n
liilfft!
uveekpuzzel door dr. Pluizer
jato
SCHAKEN!
rsr
ia
postzegels
y oplossing uorige puzzel
NR. 23 CRYPTOGRAM
WETENSCHAPPEN
CeidóCÊoiwtmt
ZATERDAG 15IUN11985 PAf^i
'g
De prijswinnaars van puz2el nr. 22 zijn:
A. v.d. Westen-v. Schagen, Griegstraat 10, 2324 BA Leiden
Mevr. A. Hoek-v. Egmond, Huize Agnes, kamer 127, Voorhout
De prijzen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd.
HORIZONTAAL:
1. Lampen geven steun! (11).
9. Dit is ook een drank (4).
10. Toeristische zitplaats waar het uitzicht
weg is? (4).
11. Gerecht van een Oosteuropees familielid?
(6).
12. Het kiezen van materiaal voor biljarters?
(4).
15. Talm niet langer met 't vet te halen! (7).
17. Spullen die voor chaos zorgen? (7).
19. Wat een zeurkous om me ter verantwoor
ding te roepen! (5).
20. Door dit werk komt een suppoost zonder
functie (4).
21. Zet het daarop om wat te ondernemen!
(4).
22. Geniet ervan als u 't hebt! (5).
24. Kerel met een vracht? (7).
25. Neemt hij erg ruim de tijd om een acteur
te schminken? (7).
26. Bloem in het haar? (4).
31. Een nakomeling zat aan de rechterkant
van hem (6).
32. Dit insekt vindt u in een waterplant (4).
33. Naar aanleiding van iets dat voorbij is?
(4).
34. Gebak van gierigaards? (11).
VERTICAAL:
2. Na korte tijd zorgt een wicht voor een
stabiele toestand (4).
3. Die hangt niet recht bij geldgebrek (4).
4. Wordt gegeten en gespeeld (7).
5. Van zwaar werk moet men slag hebben!
(4).
6. Toen er niets te verdelen was, bleek hij
een humeurig persoon te zijn (7).
7. Is het voor de spreker niet naar de toe
spraak uit te stellen? (4).
8. Creatie van een onderwijzer? (11).
13. Hierdoor is opruien niet toegestaan (11).
14. In Gelderland is het windstil tussen de
dieren (6).
16. Lawaai waarmee men werknemers in
een brouwerij wakker maakt? (5).
17. Werkzaam aan de gang? (5).
18. Schrijfgerei in de keerkringen? (6).
22. Voor een woesteling is het ook erg op een
brancard te liggen (7).
23. 't Motiefje van een kledingstuk? (7).
27. Voor de bakker is er niets meer (4).
28. Deze betrekking is ook weg (4).
29. Kruiperig dier? (4).
30. Vele weggebruikers moeten dit soms voor
lief nemen (4).
Oplossingen onder vermelding van puzzel nr. 23 moeten uiterlijk
woensdagmiddag in bezit zijn van de:
Naam, adres en postcode s.v.p. In blokletters vermelden.
ns
01
nfar
Dc
de
•rkc
b:
at
ti
zij
fte
jan
joei
prei
Sjaar
<>en,
ivea
Océ toernooi voor herhaling vatbaar
De eerste aflevering van het
Internationale Océ Bridgetoer-
nooi 800, dat t.g.v. het 800-jari-
ge Den Bosch buiten de stads
poorten een uitstekende ac
commodatie vond in Motel
Nuland, was direct raak: een
ranglijst waar naast veel natio
nale toppers een aantal klin
kende internationale namen
prijkten, zoals de Polen Mar-
tens-Przybora (4e), de Denen
Blakset-Moller (4e) en „good
old" Rixi Markus met haar
landgenoot Broek (6e). Dit al
les voorafgegaan door de
puur-Brabantse combinatie
Piet van Besouw-Jan Kolen,
die met 64.94 procent de con
currentie onder de duim hiel-
jden.
In Nederlandse viertallentoer-
nooien zijn dergelijke klinken
de namen al jaren geen uitzon
dering meer. In pareijtoer-
nooien zullen we eraan moe
ten wennen.
