Advocate: „onthullingen"
over De Jonge zijn vals
mens
dagjes
E^inenland
QeidóaQowumt
Joftware-piraterij veroorzaakt
per jaar vijftig min schade
"Jamboree Scouting
Texelse duikclub wil wrak bergen
Het
geheim
van
Warmelo
Dagboek
van een
MAANDAG 29 JULI 1985 PAGINA 3
y|jiperheffing verzacht
m HAAG Als gevolg van de in Europees ver-
id ingevoerde superheffing op melk zullen vele
zenden boeren komende weken worden aange-
p ?en voor een boete voor te veel geproduceerde
Ik. Aanvankelijk zouden de melkveehoudende
>ren gezamenlijk 155 miljoen moeten opbrengen,
ar als gevolg van een verzachting van die maat-
,(el is dat bedrag onlangs door landbouwminister
teruggeschroefd tot 121 miljoen gulden.
an ^es'00t tot een dergelijke verzachting, nadat
gieken was dat de superheffing waarschijnlijk
I leiden tot het faillissement van zo'n vijfdui-
?aan|d. met name kleinere boerenbedrijven. De ver-
maatregel gaat pas in als de overpro-
en tstie meer dan tien procent bedraagt. Over die
<Plt' l'en Procent moeten de boeren dus de volle
Iftng van 56 cent per liter betalen. Daarboven
irdt de heffing tot een maximum van 30.000 liter
f boer kwijtgescholden.
Arrestantencel uitgebrand
ASSEN In het districtsbureau
van de rijkspolitie in Assen is zater
dagavond een arrestantencel uitge
brand. Dat gebeurde nadat een As
senaar. die al enkele dagen ingeslo
ten zit op verdenking van diefstal,
zijn matras in brand had gestoken.
Volgens de politie heeft de man op
nog onverklaarbare wijze een aan
steker in zijn cel weten binnen te
krijgen. De dader en zeven andere
arrestanten moesten in veiligheid
worden gebracht vanwege de hevi
ge rookontwikkeling. Twee van de
drie cellenunits in het bureau zijn
door vuur-, rook- en waterschade
voorlopig onbruikjbaar. De politie
weet nog niet waarom de ingesloten
man de brand heeft gesticht.
Twee doden door
ongeval met motor
HEDEL De 25-iarige H. van He-
mert uit Kerkdriel en zijn twaalfja
rig broertje J. van Hemert zijn zater
dagavond dodelijk verongelukt toen
zij op hun motor op de provinciale
weg in Hedel onder een truck met
oplegger terecht kwamen. De motor
rijder kwam uit een flauwe bocht te
voorschijn waar de vrachtcombinatie
de weg opreed. De motor kon de wa
gen niet meer ontwijken en onder de
vrachtwagencombinatie. De duopas
sagier was o'p slag dood. de motorrij
der overleed enige tijd later in een
ziekenhuis in Den Bosch. De politie
onderzoekt nog of hij met te hoge
snelheid heeft gereden.
De totaal vernielde motor.
Rotterdam veegt extra
in zomerweekeinden
ROTTERDAM Om de Rotter
damse binnenstad in de weekein
den in de zomermaanden een
wat schoner aanzien te geven,
heeft het Rotterdamse bestuurs
college besloten op zaterdagmor
gen en -avond extra veegploegen
in te zetten. Voor het permanent
terugdringen van de vervuiling
van de binnenstad in de week
einden, is echter geen geld. Voor
de zomermaanden juli en augus
tus is een oplossing gezocht in het
organiseren van een extra veeg-
dienst met uitzendkrachten, drie
maal per dag op zaterdagmorgen
en -avond.
