwen. Eerder
huurde het bedrijf nieuwe ruimten in
Amsterdam-zuidoost.
„Schilder-actie"
in Woensdrecht
WOENSDRECHT Activis
ten tegen de komst van
kruisraketten hebben in de
nacht van woensdag op don
derdag op de vliegbasis
Woensdrecht lampen van de
aanvliegroute aan de kop van
de startbaan met spuitbussen
zwart geschilderd. De basis
vindt het een zeer gevaarlij
ke actie. Een patrouille van
de luchtmachtbewakings
dienst ontdekte de schilde
ractie, nadat de activisten
over het hek waren ontko
men. In de loop van de dag
zijn de lampen schoonge
maakt.
WET INTOCHT2500 SCHEPEN IS SAIL PAS GOED BEGONNEN
Amsterdam Een gi-
'(antische vloot van wind-
anmers, driemast vol-
fhepen, barken, brikken,
h getpzeilschoeners en ande-
imbéE grote en kleine schepen
er die zorgde gisteren naar
se/chatting een kwart mil-
an doen mensen langs het
•Aaa^oordzeekanaal de koude
"^seillingen. De toeschou-
?i/je/ers waren' ondanks de
n rf(reigende wolken, afge
ef; omen op het belangrijk-
te programmapunt van
chaaet zeilevenement Sail '85.
i ee/Jen armada van 2500 zeil-
te fachepen en jachten die
in 'het de wind mee vanaf
Jmuiden naar Amster-
*\voram zei^e- zorgde voor
re i7en ongekend enthousias-
jepe?e langs de route om ten-
heniotte in een gepaste chaos
■m zie IJ-haven in de hoofd-
Getad op z'n kop te zetten.
eer,en natte, maar hartver
warmende gebeurtenis.
ail '85 is zo op het eerste ge-
uikeicht een happening van ge-
erse/eldenaren als de Krusens-
paatern en de Amerigo Vespucci.
paioeveel aandacht deze pu-
t ged'ekstrekkers ook krijgen,
dsuph kleine schepen spelen een
\fenp\ in dit toneelstuk met 2500
n 7e?e'ers en honderdduizenden
mi>eschouwers, onder wie ove-
NNtj:
an. De kleine spelers krioe-
n 's morgens over het IJ,
driftig op kleine toetertjes en
hoorns blazend. Tegelijkertijd
passeert tientallen kilometers
verderop de vloot met de grote
helden de sluizen van IJmui-
den. De afhaalvloot gaat ze te
gemoet. Authentieke stooms-
leepboten, kits, sloepen, tjal
ken. rijnaken met fietsen en
auto's op het dek, alk Pieter-
nella's, Clara's, Martha's en
Twee Gezusters zijn welkom.
Als ze maar kunnen varen.
Het publiek maakt zich aan de
oevers langs de route handen
wringend op voor het grote
gebeuren. Stoeltjes, dekens,
windschermen, hengels, alles
wat maar enigszins kan bijdra
gen aan een comfortabel dagje
„bootjes kijken" is welkom.
Ook film-, video- en foto-ca
mera's zijn overvloedig aan
wezig, want de intocht van de
Sail-vloot belooft een zeer fo
togeniek gebeuren te worden.
Zelfs op de daken van fabrie
ken in het havengebied heb
ben enthousiastelingen zich
verzekerd van een uitstekend
uitzicht.
Sommige bedrijven hebben
hun werknemers een uurtje
vrii gegeven, omdat er anders
toch geen werk uit hun han
den was gekomen. Nu zijn ze
er klaar voor, de witte overall
nog aan, sjekkie en boterham
binnen handbereik.
Tien rijen dik
Even verderop zitten de dag
jesmensen zij aan zij en soms
wel tie"n rijen dik. Men kijkt
enigszins wantrouwig naar de
donkere wolken. En jawel, als
Rechts: De
Sovjet-
viermaster-
bark
Krusenshtern
koerst met de
wind vol in de
zeilen door het A u
Noordzee
kanaal.
Links:
Acrobatie op
hoog niveau.
Tientallen
matrozen van
de Poolse
driemaster Dar
Mlodziezy
zijn bij
binnenkomst
in de IJ-haven
druk „in touw"
om de zeilen te
strijken.
de vloot niet ver meer weg
kan zijn vallen de eerste drup
pels van een wolkbreuk. Maar
de beloning is er dan ook naar.
