TAFEL „CDA-program heeft meer aandacht voor cultuur dan voor godsdienst" CcidócSouw1 lïïïïTl kerk en wereld beroepingen MR. F. H. M. VAN SPAENDONCK (CIO): Kerken overwegen samen administratie te voeren Overstap van anglicanen naar R.K. Kerk wekt zorg weer ACHTERGROND &üdóe<2&wiant VRIJDAG 21 JUNI 1985 PA(E1 RK Kerk Chili houdt dag van verzoening De Rooms-Katholieke Kerk in Chili wil in het najaar een dag van nationale verzoening houden. Reden hiervoor is „het ge brek aan respect voor de burgers", dat zich uit in „geweld dat tot het uiterste gaat". Dat is na afloop van een bijzondere ver gadering van de bisschoppenconferentie in de hoofdstad Santi ago bekend gemaakt. De 30 bisschoppen betreuren de aanwe zigheid van „diepe wonden als gevolg van het uiteenvallen van families, de radicalisering van de politiek en het geweld". De bisschoppen leggen er de nadruk op dat verzoening in Chili alleen mogelijk is als de burgerrechten worden hersteld waar bij zij vooral de vrijheid van pers en meningsuiting noemen. Vaticaan tegen bedevaarten naar Medjugorje Het Vaticaan heeft zich gisteren voor de eerste maal uitgespro ken tegen de praktijk van de vermeende Mariaverschijningen in het Joegoslavische bedevaartsoord Medjugorje. De congrega tie voor de geloofsleer heeft de Italiaanse bisschoppenconferen tie per brief gevraagd bedevaarten naar Medjugorje te verbie den. Er komen van verschillende kanten, onder meer van bis schop Zanic van Mostar, klachten over de propaganda voor de Mariaverschijningen. Hierdoor geraken de gelovigen in ver warring, aldus de brief. De Joegoslavische bisschoppen hebben reeds vorig jaar bedevaarten naar Medjugorje verboden. Wie A zegt hoeft niet altijd B te zeggen. Hij kan ook toegeven dat A verkeerd was Beroep op Gorbatsjov om gearresteerde joden vrij te laten Kerkelijke en joodse organi saties in Amerika hebben een beroep gedaan op de Russi sche staats- en partijleider Michail Gorbatsjov joodse ge vangenen vrij te laten. De Sovjetunie wordt in het tele gram ervan beschuldigd ge vangen leraren Hebreeuws schandelijk te behandelen. Joeli Edelstein, die in Mos kou zich inzette voor de emi gratie van joden, en Iosif Be- renstein in Kiew zouden in de gevangenis zijn mishan deld. Het telegram is verzonden door de landelijke conferen tie voor solidariteit met Sov jetjoden, waarin joden sa menwerken met leden van de Rooms-Katholieke en Protestantse kerken en met enkele Democratische leden van het Congres. In mei van dit jaar hebben nog geen 50 Russische joden toestemming gekregen het land te verlaten, aanzienlijk minder dan de 166 in april. In 1984 zijn in totaal onge veer 900 joden geëmigreerd. Vijf jaar eerder, in 1979, kre gen 51.000 Russische joden een uitreisvisum. Kerkelijke organisaties coördineren activiteit M.-Amerika Tien kerkelijke organisaties hebben besloten het Coördi natieadres Midden-Amerika op te richten. De organisaties ijveren voor een beleid van de Nederlandse regering dat gericht is op zelfbeschikking van de Middenamerikaanse volkeren en uitgaat van res pect voor de politieke, sociale en economische mensenrech ten irt de regio. De concrete werkzaamheden van het coördinatieadres zul len onder meer bestaan in het nauwgezet volgen van de politieke discussie in Neder land over Midden-Amerika, het stimuleren van contacten met Midden-Amerika en het stimuleren van „het aandeel van vrouwen in het Midden amerikaanse bevrijdingspro ces". Tot de organisaties die het coördinatieadres hebben opgericht, behoren het Alge meen Diaconaal Bureau der Gereformeerde Kerken in Nederland, de commissie we- relddiaconaat van de Neder landse Hervormde Kerk, het Centraal Missiecommissari aat. Solidaridad en Pax Christi Nederland. Nederlandse Hervormde