iïïïïTI TAFEL „Star Wars": paus is er nog niet uit ACHTERGROND kerk wereld Zingeving holocaust door dr. B. Wentsel wekt ontsteltenis Pinchas Lapide biedt verrijkende visie op de pacifist Jezus fieidoeSo 1 Af en toe regen QeidóaQowuwt MAANDAG 8 JULI 1985 PAGINA Aanklaagde pausproces terug naar Turkije Een van de beklaagden in het proces in verband met de aan slag op de paus in mei 1981 is zaterdagnacht onverwacht vanuit de Bulgaarse hoofdstad Sofia teruggekeerd naar Turkije. Dit heeft de Turkse staatsradio gemeld. Bekir Celenk. die in Tur kije werd gezocht wegens smokkel, is onmiddellijk na aan komst in Istanbul gearresteerd. De Turk staat in Rome bij af wezigheid terecht in verband met zijn vermeende betrokken heid bij de aanslag op Johannes Paulus II. Na de machtsover name in Turkije in 1980 verliet hij het land en vestigde hij zich in Bulgarije. Sinds zijn naam werd genoemd in het pausproces hadden de Bulgaarse autoriteiten zijn bewegingsvrijheid be perkt. Rumoer rond „column van de paus" De Australische krantenmagnaat Rupert Murdoch zal weke lijks een rubriek laten samenstellen uit de geschriften en toe spraken van paus Johannes Paulus II. Deze conclusie kan wor den getrokken uit de stroom van geruchten, bevestigingen en ontkenningen die het afgelopen weekeinde de ronde deden over een „eigen column" die de de paus zou schrijven voor de honderden kranten die Murdoch uitgeeft of van nieuws be dient. De kroniek zal waarschijnlijk worden samengesteld door de Vaticanist Alfred Bloch. Op toespraken en geschriften van de paus rust geen auteursrecht. Iedereen mag ze vrijelijk cite ren en er „columns" uit samenstellen. Jeugd is geen leeftijd, het is een geestestoestand Samuel Ullman (Van onze correspondent in Rome, Cees Manders) De paus heeft het moei lijk met de „Star Wars". Dit (Amerikaanse) idee van de „Star Wars" of „strategie defense initia tive" beoogt de construc tie van een ruimteschild tegen (Russische) aanval len met kernraketten. De Russen hebben de Star Wars-plannen, die volgens hen slechts de wapenwedloop versnel len, van het begin af aan hevig veroordeeld. Voortdurend trachten zij daarbij medestanders te vinden. De vraag was nu of de Rus sen ook de paus, die regelma tig pleit voor een afbouw van de wapenrace, zo ver zouden kunnen krijgen hun kritiek op „Star Wars" te delen. Eind vorige week werd in Rome het bericht verspreid dat de paus ronduit „nee" zegt tegen die Amerikaanse „Star Wars". Maar het afge lopen weekend heeft de offi ciële Vaticaanse woordvoer der haastig dergelijke berich ten moeten tegenspreken. „De paus is er nog niet uit". zo heette het. „Zijn rapport over „Star Wars" is nog niet klaar". „Star Wars" blijkt een van de neteligste problemen te zijn die het Vaticaan de laatste ja ren te behandelen heeft ge had. In januari riep de paus de „pauselijke academie van wetenschappen", zijn hoogste adviescollege inzake weten schap en techniek, speciaal in Rome bij elkaar om hem met raad en daad terzijde te staan. De 29 leden van dit il lustere college, vooraanstaan de geleerden uit zowel oost als west, maakten voor de paus een rapport. Dit rapport, zo liet de voorzitter van het college, de Braziliaanse pro fessor Chagas, toen aan de pers doorschemeren, twijfelt aan de haalbaarheid en het nut van „Star Wars". De paus zou het advies van „zijn" geleerden het liefst willen overnemen, en had dat met een officiële verkla ring in januari ook al zullen doen. Maar naar verluidt „sterke diplomatieke druk" (van de Amerikanen dus) zouden de beslissing van de paus hebben uitgesteld. De Amerikaanse regering is er veel aan gelegen te voorko men dat de paus zich openlijk tegen hun „Star Wars" ver klaart. Voor de Russen geldt het tegendeel. Audiëntie En volgens sterke geruchten zou de Sovjet-minister Gro- myko in