D966 sluit
coalitie met
„anderen"
niet uit
FNV en AbvaKabo schaatsen op glad ijs
I
brieuen
lezers
365.-
'SIJTHOFE
mrm
BINNENLAND
C«üióc6oiwtmt
ZATERDAG 15 JUNI 1985 PA<
■EN
„ALS PVDA HEEL RARE CAPRIOLEN ZOU UITHALEN
„Stemerdink en Den Uyl kennen het gevaar. Maar kunnen zij het nog afwenden?"
DEN HAAG „Een zeer
opmerkelijk verhaal. Mijn
conclusie is dat Stemer
dink zich vooral tot zijn
eigen partij richt en dat in
ongezouten bewoordin
gen. Stemerdink wijst
erop dat de PvdA de
kwestie van de 48 kruisra
ketten volkomen geïso
leerd heeft van het totale
veiligheidsbeleid en ver
klaart vervolgens dat hij
daarover de „ziekte" in
heeft".
D'66-fractieleider drs. Maarten
Engwirda zegt het met de van
hem bekende bedachtzame na
druk. Hij vond het interview
dat deze krant onlangs had
met PvdA-defensiesepecialist
Bram Stemerdink zo interes
sant dat hij liet weten er best
iets over te willen zeggen. Op
zijn kamer aan het Binnenhof
ligt het bewuste verhaal uitge
spreid op een bureau, met
daarnaast de eveneens in deze
krant verschenen reactie van
Ton Frinking, defensiewoord
voerder van het CDA. Eng
wirda: „Frinking laat zich po
sitief uit. Ik wil me daar graag
bij aansluiten. Het is heel goed
dat Stemerdink probeert de
verlamming bij de PvdA te
doorbreken".
De D'66-fractieleider komt
vervolgens zelf met een
nieuwtje aanzetten. „Den Uyl Onzinnig
zit volgens mij ook op die lijn.
De suggestie van Stemerdink,
dat de PvdA akkoord zou kun
nen gaan met een principebe
sluit tot plaatsing, mits er niet
in Woensdrecht wordt ge
bouwd zolang het onderhande
len in Genève voortduurt,
heeft Den Uyl een „bijdrage
tot gezond verstand" genoemd.
Het is duidelijk dat de PvdA-
fractie een nieuwe strategie
heeft ontwikkeld".
Hoe kijkt D'66 eigenlijk tegen
de kwestie van de kruisraket
ten aan?
Volgens Engwirda komt die
aanpak voort uit het besef dat
het onvoorwaardelijke „neen"
tegen de kruisraketten welis
waar veel stemmen oplevert,
maar tevens heel gevaarlijk is.
„Ik heb weieens gewaar
schuwd dat de PvdA bezig was
zich op veiligheidsheidsgebied
te isoleren. Elke poging dat te
voorkomen wordt door D'66
warm toegejuicht. Maar de
vraag is natuurlijk wel: heeft
de fractie, die diep van binnen
een stuk minder ongenucan-
ceerd is dan de partij, de ruim
te om openingen te bieden? Ik
denk dat die ruimte erg klein
is. Neem nu alleen al de stel
ling van Stemerdink dat die 48
raketten voor Nederland een
te verwaarlozen iets zijn op
het geheel van de atoombewa
pening... er zal toch een won
der moeten gebeuren wil zijn
partij zich daarin kunnen vin
den".
„Onze houding is steeds ge
weest dat het toenemen van
het aantal atoomraketten in
Europa een slechte zaak is.
Maar anders dan de PvdA
hebben wij daarbij de 48 kruis
raketten nooit geïsoleerd wil
len zien, maar altijd als onder
deel van het hele modernise
ringsprogramma en in relatie
tot de andere kerntaken en nu
wellicht ook SDI (Star Wars).
„Daarom hebben we ook kri
tiek op het kabinetsbesluit van
vorig jaar juni. Het is onzinnig
een balans op te maken tussen
Nederland als klein lid van de
NAVO en de Sovjet-Unie als
supermacht.