Kerk Beroepen: te Kamperveen A. den Besten, kandidaat te Katwijk aan Zee; tot predi kant voor buitengewone werkzaamheden ten behoeve van het pastoraat in de reva- lidatiekliniek Overtoon te Amsterdam mw. A. H. Sneep-Lietaert Peerbolte, kandidaat te Nieuwer ter Aa die dit beroep heeft aangeno men. Aangenomen: naar Kla- renbeek P. J. H. J. Overduin, kandidaat te Hoogvliet; naar Noordbergum, H. J. van Haarlem, kandidaat te Gro ningen; naar Bergum mevr. J. H. Pauw, kandidaat te Utrecht. Bedankt: voor Vroomshoop A. J. de Bue te Nijverdal; voor 's-Gravenpol- der en Hoedekenskerke en Baarland S. Ypma te Oost- hem-Abbega-Folsgare. Toe gelaten tot evangeliebedie ning L. O. Giethoorn. Het Sticht 43, Assen; J. Maas kamp, Wederikveld 34, Woerden; N. Mels, Sevenho- venstraat 20, Lopikerkapel; tevens beroepbaar J. B. Al- blas, Koterweg 18, Barne- veld; W. J. van Dijk, Rijn straat 27b, Groningen; S. J. Dingemanse, De Markt 30, Hasselt; H. Engelsma. Korre- weg 164, Groningen; A. N. Rietveld, Barwoudswaarder 128, Woerden. Gereformeerde Kerken: Beroepbaarstelling: P. A. Kooiman, Joubertstraat 19-11 Amsterdam; H. V. de Vries, Haardstee 257 in Amsterdam. Gereformeerde Kerken Beroepen te Maassluis H. van Veen te Woudenberg; aange nomen naar Zoetermeer J. W. v.d. Linden te 's-Gra- venhage-Escamp. „Politieke partijen geven veel aandacht aan de moge lijkheden voor mensen om culturele waarden te beleven. Of aan de pluriforme me ningsuiting via de media. Miljoenen guldens worden daar voor beschikbaar ge steld. In het ontwerp CDA- programma wordt uitvoerig aandacht gegeven aan de voorwaardenscheppende taak van de overheid in de zen. Er wordt daarin bijvoor beeld gesproken van het „grondrecht van de burgers en hun geestelijk-cultureel groepsleven op pluriforme meningsuiting en zo breed mogelijke meningsvorming". Terecht denk ik. Het is op vallend dat het CDA-ont- werpprogramma veel minder te zeggen heeft over de gods dienst. Alsof de beleving daarvan niet óók een grond recht is en alsof de overheid daarbij niet óók een voor waardenscheppende taak heeft. Ik ben benieuwd wat de programma's van de ande re partijen hierover te zeggen hebben. Dat zal nog wel schameler zijn. vermoed ik". Mr. F H. M van Spaen- donck, secretaris van het In terkerkelijk Contact in Over heidszaken (CIO), ziet hierin opnieuw een bewijs dat de politiek in toenemende mate neutraliteit in acht wil ne men ten aanzien van de (christelijke) godsdienst. „We beleven een klimaat waarin een overheid het aandurft om te willen bezuinigen op de geestelijke verzorging van militairen met als motief: als daar behoefte aan is, dan moeten de plaatselijke ker ken maar voor dat pastoraat zorgen; „geloven is een pri- vézaak". „De overheid geeft veel geld uit aan de orkesten in Neder land; daarbij geldt niet: Als er behoefte is aan een orkest dan betalen de mensen dat maar uit eigen zak". Het CIO, een samenwer kingsorgaan van achttien kerken, heeft in een uitvoeri ge nota deze zaak aan de orde gesteld bij regering en politieke partijen. Dat is al geruime tijd geleden en de fundamentele gedachtenwis- seling waar het CIO om had gevraagd, heeft nog niet plaatsgevonden. „Eigenlijk onbegrijpelijk", vindt Van Spaendonck, „als je beseft dat de politiek gehoor geeft aan oproepen van allerlei (actie groepen om te praten. De Mr. F. H. M. van Spaen donck kerken tellen miljoenen le den en er is kennelijk geen haast om met die kerken te praten". Ook met het oog op de poli tieke machtsverhoudingen begrijpt Van Spaendonck de houding van de politiek niet. „Ik zou me bijvoorbeeld best kunnen voorstellen dat VVD en PvdA zich indringend met de kwestie bezighouden. Om aan te tonen dat een con fessionele partij geen voor waarde is ter verdediging