BESPAARBANK
it
dagjes
mens
Nederland vraagt
opheldering over
illegale lokacties
van Duitse agenten
Beroepsmilitairen
eens met voorstel
vergoeding overwerk
Dr. de Quay bleef
smet Nederlandsche
Unie meedragen
IBIHse W
«A2 binnenland
Werkloosheid HTS'ers
laait met 34 pet
„Verhaal over bom op
Schiphol is nonsens"
-Verenigingen van
■kankerpatiënten
timmeren aan weg
KONINKLIJK
HUIS
Een wilde
avond
Dagboek
van een
EeidóeSoivtmit
vrijdag 5 juli 1985 pagina 3"
11Ü>EN HAAG De werkgelegenheid voor afgestudeerden
an het hoger beroepsonderwijs (HBO) ontwikkelt zich
unstig. Vooral de afgestudeerden uit de zogenaamde har-
e sector (technische en commerciële opleidingen) kunnen
in dele toekomst met optimisme tegemoet zien. Tot deze conclu-
tuldi-ie komt het deze week verschijnend maandblad HBO-
giste4ournaa' °P 6rond van cijfers van het ministerie van socia-
[r zaken en werkgelegenheid. Geconstateerd wordt onder
°f. neer dat tussen mei 1984 en mei 1985 de werkloosheid on-
geldljer HTS-ers met 34 procent verminderde. Het blad is min-
'landjer optimistisch over de vooruitzichten voor gediplomeer-
zekerjen van de lerarenopleidingen, de kunstsector, de sociale
j zijnicademies en de andere sociaal-agogische opleidingen. In
t alle!'e sectoren steeg het aantal werkzoekenden met gemid-
|eld 18 procent. Het blad wijst er verder op dat er voor de
Ijren negentig een tekort aan onderwijzers dreigt.
neeftT
Zandvoort zet
zomeragent in
ZANDVOORT De politie van
Zandvoort heeft zomeragenten
aangesteld om de toenemende crimi
naliteit geweld en diefstallen
in deze badplaats tegen te gaan.
Voorlopig zijn er drie zomeragenten,
die in deeltijd werken. Volgend zo
merseizoen komen er nog eens drie
bij. Vorig jaar deden zich in Zand
voort nogal wat ongeregeldheden
voor. Op verdachten is snelrecht van
toepassing. Tot die tijd blijven ze in
hechtenis. De politie van Noordwijk
heeft dit jaar geen extra maatregelen
genomen. De Haagse politie zet in
verband met de toenemende drukte
in Scheveningen wel meer strandpo-
litie in, maar dat heeft niets te ma
ken met kustgeweld-
SCHIPHOL Commandant Gerritsen van de dienst luchtvaart
van de rijkspolitie verwacht van Elseviers Magazine dat het blad
„het Nederlandse publiek excuses aanbiedt" voor een artikel on
der de kop „De bom op Schiphol" in het jongste nummer. Hij
stelt dat in een telex die hij gisteren aan de hoofdredacteur van
EM heeft gestuurd. In het artikel, waarvan de kop ook op de
omslag van het weekblad staat, wordt vermeld dat vorige week
op Schiphol een bom onschadelijk is gemaakt. „De mededeling
dat Schiphol vorige week aan een ramp zou zijn ontsnapt is vol
strekt onwaar. Het verhaal is op niets gebaseerd. Ik betreur het
dat uw magazine zich kan laten spannen voor het karretje van
het internationale terrorisme, namelijk schrik en ontsteltenis bij
vliegtuigpassagiers en luchthavenemployees veroorzaken". Ook
een woordvoerder van Schiphol bestempelde het verhaal als
„baarlijke nonsens".