februari bij de paus slechts op audiërttie zijn ge weest om hem ertoe over te halen het voor de Russen zo gunstige Star Warsrapport van de Academia Ponteficia over te nemen en te publice ren. Volgens het Romeinse dagblad La Repubblica zou Gromyko de paus bij die ge legenheid in ruil zelfs wat meer godsdienstvrijheid in de Sovjet-Unie hebben gebo den... De paus is daar kenne lijk niet op ingegaan. Intussen blijft de wereld met spanning en ongeduld uitkij ken naar het Vaticaanse rap port en dus het „laatste woord" van de paus over president Reagan's idee van de zogenaamde „Star Wars". „De paus studeert er nog op", zegt het Vaticaan, en in het Vaticaanse jargon betekent dat dat de paus het er bijzon der moeilijk mee heeft en het voorlopig verstandiger of meer opportuun acht zijn me ning maar voor zich te hou den. Trouwens, „Star Wars" is geen zaak van een of twee jaar. Volgens de pauselijke adviseur Chagas kan het nog wel 15 jaar duren, voordat dergelijke plannen geconcre tiseerd kunnen worden. Katholieke f kus voor Libanese vlag Een Vaticaanse delegatie onder leiding van kardi naal Etchegaray heeft vrijdag namens paus Jo hannes Paulus II in Bei roet besprekingen ge voerd met onder anderen president Amin Gemayel en premier Rashid Kara- mi van Libanon over de christenen in het land. Het sturen van de dele gatie is de meest concre te stap die de paus heeft gezet ter ondersteuning van de ruim 1 miljoen I met Rome verbonden christenen in Libanon. Op de foto een plechtigheid waarbij kardinaal Etche- gary een Libanese vlag kust waarin een crucifix is gewikkeld. Meer dan 100.000 mensen herdenken 1100e sterfdag H. Methodius Meer dan 100.000 mensen hebben gisteren in Velehrad (300 kilometer ten oosten van Praag) de kerkelijke plech tigheid bijgewoond ter ere van de 1100e sterfdag van de H. Methodius, die samen met zijn broer de H. Cyrillus het christendom naar de Slavi sche volkeren heeft gebracht. Tot de aanwezigen behoor den president Gustav Husak, de Tsjechische minister van cultuur, Milan Klusak, kardi naal Frantisek Tomasek, aartsbisschop van Praag, en kardinaal-staatssecretaris Agostino Casaroli die paus Johannes Paulus II vertegen woordigde. De laatste twee werden door de menigte met een lange ovatie verwel komd. De paus had van de Tsjechos- lowaakse autoriteiten geen toestemming gekregen de plechtigheden bij te wonen. Kardinaal Franz König, aartsbisschop van Wenen, de Engelse kardinaal Basil Hume en kardinaal Jean-Ma- rie Lustiger uit Parijs hadden geen visum gekregen voor een verblijf in Tsjecho-Slo- wakije geen visum gekregen. De gelovigen in Velehrad hieven telkens spreekkoren aan ter ere van de paus, kar dinaal Casaroli en kardinaal Tomasek. Toen minister Klu sak op het „volksfeest", zoals de autoriteiten het noemden, de culturele betekenis van Methodius en Cyrillus onder streepte, corrigeerde de me nigte hem steeds door te roe pen „de heilige, de heilige". Kardinaal Casaroli had voor Vrijdag had kardinaal Casa roli een ontmoeting met pre sident Husak. Bijzonderheden over het onderhoud werden niet meegedeeld. de kerk van Velehrad een geschenk van de paus meege bracht: de gouden roos, een onderscheiding die pausen aan heilige plaatsen kunnen verlenen. Talrijke pelgrims bleken in het bezit van ge typte gebedsboeken uit de ondergrondse pers ter ver vanging van gedrukte boe ken. Voordat de plechtigheid begon scandeerde de menigte leuzen als „Wij willen de paus" en „Leve Johannes Paulus II". De paus riep zondag tijdens het middaggebed de menigte op het St. Pietersplein op tot „geestelijke eenheid" met de gelovigen in Velehrad. Hij liet duidelijk uitkomen te leurgesteld te zijn dat hij niet persoonlijk in Velehrad aan wezig kon zijn. „GODS STRAF VOOR JOODSE ZONDE" Van verschillende kanten is het afgelopen weekeinde ont hutst