van godsdienstrechten. Hun beleid is het tegendeel: PvdA en VVD bekennen overal kleur, maar ze bewaren angstvallig hun zogeheten neutraliteit als de kerken in het geding zijn". De bijzondere positie die godsdienst en kerken heb ben, blijkt uit veel dingen, constateert Van Spaendonck. „Toen de minister de subsidie voor de wetenschappelijke bureaus van de politieke par tijen wilde beëindigen, ging de Kamer daar niet mee ak koord. Waarom wel die sub sidie en geen subsidie voor wetenschappelijk werk van kerken? Waarom wel zorgen voor een recreatiezaal in een bejaardenhuis en niet voor het pastoraat? Geloven is toch een integrerend deel van het menselijk bestaan; kan mensen helpen gelukkig te leven; zich wel te bevin den". Scheiding Een argument dat wordt ge bruikt om te willen bezuini gen op bijvoorbeeld het ge vangenis- en legerpastoraat is de „scheiding van kerk en staat". „Dat verhaal gaat niet op. Als je die kant op wilt, zou je de kerken ook mate- riëel vrij moeten laten. Bij voorbeeld de tienduizend mensen die in dienst zijn van kerken geen belasting laten betalen. Dat is natuurlijk dwaasheid. Net zo dwaas is het als wordt gezegd dat overheidssteun aan kerken overheidsbe moeienis betekent. De kran ten die geld van de overheid krijgen zijn redactioneel toch net zo onafhankelijk als voordien?" Van Spaendonck wijst er nog op dat de overheid door uit gaven voor cultuur, sport en andere algemene voorzienin gen de burgers een forse be lastingdruk heeft opgelegd en de keuzemogelijkheden heeft beperkt. Iedere burger betaalt, of hij wil of niet, mee aan sportvoorzieningen en culturele voorzieningen. „Op zichzelf heb ik daar niet zo veel moeite mee, maar ik vind dat de overheid voor godsdienstige zaken niet opeens een andere gedrags lijn moet gaan volgen. Dat klopt principieel niet en het is ook praktisch niet juist: Meer van de burgers vragen via het belastingsysteem en dan ook nog zeggen: Betalen jullie zelf maar die gevange nispredikant". Het CIO heeft ten aanzien van de voorgenomen bezui nigingen op het terrein van het categorale pastoraat (ge vangenis- leger- of inrichtin genpastoraat) protest aange: tekend. Mee daardoor is voorkomen dat er in deze sector ontslagen zijn geval len. Maar het gevaar is nog niet geweken, zolang over heid en kerken niet duidelij ke principiële afspraken heb ben genjaakt. „We wachten nog steeds op een uitnodiging van de regering. Na het ver sturen van onze nota, in ok tober 1984, is er wel contact geweest op kabinetsniveau, maar het eigenlijke gesprek in het zogeheten Lubbers- overleg moet nog steeds plaatsvinden". „Dat een werkelijke discussie of uitnodiging voor overleg zo lang uitblijft, roept de ge dachte op dat men niet goed weet hoe de sterke argumenr ten van het CIO weerlegd kunnen worden. Totnutoe ontbreekt er ieder inhoudelij ke aanvasl Bewustzijn Van Spaendonck, ook juri disch adviseur van het r.-k. De kerken overwegen de oprichting van een gezamenlijk administratiecentrum dat gegevens van de burgerlijke overheid voor de kerkelijke persoonsregisters moet ver werken. Dit is nodig omdat door de nieuwe opzet van de bevolkingsadministratie op korte termijn de aantekening van de kerkelijke gezindte komt te vervallen. Het inter kerkelijk contact in overheidszaken (CIO) voert overleg met het ministerie van binnenlandse zaken in hoeverre de overheid bereid is de kerken faciliteiten op dit terrein te geven. Aldus" mr. F. H. M. van Spaendonck, secretaris van het CIO. De achttien bij het CIO aangesloten kerkgenoot schappen is gevraagd of zij behoefte aan zo'n centrum hebben. Het is de bedoeling dat de geïnteresseerde kerken een eigen rechtspersoon (stichting) oprichten die het over leg met de overheid voert en voorstellen aan de