Aan de vooravond van dit
toernooi waren wel viertallen-
wedstrijden gepland: een vier-
landen- en een vierstedentoer-
nooi. Voor dat vierlandentoer-
nooi kwamen aan tafel Neder
land, België, Polen en Dene
marken. De hiervoor gekozen
formule, n.l. gecomponeerde
spellen, werd niet door ieder
een met gejuich begroet - met
name omdat het aan de spelers
niet was meegedeeld; daaren
tegen hadden ze het na twee
spellen wel in de gaten. Voor
het publiek kwam er natuur
lijk wel iets interessants op de
vuegraph en teletekst.
Finale
Na een forse overwinning op
België (20-0) en een beschei
den winst op Denemarken (11-
9) moest Nederland tenslotte
met 31 VP aantreden tegen
Polen, dat op 32 stond.
Op het derde spel sloegen de
Polen wat het bieden betreft
op hol, waarschijnlijk in de
mening dat 'm daar de kneep
zat:
Z/OW AV654
O H5
O AV3
4 543
5>87 N H
O V43 W o 109876
O B10 7 0 9ft42
4 9872 4 VB10
4 1032
AB2
O H765
4 AH6
ZUID NOORD
Stadnicki Kowalski
1 Sa 2 HA 1)
2 Sch 3 Ru
4 Sch 4 SA
6 RU 6 sch
pas
1) transfer naar schoppen
Zuid sprong naar 4 schoppen
met zijn weinig aantrekkelijke
Roosnek-Niemeyer boden heel
rustig: 1 SA - 2 HA - 2 Sch - 3
SA.
Na een klaverstart, eenmaal
gedoken, speelde Niemeyer
een schoppen naar het aas en
zeker in yiertallen is dat de
enig juiste speelwijze. Zuid
heeft maar twee schoppensla
gen nodig om aan zijn contract
te voldoen, dus moet hij zich
zeker wapenen tegen een kale
honneur Dij óóst.
Op een van de volgende spel
len heette het eindcontract
volgens componist Gerard van
de Griend 4 harten:
W/allen AHV10
O H3
O V76
4 10987
B2 w 987
AVB104 O 765
O HB8 7 o A943
H64 4 AVB
4 6543
O 982
O 1052
4 532
Beide landen, noch Polen noch
Nederland belandden daarin.
Polen bleef in 2 harten +2
hangen en Kirchhoff-Tam-
mens boden west 1 SA - oost 3
SA, waartegen noord met
viermaal schoppen startte, om
vervolgens rustig op het bin
nenkomen van zijn hartenheer
te gaan zitten wachten.
In de gelijktijdig gespeelde
wedstrijd België-Denemarken
werd wel aan beide tafels 4
harten geboden en gemaakt.
De Belgische noord maakte
het de Deense west wel heel
eenvoudig: schoppenaas - -
heer en ruiten na. In de ande
re kamer startte de Deen Koch
met driemaal schoppen, waar
na de Belg Wangen in het
eindspel ruitenkleur behandel
de zoals de componist bij zuid
de 10 eruit had gesneden'
Nederland won met 13-7 van
Polen en won daarmee deze
demonstratiewedstrijd. Ook bij
Ruitenboer en bij bijvoorbeeld
de finale van Interpolis wordt
met voorgecommentarieerde
spellen gewerkt, maar de poin
tes zijn daar niet zo opgelegd
als het hier het geval was. Een
van de Denen verzuchtte zelfs:
„Bij ieder spel moest ik beden
ken welke truc er nu weer
van me werd verwacht". Voor
spelers „hoeft" zoiets niet; het
publiek komt natuurlijk wel
aan zijn trekken, al zal het wel
in de gaten hebben gehad dat
men niet naar een echte wed
strijd zat te kijken..
Toptoernooi
Precies op het moment dat er
in het Nederlandse parenbrid-
ge d.w.z. de toernooien, nogal
de klad zat, kwam Océ ineens
met dit parentoernooi, met zo
veel nationale en vooral inter
nationale toppers.
Uit dit parentoernooi leg ik u
nog een startprobleem voor.
en de bieding gaat:
ZUID WEST NOORD OOST
pas 1 Ru 2 KI 2 Ru
pas pas 2 Ha 2 Sch
3 KI 3 Sch pas pas
dbl. a.p.
