gewelddadig
Jean Genets strijd
om de macht zonder
enige spanning
Naamloos ensemble voldeed aan eisen
Anne Frank-prijs voor Poolse
schrijfster Ida Fink
„A VIEW TO A KILL"
VANAVOND IN LONDEN IN PREMIERE
Hans
Tönjann
aan de leiding
Indischeevi
spelers e
kansloos:
in Lisse r
ÏMÏÏïfê
KUNST/SPORT
EeUbaQowtant
WOENSDAG 12 JUNI 1985 PA(
„Verscheurde foto"
Koos Albers met
platina bekroond
„Ik verscheurde Je foto", zingt Koos
Albers, maar deze foto haalde dan
toch wonderlijk genoeg ongeschon
den de krant. Albers kreeg gisteren
van zijn platenmaatschappij op een
feestje een platina plaat aangeboden,
omdat maar liefst 100.000 mensen In
zijn „levensmuzlek" aanleiding zagen
een langspeelplaat van de Noordhol
lander aan te schaffen. Albers wordt
op deze foto vergezeld van zijn
f vrouw, zoon en dochter, aan wie, naar
we aannemen, al zijn liedjes zijn op
gedragen.
FRANKFORT Van 14 juni tot 17 juli wordt
in de Paulskirche van Frankfort een Anne
Frank-tentoonstelling gehouden waarop docu
menten en foto's te zien zullen zijn. De exposi
tie is georganiseerd door de Anne Frank-Stich-
ting in Amsterdam met medewerking van het
Historisch Museum van Frankfort. De tentoon
stelling trekt daarna langs verschillende Duitse
steden.
De voor het eerst toegekende „Anne Frank-Li-
teraturpreis" is verleend aan de Poolse schrijf
ster Ida Fink. De met 10.000 Zwitserse frank
begiftigde prijs wordt de nu in Israël wonende
schrijfster op 5 september uitgereikt in Amster
dam. Dit is bij de opening van de tentoonstel
ling in Frankfort meegedeeld door dr. Vincent
Frank-Steiner, de voorzitter van het Anne
Frank-Fonds. Ida Fink wordt geëerd voor haar
boek „Eine Spanne Zeit", dat in 1983 in het
Duits verscheen in Zwitserland (Unionsverlag-
/Zürich), en waarvan Bzztöh in Den Haag dit
jaar een Nederlandse vertaling verzorgt.
Drie andere schrijvers krijgen de „Anne Fran-
k-Anerkennungs-Preis" van elk 1.000 Zwitser
se frank: Klaus-Peter Wolf voor „Die Abschie-
bung oder Wer tötete Malmut Perver?",
Alexander Ramati voor „Der Assisi Winter-
grund" en Ingeborg Hecht voor „Als Unsicht-
bare Mauern Wuchsen".
BoruJ In de nieuwe,
als vanoude
gewelddadige film
..A View !o a Kill"
(Van onze correspondent
oger Simons)
LONDEN De. Britse
kroonprins Charles en zijn
echtgenote prinses Di
gaan zich vanavond in de
Odeon op Londens Leices-
ter Square amuseren met
de nieuwe James Bond-
-film „A View to A Kill".
Het is numero 14 in de
Bond-reeks en numero 7
met Roger Moore (in okto
ber 58) als geheim agent
007 James Bond.
De nieuwe „blockbuster" van
producer Albert R. Brocolli,
die met de Bond-films schat
ten verdient, werd onlangs
met veel bombarie voorgesteld
aan de pers. Brocolli, een ge
wiekste zakenman, beoogt
voor zijn jongste product, dat
hem weer ontzettend veel geld
heeft gekost, de grootst moge
lijke hoeveelheid kosteloze re
clame. Sommige Britse kran
ten en ook de tv zijn hem wat
dat betreft al sinds afgelopen
weekeinde ter wille met een
geestdrift, die lofwaardig zou
zijn, als het vooropgestelde
doel beter was.
In Londen wordt ondermeer
met veel enthousiasme gepraat
en geschreven over „Ama
zing Grace Jones, de Jamai-
caanse rockzangeres en gewe
zen mannequin. In de nieuwe
Bond speelt zij May Day, de le
vensgevaarlijke vrouwelijke
schaduw van Max Zorin
(Christopher Walken), het
moorddadige monster uit deze
film.
