WMt
TAFEL
Verzet tegen apartheid is volksbeweging geworden
Geen concrete toezeggingen over politieke druk
Meisje ontvoerd om Agca vrij te krijgen
fieidóc Sowar
ACHTERGROND
kerk
wereld
BEYERS NAUDÉ OVER SITUATIE IN ZUID-AFRIKA:
Hervormde
Kerk eert
Beyers Naudé
Hervormd vredesbeleid omgebogen
beroepingen
Malieveld
manifestatie
krijgt in 1986 vervolg
id<
Joop, de weldoener :AAC
weer
QeidwQowuvnt
VRIJDAG 14 JUNI 1985 PS
Evangelie vanuit de buik
Elf religieuze zusters uit Japan hebben een buiksprekerscursus
voltooid om het evangelie door middel van de poppenkast te
brengen aan kinderen, berichtte donderdag de Vaticaanse ra
dio-omroep.
De zusters, die in Tokio les kregen van de Spaanse buikspreker
José Luis Moreno, denken dat het met behulp van poppen uit
beelden van de verhalen in de bijbel een nieuwe en nuttige
manier is om de christelijke boodschap te brengen aan kinde
ren.
Kerkelijke acties tegen VS-beleid Nicaragua
De zeven kerkelijke organisaties die elk jaar de Romero-her-
denking houden, gaan onder de naam „Opkomen voor vrede"
acties voorbereiden tegen het Amerikaans beleid inzake Nica
ragua. Bij de actie zijn onder meer betrokken de interkerkelij
ke adventsactie Solidaridad, Pax Christi Nederland en het
Centraal Missiecommissariaat.
De kerkelijke organisaties voelen zich geïnspireerd door het
kerkelijk verzet in de Verenigde Staten zelf. Daar hebben
ruim 65.000 mensen een „belofte van verzet" getekend. Zij be
loven verzet te bieden tegen een rechtstreekse militaire inmen
ging van de Verenigde Staten in Nicaragua.
Wanneer de hoop ons
verlaat, gaat zij ons graf
delven
„Te oordelen naar de
verklaring van de Zuida-
frikaanse ambassade mag
mijn bezoek geslaagd he
ten", aldus de blanke
Zuidafrikaanse dominee
Beyers Naudé gisteren
aan het eind van zijn
vijfdaagse bezoek aan
Nederland. De beschul
diging van de Zuidafri
kaanse ambassade dat hij
tekort schiet in vader
landsliefde en zich als
een verrader gedraagt,
noemde hij heel eigen
aardig. „Ik laat mij door
niemand zeggen wat pa
triottisme is. Ik heb
Zuid-Afrika en de Zuid-
afrikanen lief. Iemand
die verraad pleegt, zou
heel anders handelen",
aldus Beyers Naudé die
zich beriep op zijn chris
telijke overtuiging
De Zuidafrikaanse dominee,
die drie maanden geleden
van d'e Zuidafrikaanse rege
ring weer toestemming kreeg
om zich in het openbaar uit
te laten en naar het buiten
land te reizen, herhaalde dat
betekenisvolle druk op het
blanke minderheidsbewind
noodzakelijk is om grotere
chaos in zijn land te voorko
men. Gecoördineerde maat
regelen tussen een aantal
landen hadden zijn voorkeur,
maar ook maatregelen van
een land, Nederland alleen,
zijn belangrijk. De EG-ge
dragscode voor Westeuropese
bedrijven in Afrika noemde
hij voorbijgestreefd door de
ontwikkelingen in Zuid-Afri
ka zelf. „Die zetten geen zo
den aan de dijk, omdat ze
slechts een of twèe procent
van de bevolking raken", al
dus Beyers Naudé.
Over de kansen op een
vreedzame afloop was hij ge
zien de recente ontwikkelin
gen allerminst hoopvol. Hij
wees daarbij op de beschuldi
ging van hoogverraad die
aanhangig is gemaakt tegen
de leiders van het UDF, het
verenigde democratische op
positiefront. „Zo wordt het
verwijt uiteindelijk bewaar
heid dat de zwarten zich niet
kunnen regeren doordat zij
allemaal dreigen te worden
opgepakt", aldus Beyers Nau
dé.