gereageerd op de stel ling van de Haagse predikant dr. B. Wentsel (gerefor meerd) dat „de holocaust Gods straf was voor joodse zonde". Ook dr. H. Vreek amp, secretaris van de Her vormde Raad voor de ver houding van Kerk en Israel, toonde zich „geschokt". Dr. Wentsel verdedigde zijn op vatting vrijdag tijdens een toespraak voor de zomercon- ferentie van de Reformatori sche Studentenvereniging CSFR te Amerongen. Een verslag daarvan stond zater dag op deze pagina. „Dit kan zo niet worden ge zegd", aldus de reactie van dr. Vreekamp op onder ande re de volgende zinsnede uit de toespraak van dr. Went sel: „God straft het volk Is raël door zijn vijanden, de Hilertroepen. Dat is de straf Gods". Dr. Vreekamp zei te menén dat de visie van dr.Wentsel niet op zichzelf staat, maar dat dezelfde gedachten weke lijks op verborgen wijze van af sommige kansels klinken. Hij miste in die houding iets van de bescheidenheid die Christenen tegenover Israel eigen zou moeten zijn. „Wees niet hoogmoedig, maar vrees. Dat zou de houding van de volken ten opzichte van Is rael moeten zijn", aldus dr. Vreekamp. Dr.Wentsel ging vrijdag in op de vraag of het lijden in de wereld wel te rijmen is met het bestaan van God. Hij kwam in zijn doordenking tot een zestal zingevingen van het lijden in deze wereld. Het lijden als straf op de ver- bondsbreuk van de mens, als beproeving van de echtheid van het geloof, als tuchtiging om mensen tot meer geloof te brengen, als deelname aan het lijden van Christus, als verheerlijking van God en als stimulans in het verlan gen naar Gods toekomst. Hij benadrukte dat het anti-se- mitisme ook volgens hem een groot kwaad is. Om respectabele redenen heeft het „Onze Vader" nu al vele maanden in ons land bij zondere aandacht gekregen. Toch mag dit ons niet doen vergeten, dat dit gebed maar een klein onderdeel vormt van Jezus' aankondiging, die als de Bergrede werd opgete kend (Mattheüs 5-7). Ook voor het geheel van dit even actuele als boeiende leerstuk blijft voortdurende interesse geboden. In het verleden werden er al vele geschriften aan gewijd, zoals de nog altijd verkrijgbare voortreffelijke beschouwingen van Feitse Boerwinkel onder de trefze kere titel „Meer dan het ge wone" (Ambo, 7de druk, 1977). Aan de literatuur over de Bergrede zijn twee nieuwe publicaties toegevoegd van dr. Pinchas Lapide (1922), de joodse nieuwtestamenticus, die na zijn promotie zowel hoogleraar is geweest aan de Hebreeuwse Universiteit in Jeruzalem, als te Göttingen, Wuppertal en Frankfurt, zijn tegenwoordige woonplaats. Hij schreef zowel „De Berg rede, utopie of program?" als de nadere uitwerking van een onderdeel: „Hoe heeft men zijn vijanden lief?", waaraan toegevoegd een ge heel nieuwe vertaling van een Hebreeuws/Aramese oervorm van wat hij zelf bij- voorkeur de „Bergleer" noemt. Pinchas Lapide Zijn interpretaties zijn zowel helder als verrijkend, verdie pend en corrigerend. Uiter aard zijn ze niet los te zien van de joodse visie op de per soon van Jezus, zoals die in de historie verscheen. Ook daarover schreef Lapide al eerder (1976) een boek, waar van eerst kortgeleden de ver taling werd uitgegeven: „Is dat niet de zoon van Jozef? Jezus in het hedendaagse Jo dendom" Daarin wordt een buitengemeen informatief overzicht geboden, zowel over de visie op Jezus in de meer eigentijdse hebreeuwse literatuur, als over de aan dacht die hij krijgt in het mo derne Israëlische onderwijs. Bovendien wordt uitgebreid samengevat hoe rabbijnen in de loop van vele eeuwen hun gedachten over Jezus hebben geformuleerd. Het even rijke als overvloe dige materiaal dat Lapide in deze drie geschriften aan draagt, laat zich natuurlijk in een beknopte recensie nau welijks passend weergeven. We weten (ook uit een recent televisie-gesprek) hoe hoog Lapide Jezus' optreden