Prof. Crouwel: „Etet kan leuk worden" Door m uziekinstrumen ten uit te lenenhouden we ze goed QeidMQowuwt 3ïc Vernieler Rubens handelde uit protest tegen milieuvervuiling CONSERVATOR ROB VAN ACHT VAN GEMEENTEMUSEUM: bioscopen If Oud-AVRO- 2 programmadirect€ Siebe van der Zee F overleden 5 KUNST ZATERDAG 15 JUNI 1985 R Lucebert op Poetry International BOTTERDAM Portugese è'h Braziliaanse dichters en de aanwezigheid - voor het eerst - van Lucebert, zijn de •meest opvallende gebeurtenis sen bij Poetry International dat voor de zestiende keer wordt gehouden in de Rotter damse Doelen. Het jongerencentrum Arena luidt het festival op 22 juni in, en de dag erna (zondag) is er weer Poetry in het Park, een groot buitengebeuren met dichters, muziekgroepen en theater uit vele windstreken. Het vertaalproject is dit jaar gewijd aan de gedichten van lieo Vroman. ZÜRICH De jonge man die donderdag in het Kunsthaus van Zilrich een schilderij van Peter Paul Rubens in brand stak en werd aangehouden, heeft een bekentenis afgelegd. Na bijna een dag elke me dewerking omtrent zijn drijfveer te hebben gewei gerd, verklaarde de jonge man gisteren aan de poli tie dat hij had gehandeld „uit protest tegen de mi lieuvervuiling". Hij zou daarvoor uit de buurt van München naar Zürich zijn gereisd. Nadere verklaringen over de daad of de dader kon de politie nog niet meedelen. Zij beves tigde slechts dat de jonge man een briefje bij zich had gehad waarop zijn beweegreden voor de aanslag was neergeschre ven. Het vernielde schilderij was het in 1628 door de Vlaamse meester gemaakte portret van de Spaanse koning Filips de Vierde. Het was volgens een schatting van het Kunsthaus 5 miljoen Zwitserse frank waard. De directeur van het museum, Felix Baumann, beklaagde zich er gisteren echter over dat een kunstwerk van on schatbare schoonheid verloren was gegaan. Hij kondigde met een verscherpte veiligheids maatregelen aan. In het Kunsthaus was de be waking al verscherpt nadat in januari 1985 Rubens' schets voor „Orpheus en Euridice" was gestolen. Dit werk is nog steeds niet teruggevonden. Het vernielde portret van de Spaanse koning was volgens Baumann vooral van histori sche betekenis. Het was het enige portret dat Rubens van de koning maakte, die verder alleen door Velézquez is ge portretteerd. De aanslag op de Rubens in Zürich is de vijfde die in onze tijd op een waardevol kunst werk van deze meester is ge pleegd. In 1959 werd zuur ge gooid naar 'Val der Verdoem den' in München. De dader wilde aandacht voor zichzelf en een door hem ontwikkelde filosofie. In 1968 beschadigde een klaarblijkelijk geestelijk gestoorde man 'Heilige Maagd met Engelen' in het Louvre. In 1974 sneed een onbekende de initialen I.R.A. van het verboden Ierse Republikeinse Leger in „De aanbidding der Koningen" in de King's College Chapel van de univer siteit van Cambridge. In 1977 werd „Aartshertog Albrecht" in Düsseldorf door zuren zwaar beschadigd. NIEUWE DIRECTEUR MUSEUM BOYMANS PERFECTE EN MODERNE VORMGEVER DELFT „Ik ben blij dat ik nog net bij Crouwel kan afstuderen", zegt een student industriële vorm geving in Delft. „Die man interesseert zich echt voor je, die begrijpt wat je wil en haalt alles uit je. Hij dringt je niet op wat hij jou wil bijbrengen". Aldus wordt getypeerd prof. Wim Crouwel, 56 jaar, zo juist benoemd tot direc teur van het museum Boymans-Van Beuningen