ITÏÏ71 TAFEL Agca: Russen betaalden voor moord op de paus Vredesproblemen opvallend afwezig bij pausbezoek CcktóeSotvtair; kerk wereld Prins Charles toont ongewone belangstelling voor godsdienst Noodfonds voor slachtoffers apartheid Poolse priester krijgt een jaar in proces „kruisbeeldenoorlog' weer ACHTERGROND Coicbe Commit WOENSDAG 12 JUNI 1985 PAGP Hongaarse priesters zonder toestemming Vatieaan in parlement De drie r.-k. priesters die zondag in het Hongaarse parlement zijn gekozen, hebben zich zonder toestemming van het Vati eaan verkiesbaar gesteld. Dat heeft de woordvoerder van het Vatieaan, Joaquin Navarro-Valls, gisteren desgevraagd meege deeld. De drie priesters zouden volgens bronnen in Hongarije voor hun kandidatuur de goedkeuring van de bisschoppen hebben verkregen, maar Navarro-Valls noemde dat „vreemd", omdat het kerkelijk recht geestelijken verbiedt politieke func ties te bekleden. Kort geleden schorste het Vatieaan drie priester-ministers van de Sandinistische regering in Nicaragua omdat zij hun politie ke ambt niet wilden opgeven. De drie priesters die in het Hongaarse parlement zijn gekozen, zijn lid van de regeringsgezinde beweging van vredespriesters. Nog vijf andere geestelijken zijn in het Hongaarse parlement gekozen. Onder hen zijn de voorzitter van de Lutherse We reldbond, bisschop Zoltan Kaldy, de hervormde bisschoppen Tibor Bartha en Laszlo Kuerti en de rabbijn van Budapest, Laszlo Salgo. Op bisschop Kuerti na waren allen reeds lid van het vorige parlement. De meeste van hen werden gekozen via de zogeheten „nationale lijst", waarop geen tegenkandidaten stonden. Een wijze vergeet beledigingen even snel als de ondankbare weldaden. Chinees spreekwoord Mehmet Ali Agca heeft giste ren voor de rechtbank in Rome verklaard dat de moordaanslag van 13 mei 1981 op paus Johannes Pau- lus II door Russische diplo maten is opgedragen en be taald. Agca, die tot levenslang is veroordeeld voor de aanslag en thans optreedt als getuige in een rechtzaak tegen drie Bulgaren en vier Turken die worden verdacht van mede plichtigheid, zei dat hij een korte verklaring wilde afleg gen alvorens vragen te be antwoorden. Het bevel om de paus te do den kwam van de Russische ambassade in Sofia, zei Agca. De Grijze Wolven handelden met medeweten van diplo maten in Rome, onder wie Aivazov, Kolev en Antonov. Dit zijn de namen van de drie Bulgaren die in Rome terechtstaan. De Grijze Wol ven is de naam van een ex treem-rechtse Turkse terreu rorganisatie waartoe Agca behoorde. De eerste secretaris van de Russische ambassade in Sofia heeft 3 miljoen Duitse mark voor de moord betaald aan het hoofd van de Grijze Wol ven, Musa Serdar Celebi, via Bekir Celenk, zei Agca. Met zijn nieuwe verklaring wijkt de Turkse getuige af van eerdere verklaringen die hij deed tegenover onder zoeksrechter Ilario Martella toen deze hem vroeg als kroongetuige voor de staat op te treden. Volgens de aanklacht had Agca toen gezegd dat de ge noemde drie miljoen mark aan hem en twee Turkse me- debeklaagden was geboden door Bekir Celenk. Vrijdag had Agca gezegd dat Bulgarije de moord had be raamd, maar hij weigerde daar bewijzen voor aan te dragen. Hij zei dat niet te kunnen, omdat hij bedreigd werd door de Russische en Bulgaarse geheime dienst. Op verzoek van rechter Se- verino Santiapichi zette Agca maandag het relaas voort van zijn wederwaardigheden vanaf zijn ontsnapping uit een Turkse gevangenis tot het moment dat hij vier jaar geleden op het Sint Pieters plein de schoten op de paus loste, Openbare aanklager Antonio Marini zei dat het de eerste keer was dat Agca de Russen had genoemd als opdrachtge vers. Hij zei dat de rechtbank de beweringen van de Turk se getuige zou natrekken. Giuseppe