„Speelt" is eigenlijk te veel ge
zegd, want mevrouw Jones
heeft zo goed als geen acteer
talent. Sommige geprikkelde
Britse critici vergelijken haar
met een lenige zwarte panter.
Geweldig sexy, vinden ze.
Maar het zwarte Afro-kroes-
haar van Amazing Grace lijkt
wel geknipt met een hegge-
schaar, die het struikgewas
een vierkante vorm heeft ge
geven. Op haar blote voetjes
meet Grace bijna 2 meter; ze is
dus nog een stukje groter dan
haar tegenspeler Moore, die
men toch geen dwerg kan noe
men. In de film omhelst Bond
deze zwarte strijkplank maar
één keer en dit kennelijk in de
hoop, dat zij hem enkele ge
heimen van baas Zorin zal
verklappen.
Het niet erg zwaar op de hand
liggende verhaal van „A View
to A Kill" is uitvoerig gewijd
aan een geheime Britse micro
chip, die door verrader Zorin
schaamteloos voor de Russen
wordt gecopieerd. Maar het
scenario geeft Zorms zwarte
lijfwacht May Day niet veel
kans om een mondje te praten.
Van Amazing Grace worden
praktisch niets anders dan
halsbrekende krachttoeren
verwacht.
Hoewel zij een pezige dame is
dieelke dagen zware
lichaamsoefeningen doet,
bleek Grace Jones toch niet
sterk genoeg om in de film al
het harde werk naar wens aan
te kunnen. Herhaaldelijk werd
dus een beroep gedaan op een
zwarte stuntvrouw met nog
sterker spieren, die optrad als
„stand-in De onverstoorbare
James Bond, symbool van het
Britse superras, laat zich trou
wens ook dit keer niet onbe
tuigd. Zorin en zijn medeplich
tigen slagen er nergens in hem
onschadelijk te maken en 007
overwint zoals altijd, als u
maar het nodige geduld kunt
opbrengen om ruim twee uur
op het einde van de film te
wachten.
Roger Moore is momenteel
Groot-Brittannië's rijkste film
acteur. Voor iedere vertolking
.vraagt hij meer dan anderhalf
miljoen pond. Wie zoveel geld
verdient, zou gek zijn om nog
in Engeland te willen wonen.
De fiscus gaat daar immers
met het leeuwedeel op de loop.
Moore, de zoon van een een
voudige Zuidlondense „bob
by", verblijft met zijn derde
echtgenote, de Italiaanse ge
wezen operazangeres en actri
ce Louisa Mattioli (48), in
Zwitserland.
Als je 't hem vraagt, geeft Ro
ger Moore gewillig toe, dat hij
in „A View to A Kill" slechts
een weinig beter acteert dan
Grace Jones, die nu voor het
eerst als „ster" wordt geadver
teerd. Maar in dit soort films
komt het weinig op acteren
aan. Een aantrekkelijke fysiek
volstaat. Moore zegt trouwens
zelf: „In de tv-series The Saint
kon ik twee gelaatsuitdruk
kingen opbrengen; als James
Bond ben ik al aan vier gelaat
suitdrukkingen toe". Volgens
Moore, die Bond nu al een
keer meer speelt dan zijn col
lega Sean Connery, is deze rol
toch maar een grapje. „Ik pro
beer hem altijd een beetje sar
donisch te spelen", zegt hij,
„om te voorkomen dat de
mensen het allemaal au se-
rieux nemen".
Kinderen
De James Bond-films lijken
gemaakt voor opgroeiende
kinderen en voor volwassenen
die de kinderschoenen nooit
helemaal ontgroeid zijn. Net
zoals in alle andere Bond-films
sterven ook in „A View to A
Kill" honderden mensen een
gewelddadige dood. Diverse
„extra's" worden aan de lo
pende band op vernuftige wij
ze vermoord, op brutale wijze
verdronken of levend ver
brand.