in Rotterdam. Crouwel komt in de plaats van- Wim Beeren, die een ge lijksoortige functie heeft aanvaard aan het Stede lijk Museum in Amster dam. Crouwel treedt per 1 december in functie. „Hoewel ze om een kunsthis toricus hadden gevraagd, ben ik persoonlijk benaderd óók te solliciteren. Ik ben geen kunsthistoricus, ik ben hoogle raar industrieel ontwerper, met de nadruk op vormgeven, maar een relatie met het mu seum heb ik toch. Ik was al lid van de commissie van advies van het museum en ik ben be trokken geweest bij de inrich- ting van het prentenkabinet. Bovendien bestaat een belang- rijk deel van de collectie Boy- •ïhans uit kunstnijverheid en moderne vormgeving en na tuurlijk ben ik ook, hoewel misschien in iets mindere mate, geïnteresseerd in oude kunst. Wat mij ook bezig houdt zijn de verbanden tus sen oude en moderne kunst. Over de functie van directeur van Boymans heb ik nooit na gedacht, ook niet vaag; maar toen mij dat werd gevraagd ben ik gaan nadenken en heb ik de voordelen van mijn hui dige baan afgewogen tegen die van de functie bij Boymans. Ik het hier voortreffelijk naar mijn zin, maar ik dacht ook dat het bij Boymans wel eens leuk zou kunnen worden, mis schien wel leuker dan hier in Delft". Veranderingen Grote veranderingen hoeven voorlopig niet te worden ver wacht als Wim Crouwel aan het werk slaat. „De collectie van het museum ligt vast. Het is zelfs verboden om ook maar één stuk te verkopen. En ik ben ook niet van plan om er als solist aan het werk te gaan; Boymans heeft een voortreffe lijke staf waar ik groot respect voor heb. Toch heb ik wel wensen en dan zal het publiek kunnen merken, dat er een andere directeur is gekomen. Ik zou de educatieve kant ver der willen ontwikkelen en de collecties wat toegankelijker maken. En ik zou wat meer gebruik willen maken van ac tiviteiten in de stad. Zoals nu de Fenomina-expositie wordt gehouden; het zou voor mij een schitterende gelegenheid zijn geweest daarop in te ha ken. Wat op die expositie is te zien en te doen, sluit uitste kend aan bij kunstzinnige vormgeving. En dan is er toch nog één persoonlijk punt. Ik zou graag eigen catalogi mo derne vormgeving willen ma ken; wat dat betreft zal men later kunnen zeggen: Kijk, die catalogi zijn uit de periode- Crouwel". Kalmpjes De nieuwe directeur met wel licht de meest oprechte ogen van de Randstad, zo te zien een opvallend vrolijk en be minnelijk mens, is niet van plan wild om zich heen te slaan. Hij wil kalmpjes begin nen en heeft alleen lovende woorden over voor de ver trokken Wim Beeren en de waarnemend directeur J. Ter- molen. „Men moet van mij niet meteen grote exposities verwachten als die van de Traciërs of schilderijen uit de Hermitage of wat er zo al meer wordt aangeboden. Wel zal ik proberen het eigen ge zicht van Boymans-Van Beu ningen duidelijker te maken. Dat gezicht bestaat uit vier ge bieden: prenten en tekenin gen, oude kunst, moderne kunst en kunstnijverheid, en vormgeving. Mijn taak zal zijn dat laatste uit te breiden en toegegeven moet worden dat dit juist mijn vakgebied is". Dat laatste kan Crouwel laten zien: hij toont een fraai ge vormde half-open lamp, die geen lamp is, maar een grote ruimte voor lasapparatuur. „Dat soort dingen ontwerpen we hier. Goed bestudeerd en functioneel". Inderdaad oogt het ontwerp heel fraai en een lasser zal zich er wel in voe len. Al had het een moderne lamp kunnen zijn, zij het een opvallend grote. FRITS BROMBERG DEN HAAG Willem Noske en Ben de Ligt be spelen woensdag 26 juni in Diligentia respectieve lijk een viool en een (viola .