Omwegen
Jan Mulder vertelt iets
van zijn nogal morbide,
gerestaureerde tic in blik
TENNIS
CIRCUIT
2
EconomiJjJ
wel en w«S
Chaotische start in Katwijk
CeuLcSouotmt
LEIDEN OMGEVING
BOVENNATUURLIJKE SPREEK-
GROTE MASSA NIET MEER AANl
Ccidae Commit
DINSDAG 30 JULI 1985 P,
WIE MET OLD SPEELGOED OMSPRINGT, WORDT ERMEE BESMET
Op mijn omwegen door stad en land I
kom ik graag mensen tegen. U kunt I
mij telefonisch of schriftelijk vertellen
wie u graag in deze rubriek zou willen
tegenkomen. Ik ben bereikbaar via 071 HHNK& fkMHHI
- 12 22 44 op toestel 10. door Ton Piolrrs
Er heerst enige onzeker
heid onder de krakkemik
kige bevolking van Speel-
goedland. Niet bij het deta
chement van puntgave lo
den soldaatjes die blinken
in hun uitgaanstenue van
verse verf; het laat ze ei
genlijk koud wat hun op
perbevelhebber uitspookt
met zijn dolle ideeën. Maar
het kleine gepeupel, dat in
zweefmolens draait, op ver
schillende perrons van
pronkende stations op. de
stoomtreinen staat te wach
ten. of rondrijdt in ontroes-
te Rode Kruis-karretjes,
schijnt verward als de Ste
dehouder van Speelgoed-
land met die „spoorweg-
toestand" van wal steekt.
Feitelijk is de Stedehoude
een ambassadeur, woord
voerder-klessebes, propa
gandist en apostel die vooi
eigen parochie preekt en
een paar maanden geleden
zijn teevee-debuut bij bak
ker Westgeest van de EO
maakte. Het is trouwens
ook Oud-Speelgoedland,
„want die nieuwerwetse
troep uit deze rottijd komt
hier niet over de vloer",
zegt de Stedehouder, die
namens zichzelf en een re
publikeinse Graad van Be
heer spreekt en dat alles
binnen de overkoepeling
van de VEOS; Vereniging
tot Expositie Oud Speel
goed.
Bomaanslag
Onzekerheid dus. En het
zal Jan H. Mulder een zorg
zijn als die niet weggeno
men wordt. Het is namelijk
zo. dat in Oud-Speelgoed
land, ergens in het drassige
niemandsland tussen Oud
Ade en Warmond de
exacte plek houden we be
dekt, immers, iedere bela
ger zakt er tot de knieën in
de modder weg en boven
dien is Jan Mulder als de
kabouterkoning die de ge
heimen van zijn blikken
rijk eerbiedigt en niet wil
dat de zaak onder de voet
gelopen wordt, om aan iets
erger maar niet te denken
enfin, daar worden twij
fels gewekt aangaande een
tafereel van louter spoor
wegellende. Er is van het
verhaaltje een versie die
het over een „spoorwegon-
Jan Mulder, diep begaan met zijn collectie oud speelgoed, tussen het baksteen van zijn Oud-Adese veste...
geluk" heeft. Maar de baas
van het spul, Stedehouder
Mulder, noemt het met een
kwaadaardig-vriendelijke
grijns „bombardement van
de spoorlijn". Het zit alle
maal in de kartonnen ver
pakkingsdoos van een le
vensmiddelenfabrikant. Al
les is verpakt in vloepapier
en oude kranten. Netzoals
sommigen van ons de krib-
befiguren bewaren voor
een volgende kerstopstel
ling. Jan Mulder, 59 jaar te
rug in Leiden geboren en
opgevoed met bombarde
menten, begint uit te pak
ken. „Dit is mijn eigen
bouwdoos", opteert hij met
bruine ogen die onzeker
heid en wellicht enige ach
terdocht herbergen; „Daar
komt niemand anders aan
te pas. Het is helemaal van
mij en ik verkoop het nooit.
Dit is zinvol". Jan Mulder
kijkt me aan met een would
be priemende blik die alle
twijfels (weerspiegeld in
mijn ogen) wil uitbannen:
„Wat u hier ziet is gewoon
uniek!" Ik geloof het graag,
maar begin me onzeker te
voelen, en m'n aandacht
dwaalt af naar een blikken
energiebron die met wind
en waterkracht fantastisch
mooi drie hamertjes aan het
pletten laat slaan.