Waarmee komt u uit?
Een typisch parenspel en ge
zien het feit dat u de kleuren
van de tegenpartij bezit, is een
troefstart zo goed als opgelegd,
of evt. ruitenheer:
9
O AB854
O 10
4 AB10974
HV84
OH1092
O A732
4 V
AB107
O V7
O B96
4 6532
6532
O 63
O HV854
4 H8
In de praktijk startte zuid met
klaverheer en harten na, via
de 10 en de boer voor oosts
vrouw. Oost speelde harten na
voor noords aas, die met kla
veraas vervolgde, op tafel ge
troefd. Harten 9 volgde, bij
oost een ruiten weg en door
zuid getroefd, die eindelijk
troef naspeelde, voor oost. Rui
ten 9 volgde en toen zuid die
niet dekte, kwam noord met
ruiten 10 aan slag, {evens de
laatste slag voor de verdedi
ging.
Een parallel situatie ontstaat
wanneer NZ tot 4 klaver door-
bieden, gedoubleerd door oost.
Ook dan zal oost met troef
moeten starten om het down
te krijgen.
Eén van de bekwaamheden
van een grootmeester is dat hij
- als hij wil - een partij remise
kan spelen. Zeker wanneer
een grootmeester tot de we
reldtop behoort. Alleen een
grootmeester die per se wil
winnen, zal enige risico's
(moeten) nemen om de remi-
segrens te overschrijden.
Daarmee is niet gezegd dat de
remisebacil niet meer kan
worden uitgeroeid. Je kunt
immers een toernooi niet win
nen door alle partijen remise
te spelen.
Feit is dat van een grootmees
ter van het niveau van Jannes
van der Wal heeft bovenstaan
de geldt. En als er dan binnen
het Nederlandse drieman
schap, dat negen Van de tien
ronden van de strijd om de
Coupe du Monde, de Conti
nentenbeker, als koploper
heeft gefungeerd, de afspraak
is gemaakt om in de slotronde
tergen de Russen snel en zon
der risico remise te maken,
dan moet het resultaat als van
zelf komen.
De Russen zullen als eersten
erkennen dat ze toch niet ver
der dan remises kunnen ko
men en de overwinning van
Nederland is een feit.
Maar zo ging het niet omdat
Jannes van der Wal, eenmaal
achter het bord gezeten, ken
nelijk alle afspraken was ver
geten en tegen de Russische
geweldenaar, wereldkampioen
Gantwarg, „gewoon" op winst
ging spelen. Gantwarg ging er
eens goed voor zitten en
bracht de Nederlander in
moeilijkheden, die zelfs leid
den tot een kloknederlaag op
de 38ste zet...
En daarmee kwamen de Rus
sen, omdat Nederland tegen
Afrika een punt had laten lig
gen, alsnog met een wedstrijd-
Continentenbeker (2)
bvs S S
i i m m
i s i
H
JQ
DIALLO
puntje meer (18 tegen 17 uit
10) op de eerste plaats.
Deze gebeurtenis moet Clerc
en Sijbrands geweldig zijn te
gengevallen. Want juist door
het meespelen van Sijbrands
werd het Nederlandse trio
„onverslaanbaar" geacht. Jam
mer dat Van der Wal zich niet
aan de afspraken heeft gehou
den, maar persoonlijk belang
(een tweede mogelijke over
winning op de wereldkam-
Ëioen) voor liet gaan.
•e „historische" overwinning
van Gantwarg kwam als volgt
tot stand (Gantwarg heeft
zwart):
1. 32-28 18-23 2. 34-29 23x32 3.
37x28 20-25 4. 41-37 15-20 5. 37-
32 17-21 6. 46-41 21-26 7. 41-37
LAPORTA
16-21 8. 40-34 11-16 9. 4540 19-
24 10. 29-23?!
Men kan dit moeilijk een zet
noemen die wordt gespeeld om
snel remise te schuiven. Het is
onbegrijpelijk dat wit hier risi
co's neemt. Gantwarg hapt na
tuurlijk toe.
