TAFEL BTTH71 De operatie van een president: promotie vanuit het ziekbed kerk wereld Agca wil geen antwoorden meer geven Vertrouwenscommissie adviseert managers bij gewetensconflicten Minder priesters maar meer seminaristen in R.-K. Kerk L weer ACHTERGROND SaidMOowiant DINSDAG 16 JULI 1985 PAGIN^- Kt Nieuwe hoogleraar Radboudstichting Met ingang van deze maand is dr. Henk ten Have (34) be noemd tot bijzonder hoogleraar in de wijsbegeerte met betrek king tot de katholieke levensbeschouwing aan de Algemene Faculteit van de Rijksuniversiteit Limburg. De benoeming is geschied door de Radboudstichting Wetenschappelijk Onder wijsfonds. Dr. ten Have, die in 1983 in Leiden promoveerde op een proefschrift over geneeskunde en filosofie, was al als bij zonder docent vanwege de Radboudstichting aan de Rijksuni versiteit Limburg verbonden. De stichting stelt zich ten doel een bijdrage te leveren om de katholieke levensbeschouwing te betrekken bij de vorming van academici. Hervormde" paus aanvaardbaar, zegt lutheraan „Wellicht zullen lutheranen eerstdaags de paus als zichtbaar te ken van eenheid der Kerken kunnen aanvaarden". Deze uit spraak heeft de directeur van het Instituut voor Oecumenisch Speurwerk te Straatsburg, de lutheraan dr. Harding Meyer, ge daan in een interview met het in Brazilië verschijnende blad „Jornal Evangelico". Dr. Meyer maakt een rondreis langs lu therse Kerkeji in Brazilië. Naar zijn oordeel zou het een taak van een „hervormd pausschap" kunnen zijn de legitieme ver scheidenheid der Kerken te behoeden en hun specifieke iden titeit te bewaren. Een zodanige erkenning van het pausschap brengt volgens dr. Meyer met zich mee, dat ook anderen dan rooms-katholieke kardinalen aan de verkiezing van een paus zouden moeten kunnen meedoen. Dat de Heilige Stoel in Rome blijft ziet hij niet als bezwaar, omdat daar de apostel Petrus heeft gewerkt als wiens opvolger de paus geldt. De oecumenische dialoog tussen lutheranen en rooms-katholie- ken heeft naar de mening van dr. Meyer in 1980 al overeen stemming te zien gegeven over centrale geloofsvragen. Maar het pausschap staat onder vakmensen nog ter discussie. Dr. Meyer verklaarde tot het inzicht te zijn gekomen, dat ook Lu ther het pausschap nooit als instelling heeft afgewezen en dat hij voor een in evangelische zin aangepast pausschap steeds open is blijven staan. De zekerheid dat God bestaat noemen wij geloof. ro< 5U Mehmet Ali Agca, heeft er genoeg van steeds weer antwoorden te ge-, ven in het proces tegen zijn vermeende mede plichtigen aan de moord aanslag op paus Johan nes Paulus II. De rechter en de aanklager in het pausproces hadden de kroongetuige Agca gisteren onder druk gezet om ophel dering te verschaffen over de tegenstrijdigheden in zijn ge tuigenis, die behelst dat drie Bulgaren en vier Turken be trokken waren bij de aanslag op de paus op 13 mei 1981. Agca verscheen vermoeid voor de rechter op de twin tigste dag van zijn verhoor. „Ik heb niets meer te zeg gen", zei hij. „Er zijn honder den andere getuigen. Nu is het hun beurt om de waar heid te vertellen". Op alle vragen van de rech ter en de aanklager zei Agca ongeveer hetzelfde. Toen hij weer iets moest antwoorden om een volgens de rechtbank onlogische verklaring of daad uit te leggen zei hij: „Dat heb ik al een keer ge daan", waarop de rechter boos zei: „U hebt nog niets uitgelegd". Toen de druk van de rechter hem weer te groot werd zei Agca voor de zo veelste keer dat hij Jezus Christus was. KERKELIJK INITIATIEF: Je bent directeur van een onderneming die het moeilijk heeft. De mogelijkheid be staat om via een order zeker-, heid voor de toekomst te ver schaffen. Maar het is een om streden order. Er zit een poli tiek luchtje aan. Welke be slissing