Wie even op durft te kijken
krijgt het beeld van zijn leven
te zien. In de verte, waar de
bui al over is en de zon alweer
zwakjes schijnt, straalt het im
posante silhouet van een gi
gantische windjammer. Het
publiek wordt rumoerig en
grijpt naar de camera. De
Amerigo Vespucci, het „lea
ding vessel" met de vaalwitte
zeilen is in aantocht.
Een oorverdovend geloei van
scheepshoorns barst los als de
trots van de Italiaanse marine
statig langsglijdt. Minstens zo
mooi en iets groter is de Poolse
windjammer Dar Mlodziehy.
Ondanks de gure wind en het
sporadisch schijnen van de zon
is de geestdrift overal te be
speuren. Bijvoorbeeld wanneer
de bemanning van de Pool de
goede sfeer aan boord demon
streert door spontaan spreek
koren aan te heffen, ongetwij
feld in de zin van „Blij in Am
sterdam te zijn". In elk geval
wordt driftig naar de Polen
gezwaaid; vanaf de daken van
huizen, kantoren, vrachtwa
gens en politiebusjes.
Zingende matrozen
De zingende matrozen van de
Columbiaanse Gloria stelen de
show. De officieren staan in de
houding, wat later ook op de
andere schepen het geval
blijkt te zijn. Op commando
gaat een deel van de 145-kop-
pige bemanning met de felro
de hemden de masten in, een
groet die ook op de andere
schepen wordt gebracht.
Daar beneden is het spitsuur.
In het kanaal heeft zich een
lange file van begeleiders ge-
UTRECHT De Nederlandse Spoorwegen hebben gisteren, op
de eerste dag van het maritieme festival Sail '85, te kampen ge
had met een enorme drukte in de treinen richting Amsterdam.
„We wisten dat het druk zou worden, maar dit sloeg alles", aldus
een woordvoerder van het spoorbedrijf. Tussen tien en elf uur
heeft NS in Amersfoort in allerijl twee extra treinen moeten in
zetten. omdat de treinen uit de richting Groningen en Zwolle
meer dan vol zaten. De NS-woordvoerder sprak van een bezet
ting van 130 tot 140 procent. De vele wachtenden in Amersfoort
konden er dan ook met geen mogelijkheid meer bij. Niet alleen
uit het noorden, maar ook uit andere delen van het land reed
NS met mudvolle treinen naar Amsterdam. De spoorwegen ver
wachten dit weekeinde de grootste stroom belangstellenden in
de richting van Amsterdam. Het bedrijf hoopt die drukte op te
vangen door met extra lange treinen te rijden.
vormd. De drukte is zo over
weldigend, dat hier en daar
aanvaringen slechts met veel
kunst- en vliegwerk voorko
men kunnen worden. Een
skütsje uit één der Friese ste
den zeilt met gepast zelfver
trouwen heel schuin, vlak
langs hoger wal.
De oude stoomsleepboot Lau-
werszee brengt met de mist
hoorn een serenade aan de
Deense George Stage; even la
ter krijgt de uitbundig met
vlaggen versierde Mexicaanse
Cuauhtemoc hetzelfde wel
kom. „Dit zijn de mooiste mo
menten van Sail", weet één
van de toeschouwers, die het
evenement ook in 1975 en 1980
heeft meegemaakt.
Gezwalk
Het wordt af en toe wel erg
woelig met al dat gezwalk op
dat smalle stuk water. „Pas op
voor die giek!", klinkt het bij
weer-es een bijna-aanvaring.
Politie te water is er genoeg,
maar die zou op dit moment
niet weten waar te beginnen
met het uitdelen van boetes.
Na de ontmoeting met de Ar
gentijnse, felwitte windjam
mer Libertad is het wachten
op wat volgens velen wel het
klapstuk van de Parade of Sail
genoemd mag worden: de Rus
sische Krusenshtern. Intussen
vermaakt het publiek zich
over de kanoërs die een goed
heenkomen zoeken als weer
een flink schip aan komt
schuimen. Ook de man in het
varende biervat zorgt voor hi
lariteit een grapje van één
van de sponsors. De drijvende
klomp behoort tot dezelfde ca
tegorie.