Archeologen
vinden hunebed
GRONINGEN Medewer
kers van het Biologisch Ar
cheologisch Instituut (BAI)
uit Groningen hebben bij op
gravingen in de buurt van
Delfzijl resten van een hune
bed van 2500 jaar voor Chris
tus gevonden. De vondst
werd gedaan niet ver van de
plek waar drie jaar geleden
ook een hunebed werd opge
graven. Het gaat om een bij
zonder hunebed, al is de
grafkelder gehavend. De res
ten worden nu afgedekt en
later onderzocht. Deze graf
kelder is net als de eerste on
geveer drie meter lang, maar
•ets smaller dan de eerste, die
twee meter breed is.
opheldering te vragen. Het
gaat in dit geval om activitei
ten van Duitse agenten in De
venter en Rotterdam, waarvan
de justitiële autoriteiten niet
op de hoogte waren.
Volgens mr. Ch. Noordhuis die
optreedt voor de naar West-
Duitsland gelokte man een
Turk die al tien jaar in ons
land verbleef hebben Duit
se agenten zich volgens Duits
recht schuldig gemaakt aan
schending van de Nederlandse
soevereiniteit. Daarop kan zijn
cliënt zich met de nota van
de staatssecretaris als steun in
de rug beroepen. Het resul
taat kan dan zijn dat de zaak
wordt teruggedraaid en de be
trokkene in Nederland moet
worden berecht.
Duitse rechercheurs mogen
volgens afspraak op Neder:
lands grondgebied onderzoek
verrichten, maar alleen onder
toezicht van de Nederlandse
autoriteiten en de Nederlandse
justitie. Uit de Duitse dagvaar
van
blij-
i, zo Sen HAAG Nederland
end, Ui van de Bondsrepu-
pre- liek opheldering over
een jet naar Duitsland lokken
ma-ran een Nederlander die
herdacht werd van de
landel in verdovende
naarniddelen. Daar is de man
:hapnmiddels veroordeeld tot
ver- ?en gevangenisstraf van
e en 11 jaar
ons,
rekt^mt>assac'eur mr. K.W. Rei-
t hii r'heeft deze week een nota
J an het Westduitse ministerie
ïr<"e-fan buitenlandse zaken over
handigd, waarin wordt ge
vraagd of de Nederlander in-
lerdaad is veroordeeld op
.7, (rond van bewijzen die zijn
rtyd verkregen door z.g. underco-
)ort. irer-activiteiten van Duitse
ider igenten.
dat Staatssecretaris Korte-van He-
vol- van Justitie heeft al op 14
nei bij Buitenlandse Zaken
^an frop aangedrongen in Bonn
den
po-
aakt
rstel^EN HAAG „U staat niet alleen. Praat eens met an-
£ijn_dere kankerpatiënten". Een felgele poster met deze
volg|ekst zal binnenkort worden opgehangen in ziekenhui
die ten, wijkcentra en apothekers en in de wachtkamers
van|/an huisartsen en specialisten. De landelijke verenigin-
rSfneen van kankerpatiënten willen hiermee de aandacht
veer ^en °P hun bestaan en tegelijkertijd de kankerpa
den liënten aansporen hun ervaringen met lotgenoten te
gen-delen.
mee[)e poster werd gisteren door een delegatie van de patiënten ver
van ?nigingen aangeboden aan staatssecretaris Van der Reijden
'Volksgezondheid). Deze verklaarde zeer onder de indruk te zijn
de^an de activiteiten die de verenigingen ontplooien. „Uw werk is
naar>nvervangbaar en onmisbaar. In tegenstelling tot professionele
hter(iulpverleners bent u in staat aandacht te besteden aan alle fa-
lete-betten van het leven met kanker". Spontaan zegde Van der Reij-
;em-3en toe, de verenigingen voor nieuwe voorlichtingsprojecten
kantubsidie te verstrekken.