Consolo, de raads man van de Bulgaarse be klaagde Sergej Ivanov Anto nov, zei dat Agca's opmer kingen voor de verdediging van belang waren. Antonov is de enige van de drie Bul gaarse beklaagden die bij het proces aanwezig is. Agca ziet in dat zijn Bulgaar se connectie geen steek houdt en probeert daarom vandaag meer olie op het vuur te gooi en, zei Consolo. Voordat de zitting werd verdaagd vroeg de rechter aan Agca om de door hem genoemde Russi sche diplomaat Malenkov te beschrijven. Volgens Agca was hij een blonde man, 1.80 tot 1.83 m lang en tussen de 40 en 45 jaar oud. Agca vroeg de rechtbank om foto's van alle Russische diplomaten in Bul garije opdat hij de bewuste persoon zou kunnen aanwij zen. Toen de rechter hem vroeg hoe hij er zo zeker van kon zij dat het om de eerste secre taris van de ambassade in So fia ging, zei Agca dat hij dat van Celenk had gehoord. Hij had geen reden om te liegen. De Turk Mehmet Ali Agca tijdens zijn verklaring in het pausproces te Rome. VAN KEMENADE (PAX CHRISTI): Het bezoek van paus Johan nes Paulus 2 aan Nederland heeft voor de zaken van vre de en gerechtigheid weinig of niets betekend. „Sterker nog: juist deze problemen die zove- len vanuit hun levensovertui ging zo sterk bezighouden, waren opvallend afwezig en onderbelichtt in de organisa tie van het pausbezoek en in de toespraken van de paus zelf". Dit schrijft Jos van Kemena- de, vice-voorzitter van de r.k. vredesbeweging Pax Christi, in het Kommunikatieblad van deze beweging. Hij signaleert, dat de paus weliswaar respec tabele uitspraken gedaan heeft in zijn toespraak tot het Internationale Hof van Justi tie, „maar het was tegelijker tijd zeer algemeen en afstan delijk". „Er ontbrak concrete verwijzingen naar bijvoor beeld Namibië of Nicaragua, waar het Hof onlangs nog uit spraken over heeft gedaan, naar de feitelijke schending van mensenrechten in talloze landen of naar de voortgaan de nucleaire wapenwedloop in de ruimte en op aarde". „Dat heb ik als des te schrij nender ervaren," zo schrijft ten aanzien hiervan de jonge- Van Kemenade, „omdat de ren in Amersfoort voor. Maar, paus het in verschillende toe- als dat al zo i^, was Christus spraken wel noodzakelijk dat dan wel terzake van ge- achtte zich heel concreet uit weid, van oorlog en van vre- te spreken op het terrein de?" vban de persoonlijke morali- teit en de sexualiteit. .Christus was niet toegefelijk', hield hij Prins Charles en prinses Diana tijdens hun recent bezoek aan de paus, met wie zij op last van Buckingham Palace geen eucharistieviering mochten bijwonen. Zelfs voor een toekomstig ti tulair hoofd van de Angli caanse kerk toont prins Charles van Wales ongewone belangstelling voor gods dienst in het algemeen en de rol van zijn kerk in het bij zonder. Zijn opvattingen mogen meer „high-church" de katholi- serende tak van de Engelse staatskerk zijn dan die van zijn moeder, koningin Elizabeth, zijn interesse in mystiek en spiritualiteit maakt hem veel minder con ventioneel en meer verbeel dingsvol dan de koningin. De wens van prins Charles een pauselijke mis te mogen bijwonen tijdens zijn bezoek aan Italië eind april, werd tot zijn ongenoegen de kop inge drukt door het gezag in Buc kingham Palace. Maar Char les heeft zijn zin elders kun nen doordrijven. Een Britse zondagkrant pu bliceerde onlangs een wat zij noemde „opmerkelijke foto". Volgens de krant toonde zij „wijlen dr. Winifred Rush- worth, prins Charles en prin ses Diana, elkaar bij de hand houdend klaarblijkelijk gelovend dat zij contact had den met de geestenwereld". Gedurende veertig jaar, tot aan haar dood in 1983, com bineerde mevrouw Rush- worth psychoanalyse en spi ritisme bij het behandelen van haar patiënten en in haar boeken. Na de moord op de