«da) gamba uit het Haags Gemeentemuseum, fraai- ogende instrumenten die destijds al goed waren en het nog steeds zijn. Con servator Rob van Acht: „Noske krijgt een Bou- meester uit 1683 mee en De Ligt een gamba uit 1700, twee erg mooie in strumenten die al eerder zijn uitgeleend. Zie je, zo is iedereen blij. Wij omdat het goed voor de instru menten is, als ze af en toe goed los worden gespeeld én de musici omdat ze eens wat anders kunnen bespelen. Die Boumeester heeft een erg mooie, zach te klank en ook die gam ba klinkt opvallend fraai". Van alle klavierinstrumenten waar het Haags Gemeentemu seum over beschikt, is tachtig procent nog in dermate goede staat, dat er concerten op gege ven kunnen worden. Dat per centage is voor de strijkinstru menten mogelijk iets lager. „Maar ik vermoed dat in elke vitrine er drie of vier zijn, waarop meteen gespeeld kan worden", denkt Van Acht, die over niet te bespelen instru- I menten voorzichtig is: „Som mige zouden na bespeling met een grondig gerestaureerd ■moeten worden en dat is een te kostbare zaak. En andere instrumenten zijn twijfelachtig van kwaliteit, dan staat er wel de naam van de bouwer op en dat klopt dan ook nog nét, maar er is in de afgelopen eeu wen zo veel aan veranderd, dat het niet verantwoord is om te zeggen: en dit is nou een historisch instrument uit die en die tijd". „.„„„'mm Rob van Acht bij zijn uitleen-Boumeester: „Mag ik tien miljoen?" Vraag Voor alle instrumenten geldt, dat het goed is als ze worden uitgeleend en zeker in deze tijd, waarin de vraag naar oude instrumenten steeds gro ter wordt, gebeurt dat dan ook. Van Acht: „Maar we we ten steeds heel precies welke instrumenten en aan wie ze worden uitgeleend. Van strij kinstrumenten is het bekend, dat ze vast komen te zitten, als ze niet bespeeld worden. En omdat er steeds liefhebbers voor zijn, verlaten ze met eni ge regelmaat het museum. Met klavierinstrumenten is er iets anders aan de hand, hoe wel het voor de zangbodem, eigenlijk wel het belangrijkste deel van een klavierinstru ment, ook goed is als erop wordt gespeeld. Maar daar komt bij, dat we horen wat er eventueel aan schort, na be speling halen we er de onef fenheden uit en repareren we de mankementen. Zo blijft het instrumentarium op redelijke peil." Er gaat een verhaal, dat wil dat na een eeuw of drie de chemische samenstelling van hout zo verandert, dat de klank snel minder wordt, vooral bij violen. Conservator Van Acht: „Dat is niet onmo gelijk, hoewel ik er niet zo veel verstand van heb. Ik weet wel, dat hout op z'n best is, als het zestig, zeventig jaar heeft kunnen liggen. Wat er na die tijd gebeurt, weet ik niet. Het is wel zo. dat we een gamba hebben uit 1560, die absoluut niet klinkt, hoewel een recen te copie ervan een heel mooi geluid heeft. Maar ik weet niet, of dit éne exemplaar een bewijs vormt. Misschien is het bovenblad niet origineel, je weet nooit zeker of er niet aan is gerommeld. Maar opvallend is het wel, te meer, omdat de bouwer er destijds veel werk aan heeft gehad en er duide lijk iets moois van heeft willen maken. En dat doe je niet, als je van plan bent een goedkoop studie-instrument te maken". De opleving van oude