neem je als directeur? Je bent vakbondsbestuur der. Je zet je in voor de werkgelegenheid bij een be drijf. Uit de cijfers blijkt ech ter. dat mensen moeten af vloeien in het belang van de continuteit van de onderne ming. Hoe stel je je op? Je bent een ondernemer in het. kleinbedrijf. Om te over leven moeten je concurren ten in de buurt kapot. Wat doe je? Bovengenoemde drie geval len zijn voorbeelden van si tuaties, waarin beroepshalve een beslissing genomen moet worden, die niet alleen zake lijke, maar vooral principiële kanten heeft. Dergelijke be slissingen moeten vaak in een groot isolement worden genomen. De gelegenheid om zakelijke en principiële kan ten goed door te praten ont breekt. Voor enkele kerkge nootschappen in Overijssel is dat reden geweest gezamen lijk een vertrouwenscommis sie in het leven te roepen, die kan optreden als gespreks partner voor mensen, die ge confronteerd worden met het dilemma de zaak of het prin cipe te laten prevaleren. Om hen te helpen een verant woorde beslissing te nemen. Gedacht wordt daarbij aan directeuren, hoofden van personeelszaken, zelfstandi gen, agrariërs, vakbondsbe stuurders, ondernemings raadvoorzitters, etc. De vertrouwenscommissie, die de offciële naam heeft ge kregen „Interkerkelijke ver trouwenscommissie voor mensen op verantwoordelijke posities in het bedrijfsleven" komt nog nergens in Neder land voor en is aldus een Overijsselse primeur. De commissie staat onder leiding van prof.ir. R. van Hasselt, gepensioneerd hoogleraar werktuigbouwkunde aan de TH Twenthe. Leden zijn mensen, die uit eigen erva ring weten wat er zakelijk aan de hand kan zijn en hoe gewetensvragen op iemand kunnen afkomen. De com missieleden zijn aangezocht vanuit verschillende kerken en hebben in diverse maat schappelijke sectoren erva ring. Zij zijn beschikbaar om in gesprekken onder vier ogen in vertrouwelijkheid me^ te denken over de hun voorgelegde vragen. Pastores De vertrouwenscommissie is overigens niet alleen bedoeld voor de bij een gewetenscon flict direct betrokkenen. Ook mensen die er indirect bij be trokken raken, zoals pasto res, kunnen zich tot de com missie wenden. Het secretariaat van de com missie is ondergebracht bij de professor L. Lindeboomstich ting in Zwolle, een stichting van de Gereformeerde Ker ken in Overijssel, die zich be zighoudt met vraagstukken aangaande kerk en samenle ving. Voorzitter prof. Van Hasselt: „We willen duidelijk maken dat deze problemen de ker ken niet onberoerd laten. De activiteiten passen in de functie van de kerken in de maatschappij. De vertrou wenscommissie geeft alleen advies bij de persoonlijke problemen van degenen die voor een moeilijke beslissing staan. In die beslissing zelf treden wij niet. Wij willen er alleen voor zorgen, dat de be trokkene zijn besluit welo verwogen en geheel bewust kan nemen. De leden van de vertrouwenscommissie zijn gevraagd namens de kerken, waarbij er van uit is gegaan dat ze kerkelijk actief zijn". Bisschoppen waarschuwen tegen Sun Myung Moon De r.-k. bisschoppen van Ja pan hebben de gelovigen ge waarschuwd voor bijeenkom sten van de Verenigingskerk van de Koreaan Sun Myung Moon. Ook al noemt de Vere nigingskerk zichzelf graag christelijk, de leer van de sekte is geheel tegengesteld aan die van de R.