Over de afschaffing van de
wetten op gemengde huwelij
ken en politieke partijen van
verschillend ras oordeelde hij
gunstig. Hij onderkende
daarin een eerlijk pogen van
de Zuidafrikaanse regering
een oplossing te zoeken voor
het huidige stelsel. „Maar er
zijn er die daaraan te veel be
tekenis hechten doordat ze
het zien als een soort eindsta
dium". De fundamentele eis
tot politieke machtsdeling
maakt geen deel uit van deze
plannen, was zijn grote be
zwaar. Desgevraagd ant
woordde hij dat deze machts
deling tot stand moet komen
in een dialoog tussen de blan
ken en zwarten na vrijlating
van politieke gevangenen en
vrije verkiezingen en uitein
delijk zal moeten leiden tot
een zwart meerderheidsbe
wind. Hij geeft aari deze term
echter niet de voorkeur. „We
willen een niet-racistische
Dr. Beyers Naudé had gisteren een informale ontmoeting met de fractieleider van
de PvdA JOop den Uyl in diens fraktiekamer
staat, aldus Beyers
Naudé.
Dominee Beyers Naudé
meende overigens niet dat er
in Zuid-Afrika een directe
revolutie voor de deur staat.
Een dergelijke kijk op Zuid-
Afrika noemde hij niet rea
listisch. „De macht van het
Zuidafrikaanse blanke be
wind is daarvoor te hecht ge
organiseerd en ze beschikt
nog steeds over genoeg mid
delen om die macht tot gel
ding te brengen".
Nieuw in de situatie is vol
gens hem dat het verzet te
gen apartheid sinds septem
ber vorig jaar, toen de Zuida
frikaanse regering verkiezin
gen organiseerde voor In
diërs en kleurlingen, een
volksbeweging geworden is.
Die beperkte verkiezingen
hebben de diepe frustraties
bloot gelegd bij de zwarten.
Binnen de Zuidafrikaanse re
gering is er volgens de domi
nee menigeen die het achter
af betreurt dat die verkiezin
gen zijn gehouden. Er is een
onstuitbaar verzet gaande dat
niet meer zal doven. Hij
toonde zich daarover ver
heugd.
Volgens Beyers Naudé is er
nog gelegenheid de zaak in
bevredigende zin op te los
sen. „De zwarte leiders ver
klaren allemaal dat zij geen
geweld willen of wraak tegen
de blanken. Maar de veran
deringen zullen snel moeten
gaan. Bij mijn verlichte blan
ke gespreksgenoten bespeur
ik de vraag: hoe kunnen we
van de huidige situatie gaan
naar het punt waarbij een
machtsdeling is gerealiseerd
zonder dat dit met massaal
bloedvergieten gepaard is ge
gaan?
Over zijn bezoek aan Neder
land was hij uiterst positief,
ook al heeft hij geen concrete
toezeggingen voor steun ge
kregen. Op de opmerking dat
vierentwintig jaar geleden al
werd gezegd dat het uur voor
Zuid-afrika op vijf voor
twaalf staat, bekende hij dat
hij zich inderdaad gedraagt
als een man die zijn horloge
stilzet. „Het is beter minder
te verwachten dan zoveel
mogelijk te eisen", aldus Bey
ers Naudé, die niettemin
meende dat er in Zuid-Afri
ka nu een bres is geslagen is
in de apartheid die niet meer
te dichten valt.
PAUL VAN VELTHOVEN
De Nederlandse Her
vormde Kerk heeft ds.
C. F. Beyers Naudé
geëerd met de penning
en de oorkonde van de
kerk. De secretaris-gene
raal van de Zuidafri
kaanse Raad van Kerken
ontving deze onderschei
ding, die heel zelden
wordt verleend, donder
dag te Doorn tijdens een
gemeenschappelijke ont
vangst door de hervorm
de en de gereformeerde
Synode.
In zijn antwoord zei de
70-jarige predikant: „Ik
weet niet in hoeverre ik
dit verdien". Verder
schetste hij de rol van de
kerken temidden van
spanningen tussen een
regering, die volgens
hem de oprechte bedoe
ling heeft veranderingen
aan te brengen, en de
zwarte bevolking voor
wie deze veranderingen
niet snel genoeg gaan.