oud-oom van de prins, Lord Mountbatten, door Ierse terroristen in 1979, zou Char les grote belangstelling voor spiritisme hebben gekregen. Na lezing van een boek van mevrouw Rushworth begon hij een briefwisseling met de psychiater die duurde tot het jaar van haar dood Een andere adviseur en ver trouweling van de prins van Wales is Sir Laurens van der Post, een Zuidafrikaanse filo soof en mysticus. Toen Char les en Diana hem kozen als een der peters van prins Wil liam, drongen enkele advi seurs van de koningin er bij haar op aan dat zij er een stokje voor zou steken. Sir Laurens, die zelf een in tense religieuze ervaring had tijdens krijgsgevangenschap onder de Japanners, zegt dat Charles een zeer religieus man is. Van der Post bege leidde de prins in de jaren ze ventig op safari's, tijdens een waarvan het toekomstige hoofd van de Anglicaanse kerk een ingrijpende reli gieuze bekering onderging. „Hij ontdekte een kant van zichzelf waarvan hij niet wist dat hij hem had", aldus de man die volgens het religieu ze persbureau RNS gelooft en predikt dat de mens zijn „in nerlijke stem" moet vinden en zo de broederschap he rontdekken van het mensen ras. De grootste en zeker de lang durigste religieuze invloed op het denken van Charles wordt uitgeoefend door de studentenpastor die hij als eerstejaars ontmoette. De priester H A. Williams, voormalig docent theologie en decaan van het Trinity College te Cambridge, is nu monnik. Williams, „Harry" voor zijn studenten, werd de biechtvader van de prins-stu dent en zijn intieme vriend. De vriendschap doorstond veel, ook het plotselinge af scheid dat Williams in 1969 nam van het universitaire le ven en aardse bezit, om opge nomen te worden in de Ang licaanse kloostergemeen schap van de Opstanding in Yorkshire. Williams speelde een hoofd rol bij het koninklijke huwe lijk van 1981. Nu 66 jaar, is hij nog steeds een van de meest welbespraakte expo nenten van hedendaags christelijk onderricht in Groot-Brittannië. Tot bisschop David Jenkins van Durham vorig jaar in de krant kwam vanwege zijn omstreden verklaringen over de maagdelijke geboorte en opstanding van Jezus, was de priester Williams verreweg de meest gelezen liberale theoloog en maatschappijcri ticus van Groot-Brittannië. Zijn talrijke boeken over de opstanding, het monastieke leven, het kruis en verlossing zijn verplichte lectuur in theologische kringen. Vrienden van prins Charles zeggen dat hij ze allemaal ge lezen heeft, wat misschien geen verrassing is. Maar hij heeft ook bisschop Jenkins gelezen en werken van Zwit serse, Franse en Amerikaan se filosofen en theologen. Vaststaat nu al dat het toe komstige hoofd van de Britse staatskerk beseft dat het tra ditionele gulden-midden dat de Anglicaanse kerk ken merkt, moet veranderen als de kerk in de komende deca de en eeuw wil openstaan voor haar lidmaten en de sa menleving. De Zuidafrikaanse Raad van Kerken (SACC) is bezig een noodfonds op te richten voor de slachtoffers van het apart- heidsbeleid. Met steun van gelden uit dit fonds kunnen familieleden het proces tegen zwarten bijwonen, dat soms 150 tot 200 kilometer van hun eigen woonplaats wordt gehouden. In eerste instantie zal worden geprobeerd in ei gen land hiervoor geld in te zamelen, waarvoor zeker mo gelijkheden bestaan. Mocht er een beroep worden gedaan op de Nederlandse kerken, dan zou zo'n verzoek zeker worden ingewilligd. Dit zei prof. dr. D. C. Mulder, voorzitter van de Raad van Kerken in Nederland, na af loop van het gesprek dat de Raad gisteren in Amersfoort had met ds. C.F. Beyers Nau- dé, secretaris-generaal van de Zuidafrikaanse Raad van Kerken. In het gesprek had Naudé zijn zorg erover uitge sproken dat de Zuidafrikaan se regering de SACC moge lijk op