kerken doet. Vorig iaar maakte het kabinet bekend dat het van plan is de kerkelijke aantekening in de gemeentelijke administra tie van de bevolkingsboekhouding te laten vervallen. Staatssecretaris Van Amelsvoort zegde daarbij toe dat er een regeling zou komen opdat de kerken niet volledig ont hand zouden zijn. In de huidige situatie ontvangen de ker ken zonder meer de wijzingen in de overheidsgegevens. Dit is vooral van belang voor de grote kerkgenootschap pen met een betrekkelijk grote groep „papieren" leden die hun gezins- of verhuismutatie niet doorgeven. Uit het overleg blijkt dat de overheid op korte termijn de wijzigingen in de bevolkingsadministratie wil invoeren. De verwachting is dat begin 1986 in enkele gemeenten proef zal worden gedraaid, waarna de geleidelijke omscha keling naar deze nieuwe bevolkingsadministratie in maxi maal vijf jaren moet zijn voltooid. Tot nu toe heeft alleen de Nederlandse Hervormde Kerk de ledenadministratie geautomatiseerd in de Stichting me chanische registratie en administratie (SMRA), gevestigd te Delft. De SMRA werkt momenteel aan de voltooiing van de landelijke ledenregistratie. kerkgenootschap, meent dat de „neutraliteit" van over heid en politiek ten aanzien van godsdienst een achter haalde zaak is. „Je ziet overal een nieuw bewustzijn van de identiteit. Na de uitverkoop van verzuilde instellingen - die overigens door de over heid vaak werd afgedwon gen, helaas - zien we een te gengestelde ontwikkeling. Mensen hebben behoefte aan een herkenbare „kleur". In omroepland zien we het: De EO is er gekomen, de KRO had het pausbezoek tien jaar geleden nooit zo kunnen co veren zoals ze het nu gedaan heeft; het onderwijs is druk bezig de identiteit te vertalen naar het onderwijsprogram ma. En er zijn al plannen voor een confessionele psy chiatrische inrichting". „Ik ben er van overtuigd dat dit geen restauratiebeweging is of, nog erger, een confes sionele machtsdrang. Er is sprake van een authentieke opleving van waarden". LÜTSEN KOOISTRA Eric Kemp, de anglicaanse bisschop van Chichester, heeft de anglicaanse katholieken opgeroepen standvastig te blijven en niet in paniek te raken. Kemp reageerde hiermee op de plot selinge toeneming van het aantal anglicanen dat tot de Rooms-Katholieke Kerk is toegetreden. Sinds november zijn minstens 26 anglicanen overgestapt, onder wie drie leden van de anglicaanse synode. In een toespraak tot de organisatie van anglicaanse katholie ken in Engeland, herinnerde mgr. Kemp aan de atmosfeer in de Anglicaanse kerk rond 1845, toen de beroemde theoloog John Henry Newman naar de RK Kerk overging. „Ik denk dat er mensen zijn die nu in dezelfde stemming verkeren", aldus Kemp. De toeneming van het aantal anglicanen dat zich tot het rooms-katholicisme bekeert, is waarschijnlijk vooral te wijten aan het besluit van de synode vorig jaar om de moge lijkheid van de wijding van vrouwen tot priester voor te be reiden. Het kan echter nog lang duren voordat anglicaanse vrouwen priester kunnen worden gewijd. Op dit moment is de weerstand ertegen zeer aanzienlijk. De anglicaanse katho lieken die tegen de priesterwijding van vrouwen zijn, kunnen op grote sympathie rekenen bij de geestelijken en de leken in de huidige synode. Komend najaar zal echter een nieuwe sy node worden gekozen. De wijding van vrouwen vereist een tweederde meerderheid, niet alleen van de synode als geheel, maar ook van de fracties van bisschoppen, geestelijken en le ken afzonderlijk. De r.k. bisschoppen van Engeland en Wales bezinnen zich op dit moment op een mogelijkheid getrouwde vroegere angli caanse priesters in aanmerking te laten komen voor de wij ding tot r.k. priester. Hervormde evangelisatie in Voorschoten heeft voorganger