Deze verdeeldheid werkt
ook in de kerken door,
de blanke zowel als de
zwarte. De apartheid is
als een kanker die het
hele lichaam van Chris
tus heeft vergiftigd, al
dus Beyers Naudé.
Beyers Naudé heeft in zijn
gesprekken met vertegen
woordigers van de regering,
politieke partijen en het
Christelijk Nationaal Vak
verbond (CNV) geen concre
te toezeggingen gekregen in
antwoord op zijn. pleidooi
voor het opvoeren van de
druk op Pretoria.
„Bij een volgend bezoek hoop
ik een concrete opdracht te
hebben van de Raad van
Kerken, dan zal ik die voor
leggen aan de Nederlandse
regering en op een antwoord
wachten."
Hij vond dat zijn bezoek niet
temin „uiterst geslaagd" kan
worden genoemd, „te meten
naar de verklaring van de
Zuidafrikaanse ambassade".
Hij achtte het uitgesloten dat
de huidige leiding van de
blanke Nederduits-Gerefor-
meerde Kerk (NG-kerk),
waarin hij zelf lange tijd do
minee is geweest, een bijdra
ge zal kunnen leveren tot be
tekenisvolle verandering.
„De jongere generatie predi
kanten zegt privé wel dat
apartheid voor hen onaan
vaardbaar is, en ik hoop dat
ze dat ook zullen gaan uitdra
gen." Contacten vanuit Ne
derland met de officiële
NG-kerk achtte hij niet zin
vol, wel met individuele pre
dikanten die blijk geven van
veranderingsgezindheid.
Over zijn gesprek met konin
gin Beatrix, woensdag, zei hij
dat de koningin een levendi
ge belangstelling had getoond
voor de ontwikkelingen in
Zuid-Afrika en voor gerech
tigheid en vrede.
Beyers Naudé was deze week
op uitnodiging van de Her
vormde en Gereformeerde
Kerken in ons land. Vrijdag
keert hij terug naar Zuid-
-Afrika.
Ds. Huting
HERVORMDE
SYNODEPRAESES:
Hard standpunt
in dialoog met
Vaticaan
Volgens de voorzitter van de
hervormde synode, ds. H. Hu
ting, is voortzetting van de di
aloog tussen de Nederlandse
protestantse kerken en het
Vaticaan afhankelijk van de
agenda die wordt opgesteld.
Als het Vaticaan zich op het
standpunt zou stellen dat de
paus in Nederland het laatste
woord heeft gesproken, dan
hoeft het niet voor mij. De
hervormde vertegenwoordi
gers zullen namelijk in Rome
duidelijk stelling nemen tegen
zijn uitspraken over zaken als
het gemengde huwelijk, de
eucharistische gastvrijheid en
de vrouw in het ambt, aldus
Huting in een vraaggesprek
met het weekblad De Tijd.
Huting laat er geen twijfel
over bestaan dat de hervorm
de kerk haar standpunten
^hard op tafel" zal leggen.
De hervormde kerk stelde vo
rig jaar als voorwaarde voor
deelneming aan de oecumeni
sche ontmoeting met paus Jo
hannes Paulus II onder meer
dat het gesprek tussen de ver
schillende kerken in Rome
zou worden voortgezet. Naar
verwachting zullen de protes
tantse kerken dit najaar met
leiders van de Rooms-Katho-
lieke Kerk beraadslagen.
Mehmet Ali Agca, verdacht van de aanslag op de paus in
1981, heeft donderdag tijdens de rechtszitting in Rome ver
klaard dat hij steeds rekening heeft gehouden met de moge
lijkheid dat hij door medestanders uit de gevangenis zou wor
den bevrijd. De ontvoering van de toen 15-jarige Emanuela
Orlandi was bedoeld, zei Agca, om hem vrij te krijgen.
Na de mysterieuze verdwijning van de dochter van een func
tionaris van het Vaticaan, ruim twee jaar na de aanslag op de
paus, was in een groot aantal anonieme brieven en telefoon
tjes de vrijlating van Agca geëist. Omdat hij „zeker" wist dat
hij uit de gevangenis zou worden bevrijd, heeft Agca er des
tijds van afgezien hoger beroep aan te tekenen tegen de le
venslange gevangenisstraf waartoe hij wegens de aanslag was
veroordeeld, zo zei hij.