vor-pe poster waarmee de verenigingen van kankerpatiënten duide-
'eek|ijker aan de weg willen timmeren is gefinancierd door het Ko-
be-ningin Wilhelminafonds (KWF). Op de poster staat het telefoon-
;ers-nummer van het Voorlichtingscentrum Kankerbestrijding van
nid-net KWF (020-644044). Bij dit centrum kan men informatie krij-
cht. jen over alle vormen van kanker en verwezen worden naar één
een/an de patiëntenverenigingen Momenteel zijn er zes verenigin-
i 27 ?en actief: de Contactgroep Kahlerpatiënten (beenmergkanker),
de iet landelijk contactorgaan begeleidingsgroepen borstkankerpa-
s 4:iènten, de Nederlandse Vereniging van Stomapatienten (De
Harry Bacon Club"), de Hodgkin-contactgroep (lymfeklierkan
ker), de Nederlandse Stichting voor Gelaryngectomeerden
di-jstembandlozen) en de Contactgroep Jongeren en Kanker (voor
ldig jongeren van 15-35 jaar). Het KWF stimuleert de oprichting van
pieuwe patiëntenverenigingen en steunt initiatieven daartoe. Er
s bijvoorbeeld nog steeds geen contactgroep voor vrouwen met
een baarmoederhalskanker.
ding zou echter zonneklaar
blijken idat undercover-agen
ten de man doelbewust naar
Duitsland hebben gelokt door
zich uit te geven als potentiële
afnemers van een grote partij
heroïne.
Volgens mr. Noordhuis heb
ben zich eerder dergelijke ge
vallen voorgedaan. In 1983
werd een Rotterdammer op
dezelfde wijze vanuit "Heerlen
naar Frankfurt gelokt, waar
hij tot zes jaar is veroordeeld.
In 1982 werd een handelaar
zelfs met medeweten van Ne
derlandse autoriteiten de grens
over gelokt. De president van
de Haagse rechtbank heeft on
langs bepaald dat de Staat der
Nederlanden hier buiten zijn
boekje is gegaan, omdat de ac
tie niet anders was dan een
verkapte uitlevering. De han
delaar, die tot vijfenhalf jaar
werd veroordeeld, zal binnen
enkele weken naar Nederland
worden teruggezonden om
hier terecht te staan.
denVerbod op vervoer kernwapens nietig
PEN HAAG Een gemeente kan niet verbieden dat kernwa-
en)ens pver zijn grondgebied worden vervoerd, of dat deze wa-
en>ens in de gemeente geparkeerd worden. Onlangs heeft de
nig.Kroon zo'n verbod van de gemeente Hellevoetsluis vernietigd.
17|let ministerie van binnenlandse zaken deelde gisteren mee dat
gra.»en gemeentelijk verbod op vervoer en parkeren van kernwa
pens juridisch onmogelijk is. Een gemeente kan zich uitroepen
|ot kernwapenvrije gemeente, maar een bepaling hiertoe opne-
mdifnen in de Algemene Plaatselijke Verordening is „juridisch een
uurftaP te ver". Als politieke uitspraak wordt het getolereerd, als
L 26 Verbod niet. Overigens kan zo'n politieke uitspraak terzijde ge-
choven worden als „het landsbelang" dat vraagt. De Kroon
tandt dat het verbod in strijd is met de wet op het vervoer ge-
en Laarlijke stoffen en met de kernenergiewet.
(Vervolg van de voorpagina)
DEN HAAG Als tijde
lijk regeringscommissaris
voor de organisatie van de
arbeid in 1940, was dr.
Jan de Quay in juli 1940
met L. Einthoven en dr. J.
Linthorst oprichter van de
„Nederlandsche Unie", de
beweging die de neder
laag van de democratische
staten tegen de Duitsers
erkende en in samenwer
king met de bezetter een
nieuwe samenleving wil
de opbouwen.
De nieuwe orde zou gebaseerd
moeten zijn op een brede na
tionale samenwerking, een
harmonische economische
structuur en sociale rechtvaar
digheid. Over het functione
ren van de parlementaire de
mocratie was in het eind van
de dertiger jaren veel onvrede
ontstaan.
In „Onderdrukking en Ver
zet" omschrijft oud-premier
Willem Drees het doel van de
Unie als „een streven naar een
eenheidsbeweging, die zich be
reid zou tonen te gaan in de
richting van een nieuwe
orde..." Drees noemde die op
vatting van de leiders van de
Unie een vergissing.