-K. Kerk, al dus de bisschoppen in het weekblad van de Japanse ka tholieke kerk. De aartsbisschop van Tokio, Peter Seiichi Shirayanagi, heeft er de nadruk op gelegd dat de Verenigingskerk geen partner is in de oecumeni sche dialoog. In het kader van deze dialoog onderhoudt de Japanse R.K. Kerk een in- tesnsief contact met de ande re christelijke kerken en ook niet-christelijke kerken, maar daartoe behoort niet de vere nigingskerk van Moon, aldus mgr. Shirayanagi. Op de foto Sun Myung Moon toen hij vo rige week werd vrij gelaten uit de gesloten gevangenis van Danbury in de Amerikaanse staat Connecticut om te wor den overgebracht naar een open inrichting. Moon zit in de V.S. een straf uit wegens belastingfraude. PHI Wim KA Z [arr pisc pcb I In t Evangelies L voor Albanië JekT De stichting „Vervolg^ Christendom", die sinds 19iiLra bezig is met zendingswerleni, onder in Joegoslavië wónen de Albanezen, is erin ge"^ slaagd contacten te leggei| met mensen in Albanië, hq\^ land dat zich de eerste atheis| tische staat ter wereld noemj Het aldaar in het openbaar^ blijk geven van een religieqJ ze overtuiging is strafbaar^ Alle kerken en andere rel^ gieuze gebouwen zijn geslo ten of voor andere doelein! den in gebruik genomen. Naar de stichting meldt iki het, ondanks de streng! V grensbewaking en de contrcr le op drukwerk, gelukt 501 evangelies het land binnen t| smokkelen en zullen er noi meer exemplaren volger^ j Ook wordt gewerkt aan verijl taling van religieuze lectuiibo in het Albanees en wordej h psalmen op cassetteband g^n zet. De stichting krijgt huli van een in Joegoslavië wtf nende Albanese nieuwslezei® t nei Overigens ontstaan in Macie donië steeds meer christelijkjgl'" gemeenschappen. In Pristinjgn' de grootste plaats in dit Alb3-n nees taalgebied, kon reed een Evangelische kerk wor& den geopend. Wereldwijd gezien daalt het aantal priesters van de Rooms-Katholieke Kerk nog steeds, maar het aantal semi naristen neemt tóe en sinds 1979 zit er ook weer groei in het aantal priesterwijdingen. Dat is de uitkomst van een studie, die het Vaticaan heeft verricht naar de jaren 1973 1983. Waren er in 1973 nog 433.089 priesters werkzaam, in 1983 was dat aantal gedaald tot 406.376. De belangrijkste oor zaak van de teruggang was overlijden, waarbij een merkwaardige constante k^n worden waargenomen. Zo overleden in 1973 in totaal 7.259 en tien jaar later 7.325 priesters. De tweede oorzaak van te ruggang was een verhou dingsgewijs groot aantal priesters dat ging huwen of tot de ontdekking kwam ei genlijk geen roeping te heb ben. Wel is opvallend dat aan het eind van de studie het aantal uittredende priesters per jaar 66 procent lager was dan aan het begin. Traden in 1973 nog 3.790 priesters uit, in 1983 waren dat er nog maar 1.258. Dat hangt samen met de politiek van Johannes Paulus II, geen voet te geven aan aanvragen van het pries terschap ontheven te worden wegens huwelijk of andere redenen. Vaticaanse kringen achten de vooruitgang in het aantal se minaristen het meest hoopge vende onderdeel van de uit komsten van deze studie. In 1973 waren 63.795 jongeman nen bezig zich op een semi narie voor te bereiden op het priesterschap. In 1983 waren 77.044 seminaristen in oplei ding. Het laagtepunt werd in 1975 bereikt met 60.142 pries terstudenten. In de tien door de studie be streken jaren is het aantal priesterwijdingen gestaag te-^ ruggelopen van 7.169 inter 1973 tot 6.210 in 1983. Maai^ n wel zit ook in de wijdinger^ weer groei. In 1979 werd hef -i dal bereikt met 5.765 wijdin gen, in 1980 gevolgd doo#en 5.787, in 1981 door 5.889 en irfïec 1982 door 5.957 wijdingen. In zc 1983 waren dat er alweer di meer dan 6.000, om precies t* zijn 6.210. Chili con carne met brood en paprika koolsalade - yoghurtvla met rozijnen Voor twee personen hebt u nodig: 250 g gedroogde of 1 blik bruine bonen, zout, 1 grote ui (knoflook), 1,5 le pel olie, 200 g gehakt, 250 g tomaten, chilipoeder, zout, peper, oregano; volkorenbrood naar be hoefte; 1 rode en 1 groene paprika, 450 g spitskool, bieslook of sjalotje, 2 lepels azijn, zout, peper, suiker, 1 lepel olie; 1 lepel rozijnen, 2,5 dl gele vla, 2,5 dl yoghurt. Was vanavond de gedroogde bruine