10.13-19 11. 34-29 8-13 12. 40-
34 12-17 13. 31-27 6-11 14. 27-22
10-15 15. 23-18 Van der Wal
wil teveel. Van nu af aan is
het erop of eronder.
15. 24-30 16. 35x24 19x30 17.
36-31 14-19 18. 31-27 2-8 19. 29-
23 4-10 20. 23x14 10x19 21. 33-
29 20-24 22. 29x20 15x24 23. 44-
40 30-35 24. 39-33 30x39 25.
49x40 24-30 26. 5045 30x39 27.
43x34 Door de zwarte schijf
op 19 kan Van der Wal moei-
(ADVERTENTIE)
PRIJSZONNETJES
GRIEKENLAND
KAN-NIET -GOEDKOPER CAMPINGVLUCHTEN
HERAKUON (Kreta) f547,- CORFU f502.-
Alle vertrekdata in juni. Retourvlucht 12 of 3 weken
Vraag uw ANVR-reisbureau of bel 070 - 654800
lijk op 29 spelen (19-23 enz.)
Na 27. 5-10 meent hij dat
het wel mag: 28. 34-29.
Gantwarg leidt de combina
tie in door 28. 26-31! 29.
37x26 Want 27x37 19-23 enz.
29. 19-23 30. 28x19 17x39 31.
26x6 13x31 32. 29-24 9-14 33.
4741 14x23 34. 41-36 7-12 35.
36x27 12-17 37. 42-37 17-21 38.
27-22 8-13 en in deze kansloze
positie overschrijdt Van der
Wal de bedenktijd.
De stand van het eerste dia
gram is uit de partij Diallo-Fa-
nelli. Na 34. 48-42 6-11 35. 28-
23 slaat de Italiaan 35. 19x28
en ruilt na 36. 33x22 dreigt 34-
30 enz. met 36. 11-17 37.
22x11 16x7 Wit behoudt voor
deel en kan na 38. 32-28 13-19
39. 37-32 7-11 40. 42-37 8-13!
winnend doorbreken. 41. 27-22
18x27 42. 32x21 26x17 43. 28-23
19x28 44. 34-30 25x34 45. 39x8.
De oude rot Fanelli verzet zich
nog hevig, maar moet uitein
delijk in verlies berusten: 45.
12-18 46. 8-2 28-32 47. 37x28
18-22 48. 2x16 22x42 49. 40-34!
Verhindert damhalen. 49.
17-22 50. 43-38 42x33 51. 35-30
22-28 52. 45-40 20-25 53. 30-24
3-9 54. 16-21 9-13 55. 21-16.
Slagzetjes van licht kaliber
kwamen in Valkenburg ook
voor. In de stand van het
tweede diagram liet Laporta
zich 33. 38-33? ontglippen.
Wirny maakte de partij uit
door 33. 25-30 34. 34x25 19-
23 35. 28x10 15x4 36. 2ftcl4 13-
19 37. 14x23 18x47 38. 48-43 8-
13 39. 40-34 4-9.
Fanelli trapte tegen Cagnon in
een bekende combinatie. In de
cijferstand zwart 2, 3, 7, 9, 12,
13, 14, 17, 18, 19, 23, 29, wit 25,
27, 28, 32, 36, 37, 38, 39, 42, 44,
45, 48, speelde Fanelli onna
denkend 33. 17-22! 34. 28x8
3x12 35. 33x24 19x30 36. 25x34
23-28 37. 32x23 18x49.
A
A
A
A
A A
A
A A
AAA
rit:
door
L. Hofland
DIAGRAM 1
wit: Kfl, Dh7, Tel, Thl. Lc4,
Ph4, a2, b2, e3, f2, g2.
zwart: Kf8, De5, Ta8, Te8,
Lc8, Pb6, a7, b7, c6. f7. g7.
Opgave: Wit speelt en wint.
DIAGRAM 5
wit: Kg5, Le2, a2, b3, c2, g4,
h6.
zwart: Kh8, Ld7, b6, c5, d4,
e4, e3.
Opgave: Zwart speelt en wint.