Volgens Agca is de ontvoering van Emanuela Orlandi be
raamd door leden van de vrijmetselaarsloge P-2. „Ze werd
ontvoerd door de P-2 van Licio Gelli omdat deze organisatie
er zeker van is dat ik Jezus Christus ben. Ze wilden me rui
len en me in het Vaticaan plaatsen. Maar ik zal voor niemand
een instrument zijn. Ik respecteer de Italiaanse democratie.
Ik raad u geen uitruil aan"
Gevraagd waarom hij er zo zeker van was dat hij zou worden
bevrijd, verklaarde Agca: „Er zijn in het verleden soortgelijke
dingen gebeurd Vergeet niet dat ik ook uit een Turkse ge
vangenis ben gekomen". Agca was in Turkije tot de doodstraf
veroordeeld maar kon met hulp van de Grijze Wolven uit de
streng bewaakte gevangenis van Kartal Maltepe ontsnappen.
Volgens Agca is Emanuela Orlandi nog in levèn. Hij zei niet
hoe hij aan die wetenschap kwam.
Onderdeel van het verhoor was de vraag of Agca mensen herkende op foto's die waren
genomen, enkele seconden voordat Agca het vuur opende op de paus.
DS. VRIJLANDT IN SYNODE:
De Hervormde kerk heeft
een traditie waarin kritisch
gestaan wordt t.o.v. de kruis
raketten in Nederland. Denk
aan de uitspraken van 1962
en 1980. Ds. M.A. Vrijlandt
uit Assen noemde het daar
om moeilijk te verstaan dat
het breed moderamen de
Raad van Kerken een brief
heeft gezonden waarin het
volkspetitionnement als par
ticulier initiatief wordt be
stempeld. Ds. Vrijlandt zei
dit tijdens de eerste dag van
de zomervergadering van de
Generale Synode van de Ne
derlandse Hervormde kerk.
Volgens ds. Vrijlandt ademt
de brief van het breed mode-
ramen aan de Raad van Ker
ken „nu eensklaps een ande
re geest" dan eerdere uitspra
ken van de Hervormde kerk.
De scriba van de synode ds.
R. J. Mooi antwoordde dat de
Nederlandse Hervormde
kerk zich nooit concreet
heeft uitgelaten tegen kruis
raketten in Woensdrecht. Het
volkspetitionnement is daar
entegen wel concreet gefor
muleerd.
Lutheranen VS: gehandicapten kunnen
geen predikant zijn
Mensen met bepaalde handicaps kunnen geen predikant meer
worden in de Lutherse kerk van Amerika. Het bestuur meent
dat predikanten „lichamelijk en geestelijk voldoende gezond'
moeten zijn om het uithoudingsvermogen te hebben voor de
uitoefening van hun veeleisend ambt". Daarom zijn van het
predikantschap uitgesloten mannen en vrouwen die lijden
aan geestesziekte en ziektes als multiple sclerose, chronische
gewrichtsontsteking en aangeboren hartafwijkingen. Het be
sluit is geen onderdeel van een hetze tegen gehandicapten al
dus het bestuur. De kerk heeft zich afgevraagd wat een ge
meente van een predikant verwacht. Daartoe behoort een be
paalde mate van mobiliteit zodat men in noodsituaties snel ter
plekke is.
Nederlandse Hervormde Kerk
Beroepen: te Winsum-Obergum,
mw. E. J. Wesselink kandidaat te
Utrecht; te Paramaribo, J. Wagen
voort te Zeerijp-Eenum en Wester-
emde (part-time) die dit beroep
heeft aangenomen.
Aangenomen de benoeming tot se
cretaris van de provinciale kerk
vergadering Groningen en Dren
the, J. Boneschansker te Eindho-
Gcreformeerde Kerken
Beroepen te Ede, drs. L. L. Pleijsant
te Aal ten.
Christelijke Gereformeerde Ker
ken
Beroepen te Alphen a/d Rijn P.
Beekhuis te Rotterdam.
De man; ,<.atie die 8 mei op het Haagse Malieveld als aan
vulling op het officiële programma van het pausbezoek „het
andere gezicht van de kerk" liet zien, krijgt komend jaar een
vervolg. Ongeveer 80 vertegenwoordigers van de katholieke
organisaties die de manifestatie steunden, hebben hiertoe in
Utrecht besloten.