Maar toch heeft die lijn resul
taat opgeleverd. Zie de aan
kondiging van Gorbatjsov, dat
het aantal SS-20's tot 1 novem
ber zal worden bevroren.
„Vergis u niet: die 48 kruisra
ketten van ons zijn voor de
Sovjet-Unie te verwaarlozen.
Wel is het voor de Russen na
tuurlijk mooi meegenomen, als
zij ons door een uitspraakje
hier en een opmerkinkje daar
in een bepaalde richting kun
nen duwen".
„Normaal gesproken moet
Lubbers een meetlat hanteren.
Hij moet de cijfers van de VS
en hopelijk ook die van de
Sovjet-Unie afzetten tegen de
inhoud van het 1-junibesluit.
Mijn grote bezwaar is dat wèl
van de Russen bepaalde in
spanningen gevraagd worden,
maar niet van de NAVO. De
mogelijkheid van Nederland
om tweezijdig invloed uit te
oefenen is niet benut. D'66 zal
dus per 1 november opnieuw
aandacht vragen voor dat as
pect".
En als het kabinet zo'n besluit
verpakt in de afschaffing van
een aantal andere atoomtaken,
met name de 8-inchkanonnen?
„Ja, dat 8-inchgeschut...
atoomwapens als gevechtswa
pens, dat is een buitengewoon
riskante zaak. Maar op het
grote geheel is het natuurlijk
een ondergeschikte taak, die
daarom nauwelijks te vergelij
ken is met de kruisraketten, te
krijgen... Nee, voor zo'n ruil
zou ik niet veel voelen."
„Als er een positief plaatsings-
besluit komt, zullen we dat zo
veel mogelijk proberen te rela
tiveren, zodat het niet onher
roepelijk is. Op dat laatste is
de VVD natuurlijk uit, maar
de grote vraag is: wat doet het
CDA? Zal de onrust daar ople
ven en zal er dan nog wel een
parlementaire meerderheid te
behalen zijn voor een positief
plaatsingsbesluit?"
Accepteren
Maar als de zaak nu toch hele
maal wordt „dichtgetimmerd",
wat doet D'66 dan
„Als een meerderheid ,ja"
zegt, dan is dat een gegeven
dat wij moeten accepteren. Wij
zullen niet zeggen: een ver
drag met de VS gaat in de
prullebak. Internationale ver
dragen zijn realiteiten, die je
hebt te respecteren. Onze posi
tie is dus anders dan die van
de PvdA, die zegt: de kruisra
ketten komen er niet in, ver
drag of geen verdrag. Stemer
dink en Den Uyl hebben dat
tot nu toe niet kunnen verhin
deren".
Als de PvdA ook na de ver
kiezingen onwrikbaar „neen"
blijft zeggen, wilt u dan CDA
en VVD aan een meerderheid
helpen?
„Dat is een heel ander ver
haal. Ik vind overigens wel
dat wij andere partijen niet
formeel moeten uitsluiten. Dat
hebben we trouwens in 1982
ook niet gedaan".
Als u de PvdA in de kou laat
staan, pleegt uw partij zelf
moord.
„Ik kijk daar wat anders tegen
aan. De gebeurtenissen uit het
verleden hebben mij geleerd
dat D'66 zelfmoord pleegt als
het te veel in het kielzog van
andere partijen terecht komt.
Het is voor D'66 van levensbe
lang een eigen zelfstandige po
sitie in te nemen. Ik zeg dus:
we moeten andere partijen
niet uitsluiten, omdat wij ons
anders bij voorbaat tot gevan
gene van de PvdA zouden ma
ken. Die partij zou de meest
rare capriolen uit kunnen ha
len en wij zouden gedwongen
zijn mee te doen, omdat we nu
eenmaal niet zonder hen zou
den willen regeren".
Het ziet er naar uit dat D'66
straks wordt aangevoerd door
Van Mierlo. Denkt hij er ook
„Als het gaat om eventuele
deelneming van D'66 aan een
kabinetsformatie, zijn er wei
nig verschillen tussen ons.