Uit de papieren komen de
ingrediënten van een ta
bleau vivant désastreus: „Ik
pak maar uit; u zegt maar
als het genoeg is". Stronken
van bomen en varkentjes
luiden de exegese in. „Het
is namelijk zo, dat in de
oorlog een bom is gevallen
op deze spoorweg". Je ziet
een Duitser van de Wehr-
macht anno 1940 wegsnel
len op een wild galopperen
de, gespierde knol om het
nieuws van de aanslag er
gens te gaan melden; de te
lefoonlijn was uitgevallen.
Vandaar. Niet ver daarvan
staat een soort „Livingsto
ne" met een verrekijker en
een muggennet om z'n
hoofd naar omhoog te sta
ren, maar het vliegtuig is
allang weer weg. En het
aanwezig spoorwegperso
neel vertoont ook de mode
van „schon lange her".
Heel oud treinmaterieel ligt
met de wielen omhoog
langs de kant; het Rode
Kruis vertoont trekken uit
de Roaring Twenties, en
daar is nog veel meer
landsvolk omheen, met
grijpkranen en tractors en
alles wat oud speelgoed
maar indrukwekkend kan
maken. Jan Mulder wenst
daardoor niet van de wijs te
geraken, en hij pakt weer
Voor de niet zo goede orde
moet vermeld, dat Jan Mul
der enige tijd terug nog in
Leersum woonde en aan
een Utrechtse Technische
School lesgaf. Om gezond
heidsredenen haakte hij af;
VUT is een rekbaar gege
ven. Jan Mulder was aan
het eind van z'n technisch
latijn en het onderwijs had
hem volledig geknakt: „Dit
is het ergste beroep dat er
bestaat; „ze" maken je ka
pot en er is niets meer dat
tot respect oproept. Onder
wijs is moordend". Vanuit
Leersum trok Mulder weer
naar het westen en daar
verloor hij zich in z'n hob
by rond het oude speelgoed.
Er waren 'al zo veel bom
men op z'n leven gevallen.
„Tot vorig jaar was het ik
die verzamelde. Vandaag is
het de vereniging die het
werk doet. Niet meer „ik"
maar „wij". En onze opzet
is: verzamelen en opsporen
en voorgeleiden, restaure
ren en presenteren. Dat
laatste onderdeel, de show
maken, doe ik. U hoeft mijn
naam niet te noemen. Ik
ben geen depothouder,
maar voor de Veos doe ik
alles. Men kan z'n oud roest
op zolders en in schuren
aanmelden op 01712 - 2311.
Wij doen er alles mee. Het
is zinvol wat we doen. We
proberen oude blikken trei
nen. auto's, schepen en
stoommachines te vinden,
en u, lezer, kunt ons hel
pen".
Men houdt z'n bek
In Oud-Speelgoedland
struikel je al gauw over het
blikken speelgoed. Daar is
het gedraineerde huis, te
midden van het lover en de
decepties, waar Jan Mulder,
als een rijzige grijze duif,
zijn post-onderwijstijdperk
invult. Al veel eerder, nog
voor hij aan het verderfe
lijk onderrichten van de
jeugd begon, was hij betrok
ken bij de juweliershandel:
ai o mai, was ik daar ooit
maar bij gebleven. En ook
bij bankinstellingen voelt
hij zich thuis. Daar showt
Jan Mulder ook, namens de
VEOS. Zoals in Leiden, bij
de Amro-bank aan het Ra
penburg, tot begin septem
ber, met een vitrine die een
paar blikken episoden uit
Oud-Speelgoedland tot ge
restaureerd leven wekken.
„Men kijkt ernaar en houdt
z'n bek verder", weet Jan
Mulder, met een paar oor
vegen oerwijs geworden.
„Ze kijken ernaar en hou
den hun, nou ja, hun mond.
Leuk hoor, daar exposeer je
dan voor".
Maar ook „Sail Amsterdam
'85" is een onderdeel van
VEOS-activiteiten, met
„onze schepen". Want Mul
der c.s. al is het maar
een handjevol heeft ook
oude blikken schepen te
bieden voor een show die
er niet om liegt. „Nogmaals:
we verzamelen, kopen des
noods, krijgen liever nog.
Ik dring me een beetje op,
zoals u misschien merkt,
maar de mens is van nature
lui". Jan Mulder laat geen
middel onbenut; desnoods
verkoopt hij ziel en zalig
heid voor een stel onverbe
terlijke kopstations
waarvan een schilderstuk
van het Dresdener station
hooggewaardeerd is omdat
het niet meer bestaat. Mul
der slaat geen dag over, of
hij is met z'n hobby bezig.
Hij reist ook buitenlandse
veilingen af en telt bedra
gen neer, als dat binnen het
bereik van de VEOS-porte-
monnee ligt.