Maar dan komt de majestueu
ze Rus uit de drukte tevoor
schijn; de zeilen al half gestre
ken om vaart te minderen
voor het afmeren. Dit is nu de
glorieuze Krusenshtern, een
opleidingsschip van het Russi
sche ministerie van visserij.
De stalen viermastbark, maar
liefst 115 meter lang en met
236 bemanningsleden, is ge
bouwd naar het voorbeeld van
een zogeheten Blackwell-fre-
gat, wat te zien is aan haar
zwart-wit geblokte romp met
geschutspoorten.
Matrozen staan ook hier in de
masten, de officieren op een
rijtje aan dek. Ze dragen het
foto-toestel op de borst, per
slot van rekening is Sail '85
ook voor hen een adembene
mend gebeuren.
Als de vloot op het IJ verwel
komd wordt met seinvlaggen,
een watergordijn, een hoorn
en fluitconcert en saluutscho
ten is het eind van de Parade
in zicht. De mensen blijven
nog een tijdje hangen, nieuws
gierig hoe zo'n Vespucci of een
Krusenshtern er van dichtbij
uitziet. Dat het zo ongelofelijk
druk is zal ongetwijfeld te ma
ken hebben met de lange
wachttijd sinds de vorige Sail:
vijf jaar. Je zou bijna gaan
denken: waarom niet elk jaar
een Sail? Net als je je kunt af
vragen waarom Nederland als
zeevarende natie van weleer,
ontbreekt in het rijtje reuze-
windjammers. Eigenlijk is het
een schande.
ARJEN VAN DER SAR
ITRECHT Het CNV heeft in een brief aan de Poolse ambas-
lantfdeur in Den Haag geprotesteerd tegen het in beslag nemen
eran het geld van de onafhankelijke Poolse vakbeweging Solida-
Mid>teit. Daarbij waren ook giften van het CNV, dat deze manoeu-
Dt 2Jre beschouwt als de zoveelste stap op weg naar volledige af-
chaffing van de vrije vakbeweging in Polen. Bovendien is het
chrijnend, dat de Poolse regering hiertoe heeft besloten vijf jaar
►uitsta de totstandkoming van het akkoord van Gdansk, waarin de
'f errijheid van vakbeweging werd geregeld. Het door de Poolse re-
ituufering in beslag genomen geld is volgens het CNV verdeeld on-
ler vakbonden die het regime trouw zijn en die na het verbod
,*r,JP Solidariteit zijn opgericht. Deze bonden zijn internationaal
■niet erkend.
Rotterdamse politie gaat
meer aan vechtsport doen
ROTTERDAM De Rotter
damse politie overweegt
korpsleden in diensttijd te ver
plichten tot beoefening van
vechtsporten. Agenten moeten
volgens de politie lichamelijk
weerbaar worden gemaakt zo
dat ze in dreigende situaties
minder snel het pistool hoeven
te trekken. De korpsleiding
werkt aan een nota die over
twee maanden aanbevelingen
zal doen.
12 t<
FRIEMELS
HBS \EJUIST NIET 1KSCHANPE
662eT7TON2E VRÖEGEN VAT JU
VOOR IÉMAWD Ë6NT HE& IK1E6QJ
1 OIE AöBWENSEZÊGP: MJN pA,
v .pie \s<seJDto KUIMINES.!
(ADVERTENTIE)
Met Uw krant naar
Vertrek vrijdag 23 augustus
6 en 20 september a.s.
Het uitgebreide programma biedt de mogelijkheid
een zo gevarieerd mogelijke en ruime indruk van de
maarde lichtstad te krijgen.
We rijden deze 3-daagse reis met een luxe touringcar
van Maaskant, vertrekken op vrijdagmorgen en zijn zon
dagavond weer thuis.
Vrijdagavond bezoeken we de beroemde Follies Berge-
res met een onvervalste Franse show. zaterdag staat
o a een excursie op het programma naar het prachtige
paleis van Napoleon in Fontainebleau. is er gelegenheid
tot winkelen en wordt 's avonds een lichtjestour door
Parijs gemaakt.
Zondag volgt een bezoek aan de Notre Dame, het Lou
vre (o.l.v. Nederlands sprekende gids). Place du Tetre In
het charmante Montmartre en wordt de thuisreis aan-
Gelogeerd wordt in het Sotra Motel Relais des Char-
treux, waar 2* wordt overnacht Daar worden ook de
eenvoudige, maar goede maaltijden geserveerd, als
mede 's morgens het typisch Franse ontbijt. De overige
maaltijden zijn voor eigen rekening.