Tientallen glanzende
nieuwe auto's eindigen h.un
kortstondige bestaan als een
hoop schroot. In de nieuwe
Bond worden zij met opzet aan
gruzelementen gereden, in
scènes die minutenlang duren
maar die, ondanks het oorver
dovende lawaai en de opwin
ding die zij moeten veroorza
ken, toch verrassend slaapver
wekkend zijn. Maar het pu
bliek vindt het allemaal ge
weldig. Wanneer iemand van
grote hoogte via een automa
tisch valluik uit een luchtschip
wordt gegooid en deze arme
man akelig kermend neerstort,
klappen de bioscoopbezoekers
uitgelaten in de handen. En
dit slachtoffer van de boos
wicht Zorin was niet eens zeil
een boef. wre£je geweid
lokt steeds opnieuw hoerage
roep uit. Honderden mensen
verdrinken of verbranden
voor ieders ogen, maar Jantje
Publiek vindt dit vreselijk
amusant. Zijn deze bioscoopbe
zoekers echt dezelfde lieden
die kortgeleden de voetbaltra
gedie van Brussel zo ver
schrikkelijk vonden?
Broeksz-tv-prijzen voor NOS en IKON
HILVERSUM - De tv-produkties „Kerwin, teken van de tijd"
van de NOS en „Slikken of stikken, geen baan toch werk" van
de IKON krijgen voor dit jaar de J.B. Broekszprijs voor bijzon
der tv-werk. De uitzending handelde over de in Amsterdam
doodgestoken Antilliaanse jongen Kerwin Duinmeijer. „Slik
ken" ging over jeugdwerkloosheid. Beide produkties zijn van
dezelfde regisseur, t.w. Froukje Bos.
Er werden ook twee radioprijzen toegekend en wel voor „De
zaak Stinissen" van de VARA en voor „De verloren toekomst"
van de VPRO. De prijzen bestaan uit kunstwerken ter waarde
van 3000 gulden. Te onderscheiden tv-produkties moeten een
bijdrage leveren aan de humanisering van de samenleving vol
gens de wens van de insteller van deze prijs, de legendarische
oud-voorzitter van de VARA J.b. Broeksz.
LEIDEN De winnaars van
het toernooi van De Munnik
hebben zich vanzelfsprekend
aan kop van het Leidse Cou
rant tenniscircuit genesteld,
omdat vorige week alleen in
Leiderdorp punten gehaald
konden worden. Deze week
kan er op de toernooien van
Dekker-tennis en Lisse ge
scoord worden.
Hans Tönjann en Margot van
Overloop hebben in Lisse de
mogelijkheid om hun deelna
me aan het slottoemooi veilig
te stellen. De praktijk heeft
vorig jaar geleerd dat één toer
nooizege in B bijna voldoende
is om bij de laatste acht te ko
men.
In het herenenkelspel C moet
er aanzienlijk meer strijd gele
verd worden voor een plek bij
de laatste acht. Zelfs Martijn
Krans zal zich na een zege bij
Dekker-tennis nog niet zeker
weten van een plaats op het
slottoemooi; bij de heren in C
zijn daar in de regel drie eind
overwinningen in een toernooi
voor nodig.
Bij de C-dames zal Heieen van
den Berg zich zeker kwalifice
ren bij de laatste acht. Wil den
Hollander, Tiny van Velzen en
Nelleke Weijermans, die dat
vorig jaar ook bewerkstellig
den, hebben ook dit jaar prima
kansen. Heieen van den Berg
heeft zelfs kansen zich niet in
C, maar in B bij de top-acht te
spelen.
In D heeft de eerste kansheb
ster voor een finaleplaat zich
aangediend. Bionda Zonderop
van De Munnik stelde haar
kandidatuur door winst bij De
Munnik.
Stand
HEB: 1. Hans Tönjann (Unicum) 6; 2.
Joost van Leeuwen (Roomburg) 4; 3.
Ben de Jel (Leeuwenbergh) en Freek
Tanis (Dekker-tennis) 3; 5. Herman
van der Capellen (De Merenwijk),
Jan Willem Lugthart (Leidse Hout),
Bob van Overbeeke (Unicum), en
Jasper IJtsma (Hoofddorp) 2.