in de' heilsgeschiedenis schat: de joodse rabbi in wiens naam een groot deel van de we reldbevolking gewonnen werd voor de dienst aan de éne God, de God van Abra ham, Isaac en Jacob. We weten voorts dat het jo dendom in Jezus (die zichzelf nooit de Messias heeft ge noemd) niet de langverwach te Messias heeft kunnen zien en ziet, vooral ook niet om dat zij in en na hem geen vervulling hebben aan schouwd van de voorspellin gen die omtrent de Messias in de Schriften waren gedaan: een koninklijk Rijk van vre de over de ganse aarde. Te genover het „nu al" van de christenen, staat Lapide's joodse „nog niet". Waarbij men zou kunnen bedenken, dat ook onder christenen iets van het „nog niet" ener mes- siaanse verwachting levend is gebleven. Bidden wij niet telkens weer, dat wij „zijn De wet vervuld? Wat de Bergrede betreft wijst Lapide o.a. in de gebruikelij ke Mattheüsvertaling een flink aantal passages aan, waarin hij afwijkingen ver moedt van wat de oorspron kelijke tekst moet zijn ge weest. Dit geldt b.v. waar het over de „wet" gaat die in Je zus zou zijn „vervuld", dus volgens Paulus volein digd, afgesloten, overwon nen, opgeheven. Maar in Je zus „het einde der wet" te zien is volgens Lapide vol strekt onverenigbaar met hoe Hij het zelf zag: „er zal geen jota of tittel van vergaan", al dus Lapide, die „wet" boven dien een foutieve Griekse vertaling acht van wat in werkelijkheid als de „tora" de vijf boeken van Mo- zes moet zijn bedoeld. Het voert te ver om hier diep in te gaan op tal van verras sende gezichtspunten uit La pide's welgedocumenteerde interpretaties. Opmerkelijk is zeker ook zijn visie op Jezus' kruisdood (stellig geen joodse godsmoord maar Romeinse terechtstelling), een vonnis dat hij in verband brengt met het joodse verzet tegen de Romeinse bezetters van die tijd. Lapide houdt het er op, dat zeker Judas Iskariot (de „dolkman"), Simon (de „Ze loot"), Jacobus en Johannes (de „zonen des donders") en misschien ook Petrus, niet al leen Jezus' leerlingen waren maar ook behoorden tot de kring van militante aktivis- ten, verzetslieden, vrijheids strijders uit het Zeloten- kamp. Tegenover hun akti- visme zou tenslotte Jezus' prediking van geweldloos verzet het hebben moeten opgeven: Lapide veronder stelt dat er een militaire con frontatie is geweest, waaro ver de evangeliën zwijgen. Jezus zou voor dat gebeuren de schuld op zich hebben ge nomen, en aldus zijn leven hebben gegeven voor zijn vrienden. Dit lijkt puur speculatief en slechts ten dele met andere teksten te rijmen, zij het con sequent doordacht voor wie in Jezus' dood alleen het dra ma ziet van een mens, die juist aan het geweldloos ver zet zulke opvallende passages van de Bergrede wijdde. Zo wel Gandhi als Martin Lu ther King werden erdoor ge ïnspireerd, tot ook hun dood er op volgde. Het gaat dan om de teksten van Matthelis 5-39 en volgen de (de andere wang toekeren; naast het kleed ook je mantel aanbieden; wie je dwingt een mijl te gaan, ga er twee; be wijs je tegenstanders liefde diensten) als evenzovele ma nieren om de vijand, de ver volger, als het ware te ont wapenen door verrassende reacties van wijze, maar vast beraden, weerloosheid. Goed stellen tegenover kwaad, on danks het risico dat de more le winnaar tenslotte toch nog het onderspit schijnt te del ven. Op teksten als deze, gaat La pide diep in. Velen zullen zijn geschriften ervaren als het slaan van bruggen over de afschuwelijke afgronden die zich in de loop van de eeuwen tussen de belijders van toch één en dezelfde God bleken te kunnen vormen. Dat het onderwijs in de staat Israël het zijne doet tot het bevorderen van begrip, moet ons wel beschaamd doen staan over eigen, vaak zo weinig bijbels gefundeerde opvoeding. In de joodse tradi tie met haar prioriteit van het „lernen" en haar