lubbeldekkers
oor Nederland
:etroije hooe
Oplj
«sein
n de]MSTERDAM De
ndelijkspolitie in het district
lijk^msterdam heeft zondag-
regpiddag een dubbeldeksbus
de Engelse reisorgani-
r atie Top Deck Travel in
•n-fclag genomen. Voor drie
5 Mindere dubbeldekkers
hoest 200 gulden boete per
us contant worden be-
Bald. De chauffeurs van
n sn^eze bussen kregen tot
Middernacht de tijd hun
n opioertuigen van Neder-
gebifndse bodem te verwijde-
vallf"
)lkin|ustitje ^a(j deze onge-
ruikelijke maatregelen
esloten omdat de reisor-
ondanks herhaal-
e waarschuwingen bus-
in blijft gebruiken die
oger zijn dan de vier me-
ïiet itr die de Nederlandse
Jorderkeerswetgeving toe-
urdeMat Bovendien voldoen
r her bussen volgens de poli-
je woord voerder nauwe-
ijks aan de minimum ei-
en die hier aan een voer-
le So^'S worden gesteld. De
lie cxf0''1'6 begeleidde de „uit-
jewezen" bussen langs een
n evoren uitgestippeld tra-
nêen!é, omdat de voertuigen
een aantal viaducten,
presjruggen en tunnels te
)skoii°°8 bleken. De 21 Engel-
at erf loeristen de in be
jag genomen dubbeldek-
Profter moesten een plaats
reg*inden in de drie resteren-
rie bussen.
L. "r
jreki
SCHIPHOL De verhalen in
de media over de „bekentenis
sen" van Klaas de Jonge aan
de Zuidafrikaanse politie zijn
oneerlijke journalistiek. Dit zei
gisteren de advocate van de
antropoloog, K. Satchwell bij
haar aankomst uit Johannes
burg op Schiphol.
Of De Jonge betrokken was
bij het aanleggen van munitie-
-opslagplaatsen om het apart
heidsregime omver te werpen,
kon zij niet zeggen. „Alles wat
tussen hem en mij is bespro
ken is geheim".
Volgens de advocate gaat het
niet aan dat de Zuid-Afrikaan
se politie verhalen de wereld
instrooit over bekentenissen
die De Jonge en zijn ex-vrouw
Helene Passtoors tijdens hun
detentie zouden hebben ge
daan. Hieraan maken zich vol
gens de advocate onder meer
een agent van de geheime
dienst en het hoofd van de
veiligheidspolitie schuldig.
In interviews, die ook in Ne
derlandse kranten verschenen,
lieten de politiemensen door
schemeren dat De Jonge ge
zegd zou hebben zeventien
wapendepots te hebben aange
legd. Zijn ex-vrouw zou tegen
de politiemensen gezegd heb
ben in 1983 betrokken te zijn
geweest bij een bom-aanslag in
Pretoria, waarbij 19 doden en
200 gewonden vielen. De ver
antwoordelijkheid voor die
De Zuidafrikaanse advocate Kathleen Satchwell werd gistermid
dag van Schiphol afgehaald door broer Jan van Klaas de Jonge.
Zuidafrikaanse pers:
De Jonge is 'n communist
JOHANNESBURG/DEN HAAG De onthullingen van
de Zuidafrikaanse veiligheidspolitie over de beweerde be
trokkenheid van Klaas de Jonge en Helene Passtoors bij de
bomexplosie van 1983 in Pretoria zijn zondag onder vette
koppen op de voorpagina's van drie Zuidafrikaanse zon
dagsbladen verschenen.
Onder de kop "De Jonge het dit zo reggekry" (zo heeft De
Jonge het klaar gekregen) beschrijft het Afrikaner zon
dagsblad Klaas de Jonge als een communistische activist,
die de ambassadestaf zou hebben verteld dat hij gelooft in
de revolutie en dat hij alles opnieuw zou doen, als hij de
kans kreeg. Communisme is in Zuid-Afrika illegaal. Er
staat maximaal de doodstraf op. De kranten en ook de
Zuidafrikaanse staatsomroep gaan uitvoerig in op de bewe
ring dat De Jonge als koerier van explosieven een auto
met een Nederlands diplomatiek kenteken zou hebben ge
bruikt. De indruk wordt gewekt dat Nederlandse ambassa
des in buurlanden als Zimbabwe en Mocambique betrok
ken zijn bij eventuele misdrijven van het paar. Twee kran
ten halen een politiewoordvoerder aan, die zegt dat De
Jonge zeker opnieuw gearresteerd zal worden als de Ne
derlandse ambassade in augustus naar een nieuw gebouw
gaat verhuizen. Zodra hij de ambassade verlaat, zou hij op
nieuw aangehouden worden.
bomaanslag werd indertijd op
geëist door het ANC (African
National Congres).