Eigen verhaal
„Het aardige van dit speel
goed is de illustratie: je
speelt er niet meer mee; het
heeft een andere functie ge
kregen. Elk ding heeft z'n
verhaal. Oud blik wordt bij
ons weer nieuw. Ik show
(laat men onderwijl op zol
ders gaan zoeken) de din
gen. Dat is het leukste werk
binnen de vereniging, en
zinvol ook". Zo bespeelt de
VEOS een geringe menigte
die misschien iets te bieden
heeft op het gebied van
oude spoorwegbruggen,
seintoestanden, uitneemba-
re en weer in elkaar te zet
ten stations, oude lazaret
ten, maaimachines, wind
molens, locomotieven voor
al. Kortom, verroeste ou
derdom die weer tot nieuw
leven geroepen kan wor
den. Het oude, statige sta
tion van Dresden bestaat
niet meer. De stad werd in
het laatste jaar van de oor
log „ausradiert" door een
geallieerde luchtmacht,
maar Jan Mulder bezit een
geschilderde „ansicht" van
dat vooroorlogse pracht
stuk. En daar word je dan
„even niet goed van". Net
zoals Jan Mulder, die even
weg raakt, alvorens weg te
kwijnen in de late avondst
onde. Een afgedankte le
raar, die met speelgoed zijn
dagen vult en nog steeds
opgetogen is. Van Kromme
Rijn tot Veluwezoom, en
annex.
„Administratieka|
Greon" gevestigd
Salvatorshof 4 is
naar Ter Aar.
Aan het v. VollPnh
plein 43 is „EfeJ
Emanuel", reclanj}.0(
blic relations bup|is:
vestigd. fg
Aan de v.d. Sa£ge
huysenlaan 5 is ji v;
Gadella", bedrijfsPraJ
reau alsmede hetLó
en trainen van liiza
vende functionary"®
vestigd. Ler,
Aan de Hugo oraa
straat 54 is „Hoi2.0<
merbedrijf", het
uitv. van timm£g
van niet bouwk. fcw;
vestigd. ei
„European faint
tants" gevestigd fcoi
Krefeldlaan 29 islpre
ven. e1
Aan de EvertsenjJ3'
is „Vice Versa", in4"o
van en grooth. inl«hï
kaarten enz., gevfcj!
Aan de Suriname%n
„Kooi Apotheekl5.o
tigd. *v0'
Aan de Timorstr|
„Technico",
viesbureau, het
van componentei|
viezen voor de
trie, gevestigd.
„Klein Duimpie",
2e hands kind£
gevesfy
de Lage Rijndijk S
7-1985 opgeheven*
Aan de Alb. Ventri
5 is G. de Vos, Man
(markthandel), gejPr(
Aan de VinkwegEJ
vens verhuur vant9.c
de videobanden pag
baan", gevestigd.
Aan de Zoeterwot®,,
2 is grooth. in aarding
ten en fruit „M.|n9
gevestigd. JUq
Aan de Bruckner»,^
is D. ter Lingen, ji/cx
gevestigd. J*
Aan de Haagwe^as
„Alumax". alumineui
zijnen, gevestigd.
Aan de Hoge RijiKr
is Ir. M. J. Stap, bfö
dig adviesbureau,LEI
tigd; gekomen v#,d'
Rijndijk 105B. |Cr'
Adm.kantoor „R. j
veld", gevestigd
Lammenschanswej
verplaatst naar d$
laan 16a.
Aan de MerendorjiJ
„Mounttec", belicni
geluidsverzorgingsl
gevestigd.
„Bata" Schoenwir(°®
vestigd aan de
nierstraat is vjrer
naar de Breestraat <ka
H. Voorzaat, grq,g
lompen, papier en (ge
gevestigd aan de (tin1
straat 59 is verplajAa
Jacob Catslaan 30.
„B.M. Bowling Prdtei
gevestigd aan de w
Catslaan 77 is opgdjjjj
Geen krant ontvang fo<
tussen 18.00 en 19.00 j*'
terdags tussen 14.00 föj
telefoonnummer 071 t/r
en uw krant wordt nol sc
de avond nabezorgd. s,£
.ie
LEIDEN Het tennistoernooi
van Zee en Duin is chaotisch
van start gegaan. De regen
gooide zondag voor een groot
deel roet in het eten en tot
overmaat van ramp lieten ook
nog enige geplaatste B-spelers
weten liever thuis te blijven.
De plaatsing in de heren B-
klasse moest daarom herzien
worden.
Bij de B-dames voert de win
nares van vorig jaar, Xandra
Weller, de ranglijst aan. Marij
ke Guyt is als tweede ge
plaatst.