instru menten of de copieën ervan, neemt heel hard toe. Van Acht: „Het duidelijkste bewijs is de belangstelling voor het festival van oude muziek in Utrecht; daar komen elk jaar duizenden mensen méér opaf. En de vraag naar goede co pieën neemt eveneens toe, evenals het aanbod van oude instrumenten. Er worden te genwoordig ook echt van die heel goede copieën gemaakt, die zuiver klinken en niet af wijken van het origineel. En ik geloof dat de mensen wak ker worden en dat men instru menten op zolder gaat vinden waarvan men langzamerhand de waarde gaat kennen. De af gelopen twee jaar is het mu seum aanzienlijk meer aange boden dan in de tijd daar vóór". Hoewel in de kelders van het Haags Gemeentemuseum veel meer ligt opgeslagen dan kan worden geëxposeerd, is Rob van Acht nog niet helemaal tevreden. Hij mompelt: „Ik had graag zo'n tien miljoen gulden. Als ik dat geld had, kocht ik een klein aantal heel bijzondere instrumenten. En een Stradivarius, als 't een goede is. Ach, we hebben wel Stradivariussen, wel tien. Al lemaal nep. En ik zou graag wat blaasinstrumenten uit de Renaissance willen hebben. En hedendaagse instrumenten. Een synthesizer bijvoorbeeld. En slagwerk". Slagwerk Nu, voor slagwerk zou Van Acht heel dicht bij huis kun nen zoeken, bij de Haagse Slagwerkgroep. Van Acht, voor zich uit dromend: „Goed, ik krijg die tien miljoen en de Haagse slagwerkers zeggen: okee, we wilden toch wat nieuws, neem onze oude spul len maar mee, veel hoeven we er niet voor te hebben, ach, zie ook maar wat je doet". Maar de conservator van het Ge meentemuseum, zo muzikaal alstie is, is er ook heel goed mee op de hoogte, dat iedere musicus weet wat zijn instru ment waard is. En weer hele maal wakker: „Ik krijg die tien miljoen toch niet en de Haagse slagwerkers kijken wel uit. Hoewel; ze mogen ook echt wel weten dat ik geïnte resseerd ben. Zeg ze dat maar". FRITS BROMBERG Eerste zomerorgel- concert door Jan Schmitz LEIDEN De komende zo mer zal de liefhebber regelma tig kunnen genieten van or gelconcerten in de Pieters kerk. Het eerste concert in deze serie werd gisteravond gegeven door de Leidse orga nist Jan Schmitz in samenwer king met Malcolm Morton (trompet). De publieke belang stelling was voor een orgelcon cert heel redelijk, zij het dat er nog veel stoelen onbezet wa ren. Schmitz opende met "De pro- fundis" van Jean Langlais (geb. 1907). Deze blinde orga nist was leerling en gaf later zelf les aan het Parijse Institut des jeunes aveugles.In zijn oeuvre paart een gematigd klassicisme zich aan grote dichterlijke gevoeligheid. „De profundis", een stuk met in dringende klankschilderingen, vooral in de lagere regionen, werd zeer emotioneel vertolkt. Uiteraard mochten bij een concert op het Hagerbeer-or- gel uit 1643 enkele werken van Johann Sebastian Bach (1685-1750) niet ontbreken. Gisteravond klonken van deze componist Preludium en Fuga in Es groot. Schmitz' manier van spelen is duidelijk roman tisch getint. Hij past betrekke lijk weinig frasering en articu latie toe, waardoor het geheel wel aan helderheid inboet. Misschien had een meer afwis selende registratie, in het Pre ludium bijvoorbeeld ter mar kering van de diverse geledin gen, voor meer duidelijkheid kunnen zorgen. Samen met de trompettist Malcolm Morton speelde Jan Schmitz het koraal "Les fleu- ves de Babylone" van Bach en de Suite in D groot van G.F. Handel (1685-1759). Met name het laatste werk klonk bijzon der feestelijk, soms echter een tikje aan de zware kant. Bo vendien was de trompet qua zuiverheid niet geheel op het orgel afgestemd. Na de pauze klonk twintigste- eeuwse muziek: van Lars Erik Larsson (geb. 1908) Concertino voor trompet en orgel met een ritmisch interessant allegro moderato, en een ingekeerd klinkend ritornel. Als sluitstuk vertolkte de or ganist het Tweede Koraal van Hendrik Andriessen, een prachtig, sterk stuk met veel verschillende klankeffecten. ANNETTE JASPERSE Voor een uitgebreide agen da, ook voor de komende dagen, raadplege men „UIT", de gratis wekelijkse bijlage van deze krant. ALPHEN AAN DEN RIJN EUROCINEMA I (Van Boet- zelaerstraat 6, tel. 01720- 20800): Starman (al); 18.15, 21.15. za. zo. wo. ook 13.45. EUROCINEMA II: Beverly Hills cop (al); 18.30, 21.00. za. zo. wo. ook 13.30. EU ROCINEMA III: Into the night (12); 18.30, 21.00. za. zo. wo. ook 13.30. EUROCINEMA IV: De lokvogel (12); 18.45, 21.15. za. zo. wo. ook 14.00. NACHTVOORSTELLING EUROCINEMA I: Meisjes met beroepsgeheim (18); za. 24.00. EUROCINEMA II: Tropische nachten (18); za. 24.00. EUROCINEMA III: Into the night (16); za. 24.00. EUROCINEMA IV: De lok vogel (16); za. 24.00. KINDERVOORSTELLING EUROCINEMA IV: Tom Jerryfestival (al); za. zo. wo. 14.00. LEIDEN LUXOR (Stations weg 19, tel. 071-121239): Ru naway (12); 14.30, 19.00, 21.15. zo. 14.15, 16.30, 19.00, 21.15. LIDO en STUDIO (Steenstraat 39, tel.124130): Passage to India (al); 20.00. Witness (12); Flashpoint (16); Vier vuisten in het kwadraat (al); Beverly Hills Cop (al); 14.30, 19.00, 21.15. TRIA NON (Breestraat 31, tel. 123875): De vrolijke Tiroler sex-kliniek (16); 14.30. 19.00, 21.15. zo. 14.15, 16.30, 19.00, 21.15. REX (Haarlemmer straat 52, tel. 071-125414): Nacht van de minnende vrouwen (16); 14.30, 19.00, 21.15. KINDERVOORSTELLING LIDO Assepoester (al); za. zo. wo. 14.30. NACHTVOORSTELLING REX: Mystiek (18); vr. za. 23.30. NOORDWIJK LIDO THEA TER (Pr. Bernhardstraat 56, tel. 01719-12800): Lady Haw- ke (al); vr. 20.15. za. 19.00. zo. 15.00. ma. di. 19.00. Un der fire (12); vr. 22.30. za. 21.15. zo. 20.15. ma. di. 21.15. KATWIJK CITY THEATER I (Badstraat 30, tel. 01718- 74075): Class (12); do. vr. za. zo. wo. 14.45, 19.00, 21.15. ma. di. 19.00, 21.15. CITY THEATER II: Alone in the dark (16); tijden zie City I. CITY THEATER III: Meisjes op de Reeperbahn (16); tij den zie City I. CITY THEA TER IV: Paris, Texas (16); 20.00. do. vr. zo. 14.45. WASSENAAR AS karate kid (al); vr. 1&- zo. 15.45, 19.00. HeftLi kruid (12); do. 20.300 zo. 21.15. ma. t/m wc euw KINDERVOORSTELLI Never ending story;», ni 14.00. wo. 15.45. Ciiepai stelten; wo. 14.00. m o| arkt DEN HAAG* ASTA Le I 27, tel. 463500): Vierie t in het kwadraat (alUjS 19.00,21.30. zo. 13.31 gar 19.00, 21.30. ASTA t 27, tel. 463500): Witninva 14.00, 19.00, 21.30. Zfc Q( 16.00, 19.00. 