de lijst van geregis treerde organisaties zet, het geen regeringscontrole over de financiën zou betekenen. Naudé zou zoiets absoluut weigeren. Het zou dan gaan om de vraag of het in Zuid- -Afrika nog geoorloofd is kerk te zijn. De (blanke) predikant ziet de laatste tijd enige verandering bij blanken in Zuid-Afrika wat hun houdingen ten op zichte van de apartheid be treft. Sommige blanken, on der wie de uiterste rechter vleugel onder leiding van Andries Treurnicht, denken nog steeds dat handhaving van apartheid de enige moge lijkheid is om goed te kun nen leven. Bij anderen komt het besef boven dat het zo niet langer kan, aldus Beyers Naudé. De blanken in Zuid-Afrika hebben naar zijn mening geen of bijna geen informatie over wat zich onder de zwar te bevolking afspeelt. Daar om heeft de Raad van Ker ken aangeboden dergelijke informatie te verstrekken. De Zuidafrikaanse Raad is wel bereid tot gesprekken met de drie blanke calvinisti sche kerken, die de apartheid steunen. „Maar alleen over de vraag hoe de apartheid kan worden opgeheven". Rotterdamse onderscheiding voor Beyers Naude De gemeente Rotterdam heeft de secretaris-generaal van de Zuid-Afrikaanse raad van kerken, dr. C.F.B. Bey ers Naude, gisteren gehuldigd met de Wolffaert van Borsse- len-penning. Hij kreeg de penning met de inscriptie „Elk mens is bij zonder, niemand is apart" overhandigd door burge meester A. Peper van Rotter dam. Dat gebeurde tijdens een feestelijke bijeenkomst in één van de oude stadswijken van Rotterdam, die Beyers Naude had bezocht. Het bezoek was bedoeld om de immigranten in de wijken Oude Westen en Middelland te bemoedigen in hun situatie en de Nederlandse bewoners te doordringen van de ernst van de strijd tegen het racis- De Poolse priester Marek Labuda, een van de twee geestelij ken die in Jedrzejow bij Kielce (Midden-Polen), terechtston den wegens steun aan een staking van scholieren tegen het verwijderen van kruisbeelden uit hun klaslokalen, is gisteren tot één jaar gevangenisstraf veroordeeld. De tweede pastoor, Andrzej Wilczynski, kreeg 10 maanden voorwaardelijk en een boete van 60.000 zloty (circa 1300 gulden). Het is voor het eerst dat in het kader van de „kruisbeelden- oorlog" een priester tot gevangenisstraf is veroordeeld. Labu da wordt ervan beschuldigd de staking van enkele honderden scholieren te hebben geleid in het stadje Wloszczowa, 180 km ten zuiden van Warschau, en „haat te hebben gezaaid". De scholieren bezetten in december vorig jaar dertien dagen lang de klaslokalen uit protest tegen het weghalen van de kruis beelden. De openbare aanklager had twee jaar geëist tegen Labuda en één jaar tegen Wilczynski. De uitspraak is nog niet rechtsgel dig. Labuda is in vrijheid gesteld om in beroep te kunnen gaan. Tijdens het proces, dat één dag duurde, hebben de twee pries ters verklaard onschuldig te zijn. Zij zeiden door de scholie ren „te zijn uitgenodigd" en dat het hun „plicht was aan de zijde van de jeugd te staan". „Wij zouden bereid zijn dit weer te doen", zo voegden zij eraan toe. Slechts de familieleden van de aangeklaagden en de hulpbis schop van Kielce, Mieczyslaw Jaworski, waren tot de rechts zaal toegelaten. Buitenlandse journalisten en waarnemers als mede enkele honderden gelovigen werd de toegang verboden. De politie hield veertig mensen aan, onder wie acht priesters, die voor het gebouw psalmen en patriottische liederen zon gen. De meesten werden aan het einde van de dag vrijgela ten. Het conflict van Wloszczowa heeft al verscheidene sancties tot gevolg gehad. Priesters en ouders zijn met boetes gestraft, een onderwijzer is ontslagen en een groot aantal leerlingen is gezakt voor het eindexamen. Latijnsamerikaanse boerenfederatie breekt met Solidaridad