Van Mierlo heeft een sterke
voorkeur voor de PvdA, maar
als het gaat om het veilig-
heidsbèleid, is hij ook heel
sterk voor een internationale
aanpak en een tegenstander
van de kneuterigheid, waarin
de discussie over de 48 kruis
raketten is beland".
RIK IN 'T HOUT
Bruce Springst
'r lil
Brieven graag kort en
duidelijk geschreven De
redactie behoudt zich
het recht voor ingezon
den stukken te bekorten
Auto met
automaat
De bijzonderheden in uw be
richt over het dodelijk ongeval
in Harderwijk, waarbij een elf
maanden oude baby in een
kinderwagen om het leven
kwam, toen een 74-jarige auto
mobilist, die niet gewend was
met een „automaat" te rijden,
het voetpad opreed, hebben
mij bijzonder getroffen. Wie
met een „automaat" gaat rij
den moet er zeker op bedacht
zijn, dat hij aan die techniek
moet wennen. Ook mijn vader
had op oudere leeftijd een auto
met een automatische trans
missie gekocht, juist omdat dit
eenvoudiger is zodra je het
eenmaal onder de knie hebt.
Ik heb ook met die auto gere
den, na voordien altijd gescha
keld te hebben. Ik stuitte daar
bij op twee moeilijkheden. Op
nieuw starten, als de motor af
slaat, is gecompliceerder. Ook
wie zoals bij het droeve ^on
geluk in Harderwijk waar
schijnlijk het geval is geweest
slechts licht wil remmen,
kan in het begin op problemen
stuiten. De gemakkelijkste
manier is om de punt van de
voet van het gaspedaal naar de
rem te draaien. Soms echter
belandt de voet daarbij slechts
voor de helft op het rempe
daal, terwijl de andere helft
het gaspedaal nog raakt. Dan
gaat de auto in plaats van
langzaam, juist sneller rijden.
Van schrik drukt men dan nog
harder niet de rem, maar het
gaspedaal in, zodat de auto nog
sneller gaat rijden. De volgen
de reactie is, dat men de voet
in zijn geheel terugtrekt,
waardoor nog steeds niet ge
remd wordt. Het kan dan al te
laat zijn om alsnog op dè juiste
manier te remmen. Ik veron
derstel dat op die manier al
veel ongelukken ontstaan zijn.
Bij een niet-automatische auto
is de eerste reactie in zo'n situ
atie ontkoppelen en remmen,
waardoor het gaspedaal wordt
uitgeschakeld en alleen de
remwerking overblijft. Met
het ongeluk in Harderwijk in
het achterhoofd doet, wie op
een automaat overstapt er
goed aan, daar in het begin
goed op te letten.
F.G.G. Visser,
Bedankt voor
Springsteen-artikel vanr
Piët in deze krant. U bQg<
duizenden fans een dien^
bewezen. De zanger is \|L J
nieuws en duidelijk „gonne
picture". Er worden welpaar
regelmatig door journje ven
artikelen over Bruce Sjjn ein
teen in elkaar gestamptjn ond
bij het maken ervan Man he
dan oude recencies enjleltrei
views gebruikt of gefvervoi
ontleend aan boeken, fepoor
zelfs journalisten die -gen v
onlangs een ochtendbljopese
die zover gaan ddat ze) te v
druk wekken een vi»r sch
sprek te hebben gehad, mense
iemand die er iets van anens«
zo ziet dat dat niet zo ï-
echt vraaggesprek i
Springsteen, zoals ik (JCI
deze krant aantrof, is
zeldzaam en voor menig
slaggever niet weggelegj
nogmaals: leuk vraagg^flr.
goed gebracht en met eijp
breng. De Bruce Spriri
Fanclub, Kolf weg 41, 32' 1
Oude Tonge (ZH), waslFK
mee! Keep on rockin'.