In het herenenkelspel Cl is
Martijn Krans de favoriet.
Onno van Paridon, Mark Post
en Eric de Graaf zijn zijn con
currenten. Bij de dames is de
favorietenrol toebedeeld aan
Wil den Hollander. Jeanine
Jünger is als tweede geno
teerd.
De C2-klasse kent Johan van
der Lippe als papieren favo
riet. Jan Mens, R. Pauke en
Gerard Glas kunnen eveneens
tot de kanshebbers worden ge
rekend. Bij de C2 dames zal
Marquerite Patiwael het op
haar sloffen winnen. Pascale
Jongmans, Pat Heyligers en
Thea de Gunst nemen in die
eveneens een beschermde po
sitie in.
In D is Arno Vonk de voor
naamste kanshebber. Bij de
dames heeft Denise Krul de
positie bovenaan de deelne
merslijst toebedeeld gekregen.
Bij de dames wordt een over
winning van Joke Kralt tege
moet gezien. Greet Warmer
dam, Henriëtte Schepers en M.
Lengton treffen hun naam
eveneens rood onderstreept op
de deelnemerslijst aan. In de
mixed verwacht de organisatie
een zege voor het duo J. Vos-
kuil/I. Voskuil. De combinatie
W. Bergen/I. Griekspoor is bo
venaan de lijst van het ge-
mengddubbelspel geplaatst.
TV Sikkens
Tijdens het D 18+-toernooi
van TV Sikkens is Maurits Ei
kenhout als eerste geplaatst.
Met zijn broer Wouter neemt
Eikenhout ook een bescherm
de positie in op de lijst van het
dubbelspel achter de favoriete
combinatie Lex Mooyman en
Rob Oost.
Plaatsing
Zee en Duin
DEB: 1. X. Weller; 2. M Guyt.
HEC1: 1. M. Krans; 2. O. van
Paridon; 3. M. Post; 4. E. de
Graaf.
DEC1: 1. W. den Hollander; 2.
J. Jünger.
HEC2: 1. J. van der Lippe; 2. J.
Mens; 3. R. Pauke; 4. G. Glas.
DEC2: 1. M. Patiwael; 2. P.
Jongmans; 3. P. Heyligers; 4.
T. de Gunst.
HDC: 1. B. Krans/M. Krans; 2.
P. Chin a Foeng/M. van Pari
don.
GDC: 1. P. Guyt/J. van der
Lippe; 2. L. Poots/Th. Poots.
HED: 1. A. Vonk; 2. R. Dielen;
3. M. Smit; 4. E. Dielen.
DED: 1. D. Krul; 2. G. van Duin;
3. S. Gijsbers; 4. M. Siemerink.
HDD: 1. H. Walenkamp/D. van
der Water; 2. R. Dielen/E. Die
len.
GDD: 1. M. van der Plas/M.
Verhaar; 2. H. van Beelen;/J.
van der Plas.
DDD: 1. K. Dietrich/D. Krul; 2.
W. van Duivenvoorden/M. de
Klerk.
TV Sikkens
HED: 1. M. Eikenhout; 2. W.
Sekeris; 3. W. de Klerk Wol-
ters; 4. W. Jansen.
DED: 1. J. Kralt; 2. G. Warmer
dam; 3. H. Schepers; 4. M.
Lengton.
HDD: 1. L. Mooyman/R. Oost;
2. W. Eikenhout/M. Eikenhout;
3. P. van der Meij/A. Docters
van Leeuwen.
DDD: 1. W. Bergen/I. Griek-
spoor; 2. M. van Waasbergen/
H. Voskuil; 3. D. de Ruiter;/A.
Hoogervorst; 4. J. de Bruin/G.
Warmerdam.
GDD: 1. J. Voskuil/I. Voskuil;
2. M. van Waasbergen/C. Bies
heuvel; 3. G. de Roo/F. Ver
daasdonk; 4. W. Beijen/C.H.
de Jong.
Jeugdtoernooi
Dekker-tennis
JE 10: 1. M. Zandvliet; 2. M.
van der Roer; 3. B. Knol; 4.
H.L. Vink.
JE 12: 1. P. de Jong; 2. Goede-
gebuuren;
ME 12: 1. A. Terwijn; 2. A. van
Noort; 3. N. van der Voort; 4.
C. Berkhout.
JE 14: 1. C. Nijssen; 2. G. Eg-
bering; 3. M. de Feijter; 4. M.
Prins;
ME 14: 1. B. Zonderop; 2. A.
Langeveld; 3. L. Hooghoudt; 4.