De Unie werd ontbonden om
dat de leiding weigerde op te
roepen tot deelneming aan de
Duitse strijd tegen Rusland. De
Quay werd in 1942 in Haren
gegijzeld en later vastgezet in
St. Michielsgestel. Toen hij
daaruit werd ontslagen, dook
hij onder.
Het leiderschap van de Unie
heeft De Quay vooral bui
ten rooms-katholieke kring
tot een omstreden figuur ge
maakt. Toch noemde een com
missie van onderzoek na de
oorlog het werk van de Unie
voor ons land van wezenlijk
positieve waarde.
Jan de Quay was in 1927 ge
promoveerd in de psychologie
aan de Rijksuniversiteit
Utrecht. In datzelfde jaar volg
de zijn benoeming tót lector in
de psychotechniek aan de Ka
tholieke Hogeschool in Til
burg, waar hij in 1933 tot
hoogleraar werd benoemd. Hij
bleef dat tot het einde van de
Tweede Wereldoorlog.
Na de bevrijding van Zuid-Ne
derland werd De Quay voor
zitter van het college van alge
mene commissarissen voor
Landbouw, Handel en Nijver
heid van het militaire gezag.
Na de oorlog had hij, geduren
de enkele maanden, als minis
ter van oorlog zitting in het
tweede kabinet-Gerbrandy en
in 1946 werd hij commissaris
van de koningin.
Na de verkiezingen in 1959
trad De Quay op als informa
teur en formateur van een
naar hem genoemd kabinet.
Daarin vormden KVP, ARP,
CHU en VVD een coalitie.
Aan de vooravond van kerst
mis 1960 ontstond er een kabi
netscrisis na de aanvaarding
van een motie van wantrou
wen van Van Eibergen (ARP)
over een verhoging van het
aantal gesubsidieerde woning
wetwoningen. Enkele dagen
later werd de breuk 'gelijmd'
en trok het kabinet de ontslag
aanvraag in. Het bleef aan het
bewind tot de verkiezingen
van 1963. In deze periode
werd onder meer de Nieuw-
-Guinea-kwestie opgelost. Ook
kwam in deze jaren de mam
moet-wet tot stand.
Jan de Quay heeft een groot
aantal maatschappelijke func
ties bekleed. Hij was bij voor
beeld voorzitter van de Raad
voor de Emigratie, voorzitter
van het bestuur van de Carne
gie Stichting, voorzitter van
het college van curatoren van
de TH Eindhoven, voorzitter
van de Radboud Stichting en
voorzitter van het curatorium
van de stichting Volk en Ver
dediging.
ADVERTENTIE
Modern bankstel met een uitstekend zitcomfort. Prachtig leer, leverbaar in
de kleuren donkerbmin, beige, camel, lever en grijs. Als u wilt besparen, maar
niet op kwaliteit, is dit uw nieuwe
bank. Afgebeelde 3-zitsbank f1595,-.
2-zits
LEER. LEDER. MONDILEDER.
In de Bogaard Dl, tel.070-940501.
Koningin Beatrix is aanwezig bij
de opening van het Tiende We
reld Muziek Concours in Kerk-
Prins Claus woon} in het Con
certgebouw in Amsterdam het
leestconcert bij ter gelegenheid
van de afsluiting van de fond
senwerving voor de restauratie
van het gebouw.
DEN HAAG In de ver
gadering van het Centraal
Georganiseerd Overleg
Militairen (CGOM) is gis
teren overeenstemming
bereikt tussen staatssecre
taris Hoekzema en de be
langenorganisaties over
„belangrijke onderwer
pen" als vergoeding voor
overwerk en arbeidstijd
verkorting.
De vijf procent arbeidsduur
verkorting (adv) bij Defensie
zal per 1 augustus worden
doorgevoerd. Tot 1 januari
1986 zal daarvoor in de bijzon
dere commissies 4voor de
krijgsmachtdelen eén voorlo
pige vorm worden gekozen.
Wordt daar geen overeenstem
ming bereikt, dan zal de adv
worden verleend in de vorm
van vijf verlofdagen, niet op
verzoek. Over de invulling
van de arbeidsduurverkorting
na 1 januari 1986 zal in het na
jaar verder worden gesproken.