DEB: 1. Margot van Overloop (Uni
cum) 5; 2. Christel Verwoert (De
Munnik) 3; 3. Heieen van den Berg
(De Boekhorst) en Carla Quak (Uni
cum) 2; 5. Jacquelien Paauw (De
Munnik). Irma van Seeters (De Mun
nik), Madeion Verdegaal (Hillegom),
Nelleke Weijermans (De Munnik) 1.
HEC: 1. Martijn Krans (Unicum) 7; 2.
Richard Oskam (TEAN) 5; 3. Erik
Snellenberg (Dekker-tennis) en Ro
bert van Splunter (De Munnik) 4; 5.
Hans van Bijsterveld (De Munnik),
Marcel van Paridon (Unicum), Rob
Ubink (De Munnik), Karl van Uden
(Nieuwkoop) 3.
DEC: 1. Heieen van den Berg (De
Boekhorst) 5; 2. Wil den Hollander
(Zee en Duin) 3; 3. Tiny van Velzen
(Zoeterwoudse TC) en Nelleke Weij
ermans (De Munnik) 2; 5. Karin Berg
(Zoeterwoudse TC). Carola Geerlings
(De Boekhorst), Annemiek Ouds
hoorn (De Munnik), Marise Leunis-
sen (De Munnik) 1.
HED: 1. Erik Schuilenburg (De Mun
nik) 7; 2. Marco Smit (TEAN) 5; 3.
Michele van Leusden (De Bataaf) en
Wimpe Thomas (Thor/RW) 4; 5.
Thijs Michielsen (Zoeterwoudse TC).
Andy van Rijn (Hazerswoudse TC)
en Luc van Wijk (Forescate) 3;
DED: 1. Bionda Zonderop (De Mun
nik) 6; 2. Candase Heijer (Zoeter-
meer) 4; 3. Cock Huigen (De Munnik)
en Annemarie Langeveld (De Mun
nik) 3; 5. Francien Boelee (De Mun
nik). Monique van der Brink (De
„Onder toezicht" van Jean Genet.
Baai-coproductie. Regie: Johan Gro
ter. Met Sigrfd Koetae, Edda Ba
rende, Hanneke Riemer en Sylvia
Holstijn. Fraecati Amsterdam, 10
Juni 1985, herhaling tot en met 15
juni, voorstelling in het kader van
het Holland Festival.
AMSTERDAM Toen Jean
Genet in 1947 zijn eerste to
neelstuk „Haute Surveillance"
schreef, zat hij zelf nog in de
cel. Het stuk, dat in de Neder
landse vertaling „Onder toe
zicht" heet, speelt zich in de
gevangenis af. Drie medege
vangenen voeren er een strijd
om de macht. Het is een meta
foor om de machtsstijd in de
dagelijkse samenleving te ver
duidelijken.
Genet schreef het stuk voor
vier mannen. Dramaturg Ton
Blokdijk en regisseur Johan
Greter hebben naar een vorm
gezocht, waarin de symboli
sche aspecten goed tot hun
recht kunnen komen. Terwille
van de vervreemding, maar
ook om het gegeven los te
koppelen van de homo-eroti
sche tendensen zijn de vier ac
teurs vervangen door vier ac
trices.
Blokdijk en Greter hebben la
ten weten, dat zé de leeftijds
opbouw eveneens hebben ge
wijzigd. In het oorspronkelijke
stuk zijn de personages tussen
de 17 en 22 jaar. In deze be
werking vertegenwoordigen
de vrouwen drie generaties..
De bewaakster is 17, de gevan
genen 25, 40 en 55 jaar. Naar
ik vermoed om aan te kunnen
geven, dat in jhet onderlinge
en onophoudelijke gevecht om
overwicht de jongste het ge
makkelijkst te beïnvloeden is
en dat de daarop volgende
leeftijdsgroep door de ouderen
tot slachtoffer wordt gemani
puleerd.
In de cel, waarin drie gevan
genen bijeen opgesloten zitten,
heeft Groenoog alle gezag aan
zich toegetrokken. Zij beschikt
over goede relaties in de ande
re gevangenisruimten. Haar
misdaad, moord, staat hoger in
aanzien dan bijvoorbeeld de
misstap van haar celgenoten,
die wegens diefstal zijn ver
oordeeld.