Ru
MOERKAÏ
Euthanasie
Vrijwillige euthanasie
blijft voorlopig nog
heet hangijzer. Als wij
ongeneeslijk ziek zijnt
vragen om hulp bij de
dood, dan zijn de pro
niet meer te overzien,
radio, dagbladen, tijds<
en in boeken wordt
rstel<
gen
Jiand
kunnen, waar iedereen
lijden of althans begif
heeft. Waar is dan heti
en het begrip voor df i
neeslijk zieke mens, <f
kiest voor de vrijwillig^8
nasie? Nu speelt er wee
euthanasie-af faire in
Haag, waar een arts t
hoofdverpleegkundige
trokken zijn. In het ei
val zullen zij wel èen
volging krijgen en, zo n|
zijn zij toch hun goede
en het vertrouwen v^j»!
mensen kwijt. Waarop'
een doodziek mens dj
weet en ook de bev^
van een arts heeft gekrv
dat het ongeneeslijk r
niet zelf beslissen of;
vrijwillige euthanasie v»
heel de wereld wordt p
en zelfs actieve euthanr®
gepast zonder dat dit
wordt. Indien
in de openbaarheid kt
moet die uiteraard on<
worden, maar laten
geen heksenjacht van Y j"
als blijkt dat het inderd
een menslievende daa<
als je het niet meer ziet zitten
plaats je een advertentie in de krant.
en
-Dn
DEN HAAG De FNV
en de bij deze vakcentrale
aansloten ambtenaren
bond AbvaKabo gaan een
politieke campagne voe
ren. Beide trekken daar
rrtaar liefst drie miljoen
gulden voor uit. Die plan
nen behoeven op zich niet
veel verbazing te wekken.
De FN V-bonden verkeren
al enkele jaren in een cri
sis. Terwijl de werkloos
heid steeg, daalde hun le
denaantal. Vorig jaar zeg
den ruim veertigduizend
mensen hun lidmaatschap
op, waardoor het totale
FNV-bestand nu op
920.000 is gekomen.
Opk is het zo dat de vakbewe
ging in politiek Den Haag al
jaren vrijwel niets meer heeft
in te brengen. Dat steekt,
vooral omdat de bonden het
absoluut oneens zijn met het
huidige kabinetsbeleid. Dat
leidde al eerder tot een forse
ruzie tussen CNV en CDA. De
FNV pakt het nog radicaler
aan. „Dit kabinet verdient een
daverende nederlaag", zo staat
in het FNV-program te lezen.
De miljoenen zijn nodig om de
leden ervan te overtuigen dat
er een kabinet van andere sig
natuur moet komen.
Bij CDA en VVD zijn deze
mededelingen niet met gejuich
ontvangen. Zij hebben de stel
lige indruk dat met geld van
werknemers een campagne
vóór de PvdA en tégen hèn zal
worden gevoerd. CDA-fractie-
leider Bert de Vries sprak van
een „afscheidscadeautje van
drie miljoen voor Wim Kok",
die voor de PvdA de politiek
in gaat. Volgens CDA-voorzit-
ter Piet Bukman wordt geld
van de vakbondsleden tegen
een politieke campagne aange
gooid. Helemaal terecht is deze
kritiek niet, omdat ook chris
ten-democraten en liberalen in
het verleden voor het voeren
van hun verkiezingscampag
nes geld van derden mochten
ontvangen. Kledinggigant C
A spekte ondermeer de kas
van de KVP, terwijl de VVD
wel eens van bierbrouwer Hei-
neken financiële bijdragen
ontving.
Vrijheid
Er is trouwens geen sprake
van dat de FNV rechtstreeks
geld in de verkiezingspot van
de PvdA stort. Bovendien is
het de vrijheid van elke orga
nisatie om zich in het politieke
debat te mengen en zich te be
moeien met de verkiezings
strijd. Het „verkiezingspro
gram" van de FNV heeft vol
gens de vakcentrale als doel
maximale invloed uit te oefe
nen op de programma's van de
politieke partijen en de inhoud
ervan te toetsen en te vergelij
ken met haar eigen ideeën. De
belangenbehartiging van de
leden is naast het afsluiten van
cao's een van de belangrijkste
SUSKE EN WISKE ANGST OP DE „AMSTERDAM"
Hot don ooh, m f vpy
han wet worden stoppel I
u Villen jullie soms naar het w.on
duiken Het raadsel van die
iehemiinniie stemmen moet
oppose worden
werkzaamheden van de vak
beweging. In het verleden
heeft de vakbeweging zich
alijd actief bezig gehouden met
de beoordeling van verkie
zingsprogramma's omdat ook
immers de leden daarbij ge
baat zijn. Op zich is er dus
niets bijzonders aan de hand.