Al deze publiciteit rond het
tweetal heeft volgens vrienden
van De Jonge tot doel de Ne
derlandse regering te verplich
ten De Jonge alsnog over te
dragen aan Zuid-Afrika. Satc
hwell wilde hier gisteren niet
verder op ingaan. Wel zei zij
dat ook de mogelijkheden om
De Jonge naar Nederland te
halen (al dan niet om hier te
berechten) deze week bespro
ken zullen worden.
Satchwell is ook advocate van
Helene Passtoors. Passtoors
wordt nog steeds vastgehou
den op grond van artikel 29
van de wet op de binnenlandse
veiligheid. Volgens dit artikel
is geen contact tussen advocate
en verdachte toegestaan. Hele
ne wordt al bijna een maand
vastgehouden zonder dat er
een aanklacht is ingediend.
Satchwell is in Zuid-Afrika
bekend om de politieke pro
cessen die zij als raadsvrouwe
heeft gevoerd. Voor een groot
deel boekte zij daarbij succes.
oordi
Be,
uien£N HAAG De schade in
i per%,jerjand door piraterij met
van i illegaal kopiëren van com-
Jter-programmatuur (softwa-
bedraagt zo'n vijftig mil-
gulden per jaar. Dat blijkt
t zaterdag bekend gemaakte
25sultaten van een enquête on-
ddelUr leveranciers van software,
den.
ie enquête toont aan dat de
Weranciers geen vertrouwen
^bben in de doelmatigheid
het huidige auteursrecht
22 tfe om de bescherming van
imputer-programmatuur
lat. „Meer dan tachtig pro-
ia i
nnig.
cent van de ondervraagden
doet dan ook geen aangifte bij
de politie bij het ontdekken
van piraterij. Door gebrek aan
kennis en inzicht bij de politie
en het openbaar ministerie
acht men de kans op een doel
treffende vervolging zeer ge
ring", aldus de VIFKA, de
Vereniging van importeurs en
fabrikanten van kantoorma
chines. Dit gebrek aan ver
trouwen leidt er volgens de
vereniging toe dat kostbare in
vesteringen worden gedaan
om de programmatuur te be
schermen, investeringkosten
leurig in het nette pak maakte minister Brinkman van wvc giste-
pn een tochtje met de Scouts op de Vinkeveense plassen. Naast
em zijn echtgenote die enthousiast naar het publiek zwaaide.
te avond tevoren had de minister in Park Berg en Bos in Apel-
loorn de één week durende jamboree van Scouting Nederland
leopend, dat haar 75-jarig bestaan viert. Zo'n achtduizend pad-
inders, onder wie 1200 buitenlanders, doen mee aan het groots
opgezette kamp in de bossen ten westen van Apeldoorn.
die uiteindelijk door de eind
gebruiker worden betaald.
Op grond van de uitkomsten
van de enquête dringt de VIF
KA met klem aan op het spoe
dig opnemen van een duidelijk
artikel in de auteurswet, waar
uit moet blijken dat computer-
-programmatuur ook juridisch
beschermd wordt. De vereni
ging heeft de resultaten van
het onderzoek aangeboden aan
de ambtelijke werkgroep van
het ministerie van justitie die
zich bezighoudt met wijzigin
gen in de Auteurswet.
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Stuntman zwaar
gewond na act
in vlammenzee
LELYSTAD - De 32-jarige
stuntman John Delsemme is
gistermiddag op het auto- en
motorsportcircuit van Lelystad
ernstig gewond geraakt. De
van oorsprong Belgische stun-
ter probeerde met een perso
nenauto over een brandende
springschans te springen om
vervolgens over een 25 meter
lang brandend parcours te rij
den. Tijdens de sprong zakte
de voorkant van de auto te
veel voorover, zodat de rit
midden in de vuurzee eindig
de. De brandbestrijdingsgroep
op het circuit slaagde er in het
vuur binnen de kortste keren
te blussen. Desondanks moest
Delsemme met ernstige ver
wondingen, waaronder een
derde graads brandwond aan
een pols, overgebracht worden
naar het Academisch Medisch
Centrum in Amsterdam.