Julie, een gewiekst intellec
tueel en de veel jongere Mara
proberen ook aan de macht te
komen. Ze betwisten elkaar.
Mara stelt zich daarbij heel
aanhankelijk op ten opzichte
van Groenoog en Julie en zet
haar intellect in de strijd.
Macht verwerven gaat niet
zonder vuile handen te ma
ken, zonder een daad te stellen
die bij de anderen als buiten
gewoon wordt ervaren. Een
extremiteit als het begaan van
een moord is een belangrijke
perscase.
De uitkomst van dit krachten
spel is dat Mara door Julie op
dezelfde wijze als Groenoog
haar moord heeft begaan
wordt gedood. Eerst wordt
haar het zwijgen opgelegd,
daarna wordt ze gewurgd.
Symbolischer kan het haast
niet.
De celruimte is op een gesty-
Edda Barends, die na haar vertrek bij de Nieuwe Komedie tijde
lijk onderdak heeft gevonden In „Onder Toezicht", van toneel
groep Baal.
leerde wijze aangegeven. Een
half rond traliewerk met daar
voor donkere gordijnen sugge
reert dat de hier gespeelde
anekdote verder reikt dan een
stukje realiteit. De achterwand
geeft het beeld van een inte
rieur van een gebouw met
veel nissen en gewelven.
In deze Baai-coproductie is de
nadruk gelegd op de surrealis
tische elementen in het stuk.
De vertolking schiet daarin
vaak te kort. Edda Barends als
Groenoog komt tot een twee
slachtige invulling, waarbij ze
nog te veel aan een realisti
sche vertaling van haar emo
ties komt. Bij Hanneke Riemer
als pionne Mara is het spel zo
geëmotioneerd, dat elke zinne
beeldige verwijzing er in ver
drinkt. Sigfrid Koetse weet
nog het beste vorm te geven
aan de vereiste intentie. Hoe
lieflijk Sylvia Holstijn er ook
uit ziet, haar tekst klinkt nogal
amateuristisch uit haar mond.
De machtsstrijd mist door het
gebrek aan goede vertolking
een heleboel van haar span
ning. Temeer daar de teksten
evenmin opzienbarend zijn.
MAX SMITH
Twndt concert In do xomerserle
von do Kunotkring Dillgontio door
Viktor Ubormon, Mleko Biettra, No-
buko Imal on Marion van Staalon
(lodon von hot Rottordama Philhar-
monioch Orkest) on Harro Ruyoo-
naara (oolo-colliat van hot Concert-
gebouwenorkest). Volgende concert
op 18 juni door do planlat Shura
Cherkastky. Oiligontio, Don Hoog.
Gegeven: vijf voortreffelijke
orkestmusici; de handeling:
het uitvoeren van kamermu
ziek; de vraag: is daarmee het
ontstaan van een strijkkwintet
aangetoond? Een probleem
stelling reeds eerder gelan
ceerd naar aanleiding van de
kamermuziekconcerten door
leden van het Residentie Or
kest in Diligentia. In diezelfde
zaal werden de toehoorders
van het tweede concert in de
zomerserie gisteravond op
nieuw met de vraag gecon
fronteerd. Het is misschien
wel typerend, dat de vijf (oud-
)instrumentalisten van het
Rotterdams Philharmonisch
Orkest niet optreden onder
een ensemble-naam maar als
individuen om daarmee als het
ware te onderstrepen, dat het
uitvoeren van kamermuziek
in verhouding tot de orkest-
taak een zinvolle vrijetijdsbe
steding is.
Er kan geen twijfel over be
staan: concertmeester Victor
Liberman (met ingang van het
komend seizoen de nieuwe
man bij het Concertgebouwor
kest) kent de geheimen van
het ensemble-spel. Hij was dan
ook gisteravond zowel de stu
wende als de bindende kracht
en de overige vier waren be
reid zich naar hem te richten.