De prijs van deze q -
aantrekkelijke trip is slechts J ^OO." per persoon
Hiervoor krijgt u een comtortabele tweepersoonskamer
met douche en toilet. 2* ontbi|t en 2* avondmaaltijd.
De entrees zijn bij deze prijs inbegrepen. Voor een 1-
persoonskamer is een toeslag van 55 - verschuldigd.
Gecombineerde reisverzekering 7 50 p.p. 5 - polis-
kosten. Annuleringsverzekering 3 1/2% van de reissom
6.- poliskosten.
Inlichtingen en boekingen:
telefonisch onder no. 070-190082
van maandag t/m vrijdag van 9 tot 16
uur), of persoonlijk In onze vestiging
Spuistraat 71, Den Haag (op de hoek
van het Spui).
POSTBUS 16050
2500 AA DEN HAAG
TEL 070-190882
In het voetspoor van hon
derdduizenden landgenoten
trekken onze verslaggevers
er deze weken in eigen
land op uit. Van noord
naar zuid en van oost naar
west doorkruisen ze onze
lage landen om dagelijks
een zeer persoonlijke im
pressie te geven van zo
mers vakantiegenot. Om
dat er massale afschot van
wild dreigt, ging dagjes
mens Piet Snoeren kijken
in het hertenkamp van ko
ningin Beatrix, voordat het
te laat is.
Schietgaten in
verboden bos
Het gedoe rond de driehon
derd damherten, die in de
Koninkljjke Houtvesterij Het
Loo afgeschoten dreigen te
worden, spoort aan tot de ge
dachte om snel een dagje
wild te gaan kijken. Anders
is het misschien te laat. O ja,
deze dagjesmens kent het
11.000 hectare grote Kroon
domein. Hij is er zelfs eens
danig geschokt geraakt. Dat
was toen hij hopeloos ver
dwaald in een poging de
weg af te snijden een perceel
bos betrad, waar streng ver
boden toegang heerste. Dich
ter en dichter werd de be
groeiing. Op een punt waar
het bijna niet spookachtiger
kon, stonden daar plotsklaps
die schotten. Vijf, tien op een
rij. Met takken gecamouf
leerd. En in elk schot zat een
schietgat. De bedoeling was
duidelijk. Men zag het voor
zich. Mannen die met stok
ken op boomstammen slaan,
drijven het wild naar de
schotten. Daarachter zitten
andere mannen, jagers, en
die schieten door de gaten op
het wild. Twee reebruine
ogen kijken de jager aan?
Veeleer de executieplaats
leek het in een land, zo
wreed onderdrukt, dat de
veroordeelden er hun beulen
niet eens recht in het gezicht
mogen zien. Hier heerste
geen verboden toegang, om
de natuur zijn rust te gunnen,
maar omdat er dingen ge
beurden die het daglicht niet
konden verdragen.
Zo erg als de overspannen
verbeelding van een ver
dwaalde in een spookachtig
bos het nu voorstelt, zal het
wel nooit zijn geweest. An
ders had het wild allang uit
geroeid moeten zijn en het
tegendeel is het geval. Zie
maar, nauwelijks wordt,
gaande in de globale lijn van
Vaassen naar Uddel, het ver
harde pad voor een rulle
brandgang verwisseld, of er
breekt al een hert uit de dek-
veel herten er nodig zijn
voordat de jager uiteindelijk
kans heeft een 22- ender
voor de dubbele loop te krij
gen?
Vorstelijke gasten, die op uit
nodiging van een pronkende
prins Bernhard kwamen ja
gen, stonden versteld van de
rijkdom aan wild in het
Kroondomein. Hun monden
vielen open. Wat ze hier in
een uur bij elkaar zagen,
daar moesten ze thuis dagen
naar zoeken, en vaak ver
geefs. De koninklijke familie
in zijn huidige samenstelling
echter, met de artistieke ko
ningin Beatrix aan het hoofd,
denkt anders over de jacht.