Overigens is het bedrag van
drie miljoen dat voor de FNV-
campagne is uitgetrokken, ge
zien het totale vermogen van
de vakcentrale (enkele hon
derden miljoenen) slechts een
schijntje. Alleen al het voeren
van een stevige advertentie
campagne kost tonnen.
Aanhang
Maar erg doordacht is het alle
maal niet. Weliswaar stemt
vijftig procent van de FNV-
aanhang op de PvdA, maar
een kleine twintig procent, bij
na tweehonderdduizend leden,
heeft een politieke voorkeur
voor CDA of VVD. Een FNV
die zich uitsluitend identifi
ceert met de PvdA moet dan
ook niet vreemd opkijken als
blijkt dat de aangekondigde
campagne ook wrevel opwekt
bij de eigen leden. Men dient
overigens ook te bedenken dat
FNV en PvdA, hoewel hun
maatschappijvisies wezenlijk
niet veel verschillen, beslist
niet te allen tijde vier handen
op één buik zullen zijn. Ieder
een zal zich nog de daverende
conflicten herinneren tussen
de FNV en Den Uyl, toen deze
als minister van Sociale Zaken
probeerde te bezuinigen op het
ziekengeld.
Waarom maakt de FNV zich
dan toch zo sterk voor de
PvdA? Het antwoord is een
voudig. De te volgen koers die
de vakbeweging voor ogen
heeft strookt in de huidige si
tuatie nu eenmaal niet met het
kabinetsbeleid en het beleid
van de fracties van CDA en
VVD, die met handen en voe
ten aan het regeerakkoord ge
bonden zijn. De PvdA kan
zich hierdoor, mede als gevolg
van haar rol in de oppositie,
koesteren in de warme belang
stelling van de gehele vakbe
weging. Ook binnen het CNV
zijn er bonden die zich hebben
uitgesproken voor meer toena
dering tot de sociajisten.
Stemadvies
De FNV zegt haar leden geen
stemadvies te willen opdrin
gen, maar de ambtenarenbond
AbvaKabo, die voor drie mil
joen een eigen campagne gaat
voeren, doet dat wèl. Voorzit
ter Jaap van de Scheur fietst
daarmee dwars door de stroba
len heen, waarmee de FNV
zich had ingedekt. De ambte
naren van de FNV wensen, al
dus Van de Scheur, in een vol
gende kabinetsperiode met een
werkgever als VVD-minister
Rietkerk geen zaken meer te
doen. De strijd van de ambte
naren met hun werkgever, de
overheid, wordt dus met ande
re (financiële) middelen voort
gezet.
Hoewel, zo ver is het nog njet
helemaal. De drie miljoen van
de FNV komt per lid neer op
een bijdrage van drie gulden.
Voor de AbvaKabo-leden
komt daar echter nog eens
twaalf gulden bovenop. Bin
nen die bond is dan ook niet
iedereen gelukkig met de uit
spraken van Van de Scheur.
De liquide positie van de amb
tenarenbond is niet zo roos
kleurig dat achteloos zoveel
geld kan worden uitgetrokken.
Het gemor in de achterban is
duidelijk hoorbaar en het is
niet ondenkbaar dat Van de
Scheur alsnog zal worden te
ruggefloten.
Vermenging
Ook afgezien van de financiële
aspecten is het de vraag of
FNV en AbvaKabo wel zo
verstandig bezig zijn. Zij lijken
zich op glad ijs te begeven. Er
dreigt namelijk een al te zware
vermenging van politiek en
vakbeweging te ontstaan, ook
al beweert de FNV dat dit on
zin is. Vóór en vlak na de
Tweede Wereldoorlog was het
heel gewoon dat bondsvoorzit
ters en -bestuurders, naast hun
werk in de vakbeweging, lid
waren van de Tweede Kamer:
NVV'ers in de PvdA-(SDAP-
)fractie, NKV'ers in de KVP
en CNV'ers in de ARP en
CHU. In de jaren vijftig kwam
daaraan door een wijziging in
de statuten van de vakcentra
les een einde. De beide func
ties bleken slecht te combine
ren. Vaak werd in het parle
ment uit politieke overwegin
gen een ander standpunt ver
kondigd dan naar de leden toe.