De herbezetting zal voor de
krijgsmacht 80 procent omvat
ten en voor het ministerie 40
procent. Dit levert 2.710 extra
banen op. Het overleg over de
arbeidsduurverkorting met de
bijzondere commissie burger
personeel moet nog worden af
gerond.
De gelden die beschikbaar zijn
gesteld met het oog op de re
sultaten van de pakketverge
lijking, zullen worden ge
bruikt om de tarieven in de
overwerkvergoedingen op te
trekken en om op ruimere
schaal de vergoeding in tijd
om te zetten in vergoeding in
geld. Staatssecretaris Hoekze
ma is bereid de huidige over-
werkregelingen te verruimen,
zodat meer militairen van de
maatregelen zullen profiteren.
Ook werd ingestemd met het
wetsontwerp collectieve acties,
dat militairen verbiedt acties
te voeren. In situaties waarin
anderen collectieve acties zou
den kunnen voeren, staat voor
de militaire belangenorganisa
ties een bijzondere vorm van
overleg, het zogenoemde ul
tiem overleg, open. Hierbij
werd ook een geschillenrege
ling vastgesteld, zoals die reeds
bestaat in het kader van het
overleg met het burgerperso
neel van de rijksoverheid
In het voetspoor van hon
derdduizenden landgenoten
trekt een van onze verslag
gevers er gedurende de va-
kan tietijd in eigen land op
uit om een zeer persoonlij
ke impressie te geven van
zomerse evenementen vol
vakantievertier. Gisteren
maakte dagjesmens Leo
Thuring een tocht over de
Vel uwe.
De VWs van Apeldoorn,
Beekbergen en Hoenderlo
organiseren namelijk deze
zomer weer exclusief twee
tochten over de Vel uwe.
Allereerst de Wildspeur-
tocht per bus door de
Kroondomeinen, die twee
en een half uur duurt. Van
maandag tot en met don
derdag, aanvang 's avonds
zes uur, opstappen naast
het station in Apeldoorn.
Prijs f 12,50. Er is ook een
Wildk^nseltocht met obser
vatie van het wild. Daar
voor kan men a raison van
f 4,50 (kinderen f 3,-)
kaarten kopen bij de VVV
Apeldoorn, Stationsplein 6,
telefoon 055-788421. Daar
krijgt men ook een route
beschrijving, die de weg
wijst naar Hoog Buurlo,
waar een boswachter met
de deelnemers naar de
Wildkansel trekt. Start
elke dinsdag-, woensdag
en donderdagavond om
half acht. Vanaf 23 juli om
7 uur.
De laatste honderd meter
wordt er over een smal pad
gelopen met aan weerszijden
hoge wallen van grijze aarde,
die als slangelijven vooruit
kronkelen. Zwijgend en tot
het uiterste gespannen treden
we telkens in het voetspoor
van de schaduw voor ons als
soldaten in de frontlinie, die
zich de nabijheid van de vij
and pijnlijk bewust zijn. Het
is zeven uur en rondom ons
heen aarzelt de dag op de
drempel van de nacht, die al
begonnen is met het uitgum
men van de eerste contouren.
Aan de struiken zijn banie
ren van grondmist gehangen,
op de takken ligt witte dauw
als gesponnen suikerdaar
onder hipt een schichtige
haas als een verlaat paaspre-
sent zigzaggend naar een
zelfverzonnen horizon. Dit is
het moment, waarop zelfs de
natuur sprakeloos is van zijn
eigen schoonheid. Het is de
antichambre tussen licht en
donker, waar nog slechts met
ingehouden adem gewacht
kan worden op een wonder.
Dat is ons trouwens plechtig
beloofd door de man in het
groene pak, die als een wan
delende eik voor ons uitgaat.
Even later staat hij wijdbeens
in het hart van de wildtoren,
die als een adelaarsnest tus
sen de vliegdennen in het
staats-natuurreservaat bij
Hoog Buurlo verscholen ligt.