De Vereniging Nederlands Hervormde Evangelisatie te Voor schoten en omstreken heeft in de persoon van de emeritus predikant ds. G. H. van Kooten te Delft een voorganger en mentor gevonden. De groep is in 1983 ontstaan en staat een prediking voor zoals die in de Gereformeerde Bond binnen de hervormde kerk bestaat. Voorzitter L. Streeder verklaart dat het streven is geïnte greerd te worden in de hervormde gemeente. Totnutoe heb ben de gesprekken daarover geen resultaat gehad. Hem staat een regeling voor ogen zoals in omringende plaatsen als Was senaar. Rijswijk en Noordwijk. De groep Bonders is gestart met ongeveer veertig kerkgan gers; nu komen er een kleine tachtig mensen naar de Woord- verkondiging. De leden van de Evangelisatie willen lid blij ven van de hervormde gemeente Voorschoten. In de Bondsprediking staan centraal de persoonlijke omgang met God, de wedergeboorte en de bekering. Reagan onderscheidt Moeder Teresa Moeder Teresa is gisteren op het Witte Huis ontvangen door president Reagan en zijn echt genote Nancy. Tijdens een korte ceremonie werd de wereldberoemde religieuze door de president onderscheiden met de „Medal of Freedom", de erepenning voor de vrede. _;r Dilemma in Libanon osc TVT MET een kort voorpaginabericht meldden we vanestr; week geleden in de dagelijkse routine de kaping list. TWA-vliegtuig. Het leek het zoveelste incident in reeks. Inmiddels is de kaping vanmorgen zijn tweeKra| ingegaan. Het is niet alleen uitgelopen op een dr^pSt diep tragische, menselijke aspecten, maar ook op eiot a ling die volkomen beklemd is geraakt in de uiterst cl. Te politieke verhoudingen in Libanon. ft®? ni; -p. gev JJE kaping, uitgevoerd door enkele leden van de s hij fundamentalistische Hezbollah, is overgenomen dooienhi der van de sji'itische Amal-beweging, Nabih Berri® gisch verschillen beide partijen sterk. De Hezbollal van God) is geïnspireerd door de ideeën van ayatollL|^ meini, terwijl de Amal een meer seculiere maatschF vatting heeft. Beide partijen hebben echter bewezen calisme niet voor elkaar onder te doen. r v De grootste zorg gaat daarom uit naar het lot van vrij snel geïsoleerde passagiers met joodse namen, stewardess van Duitse afkomst aan de hand van de ten geselecteerd voor de kapers, die een paar woordfyetf bleken te spreken. Een andere passagier is inmiddels hebfc wijze vermoord. De kapers hebben de rest van hiprge verspreid in de sji'itische wijken van Beiroet, waan! na bevrijdingsactie voor de veertig gegijzelde Amerika/"^ schier onmogelijke zaak is geworden. Zoals het er l° uitziet kan de regering-Reagan een vrijlating alleen t' V£ cessies verkrijgen. [Doi Je b evenals indertijd met de gijzeling van 52 Amerik'0^ Teheran president Carter door fanatieke moslims hetoo h de keel werd gezet, zo staat nu ook president Reagegist een vrijwel onmogelijk dilemma. De bevrijding van c400. zelden, die ook bij de regering-Reagan de hoogste PL®}*® heeft, kan slechts worden geregeld met instemming^1 sji'itenleider Berri. Die heeft de belangrijkste eis vai|jsve pers overgenomen: de vrijlating door Israël van ruimden 'itische gevangenen. i 2,5 hon De tragiek van het gijzelingsdrama is dat Israël vlist; de kaping van het TWA-toestel serieus heeft overwo' col! sji'itische gevangenen vrij te laten. Indien Amerika qngei vraagt wil Israël dat alsnog doen. De onuitvoerbaarheid een Amerikaanse bevrijdingsactie en de Israëlische heid tot vrijlating van de sji'itische gevangenen, majfJj williging van de eis van de Libanese kapers door de^"* Icaanse regering vrijwel onvermijdelijk. Achter de d tieke schermen, onder meer via gematigde Arabisch ringen, zoekt Washington koortsachtig naar een opldOJ WORDT een uitweg gevonden dan kan het haast r - ders of