bonen een keer en zet ze onder ruim koud water met zout weg. Kook de bo nen morgen in het week Wa ter gaar in een uur. Fruit de kleingesneden ui, desge wenst met geperste knoflook, lichtbruin in de olie. Bak al roerende het gehakt drie minuten met de ui mee. Voeg vervolgens de ontvelde en kleingesneden tomaten toe en laat het mengsel tien minuten smoren (dat is met het deksel op de pan). Doe er de bruine bonen eventueel zo uit het blik) bij met zoveel kookvocht dat het geheel een stevige brij wordt. Maak de chili con carne op smaak af met chilipoeder, chilisaus of sambal, zout, peper en orega- ,no. Gebruik van de spitskool een derde deel, bewaar wat over blijft tot overmorgen voor een stoofschotel. Snijd de ge wassen paprika's en kool in smalle reepjes en meng ze met fijn verdeelde bieslook of sjalot en met een sausje van azijn, zout, peper, suiker en olie. Was de rozijnen een keer met warm water en kook ze in tien minuten zacht. Laat de rozijnen op een zeef uit lekken en meng ze, als ze af gekoeld zijn, met de vla en yoghurt. JEANNE „Het bij de president verwij derde gezwel was kwaadaar dig", verklaarde dr. Steven Rosenberg (links) van het Amerikaanse Nationaal Kan ker Instituut gisteravond. Rechts op de foto dr. Dale Oiler, de chirurg die de ope ratie van zaterdagmorgen leidde. WASHINGTON Waar de Sovjetburgers wekenlang in onzekerheid verkeerden over de vraag of Brezjnev, Andro pov en Tsjernenko nog leef den of allang gestorven wa ren, wordt de ziekte en het herstel van Amerika's „eer ste man" deze dagen op de voet gevolgd. De operatie van de Amerikaanse presi dent wordt niet alleen geken merkt door een verregaande openheid, maar tevens door een goed gevoel voor publici teit en propaganda. Reagan blijft meer president dan pa tiënt en lijkt vastbesloten de wereld te laten zien, dat hij niet gemakkelijk uit het veld is te slaan. „Ik sta er zelf versteld van hoe fit ik me voel" zou Reagan hebben verklaard, kort nadat hij zondagochtend uit een diepe narcose ont waakte. Zoals hij gewoon is op momenten dat miljoenen mensen aan zijn lippen han gen maakte hij een grapje. „Ik wil de zondagkranten le zen, maar dan alleen voor de strips". Een Amerikaans staatshoofd dient, dat is met de operatie van Reagan wederom duide lijk geworden, ook tijdens ernstige ziekte de publiciteit te bespelen, kiezers gunstig te stemmen en vooral het ver trouwen in zijn leiderschap te bevestigen. Als de presi dent ziek is, mag dat niet worden opgevat als een te ken van zwakte. De abstracte grootheid van een staatslei der wordt door een operatie teruggebracht tot menselijke proporties en dat kan alleen maar goed zijn voor de popu lariteit. Marsmuziek In de Sovjet-Unie gaat dat al lemaal een beetje anders. Heeft een Russische nieuws lezer een somber pak aan, dan moet het „koudje" van de partijleider toch ernstig worden opgevat. En is de partijleider na maandenlang niet meer in het openbaar te zijn verschenen „plotseling" overleden, dan wordt dat feit wereldkundig gemaakt door het uitzenden van sombere marsmuziek. Zelfs de wijn vlek op het voorhoofd van Gorbatsjov wordt verdoezeld. Op alle foto's die het partij bureau verspreidt, is deze speling der natuur keurig weggewerkt. In de VS worden allerlei de tails over het lichamelijk welbevinden en de kans op herstel van de president daarentegen niet geschuwd. Al voordat president onder het mes ging, wemelde het van de berichten over het mogelijk welslagen van de operatie, de kans op kanker en dë aard en omvang van de poliep die in Reagans inge wanden was aangetroffen. Weinig is zo onzeker als het leven, en misschien juist daarom pleegt de medische wetenschap risico's en kan sen in statistieken onder te brengen. „Statistisch bezien" had Reagan