C. Raap.
Overige leeftijdsklassen geen
plaatsina.
Bil
De heer A.J. Vos uit Hazerswouwoude-Rijndijk en een stuk Al- parochieblad al eerder de serie van de Zwaantjeskerk, het b 17
de stelde voor deze krant een se- phen. Dit gebied werd vroeger de „Het verre en nabije verleden van bepalende monument aan
rie samen die handelt over de Rijnstreek genoemd. In tien de- onze parochie". De verhalen die Rijndijk dat onlangs tot pua\
kerkgeschiedenis van Hazers- len beschrijft hij het wel en wee hierin staan, zijn een aanvulling geslagen. Bii
woude-Rijndijk, Groenendijk, van de parochies in deze plaat- en uitbreiding daarop. Het gaat la:
Koudekerk, Leiderdorp, Zoeter- sen. De heer Vos maakte voor het deze keer over de trieste sloop
Samenvoeging parochies Michael en Bernardus
In 1979 werd met de onttakeling van de kerktoren een begin
gemaakt met de sloop van de Zwaantjeskerk.
Pastoor Van der Ven werd
niet officieel meer opgevolgd.
Pastor Henricus Maria Gerar-
dus Wishaupt werd 17 juli
1968 aangesteld om de paro
chies H. Michael en H. Ber
nardus samen te voegen. Het
resultaat daarvan is bekend.
De trieste puinhopen van de
onlangs gesloopte Zwaantjes
kerk aan de Rijndijk zijn het
bewijs daarvan.
De ruïne herinnert aan een
behoorlijk grote dorpskerk
met ruimte voor vijfhonderd
zitplaatsen. Een lang uitge
strekt middenschip, een vier
kante klokkentoren met uur
werk en tot 1979 een rank to
rentje in top. Van binnen trof
men een dubbele rij hoge,
ronde pilaren aan, die het
middenschip van de zijbeuken
scheidde, een ruime nis,
dienst doende als priesterkoor
en een hoge toren in het
front.
Parochiekerk
Dit eens fraaie en hechte ge
bouw diende meer dan hon
derd jaar als parochiekerk
voor een groot aantal Rijn
streekbewoners. Twee eeu
wen na de Reformatie waren
de katholieken de schuilkel-
derkerk- en zolderkerkmen-
taliteit, zoals ook de Oostbuurt
(Zwaantjeskerk in de Mi-
chaelsparochie) gekend had,
ontgroeid. De na de Hervor
ming geleidelijk aan geëman
cipeerde katholieken wilden
mooie en grote kerken bou
wen, met ranke gevels en
machtige torens. Dat is ook
gebeurd in de vormgeving
van de Zwaantjeskerk.
In deze kerk zijn in de afgelo
pen eeuw honderden kinde
ren gedoopt en gevormd en
deden er hun eerste commu
nie. Er werd duizenden keren
biecht gehoord en vanuit deze
kerk zijn er honderden „be
diend", ofwel voorzien van
het H. Oliesel en meer dan
honderd paren kwamen in dit
huis om getrouwd te worden.
Tenslotte zijn er honderden
parochianen begraven op het
kerkhof achter de kerk. Zelfs
enkele parochianen hebben er
hun eerste plechtige heilige
mis opgedragen als neomisten
of pasgewijde priesters.
Zusters
Zo'n tien pastoors gaven lei
ding aan dit gehele parochie-
gebeuren en waren er „De be
dienaars van het woord en de
sacramenten". Zusters van de
Congregatie van het H. Hart
van Jesus hebben zich meer
dan vijftig jaar ingezet voor
de parochiegemeenschap,
waarbij het kerkgebouw naast
hun klooster en de school van
centrale betekenis was.
Het is mooi en triest
dat mensen zich kunni
inneren, dat mensen
nissen kunnen ervai
zich bewaren en in hi
ring roepen. Alleen al
zien van de plaats, hl
bouw, waar zich dit al)
afspeelde en beleefd w<
aan tot nadenken en ro
iedereen verschillende
lens op.
„De kern van de toest
dat het hele bovennatu
leven een grote massa
gen niet meer aans|
Biechten doet men vee
der dan vroeger. Rozen
meditatie, congregatie,
weg en lof zeggen de
niets meer..."
Wat de parochianen v
H. Michael tot 1969 aa
loofsbeleving hebben
daan, en veelal doorge
aan hun kinderen, hebl i
vooral te danken aan he
funcioneren van een
chiegemeenschap onde
ding van bekwame pa
die zich jaren aaneen h
ingezet en hun beste kra
gewijd in het verre en
verleden van de parochi
de kerk is geslecht,
slechts de herinnering.