Het voor de kust van Texel geborgen bronzen kanon werd afgelopen zaterdag onder grote publie
ke belangstelling binnengehaald in de haven van het Texelse plaatsje Oudeschild. De amateur-
onderwaterarcheologen die het kanon hebben geborgen, willen nu initiatieven ontplooien die leiden
tot berging van het schip. Het wrak zou in uitstekende conditie verkeren omdat het 300 jaar door
het zand is geconserveerd.
„NA 300JAAR GAAF ONDER HET ZAND"
TEXEL Het Nederlandse
Admiraliteitsschip van onge
veer veertig meter lengte dat
onlangs enkele kilometers
voor de zuid-oostkust van
Texel werd ontdekt, is zó goed
door het zand geconserveerd,
dat het een volledige berging
prima zou kunnen doorstaan.
Dit zegt H. Eelman woord
voerder van de Texelse duik
club Phileas Fogg, die afgelo
pen zaterdagmiddag onder toe
zicht van het ministerie van
wvc, een bronzen kanon uit
het wrak heeft geborgen. Dat
kanon draagt het jaartal 1638.
De Texelse duikclub is van
plan initiatieven te ontplooien
om het wrak te bergen. „Wan
neer men bedenkt dat de
„Amsterdam", die nu bij Has
tings wordt geborgen, zo'n
honderd jaar jónger is dan dit
schip, geeft dat een idee van
de geweldige historische waar
de van deze vondst. Ik heb de
indruk dat ook de ambtenaren
van wvc warm lopen voor een
grootscheepse berging", aldus
Eelman.
„Op zich een zeer enthousiast
plan", meende Th.J. Maarle-
veld van wvc gisteren desge
vraagd. Maarleveld is coördi
nerend beleidsambtenaar voor
onderwaterarcheologie. Hij
voorzag dat WVC voorlopig
geen geld en mankracht zal
hebben voor een uitgebreid
onderzoek van het schip. „Als
Texel het geld hiervoor op
brengt, kunnen we daarna
praten over de vorm van het
plan van Eelman", aldus
Maarleveld.
Gaaf
Het zaterdag geborgen kanon
bleek bij weging 1300 kilo
zwaar en meet bijna drie me
ter. Zowel de amateur-archeo
logen als de deskundigen van
wvc waren zeer enthousiast
over de „super gaafheid van
het fraai bewerkte geschut dat
waarschijnlijk meer dan drie
honderd jaar door het zand te
gen corrosie is beschermd".
Het kanon was gedeeltelijk
bloot komen te liggen door
zandverplaatsingen ten behoe
ve van het ophogen van de
kust van Texel. Het geschut
draagt het wapen van de ge
meente Amsterdam en dat van
de Amsterdamse admiraliteit
alsmede in een Latijnse tekst
de naam van de maker en de
plaats (Enkhuizen) waar het
werd gegoten. Dat maakt het
volgens Eeman „vrijwel ze
ker" dat het circa veertig me
ter lange voor die tijd zeer
grote oorlogsschip tot de
Nederlandse vloot behoorde.
Archiefonderzoek zal de naam
van het schip, dat circa drie
honderd opvarenden moet
hebben geteld, aan het licht
moeten brengen.
In overleg tussen de vinders
en WVC zal de bestemming
van het kanon nader worden
bepaald. Eelman zegt goede
hoop te hebben dat het geschut
de trekpleister wordt van het
Maritiem Museum van Oude
schild op Texel dat een arche
ologische afdeling heeft. Vol
gens de Monumentenwet zijn
de staat en de vinders ieder
voor de helft eigenaar van de
vondst.