De plaats van Kok op de
PvdA-lijst zal de FNV hoogst
waarschijnlijk de komende ja
ren nog met een fors aantal
problemen opzadelen. Ook al
bekleedt Kok dan geen functie
in de federatie meer, zijn ver
leden blijft natuurlijk een
zwaar stempel op hem druk
ken. Denk alleen al aan wat er
kan gebeuren als hij minister
van Sociale Zaken of Econo
mische Zaken zou wórden en
de economie weer zou instor-
ADVERTENTIE
ten. Bovendien is
maar de vraag of de FNl"^
hang een combinatie va^
als minister en CDA'(.n
Van Zeil of De Gra^n
CNV'er, maar al lanje f
meer in die hoedanigheiet
kenbaar) zou begrijpen, c
MARGA Rig",
{leci
tiuv
5-daagse luxe touringcarreis
naar het
TEUTOBURGERWOUD
Vertrek maandag 1 juli a.s.
volpension
Aan de voet van de Iburg in het Teutoburgerwoud,
een met loofbossen begroeide 120 km lange
bergrug in Nodrdrijn-Westfalen, ligt BAD
DRIBURG. Een kuuroord noemen de Duitsers deze
plaats en terecht want het is beroemd om zijn
rustgevend karakter en gezonde lucht. Het is de
standplaats van onze luxe 5-daagse touringcarreis
en we verblijven aldaar in Hotel Quellenhof, gelegen
50 meter van het centrum in de buurt van het
overbekende kuurpark. Het gezellige hotel beschikt
over een lift en alle kamers hebben een vaste
wastafel, bad en toilet.
Het reisprogramma ziet er in het kort als volgt uit:
maandag vertrek uit Den Haag/Rotterdam met
lunch onderweg (inbegrepen) en een koffie- en
theestop (voor eigen rekening). Dinsdagmiddag
bezoek aan het bekende Bad Pyrmont, met z'n
diverse bronnen en het fraaie kuurpark. Woensdag
bezoek aan één van de bekende glasblazerijen ter
plaatse en na de lunch een tocht naar Detmold,
hoofdstad van het voormalige staatje Lippe.
Donderdagmiddag naar de voormalige welvarende
hanzestad Hameien, tot ver over de grenzen
bekend als de rattenvangerstad.
Vrijdag gaan we weer gezamenlijk huiswaarts en
besluiten deze fraaie reis met een gezellig en
welverzorgd afscheidsdiner op Hollandse bodem.
De prijs voor deze 5-daagse tocht bedraagt s
persronskait^g
Er zijn een 4-tal 1-persoonskamers beschlkbfi
waarvoor een toeslag van 30,- wordt berekendgl
de reissom zijn alle maaltijden begrepen, vanafgJ
lunch op de 1ste dag t/m het afscheidsdiner. m£LJ
inbegrepen de excursies (met uitzondering
eventuele entrees), 's morgens uitgebreid onttfc^-
buffet, 's middags uitgebreid brunch-buffet.
Gecombineerde reisverzekering 12.50 per pi
soon 5,-poliskosten. Annuleringsverzekertn
3 1 /2% van de reissom 6,- poliskosten. oe
Gezien de belangstelling voor deze arrangemerfP'
wordt tijdig boeken dringend aangeraden. >re
P
car
Inlichtingen en boekingen:
telefonisch onder no. 070-190882
van maandag t/m vrijdag van 9 tot 16
uur), of persoonlijk in onze vestiging
Spuistraat 71, Den Haag (op de hoek
van het Spui).
POSTBUS 16050
2500 AA DEN HAAG
TEL 070-190882