Een voorlopige werkgroep, grotendeels bestaande uit de leden
van de coördinatiecommissie van de 8 mei manifestatie onder
leiding van pastor Henk Baars uit Beverwijk, bereidt een per
manente organisatie voor. Die zal tot taak hebben de bijeen
komsten in 1986 en daarna voor te bereiden en de communi
catie tussen de organisaties te bevorderen. De rond 8 mei ge
groeide band tussen de organisaties zal mede in stand worden
gehouden om in kritieke situaties een gezamenlijk optreden
mogelijk te maken. Het ligt in de bedoeling een permanent
secretariaat op te richten. Op een bijeenkomst in oktober zal
een en ander verder vorm krijgen.
De kosten van de manifestatie bedroegen bijna twee ton. Ze
worden geheel uit giften bestreden.
t-v frzitte
JJE FNV, die samen met de bij deze vakcentrale aaijamei
ambtenarenbond AbvaKabo zes miljoen gulden uittiebbe
volgend jaar bij de verkiezingen de PvdA een stevigwosk»
in de rug te geven, heeft de nieuwste heilsplannen \jr'vn
den Uyl „riskant" en „te optimistisch" genoemd. EeL^
milde terechtwijzing aan het adres van de oppositiele^ jou
naar alle waarschijnlijkheid lijsttrekker van de Pj tw
worden. Ook de kritiek van zijn eigen fractie had federl
forser mogen zijn. Jte hl
Tv Higd
JJE mededeling van Den Uyl, dat de koopkrachtyerig
laagste inkomens onder een kabinet met de PvdAer d<
jaar tijd met vier tot vijf procent kan toenemen, is inj^^
lichtte gisteravond voor de televisie zijn uitsprakei
interview in het socialistische dagblad Het Vrije
door de noodzaak te beklemtonen van een economi:
van drie procent per jaar een rijkelijk optimistii
wachting die overigens ook de ondernemers hebbel,
sproken. Door een deel van die groei vooral te bestep-»^
de koopkracht van de minima wordt een verminde!
reikt van de verschillen tussen de middeninkomen/J
ontwikkeling die in het verleden niet alleen door CD|
en de vakbeweging is verworpen, maar ook door Ik, v
zelf is afgewezen. 5 ^r,
comi
ALS de beloofde groei lager uitvalt en dat
denkbeeldig dan komt er van de plannen niets tei
de afgelopen tien jaar is dit percentage bij lange na
haald. Nu we ons in een periode van licht economise!
bevinden, rekenen veel economen en politici voor delhee
de periode op een groei van circa twee procent. J
U- aan
ITET voorlopig verkiezingsprogramma van het Cjden
perkt zich op dit punt tot de belofte, dat alles in het b
worden gesteld om de koopkracht van de laagst betaFf^V
handhaven. In een kennelijke poging het CDA te ov^ b,
is Den Uyl in een oude fout vervallen. Hij rekent zicfj
te snel rijk, wekt de indruk als een Sinterklaas w«je c
rond te gaan, maar deelt slechts lege surprises uitn.
laagst betaalden verwachtingen wekken die niet ydat
maakt kunnen worden, is even onverantwoord als rjf''
achtig. ieft
J-eff»
WELKE zijn de andere inkomensgroepen waar ij vu
het benodigde geld wil halen om de minima erop vi
laten gaan? Wie meer dan 60.000 gulden per jaar veri£mri
vooral moeten bloeden, maar ook alle andere inkonj da;
ven het minimum zouden moeten inleveren. In de airan
jaren zijn ook door kabinetten van christen-deram
en liberalen de verschillen tussen de inkomens^
echter al zo verkleind, dat die mogelijkheid zeker bijr^
dengroepen inmiddels is uitgeput. ,we
aen
TUSSEN het minimumloon (bruto ongeveer 2.000^o(
per maand) en anderhalf maal modaal (bruto 5.000 g\^
de ruimte voor een verdere verkleining van de veijen
volledig opgebruikt. Netto zijn die verschillen immis,
kleiner door ons belastingsysteem, de diverse premie nii
dere regelingen die op de uiteenlopende hoogte van
mens zijn afgesteld. Op het laatste congres van de P\
het uitgerekend Den Uyl die zijn partijgenoten voorh'kai
de middeninkomens buiten schot zouden moeten blijjnfr
PvdA leek toen een redelijke koers te gaan varen. Bjg
ste betoog van de oppositieleider wijkt volledig af P e
eerdere zienswijze. Weldoener Joop den Uyl is op eei^011
koers beland.