Vergeefs zoeken naar „verongelukt" vliegtuig
TEXEL De rijkspolitie van Texel heeft zaterdagavond in ge
zocht naar wrakstukken van een sportvliegtuigje dat volgens
twee jeugige ooggetuigen die avond in de Waddenzee zou zijn
gestort. Hoewel er geen vliegtuig vermist werd, startte de politie
toch een zoekactie waarbij onder meer een vliegtuig en de red
dingsboot Ida Mary werden ingezet. Na anderhalf uur werd de
actie gestaakt. De politie vond geen spoor van een vliegtuig en
houdt ernstig rekening met een valse melding.
In het voetspoor van hon
derdduizenden landgeno
ten trekken onze verslag
gevers er de komende we
ken in eigen land op uit.
Van noord naar zuid en
van west naar oost door
kruisen zij onze lage lan
den om dagelijks een zeer
persoonlijke impressie te
geven van zomers vakan
tiegenot. Ditmaal zoekt
dagjesmens Piet Snoeren
het in het oosten waar hij
zijn fantasie de vrije loop
laat.
Waarom naar WarmeloOm
dat daar met enige kracht
van verbeelding een geheim
te doorgronden valt. Niet het
geheim van Soestdijk, maar
wel degelijk een raadsel dat
ook de Koninklijke familie
betreft. Alles zit mee deze
dag. In de oprijlaan geen toe-
ringcar te bekennen. De twee
jochies die onder de poort
van het vroegere koetshuis
een nering in toegangs- en
prentbriefkaarten drijven,
komen spoorslags naar het
hek om de eènzame bezoeker
over de dam te trekken. Zo
werden passanten in het ver
leden op de Amsterdamse
Nieuwedijk textielwinkels
met ramsjpartijen binnenge-
smoesd.
De paradijselijke rust waarin
de tuinen van Warmelo doe
zelen, blijkt precies het zetje
te geven dat het inlevings
vermogen nodig heeft. Voor
al het woud van huizenhoge
rododendrons helemaal aan
het eind donker, vochtig,
bemost als een middeleeuws
gewelf; zelfs de stem klinkt
er hol spreekt danig tot de
verbeelding. Een schat aan
kinderfantasieën moet hier
liggen en menige jonge meis
jesdroom zal er vlinderlicht
onder het koepelende lover
gevangen hangen.
Het raadsel luidt: Hoe heb
ben de prinsessen van Oran
je, vooral Irene en Christine,
het klaargespeeld zich te ont
wikkelen tot de vrije, in de
goede Zin des woords eigen
zinnige vrouwen die ze ge
worden zijn tegenbeelden
bijna van hun verlegen, altijd
tobberige moeder Juliana
Wanneer de kinderpsycholo
gen gelijk hebben die zeggen
dat de speelomgeving zeer
medebepalend is voor de la
tere persoonlijkheidsvorming
van het kind, dan ligt in de
tuinen van Warmelo een
sleutel tot antwoord. Want de
prinsessen kwamen er veel
en graag, op het kasteeltje
dat prins Bernhard voor zijn
moeder Armgard had uitge
zocht. Of liever: dat de oude
koningin Wilhelmina haar
had toegewezen. Want de
voorkeur van Armgard had
gelegen bij iets in het Gooi,
maar Wilhelmina, beducht
voor de uitgesproken per
soonlijkheid van de Duitse
prinses, vond dat te dicht bij
Soestdijk. Aangezien de mil
joenenaankoop van een pas
sende behuizing met haar ka
pitaal moest worden bekos
tigd, viel de keus op het stad
je Diepenheim in veilig ver
Twente.
Desondanks gingen de prin
sesjes veel liever naar groot
moeder Armgard op Warme
lo, dat ze veelbetekenend
„het warme Loo" noemden,
dan naar grootmoeder Wil
helmina op „het koude Loo"
bij Apeldoorn. Op dit bankje
hier in de intieme put-tuin
moeten ze vaak onder elkaar
gegiecheld hebben, zoals bak
vissen dat kunnen. De hoge
taxushagen maken er een
groen boudoir van, ondoor
dringbaar voor de borende
blikken van hofdames en pa
leisrechercheurs. Of ginds, in
de verborgen vijver die in
derdaad bijna onvindbaar is
onder de dichte wirwar van
geboomte, moeten ze zich
kritisch gespiegeld hebben in
de zekerheid door niemand
bespied te worden dan door
zichzelf.