dus vijftig pro cent kans op kanker. Een hele geruststelling. Er waren nog meer statistie ken om de ernst-van Reagans ziekte „objectiever" te kun nen schatten. Dr. Marshall Bedine, expert op het gebied van darmkanker van de John Hopkins-universiteit, achtte de kans op herstel na de operatie op negentig pro cent. Dr. Andrew Warshaw van de Harvard-universiteit zei dat één procent van de darmoperaties een dodelijke afloopt heeft. Een andere medisch specialst schatte de kans dat Reagan (74) nog vijf jaar leeft op negentig pro cent. Gedeprimeerd? Hoe heeft de president deze voorspellingen, die meteen wereldkundig werden ge maakt, kort voor zijn opera tie opgevangen? Woordvoer der Larry Speakes van het Witte Huis verklaarde vrij dag: „De president ziet de operatie opgewekt en opti mistisch tegemoet". Maar voelde de president zich wér kelijk zo fit? Is het niet waar schijnlijker dat Reagan, net als iedereen, kort voor zijn operatie bang en onzeker was? Ook tijdens de narcose van Reagan ging de nieuwsvoor ziening gewoon door. Ameri ka's president heeft er, slui merend in de verkoever-ka mer, geen weet van gehad dat zijn chirurg dr. Dale Ol- Ier voor de verzamelde pers met beide wijsvingers de maat van het zojuist verwij derde gezwel aangaf. Het ontbrak er nog maar aan, dat de presidentiële poliep in een fles met sterk water werd doorgegeven. Het Ameri kaanse persbureau AP wist niettemin te melden dat de poliep behoorde tot de „Vil lus adenomatus-variant", te herkennen aan zijn veervor- mige structuur. Voor de des kundigen, zullen we maar zeggen. Persbureaus stuurden de vreemdste berichten de we reld in, zoals een stuk onder de titel: „Reagans tumor lijkt goedaardig". Een wat bizar speculatief bericht, dat geba seerd zou zijn op het „eerste onderzoek van het gezwel in de ingewanden van president Ronald Reagan". Chirurg Dale Oiler verklaarde dat de operatie precies twee uur en 53 minuten duurde. Reagans woordvoerder Larry Speakes zal Oller dankbaar zijn voor diens opmerking dat Reagan „sneller herstelt dan 99,9 pro cent van de patiënten na een dergelijke operatie". In dit soort mededelingen klinkt onmiskenbaar iets van propaganda door. Reagan is de oudste president van de Verenigde Staten en derhal ve is het van het grootste be lang dat hij zijn image van bejaarde, vitale „workaholic" overeind houdt. Misschien zat Reagan daarom al zondag „min of meer rechtop in bed" begrotingsstukken door te nemen, zou hij getracht heb ben van de verkoever-kamer naar zijn suite in het zieken huis te wandelen en nam hij reeds acht uur na de operatie alle presidentiële taken weer op zich. Bestuur De operatie van een presi dent is ook uit staatkundig en veiligheidsoogpunt een ge voelige aangelegenheid. Naar buiten toe moet alle schijn vermeden worden dat het land een tijd minder ade quaat bestuurd wordt. Te vens wil de president er re delijk zeker van zijn dat hij ook na het ontwaken uit de narcose nog alle aanspraak op zijn macht kan maken. De staatkundige regelingen rondom de operatie van Reagan, waren aanvankelijk in mist gehuld. Larry Spea kes beperkte zich tot de me dedeling dat „alles wat ver eist is te doen, gedaan wordt". Vice-president Bush zou „gewoon" in zijn vakan tiehuis in Maine blijven, maar reisde later toch af naar Washington, niet vanwege de gezondheidstoestand van de president of vanwege de na tionale veiligheid, maar om dat dat in zijn positie als per soonlijke vriend van Reagan „gepast" zou zijn. Vanwaar al die geheimzin nigheid? Al kort na de ver kiezing van Reagan werd er volop gespeculeerd over de gezondheidstoestand van de president. Niet iedereen was daar even gerust op. Stel im mers, dat de president seniel zou worden en onzinnige be sluiten zou gaan nemen. Wie