De Latijnsamerikaanse Boe renfederatie FCL, aangeslo ten bij de Latijnsamerikaanse arbeiderscentrale CLAT, heeft alle banden verbroken met Solidaridad, de interker kelijke actie voor Latijns-A- merika. De FCL wenst ook geen financiële steun meer van Solidaridad te ontvan gen. Dat heeft CLAT-Neder- land meegedeeld. De FCL heeft er bezwaar tegen dat zij alleen steun van Solidaridad kan krijgen, als zij „radicale standpunten" inneemt die af wijken van wat in onderling overleg tussen de afdelingen in de diverse landen is beslo ten. In een brief aan Solidaridad schrijft de FCL, die boeren en landarbeiders uit heel La tijns-Amerika en het Caraï- bisch gebied vertegenwoor digt, dat „het erg gemakke lijk is vanuit Nederland van achter een bureau radicale standpunten van anderen te eisen". Zij beschuldigt Solida ridad van een „nieuwe vorm van kolonialisme" en wijst erop dat al haar standpunten berusten op de democratische besluitvorming van alle aan gesloten organisaties. Het is daarom onmogelijk een standpunt te wijzigen, omdat Solidaridad dat zo graag wil, aldus de boerenbeweging in haar brief. Solidaridad spreekt in een verklaring tegen dat zij poli tieke voorwaarden verbindt aan steun aan organisaties in Latijns-Amerika. CLAT en Solidaridad verschillen in een aantal opzichten in hun visie op de politieke ontwik kelingen in Latijns-Amerika en de rol die de vakbonden daarin spelen. Handhaving koopkracht ha, Handhaving van de koopkracht voor iedereen, nir streeks of via een omweg betaald door de overheiili wordt ter voorbereiding van Prinsjesdag in de koirfh maanden de inzet van onderhandelingen binnen de minr raad. Die discussie is onvermijdelijk geworden door ee^j roep van CD A-fractieleider De Vries in het afgelopen %j einde aan het adres van het kabinet om de koopkra^l handhaven en door de steun die VVD-fractieleider NP' daar in principe aan heeft gegeven. r* MEDE door de redelijk vastbesloten opstelling van dele regeringsfracties ziet het er naar uit, dat hët vrij moeF onderhandelingen in het kabinet zullen worden. De s(- kistbewaarder, minister Ruding van Financiën, heeft inf direct daarop al laten weten, dat wat hem betreft er vaL vermindering van de belasting voor de burger geen sf' kan zijn. Tenzij er natuurlijk extra, boven op de reed. staande plannen, zal worden bezuinigd op de overheidsi) ven. Daar zal echter met name het CDA niet erg warmf lopen. Toch is belastingverlaging een van de belangril; middelen om tot handhaving van de koopkracht te kq1 Een andere voor de hand liggende weg, verhoging brutolonen, zou immers nadelige gevolgen hebben voi economie. De argumenten van minister Ruding tonen aan, dat d geringsfracties zich in de afgelopen maanden steeds rijkLej; ben gerekend. Ze dachten de lastenverlichting voor hqstei] drijfsleven van anderhalf miljard gulden, die ook voordel gend jaar min of meer in de planning zat, te kunnen gejtoor ken voor een belastingverlaging voor de burgers. Rile P' stelt nu echter dat die anderhalf miljard er helemaal rfe'ir en dus ook niet aan de burgers kan worden uitgedeeld:ten ?ten. De enige andere weg om tot handhaving van de |*e 1 kracht te komen is een verlaging van de sociale premie^" het percentage van de prijsstijgingen volgend jaar ongtma; gelijk blijft aan het percentage van de premieverlagingjng, resteert netto hetzelfde besteedbare loon. Zo'n verlaging. 