En zie de Victoriaanse tuin
waar het gazon, groot en ge
schoren als een cricketveld,
wordt afgesloten door exoti
sche naaldbomen. „Ze geven
de impressie van een kathe
draal", zegt de gedrukte gids
van Warmelo devoot. Zou
prinses Irene in deze schier
gewijde sfeer het besluit heb
ben voelen rijpen om de kerk
van Rome te omhelzen, zoals
grootmoeder Armgard 13 jaar
voor haar had gedaan?
Wanneer de Sequoia Gigan-
tea eens kon spreken, de
mammoetboom uit Californië
die een van de pronkstukken
is uit de tien tuinen van
Warmelo? Hij zou vertellen
hoe de ambitieuze Armgard
aan zijn reuzen voet de inval
kreeg om de verliefdheid van
Irene op een Mexicaanse jon
ker (te min immers voor een
koninginnekind) af te buigen
naar Carel Hugo de Bourbon
Parma, telg van een huis met
nog veel meer kwartieren
dan het Huis van Oranje. Het
resulterende huwelijk, dat de
monarchie schokte als een
bom, werd bekokstoofd aan
de serene boorden van die
rococo-vijver daar, onder het
toepasselijke oog van een ste
nen Venus. Het geheim van
Warmelo. Theekransjespraat
geworden in een tijd waarin
kroonprinsen openlijk op
biechten tegen muren te heb
ben gewaterd en binnen het
kringetje van de Europese
adel, behalve de wulpse Ste-
fanie van Monaco, niemand
te kunnen verzinnen die de
moeite van het trouwen
waard is. Maar voor een dag
jesmens met niets beter om
handen pikant speculatie-
voer.
Toen prinses Armgard nog
leefde, gingen de tuinen van
Warmelo slechts enkele da
gen open en mocht Jan Pu
bliek zich mondjesmaat aan
de bijna verpletterende
pracht van duizenden bloei
ende rododendrons in meer
dan honderd soorten verga
pen. De huidige eigenaar, een
chirurg met de naam Avena-
rius, is guller. In het seizoen
(half mei tot half oktober) zet
hij het hek van maandag tot
en met vrijdag open en zijn,
eindelijk, ook deze vier eeu
wen tuinarchitectuur gede
mocratiseerd. Maar honden
mogen er, vanwege de
kwets- en kostbaarheid der
gewassen, nog steeds niet
binnen. Voor honden zou
Warmelo trouwens een wan
hoop zijn. Tweehonderden-
twintig variëteiten van de
fuchsia in struikvorm en
op stam gekweekt waar
moet het arme dier beginnen
zijn poot te lichten?
De tuinen van Warmelo. Ook
kasteel Weldam vlak in de
buurt bezit zijn tuin. Graaf
Adolf Solms is de eigenaar en
iets dat meer werd gesnoeid,
geschoffeld en aangeharkt,
laat zich in de bangste kin
derdromen niet denken. Met
een doolhof voor kinderen
pronkt de tuin van Weldam,
opgebouwd uit taxushagen
die wiskundig precies haaks
op elkaar staan en door fana
tieke volwassenen op knie
hoogte worden afgeknipt bij
de minste nijging tot groei in
spontane richtingen. Verge
lijk hiermee de taxus op
Warmelo, ook geknipt, maar
dan in gedraaide vormen die
doen denken aan de bolussen
van voorwereldlijke mon
sters. Vergelijk het Middel
eeuws gewelfde labyrint van
rododendrons boven de spie
gel van zelfbeschouwing die
de verborgen vijver is. War
melo wint in de ogen van
deze dagjesmens. Hier al
thans, luidt zijn slotsom, loopt
de kinderziel aanzienlijk
minder kans om verknipt te
raken.
PIET SNOEREN
Het landgoed Warmelo. Hebben de prinsessen van Oran
je vooral Irene en Christine zich hier ontwikkeld tot
de vrije, in de goede zin des woords eigenzinnige vrou
wen die ze geworden zijn?