ere plaats voor het leerhuis, heb ben wij nog in bijna alles een voorbeeld te zien. De lessen van Lapide helpen daarbij zeker vruchtbaar op weg. JAN ONSTENKi Dr. Pinchas Lapide: „De Bergrede, utopie of pro gram?" Uitgeverij Ten Have, Baarn, Prijs ƒ17.90 „Hoe heeft men zijn vijan den lief?". Uitgeverij Kok, Kampen. Prijs ƒ12,90 „Is dat niet de zoon van Jo zef? Jezus in het heden daagse jodendom". Uitge verij Ten Have, Baarn, Prijs ƒ19,50 Formidabel tegenstander VAN Gromyko is de uitspraak dat de Russische partijleiding, Gorbatsjov een man is met een vriendelijke glimlach, d~ echter over ijzeren tanden beschikt. Gromyko zei dat in <r toespraak die beslissend was voor de verkiezing van Gofcr d batsjov tot partijleider in maart, kort voor het overlijden va£ a' Tsjernenko. Kennelijk was deze week de beurt aan Gorbatf aa( jov voor het bewijzen van een wederdienst door hem voor Lje dragen voor de ceremoniële functie van het presidentscha^tei Als ambtenaar van de buitenlandse dienst was Gromyko inpilit mers een van de weinigen in de Russische leiding, die niiran over een machtsbasis in de partij of het leger beschikten. Epm£ die geldt als absoluut noodzakelijk voor het bereiken van 4 top. I 11WV4, W»'fl Sovjetlei ev. Waai! eft hij zicï 1 n, die niejr ALS gevolg van de betrekkelijke onervarenheid van Goi batsjov op het terrein van de buitenlandse politiek en voor! van de nieuwe man op het ministerie van buitenlandse za ken, Shevarnadze, zal Gromyko waarschijnlijk een flinke in vloed behouden op het buitenlands beleid van de Sovjej Unie. Maar in wezen is hij een man die zich altijd heeft we ten te schikken naar de wensen van uiteenlopende Sovjetle ders als Stalin, Kroetsjev, Andropov en Brezjne1 schijnlijk vooral door de zwakte yan de laatste heeft geleidelijk aan kunnen manifesteren als een man, langer uitvoering gaf aan de bevelen van zijn bazen, maar ij feite zelf de buitenlandse politiek van de Sovjets bepaalde. DH Dat het echter nu de relatief jonge en sterke Gorbatsjov die aan de leiding staat, blijkt uit zijn beslissing in te gaan off de uitnodiging van president Reagan. Die moet gevallen ziji onmiddellijk nadat achter de schermen de beslissingen be treffende de bezetting van de voornaamste posten in het par tij- en regeringsapparaat in Gorbatsjovs voordeel waren g^0^' nomen. En over dat topoverleg weerklonk dit weekeinde eei 2 opmerkelijk positief geluid uit Moskou. OPVALLEND aan Gorbatsjov is niet alleen dat hij een wejjn nig ideologisch geïnspireerd, naar doelmatigheid strevenj!jij| politicus is, hij is ook een man die zijn persoonlijke charm^t v heeft bewezen tijdens zijn bezoek aan Groot-Brittannië vorip ti jaar. Premier Thatcher heeft niet nagelaten heel duidelijk tlord zeggen dat Gorbatsjov „een man is met wie te praten valt'r— Het is wel duidelijk dat Gorbatsjov heel nadrukkelijk dih persoonlijke charmes in de strijd zal werpen om invloed till verwerven. Dat is dan wel een radicale breuk met de doodse stereotiepe propagandacampagnes, die tot nu toe het gezicH van de Sovjet-Unie in het Westen bepaalden bij gebrek aal** een persoonlijke benadering. 01 GORBATSJOV zal naar Frankrijk gaan nog vóór hij presi: dent Reagan in Genève ontmoet. De Fransen voelen zicPF daardoor uiteraard gestreeld en dat is waarschijnlijk precier^1 wat Gorbatsjov beoogt. Dat is een handige tactiek in een situlm atie, waarin de verhouding met de Amerikanen nog moeiinde zaam verloopt. Het verzoenende gebaar, dat Moskou in hepndi afgelopen weekeinde heeft gemaakt, kan een aanwijzing zijfemi dat van het overleg in Genève enig uitzicht op verbetering verwacht mag worden. Maar ondertussen worden de be staande spanningen tussen de Verenigde Staten en West-Euesti ropa door de handige Kremlinleider in elk geval volledig uifan gebuit. De jonge en