Het prestige van trofeeën bo
ven de open haard heeft zijn
benige glans verloren. Een
meer natuurlijk beheer van
de houtvesterij wordt nage
streefd, met minder herten
die jong gewas verslinden en
bovendien een geldverslin
dende bijvoeding vergen. In
het Kroondomein mag pre
cies zoveel roodwild laveren
als het bos van zichzelf en
niet ten koste van zichzelf
kan voeden. Het lijkt een ge
king van vliegdennen. Een
damhert, zo te zien aan het
schoffelvormige gewei en de
vlektekening. Eén der be
dreigden. Midden op de dag
maar liefst, niet eens in de
morgenstond, die voor het
speuren naar wild wordt
aanbevolen. Dat klopt, want
damherten zijn veel minder
schuw dan edelherten of
reeën. Daarom vinden som
mige natuurbeheerders dat er
wanneer het in het belang
van goed bosbeheer is om tot
afschot over te gaan beter
wat meer van de zeshonderd
edelherten en wat minder
van de driehonderd damher
ten in het Kroondomein op
geruimd kunnen worden.
Aan het damhert beleven
ook dagjesmensen plezier;
het edelhert is er louter voor
jagers.
Enige opruiming wordt lang
zamerhand onvermijdelijk,
daarover zijn de meeste veld-
biologen het eens, al blijft het
een spookbeeld dat de sane
ring zich via de schietgaten
in de schotten van het verbo
den bos zal voltrekken. Bij de
huidige stand van het rood
wild krijgt nieuwe boom vor
ming geen kans. Ieder
schuchter kruiptje dat de kop
durft uitsteken boven de
ruigte van bosbessen, geldt
voor de herten als een wel
kome aanvulling op het
menu van de dag. Zouden
schipbreukelingen, die zich
in leven moeten houden met
scheepsbeschuit, een langs-
drijvend kropje sla versma
den? Tot voor kort werd de
wildstand binnen de rasters
van de Koninklijke Houtves
terij kunstmatig op peil ge
houden, ten faveure van de
jacht. Men voegde er in de
achttiende eeuw zelfs het
damhert aan toe, dat sinds de
laatste ijstijd, tienduizend jaar
geleden, nooit meer echt in
heems was geweest. Men ac
cepteerde de schade aan de
flora. Wat telde, waren de
trofeeën aan de muur. Ge
weien, zo breed vertakt mo
gelijk. Reken eens uit hoe
zond uitgangspunt, gezonder
dan de schietgaten.
Even schuilen voor de stof
wolken, opgejaagd door een
bus vol dagjesmensen op
wildsafari. Dergelijke tochten
worden gedurende het hele
seizoen gehouden en voeren
langs verschillende rustge
bieden voor het grofwild. De
plaatselijke VVV's weten er
alles van, evenals van de uit
stapjes onder leiding van een
jachtopziener naar de hoog-
zitter, waar georganiseerd op
het hertenkamp van konin
gin Beatrix kan worden
neergekeken. De solitaire
stroper in deze dagjesmens
heeft ondertussen een kijk-
buit bijeen van dat ene dam
hert, twee edelherten, twaalf
reeën en misschien wel der
tig wilde zwijnen. Het recept?
Zoek de rand op van een
rustgebied, waar het publiek
niet omheen kan wandelen
of fietsen. Is dat wel moge
lijk, dan treden de herten na
melijk niet uit zolang het
licht blijft. Zorg ervoor te
genwind te hebben en wees
op uw hoede voor de draai
winden, die in het bos vaak
voorkomen. Draag onopval
lende kleding, houd de ca
mouflage van eventueel
struikgewas en maak zo wei
nig mogelijk geluid. Behoed
zaam voortgaan, want een
edelhert vlucht al bij onraad
op 125 meter afstand en voor
de minder schuwe reeën en
wilde zwijnen bedraagt de
vluchtafstand nog altijd zo'n
veertig meter. Men is sneller
in de onzichtbare gevarencir-
kei die de dieren om zich
heen trekken, dan men
merkt, en dan is het in een
oogwenk gepiept. Ten slotte:
neem nooit een hond mee,
zeker geen onaangelijnde.
Honden doen het wild niet
afspringen, maar redeloos op
hol slaan. Van Vaassen regel
recht naar Uddel kan zo'n
roedel herten dan doordave-
ren om ze terug te vinden
een hele ruk voor een dagjes
mens.
PIET SNOEREN