de regering-Reagan treedt op indirecte wijze IXI tact met kapers en ontvoerders. Daarmee zal Reagan zijn stelligste uitspraken, nooit met terroristen te zulIAA' derhandelen, geweld aandoen. Het gezichtsverlies (lerzt machteloze supermacht daarmee zou lijden en de mf133* politieke gevolgen voor Reagan, zouden dan slechts i dergeschikt belang zijn. Veel ernstiger is, dat een o^Qg waarbij de kapers hun eisen krijgen ingewilligd, de d«kt u genwijd open zet voor nieuwe gijzelingsdrama's in I Stu en het hele Midden-Oosten. n. e< 1 in Bruine bonen- groentensoep wet croutons kwark met vruchten vegetarisch Nodig voor twee personen: 250 g gedroogde of 1 blik bruine bonen, zout, 20 g margarine, ui of sjalot, 100 g champignons, stukje bloemkool, 1 paprika, 2 to maten, 1 groentebouillon tablet, ketjap, worcester- saus, peper, selderij, peter selie, lavas, basilicum; 2 sneetjes brood, 15 g mar garine; 150 g aardbeien, 1 sinaasap pel, basterdsuiker naar smaak, 225 g kwark, 1 ei, 25 g suiker. Was vanavond de gedroogde bruine bonen een keer en zet ze met een liter koud water en weinig zout weg. Kook de bonen morgen in dat water in een uur gaar. Schep twee volle lepels gare bonen (eventueel uit blik) in een kom en maak de overige bo nen fijn (met stamper, roer zeef of mengbeker). Smoor de grofgesneden ui of sjalot, gehalveerde champignons en de in roosjes verdeelde bloemkool tien munuten in de margarine. Voeg vervol gens de bruinebonenpuree, de hele bonen, het kook vocht (of een halve liter wa ter voor de blik-bonen), stukjes paprika en tomaat en het bouillontablet toe. Laat de soep nog vijf munuten ko ken en maak haar dan op smaak af met ketjap, worces- tersaus, peper, zout en fijge- knipte verse of gedroogde kruiden. Snijd of knip de sneetjes brood in dobbelsteentjes en bak die goudbruin in de margarine. Geef de stukjes brood apart bij de soep. Zet plakjes aardbei met ge halveerde partjes sinaasappel een half uurtje weg met bas terdsuiker. Splits het ei, roer het geel schuimig met de helft van de suiker en meng er dan de kwark door. Klop het eiwit stijf met de overige suiker en schep het luchtig door de kwarkmassa. Leg er de vruchten op. JEANNE Buien: lijn i is i Ra DE BILT (KNMI) jHee komt ons land in onlzou lucht terecht waarin gej var lijk buien ontstaan. Deh tu lucht is zo koud dat dezrdan zelfs van onweer vder n kunnen gaan. Veel zon— niet zijn. Deze weerso^D digheden hangen samkm een depressiegebied bij en Engeland dat zich i— Noordzee uitbreidt. DO komende dagen zal h^^p drukgebied op de Nj het weer blijven bepali N na maandag wordt de van een hogedrukgebi zich boven de Britse vormt merkbaar. Hetf, dan droog en de zon meer laten gelden. Vooruitzichten voor Europese landen, geld! zondag en maandag: Scandinavië: Af en toe I zuid-Zweden en Denei-w veel bewolking en enk< en. Middagtemperatuupg 22 graden. Britse eilanden: Wissele |:jj wolkt en enkele buier dagtemperatuur 15 tot den. Benelux, Duitsland: Af zon, plaatselijk buien, raturen in de middag II graden. Noord-Frankrijk: bewolkt en vooral zond kele buien. Middagteflj tuur 16 tot 19 graden. Zuid-Frankrijk: Af en t<| kenvelden, overigens Middagtemperatuur 20 graden. Alpengebied: Wisselen wolkt en vooral in het! den enkele buien. Middi peratuur in de dalen 18[ c graden. Nul-graden nive^^ ven 2500 meter. IK Spanje, Portugal: In heEft meen zonnig, hier en dal; wolkenvelden. Middag! ratuur aan de noordwfl 20 tot 25 graden, in zuii[j tugal en in het overig van Spanje 25 tot 32 gra Italië: Zonnig, mogelijk een enkele bui. Middag! ratuur 25 tot 30 graden. Adriatische kust: Wis bewolkt en enkele buiei— gelijk met onweer. Mt temperatuur 25 tot 30 gi»

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1985 | | pagina 2