DIAGRAM 2
wit: Kei, Dh5, Tal, Thl, Lel,
Pf4, a2, b2, c3, d4. e5, f2, g2.
zwart: Kf8, Dd8, Ta8, Te8,
Lc8, Pd7, Pc6, a7, b6, c5. d5.
e6, f7, g7.
Opgave: Wit geeft mat in drie
zetten.
De oplossing van de vorige
puzzel luidt:
Opgave 2: l.f7-f8L Kf6 2.Df5
mat.
Vakantiepuzzel
5 ma
A
DIAGRAM 3
wit: Kgl, Da2, Thl. Th7, Lg2,
Pf3, b4, d3, e4, f5.
zwart: Kf8, Dd6, Ta8, Te8,
Lg4, Pd7, a6, b7, c5, d4, f6, g7.
Opgave: wit wint geforceerd.
De boekenbon gaat naar de
heer Christiaans te Zutphen.
Oplossingen van de vakantie-
puzzel inzenden, uiterlijk drie
weken na plaatsingsdatum,
naar:
Leo Hofland, C. Fockstraat
113, 2613 DE Delft.
n, tc
DIAGRAM 4
igeli;
zit: Kcl, Dh2, Pel. issei
zwart: Kal, Lh7. b3T°n<
Opgave: Wit speelt enV001
wit: Kh3, Tf6, a4, b3)Ze j
g4. bezc
zwart: Kd4, a5, b4, c3j te
Opgave: Zwart speeltj gU
fd
te v
PTT brengt Deltazegels uit
De PTT komt volgend jaar op
7 oktober met twee speciale
postzegels ter gelegenheid van
de voltooiing van de Delta
werken. De zegels krijgen een
waarde van respectievelijk 60
en 70 cent. Op 4 oktober 1986
krijgt koningin Beatrix de
postzegels aangeboden als zij
de stormvloedkering in de
monding van de Oosterschelde
officieel in gebruik stelt.
Verder brengt de PTT in 1986
de volgende zegels uit:
Twee gecombineerde zegels
ter herdenking van 100 jaar
Wetboek van Strafrecht en
300 jaar Amsterdams Peil (50
en 60 c - 21 januari).
Een zegel bij de opening van
een windmolenpark in Sexbie-
rum (70 c - 4 maart).
Een serie zomerzegels met
bijslag over antieke gebruiks
voorwerpen (50, 50, 65 en 70 c
- 8 april), een serie Europa-
CEPT-zegels over bescher
ming van oude bomen en par
ken (50 en 70 c - 13 mei) en
een gecombineerde uitgave
over gebeurtenissen in de stad
Utrecht: 75 jaar Bond Heem
schut, de restauratie van de
Dom en het 350-jarig bestaan
van de universiteit (50, 60 en
70 c - 10 juni).
Een sportserie naar aanlei
ding van het 75-jarig bestaan
van zowel de biljartbond als de
dambond (beide 70 c - 9 sep
tember.
Vier kinderpostzegels en
een velletje met als thema
Kind en Cultuur (50, 60, 65 en
70 c - 12 november).
De PTT geeft op 2 juli drie bij
zondere postzegels (50, 60 en
70 c) uit met onderwerpen die
Zwart gat in Melkweg
betrekking hebben op L
dam. De eerste zegel
aan het honderdjarig
van het Rijksmuseumwa
ontworpen door Mia,
Boer uit Den Haag. ILg
twee foto's op, één v»aai
derd jaar geleden en
de huidige situatie, dii,ok
kaar overgaan. De zeg^en
gevoerd in de kleur«tte]
cyaan, magenta, zw j^(
blauw. J
Het onderwerp van q
van 60 c is „tweehondjj-v
zeevaartkundig onden* j)€
zegel, die is ontworptorci
Ruud van Empel uit B300
uitgevoerd in de kleurf|êt
cyaan, rood-violet en xi
blauw. d
Op de zegel van 70 c s|n
tuigage afgebeeld v^
platbodem en de teks
Amsterdam '85". De ze;
ontwerp van Ruud PM
uit Leiden, is uitgevoei
kleuren grijs, turquoise'
blauw en zwart. 7S
'I
Amerikaanse wetenschappers
hebben melding gemaakt van
een enorm zwart gat in het
centrum van de melkweg, om
geven door een lege ruimte
van 96 biljoen kilometer
breed.