Kaasomelet, rijst
met groenten en
komkommersla
choco-flip
Als u met zijn tweeën bent,
dan heeft u het volgende
nodig: 3 eieren, 3 lepels
melk, zout, peper, 15 g mar
garine, 50 g geraspte kaas,
bieslook, selderij;
250 g droogkokende rijst,
4,5 dl water, 1 groente
bouillontablet, 250 g dop
erwten, 1 ui of sjalot, 15 g
margarine, 1 kleine papri
ka.;
komkommer, zout, peper,
azijn, bieslook;
V2 liter chocoladevla (V2 li
ter melk, 20 g cacao, 45 g
suiker, 25 g maizena), 4
lange vingers, 2 lepels ma
rasquin, 2 lepels limonade
siroop, 1 lepel gemalen ko
kos.
Klop de eieren los met melk,
zout en peper. Laat de mar
garine smelten in de koeke-
pan en temper het vuur
sterk. Schenk de geklopte ei
eren in de pan en strooi er
een mengsel van kaas en
fijngeknipte kruiden over.
Leg een deksel op de pan en
laat de omelet rustig stollen.
Laat de omelet vervolgens
uit de pan op een warm bord
glijden, klap haar daarbij
eventueel dubbel.
Was de rijst tot het waswater
helder blijft en laat hem op
een zeef uitlekken. Breng
het water aan de kook met
het bouillontablet, strooi er
de rijst in en blijf roeren tot
het water weer kookt. Laat
de rijst in twintig minuten
zacht koken gaar worden,
stort hem vervolgens op een
bord en laat hem koud wor
den. Kook de doperwten in
een paar minuten gaar.
Smoor de kleingesneden ui
of sjalot en paprika vijf mi
nuten. Voeg rijst en doperw
ten toe en warm het mengsel
onder geregeld omscheppen
op.
Verdeel de helft van de vla
over twee glazen en leg er
stukjes biscuit op. Druppel er
de marasquin over en leg er
de limonadesiroop op. Bedek
de lange vingers met de rest
van de vla. Garneer de gla
zen met de kokos. JEANNE
11
Nog koud
en buiig
DE BILT (KNMI) lAC
terdag komt er nog mJMA
nig verandering in h@
Met noordwestelijke u
in het Waddengebied a 1
krachtig is, wordt ko^
uit het zeegebied bij—
aangevoerd. Hierin
buien tot ontwikkelii
zon zal er niet zijn. DtH
ratuur daalt vannacht'
acht graden morgei
wordt het niet veel
dan een graad of veeri\
De komende dagen ni
regenkans geleidelijk
wordt het wat minde
De scheidingslijn tui I
koele lucht die vrijwë J
west-Europa bedekt
warmere lucht, bevis
boven het Middelandsjj
Vooruitzichten voor iel
Europese landen, gel<an
zondag en maandag: L*
Zuid-Scandinavië: Hr
zwaar bewolkt en vt
Zweden en DenemarPF
en toe regen of een bf™
dagtemperatuur circa5"
de". fo
Benelux: Perioden mei
vrijwel overal droog. L
temperatuur circa 16 i
Britse eilanden: Perioifn
zon en overwegend.
maar maandag in
weer regen. Middagtf,'
tuur circa 17 graden.
Duitsland: Wisselend
en nog een enkele bL
dagtemperatuur circa L
den.
Frankrijk: Zonnige f-
en droog, maar in hel
kans op een bui. Mid-
peratuur van 16 grade!"
noorden tot 26 gradeir'
Rivièra. L
Alpengebied: Plaatselfc
regen- of onweersbur
geleidelijk meer zon. I
temperatuur van 16 N
aan de noordkant tot
den aan de zuidkant J
Alpen. fJj
Spanje en Portugal: Zo'
overwegend droog, mal
al in het noorden kan»
bui. Middagtemperatifé
19 graden aan de noord
26 graden aan de Middl
zee, in het binnenlaii
mer.