Aan het einde van de donke
re trap met keurige borden:
„verboden te roken") ligt een
schemerige ruimte met ban
ken als in een schoolklas.
Maar op de plaats waar men
bord en krijt verwacht voor
het aftelrijm van aap. noot en
mies, zie je alleen ramen en
daarachter, met losse hand
gedrapeerd, de monsters van
het aards paradijs: een gol
vende zee van boomkruinen,
die vanaf de hemelhorizon
omlaagspoelt tot aan de don
kergroene branding van de
dennen. Een vogel zweeft er
geluidloos boven. Zijn silhou
et plant een sierlijke letter V
in de lucht.
Vlak achter de ramen ligt de
voederplaats, de langwerpige
speelruimte met dun gras,
dat sprietig en verloren exis
teert, alsof het er met een
haargroeimiddel in is gemas
seerd. In het midden een
voederbak met rieten dak.
als illustratie bij een sprookje
van Andersen.
Nu is het wachten alleen nog
op het edelwild, op de ner
veuze herten, met hun uit
waaierende geweien, de slan
ke reeen en de wilde var
kens. In de kijkdoos voor
mensen hangt een nerveuze
spanning, verrekijkers wor
den doorgegeven, elke meter
van de bosrand wordt zorg
vuldig afgetast, na eerst met
de kijkers monsterachtig te
zijn opgeblazen. Iemand
roept jolig: „Laat de beesten
maar los. Het heeft nu lang
genoeg geduurd Zijn hono
rarium bestaat uit een onder
drukt gehinnik, dat doet den
ken aan een plotselinge con
sternatie in de aula op een
dodenakker.
Het is inmiddels half acht.
Een doddnerveus konijn, met
alle verschijnselen van een
managerziekte, spoedt zich
langs het hakhout naar zijn
hol, bedenkt daar, dat ic net
voor één gat gevangen zit, en
rent nu als een bezetene te
rug. Misschien is hij ook ge
woon zijn tandenborstel ver
geten.
Opeens gaat er een kreet
door de bankenrijen. Daar
links, wordt er gefluisterd.
Tussen de bomen deint het
silhouet van een naderend
dier. Epn ree? Een hert? Zelfs
de geoefende tele-ogen kun
nen de eerste seconden geen
afdoend antwoord geven.
De bruine schaduw schuilt
eerst nog wat rond in de be
schermende bosrand, maar
dan wordt het verlangen
naar een machtige hap toch
te machtig. Met twee. drie
soepele balletpassen, springt
het hert in de groene arena,
remt af en heft verwonderd
het hoofd. Het lijkt alsof de
glanzende bruine ogen ons
recht aanstaren, en dat het
dier verrast denkt: hé, jullie
ook hier?
Dan opeens verschijnt op een
kleine heuvel naast de voer-
weide een koningshert, de
achterbenen gekromd, alsof
hij een formidabele sprong in
gedachten heeft. Op zijn at
tent geheven hoofd torst hij
een Louis-Seize-kandelaar
met vele armen. Even blijft
hij roerloos staan, zich be
wust van een vorstelijk allu
re. Dan draaft hij de wei op
in de sierlijke cadans van een
beroepsvoetballer, die don
ders goed weet wat de fans
van hem verwachten. Zijn
komst heeft een woud uit een
hazeslaap gewekt, en van alle
kanten komen nu herten en
reeén aangalopperen In de
hoge kijkdoos aan de rand
van de akker komt men ogen
te kort om deze rëunie gade
te slaan.
Bij achten verdwijnen er als
bij toverslag vijf. zes dieren.
Achter elkaar in ganzepas
dribbelen ze terug in de don
kere buik van het bos.
„Die hebben zeker ook tele
visie". wordt er geroepen.
„Ze willen het nieuws niet
missen
Zwijgend worden de banken
in de kijkdoos ontruimd en
laat men zich fluisterend in
het donkere trapgat zakken.
Mens en dier zijn op dat mo
ment volkomen verzadigd.
LEO THURING
Opeens verschijnt het koningshert.