Een wetenschappelijk team
van de Universiteit van Cali-
fornië onder leiding van No
belprijswinnaar Charles Tow-
nes ontdekte dat de gassen aan
de binnenkant van een gas-
achtige ring in het midden van
de melkweg sneller draaiden
dan gassen aan de buitenkant.
Dit zou erop wijzen dat de gas
sen een massief object omrin
gen.
Berekeningen wezen uit dat
de onzichtbare massa in dit gat
vier miljoen keer groter moet
zijn dan de zon. De massa van
dit zwarte gat is zo dicht dat
geen enkele vorm van straling
kan ontsnappen. In de ruimte
erom heen 10 lichtjaren of
60 biljoen kilometer breed
bevinden zich sterren. Daar
weer omheen bevinden zich
hetere gloeiende gassen.
Townes noemt dit bewijs over
tuigend voor het bestaan van
een zwart gat. De gaskringen
wijzen erop dat het gat in de
afgelopen miljoenen jaren
enorme hoeveelheden gas op
gezogen heeft dat een explosie
met de omvang van een super
nova teweegbracht in het
zwarte gat, waardoor de lege
ruimte eromheen ontstond.
Een zwart gat is een in elkaar
geklapte ster met een zo dichte
massa dat zelfs lichtstralen
niet uit zijn zwaartekracht
kunnen ontsnappen. Een
zwart gat is daarom onzicht
baar en het bestaan ervan
moet afgeleid worden uit het
effect ervan op omringende
objecten.
Operatie bochels
effectief
Het operatief behandelen op
jonge leeftijd van een ver
groeiende wervelkolom, ook
wel bochel genoemd, volgens
de Harrington-techniek blijkt
effectief te zijn.
De correctie is ook na verloop
van jaren stabiel en de patiën
ten kunnen na de ingreep nor
maal functioneren. Dat blijkt
uit een onderzoek waarop de
orthopaedisch chirurg dr. B.
Veraart is gepromoveerd aan
de Erasmusuniversiteit in Rot
terdam.
Zijn onderzoek is gebaseerd op
gegevens van orthopaedische
afdelingen van ziekenhuizen
in Nijmegen, Arnhem en Am
sterdam.
De verkromming van de wer
velkolom veroorzaakt een mis
vorming van de rug en gaat
gepaard met kortademigheid.
Van de meest voorkomende
vorm van de verkromming (75
tot 80%) is de oorzaak nog niet
bekend.
Wel is uit onderzoeken geble
ken dat deze vorm van ver
kromming ontstaat tussen de
geboorte en het eind van de
skeletgroei (ongeveer 16 jaar).
Er zijn volgens deskundigen
sterke aanwijzingen dat de
groeistoornis mede erfelijk be
paald is. De enige zekere be
handeling tot nu toe is volgens
Veraart een operatieve verstij
ving van de verkromming.
De ontwikkeling van het Har-
rington-instrumentarium gaf
de operateur voor 't eerst de
mogelijkheid om bij de verstij
vingsoperatie gebruik te ma
ken van inwendige'* correctie
en stabiliteit.
Daardoor is de langdurige be-
drust, die vroeger in &te
nomen moest wordenu/f
ziekte, niet meer nodijP 1
Etruskische
munten gevon[£
Italiaanse archeologen f
acht Etruskische munjj^
de derde eeuw vóór
gevonden in de buil
Lucca (Toscane). Zij onf
de munten nadat ze'
hadden gevonden dia"''
duiden dat zich ter pla.
nederzetting moet heblej
vonden. De acht r
munten zaten in een sir
kistje. Op drie ervan i
zeepaard en dolfijner^
beeld. Op de overige O
veel kleiner en van eef
kend type zijn, staan r
en zwanen. De arch£
spreken van een „ojl
rende" vondst, omdat 2
woningsstructuren
6e en 2e eeuw voor I
mee denken te kunne?
stellen, zoals een won"
gedeeltelijk in een rot»
bouwd. Tot dusver waf
de Etruskische bes(
vooral kerkhoven bek!
geen woonplaatsen. J