zou hem tot de orde kunnen roepen? Het Congres kreeg de toezegging dat Reagan zich periodiek medisch zou laten keuren en de resultaten van dit onderzoek zijn sinds dien regelmatig meegedeeld. Bovendien is al in 1967 het zogeheten 25e amendement op de grondwet aangenomen, een artikel dat het Congres de bevoegheden geeft de pre sident in geval van „onbe kwaamheid" aan de kant te zetten. Een gevreesd artikel, aangezien volgens het 25e amendement het Congres ook moet beoordelen öf en zo ja wanneer een president weer in staat is zijn taak uit te oefenen. Van dit artiKel is nu natuur lijk geen gebruik gemaakt. Vice-president George Bush, die bij overlijden of aftreden de eerste opvolger is van de president, mocht voor acht uur de taken waarnemen, zonder dat hij daartoe door het Congres was opgedragen. Reagan ondertekende een verklaring waarin hij zelf zijn functie „voor de duur van de naipose" aan de vice- president uit handen gaf. Waarmee de vraag rijst of Reagan, zo kort na zijn ope ratie, weer mans genoeg is om een wereldmacht te lei den. Vrijwel niemand in de VS durft daar voorlopig openlijk aan te twijfelen. „Temperatuur, pols en bloed druk zijn stabiel als een rots", verklaarde chrirurg Oller. Woordvoerder Speakes: „De president kan zijn taak weer volledig uitoefenen". Gisteren uitte alleen een Britse darmspecialist kritiek op de werklust van de presi dent, die deze week nog ver blijft in een luxueuze zieken huis-suite van 425 dollar per dag. „Iemand die zo snel weer aan het werk gaat be driegt niet alleen zichzelf, maar ook de buitenwereld", vond de arts, John Northo- ver. Reagan lijkt aan deze waarschuwing echter tot op heden geen boodschap te hebben. Hij is 74 lentes jong en vastbesloten nog deze week vanuit het ziekenhuis bed te beginnen aan de voor bereiding van de ontmoeting met de Russische partijleider Gorbatsjov. PAUL KOOPMAN Zonnige periods DE BILT Morgen zijn zonnige perioden te verwi ten en het blijft vrijwel ov droog. Het weer wordt bep; door een rug van hogelu< druk. Vannacht liggen, bij melijk heldere hemel, de m mumtemperaturen rond de} graden. Morgenmiddag w< *g het ongeveer 21 graden. I wind is meestal zuidweste en matig, rond kracht 4. R Donderdag passeert een pressie en daardoor verto het weer dan een tijdelijke zinking, met waarschijn wat buiige regen. In de 1 van vrijdag gaan de baroi ters weer stijgen. Weersvooruitzichten voor l? verse Europese landen, gel voor donderdag en vrijdag: Zuid-Scandinavië: half zwaar bewolkt en buien, dag vanuit het westen 'meer zon. Middagtemperati van 16 graden in west-Na wegen tot 22 langs de Zweel oostkust en in Denemarken Britse Eilanden en Ierlal wisselend bewolkt en af enl buien. Middagtemperati van 15 graden in Schotland! langs de Ierse-westkust totl graden in zuidoost-EngelanL ge regen, vrijdag vanuit I westen breder wordende L klaringen. Middagtemperat(J van 20 graden langs de kus tot 24 graden landinwaarts. IE Midden- en zuid-Duitslandln Alpengebied: wisselend }n wolkt en enkele buien. M» dagtemperatuur donderde rond 24, vrijdag rond 21 ffe den. 1» Frankrijk: donderdag plaagt lijk wat buiige regen, vrijde' meest droog en geleide*, meer zon. Middagtemperati^ van 24 graden in het noori&ï tot 30 aan de Rivièra, mi langs de Bretonse en Nor me dische kust omstreeks 19 g den- in Spanje en Portugal: mt, droog en perioden met l Middagtemperatuur van i graden langs de golf van 1 kaje tot 30 in het zuiden, op Spaanse hoogvlakte tot 34 L den. Italië en Joegoslavische k zonnig, maar in noord-Iu en langs de kusten van i Adriatische Zee ook een enl i le regen-of onweersbui. M dagtemperatuur van 27 graC in de Po-vlakte tot 31 in zuiden. I

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1985 | | pagina 2