1 de sociale premies lijkt er inderdaad voor volgend jaar] de zitten, door de doorwerking van de bezuinigingen op def. n" ale uitkeringen, die de afgelopen jaren zijn doorgevoed^ itore Of het voldoende zal zijn hangt sterk af van de vraagt, voorgenomen algehele herziening van het stelsel van de ale zekerheid eindelijk eens kan rondkomen. De ingani turn van die herziening is al herhaalde malen uitgePn< maar het kabinet is toch echt aan zichzelf verplicht vcxgt einde van z'n regeerperiode spijkers met koppen te Dat kan er dan toe bijdragen dat de eis van de regering^ ties kan worden ingewilligd: handhaving van de koopkater in 1985. E oi dir Koud en veel wind DE BILT (KNMI) Het is al een week koel weer. Voor morgen is koel echter een eu femistische term. Met een Hamburger met ananas, spinazie en aardappelen vanillerijstevla met kokos Wie met z'n tweeën is heeft nodig: 2 hamburgers, 30 g margarine, 2 schijven ana nas, 2 theelepels bruine basterdsuiker, 2 lepels ana nassap, (2 lepels vermout), mespunt bloem, zout, aro ma; 1 kg spinazie, sjalotje of ui, 1 lepel olie, zout, peper, pa neermeel of beschuit; Vz tot 1 kg aardappelen; Vz liter melk, 25 g rijst, 12 g custard, 15 g suiker, 1 le pel gemalen kokos, 15 g bruine basterdsuiker. Bak de hamburgers op een matig vuur in tien minuten bruin en gaar. Leg de laatste minuten de ananas naast het vlees. Laat de bruine bas terdsuiker op een kleine pit oplossen in het ananassap (en de vermout). Leg de ham burgers met daarop de ana nas op een warm bord en schenk er het ananassap mengseltje overheen. Maak de jus af door eerst de bloem door het vet te roeren en vervolgens weinig water, zout en aroma toe te voegen. Snijd de gewassen en goed uitgelekte spinazie grof. Fruit in een ruime pan de kleingesneden sjalot of ui in de olie. Voeg de spinazie toe en bak de groente steeds om scheppende gaar. Giet even tueel een te veel aan vocht af en bind de rest van het groentenat met paneermeel en fijngewreven beschuit. Doe er naar smaak zout en peper bij. Was de rijst en laat hem op een zeer uitlekken. Breng de helft van de melk aan de kook, strooi er al roerende de rijst in en laat deze in een half uur zacht koken gaar worden. Bind de rijstepap bij met custard, die met suiker en iets koude melk is ge mengd. Voeg van het vuur de rest koude melk toe. Be strooi de afgekoelde vla met een mengsel van kokos en bruine basterdsuiker. JEANNE de lucht naar ons land getransporteerd. De regen van vandaag] vooroorzaakt door een sie, die van Schotland] noord-Duitsland trok. deze depressie draait vai de wind naar noordwesl gelijk neemt de wind ev6"° tot storm, windkracht 5 aangevoerde lucht is ons van opbouw zodat nu eiW buien zullen voorkomen^ gelijk met onweer. De komende dagen neeill wind langzaam in kracl maar blijft in de noord hoek. Geleidelijk zal hetJN tal buien kleiner wordend komt de zon af en toe j dis 1 aa Vooruitzichten voor d*t Europese landen, geldig va vrijdag en zaterdag: [pol nun Zuid-Scandinavië: )0 i Half tot zwaar bewollilvt vooral in Zweden nu eiwei regen. MiddagtemperatutfTej geveer 15 graden. ir v Pa; Britse-eilanden: Perioden met zon, maateec hier en daar een bui. Mi Bi temperatuur van 12 in Sev< land tot 16 in zuid-E 'g< Benelux: Wisselend bewolkt buien geveer 15 graden. Duitsland: ip Half- tot zwaar bewoll-ell vooral in zuid-Duitsland di en. Middagtemperatuur veer 16 graden. Frankrijk: Half tot zwaar bewolft^- vooral in het oosten en z I buien, mogelijk met oq]^ Middagtemperatuur vai aan de kanaalkust tot 2)gir de Rivièra. be )in< Alpengebied: r 2 Toenemende bewolking i vooral zaterdag regen- ehe weersbuien. Middagtenien tuur dalend tot ongeveDor graden. Aan de noordkaiÖgr de Alpen 10 tot 15 gradewa Ivei Portugal, Spanje: 'ez Perioden met zon, maaflet enkele regen- of onweeiee en. Middagtemperatuur >le aan de noordkust tot 30 gim aan de Costa-Blanca. Italië, en Joegoslavische Zonnig en warm, maar dag vooral in het noorde»_ weersbuien. Amsterdam De Bilt Deelen Eelde Eindhoven Den Helder Vlissingen lip II nK :;r>

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1985 | | pagina 2