21.30. |i<a 3: Kaos (16); 14.00nam BABYLON 1 (naa) D( traal Station, tel. fwa Amadeus (al); 14.00e m BABYLON 2: The« h, club (12); 14.00, 18.4fwe, zo. 13.45, 16.15, 19.0tme BABYLON 3: Into ttin (12); 14.00, 19.00, 2thei 13.30, 16.00, 19-OOcooi CINEAC 1 (Buiter^ q, tel. 630637): Runaw» 14.00, 18.45, 21.30. z<kie« 16.00, 18.45, 21.30. j he' AC 2: Beverly Hills 14.00, 18.45, 21.30. zyuri1 16.00, 18.45, 21.30. i AC 3: Flashpoint (16ie|S 21.30. do. vr. ma. dugg EUROCINEMA riid 910, tel. 667066): Di za. zo. wo. 20.00. ovq,r0| gen; 14.00, 20.00. fV POLE 1 (Carnegielawac 456756): Ordeal by ii te ce (al); 14.00, 18.45,riio zo. 13.15, 16.00, 18.4',jS, METROPOLE 2: A uc to India (al); 14.00ejd; METROPOLE 3: T hearts (16); 14.00, 21.30. zo. 13.15, 16.1 21.30. METROPl Starman (al); 14.00j 21.30. zo. 13.15, 16.0( 21.30. METROPOLLaa| dy (12); 14.00, 18.4<?dal zo. 13.15, 16.00, 18.4^ w Ier story (al); 13.45:;* 21.30. zo. 13.15, 16-OCLj 21.30. ODEON 2: DWj, slaan terug (12); 18.45, 21.30. zo. 13.1Lur] 18.45, 21.30. ODt Beverly Hills cop (alfTu 18.45,21.30. ZO. 13.1L;e 18.45, 21.30. OD cm Mata Hari (16); 13.4i 21.30. zo. 13.15, 16.0rzo 21.30. LE PARIS d tingstraat 12b, tel. t"jS Private teacher (18knd tot 22.30. zo. v.a. 13.fee PARIS 2: Intieme s^-i. (18); 12.15 tot 22.45. Da 13.45. LE PARIS jes, sex en avontu. c 12.30 tot 23.00. 4r 14.00. vr. za. 23.00." SAGE (Passage 460977): 48 Hours (1M 18.45, 21.30. zo. 13.1W 18.45, 21.30. *FL FILMHUIS (DennewedÉ| 459900): Zaal 1: UnH che a la campagna 19.30, 20.30. Zaal 2:M do. t/m zo. 19.30, 2lH censeur pour l'eJP ma. 19.30. Jules et «f 21.30. La notte; dil The immortal 21.45. Nathalie Gran 3 19.30. Querelle de Bifl 21.30. KINDERVOORSTELLING CITY THEATER: Popeye's grote lachparade (al); za. wo. 14.45. LIDOTHEATER: The never ending story (al); vr. 16.00. za. 15.00. di. 16.00. wo. 15.00. VOORSCHOTEN GREEN- WAY: Missing in action (12); do. t/m zo. 20.00. Paris Texas (12); ma. t/m wo. 20.00. KINDERVOORSTELLING Lucky Luck in Daisytown; za. zo. wo. 14.00. KINDERVOORSTELLI CINEAC 3: Ass za. wo. 14.00. zo 16.00. EUROCINENRI Trom weet raad; za.L| 14.00. tn NACHTVOORSTELLlfjj, CINEAC 1: Runaw|_. za. 00.15. CINE,,,, Cheech Chong's m» ams (16); za. 00.15. te; AC 3: Breathless (jnd 00.15. EUROCINEM pussycat (18); vr. za^, Meisjes, sex en ag/j (18); vr. za. 23.00. rc *p' nd fn< HILVERSUM In Londen is donderdagavond op 65-jarige leeftijd oud-AVRO-program- madirecteur Siebe van der Zee overleden. Van der Zee kreeg tijdens een bezoek aan zijn zoon een noodlottige hartaan val. Dit heeft de AVRO giste ren bekendgemaakt. Van der Zee, op 19 maart 1920 in Den Haag geboren, deed in 1943 zijn kandidaatsexamen economie aan de Economische Hogeschool in Rotterdam. In 1945 werd hij omroeper-ver slaggever bij Radio Herrijzend Nederland. Een jaar later werd hij waarnemend hoofd radioprogramma Nederlandse strijdkrachten. Van '47 tot '48 was hij radioverslaggever bij de Dienst Legercontacten Dja karta. In 1948 werd hij waar nemend hoofd van het Radio programma Nederlandse Strijdkrachten. In 1950 kwam Van der Zee als verslaggever bij de AVRO in ■dienst. Twee jaar later werd hij hoofd van de AVRO-televi- sie. Die functie oefenln< 1974 uit. In dat jaarT directeur van zowel als de tv-sector. In mV£ dit jaar ging hij met t Toch staakte hij zij n voor zijn omroep $re werd beleidsadviseunte( in de bedoeling datg functie tot april 1986 -Rq fenen. Van der Zee cier in de orde vanon -Nassau en had drie Hat AVRO-voorzitter Vries zei met grote kennis te hebben van het overlijden I der Zee. „Hij is in 4 tot op het laatste moi enorme betekenis voor de AVRO", ald|e| de Vries. „Zijn ui^ kennis op omroepgety hij steeds ten dienst van de omroep als ge£ overlijden van Van <fi, dan ook voor de heli f in Nederland een g^s lies." fcl

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1985 | | pagina 14