energieke Gorbatsjov blijkt, nu zijn posierda tie in het Kremlin hecht verankerd is, een formidabel teger stander. Ook de Amerikanen hebben dat begrepen; zij besef^™ fen kennelijk dat zij dit keer met de Russen zaken moete»erk doen. laar 'Pikante vlees- groentensaus met rijst bessen flip Als u met zijn tweeën bent dan heeft u nodig: 2,5 dl water, zout, peperkorrels, laurierblad, 200 g varken spoelet, 2 uien, 1,5 lepel olie, 1 paprika, 200 g toma ten, suiker, sambal, ketjap, worcestersaus, 1 lepel mai- zena, selderij; 250 g droogkokende rijst, 4,5 dl water, zout; 150 g rode bessen, basterd suiker naar smaak, 2,5 dl yoghurt, 2,5 dl gele vla (2,5 dl melk, 12 g custard, 15 g suiker). Breng het water aan de kook met zout, een paar peperkor rels en een stukje laurier blad. Leg het varkenspoelet in het kokende water, laat de massa aan de kook komen, temper vervolgens het vuur zo sterk dat het water net blijft koken. Laat het vleLjts in drie kwartier gaar woio.ot den. Zeef het poelet uit bouillon. vers Fruit de grofgesneden tiiejakc lichtbruin in de olie en bajukg dan het vlees een paar minvptte ten al omscheppende mee are Voeg de bouillon en de literr stukjes gesneden paprika to# Ontvel de tomaten, snijd 2Ï[n in stukken en stoof ze ee?Im paar minuten mee met h£ei vleesmengsel. Voeg naslfrs smaak zout, suiker, samba[wv ketjap en worcestersaus fofn> en bind de massa met de koud water aangemaakt^ maizena. Schep op het laatSfejs de fijngeknipte selderij c/ooU) het vlees-groentengerechl Geef er de drooggekooktb— rijst bij. Was de rode bessen en ris zff f van de steeltjes. VerricHr deze handelingen niet an.p_ dersom, de bessen zoudel^ dan veel sap en dus smaai». verliezen. Zet de bessen en/"* ge uren weg met basterdsui] ker en schep ze in die een paar keer om. Houd eer lepel bessen apart en menj de yoghurt door de overige^ Verdeel het yoghurtmengstf^ over hoge glazen, leg er dtie.( gele vla op en garneer di? met de achtergehouden besfg' sen. fc' JEANNR* DE BILT Een kleine sto ring boven Schotland trekt naar noord-Duitsland en zorgt bij ons voor vrij veel bewol king waaruit af en toe regen valt. Na het voorbij trekken van het regengebied breekt morgenavond de bewolking en komt het weer bij ons geleide lijk onder invloed van een ho- gedrukgebied. Dit hogedruk- gebied neemt de eerst komen de dagen in betekenis toe. Aan de oostflank hiervan wordt met een noordwesten wind lucht via de Noordzee aange voerd. Hierdoor blijft de tem peratuur aan de kust rond de twintig graden, in het binnen land wordt het iets warmer. Aan het einde van de week draait de wind naar het zuiden en lopen de temperaturen op tot boven de vijf-en-twintig graden. Weersvooruitzichten voor di verse Europese landen, geldig voor woensdag en donderdag: Zuid-Scandinavië: eerst zonnig en droog. Donderdag veel beng wolking en kans op regen'acl Middagtemperatuur van l|ak graden aan de westkust tot 2p ai graden in zuid-Zweden. iar bes Britse Eilanden: zonnige periojstil den. Donderdag van het wes'n i ten uit regen. Middagtemperainge tuur van 17 graden in Schot>eg< land tot 22 graden in zuid-En>l»ti geland. thte Hjvi Benelux en Frankrijk: zonniger perioden en vrijwel overafave droog. Middagtemperatuujet van 19 graden aan zee tot 2>dei graden in zuid-Frankrijk. )Hti Ige Duitsland: woensdag en keil buien, donderdag zonnige pe' rioden en droog. MiddagtemfQ peratuur van 20 tot 25 graden! Alpenlanden: zonnig en warm US In de middag en avond kan c op onweer. Middagtemperaw^_ tuur rond 30 graden. Spanje en Portugal: zonnig, ii het binnenland een kleine kans op onweer. Middagtem peratuur rond 30 graden. Italië en Joegoslavische kust zonnig en warm, maar woens dag enkele buien. Middagtem^2.2 peratuur circa 28 graden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1985 | | pagina 2