Nu is 't zelfs voor een outsider
een koud kunstje te beweren
dat orkestmusici forser spelen
dan kamermuziekvertolkers
pur sang en in het Strijkkwin
tet in f op. 34 van Brahms
werd dan ook een flinke toon
geproduceerd. Maar toch, de
grens van het toelaatbare
werd nergens overschreden,
wel spanning maar geen over
spanning.
De vijf maakten het zich niet
gemakkelijk. Stelt Brahms al
zware eisen, Schubert doet
'daar in zijn Strijkkwintet op.
163 niet voor onder. Het is
knap dat de uitvoerenden niet
de indruk wekten zich te ver
tillen aan dit werk of proble
men te hebben met de realisa
tie, maar dat zij het publiek
lieten genieten van die melo
dische rijkdom waaraan ook
dit Schubert-opus zo rijk is.
ADR. HAGER
aai
i i steU
ke.
X c°b
(Vla:
LEIDEN Twee li001"
tennistoeristen, uit onf r€
heid met hun speelster^33
ingedeeld, zullen weinjF'P
tige herinneringen ar1,
deelname aan het todf",»1
Lisse bewaren. Het
Ramesh en Bagdeesh
de eerste ronde met eéL
vol games naar huis |ll£
stuurd. Jan Willem
en Frank Liefbroer
zo gemakkelijk een ronl
der. f
Richard Oskam liet zij
niet zo gemakkelijk L
kant zetten. Pas na 7-5/f
pituleerde de Alphenal*!
Ruud Warmerdam. 1
Gerritsen is inmiddels
kwartfinale aangelandcg]
Freek van der Capellfj
wegens een blessure ter
Niet alleen de terugt|»ei
van Van der Capellejaai
ook de matige plaatsinfela:
lueert het toernooi vaL j
flink. De organisatie f
beter aan gedaan de
spelers beter over hetfj"
te verspreiden. Hans 1de
ontmoet nu in de eerstof
Jan Siemerink en krik
volgens met Marcel L
maken, terwijl RobbaL
van der Feen zo de kwr:.
les kan binnenwandele21)1
1st
Ook bij de dames is eeniag
lijstje samengesteld. 0
Fehling en Tine Laaw
beiden niet geplaatst, h i.
verder ook op geen enï
scherming rekenen. I
veld wacht bij de laatfak
een partij tegen de atfn
geplaatste Xandra WelPee
wijl ook Henny Fehlinf0}
venste helft van het scl°rV
opgenomen. 5n 1
- zoa
De matige plaatsing
toernooi-organisatie ePld
niet te verwijten. Vier
wordt geen inzicht Jarl
krachtsverhoudingen |x'
wacht. Wellicht dat hf'
taak ligt voor de sect?ds
strijdtennis van het disr?'
goede adviezen over dr1.}
sing te verschaffen. Dr
tijk met een adviP.6r
taak van de bondsged{ie
de blijkt in vele g*ee
niet te werken. *nc
Dekker-tennis
In Warmond kwameif
toe slechts twee B-spi
het gravel. Philip Nai
stootte door naar de|
ronde door een overt
zege op Ron Soewandifc
1.
Eelco Adrichem was L®,
nopjes dat de door heir
schakelde tegenstander
ook in Cl tegenove^'g
kwam te staan. RonaldL'
wald zal het minder lef
ben gevonden. Hij scol
beide partijen slechts t
«e
In C2 werd de geplaatste
Snik uitgeschakeld. Mal
Hoog had drie sets noJoi
dit stuntje: 3-6, 6-3, 6-l§
Raap rukte overtuig<hrï
naar de kwartfinale. ^U2
ponent Yvo Sypkensj.
maar tot vier games. ?z
WILLEM SPIï£L
d<
KRUISWOORDRAAq
Horizontaal: 1. voorrecht; 8. fc.
zen ter zee; 9. verbrandlngav
landbouwwerktuig; 13. durf; v
mer (afk.); 15. symbool
16. titel (afk.); 17. muziekiij
keurig; 19. afbeelding; 22.
dende grond; 23. persoon!)
24. lidwoord; 25. voegwoord!
regeluld; 27. blad papier; 28J
30. voorzetsel; 31. bordpr
beroep.
Verticaal: 1. uitgave met de>
van de oudtestamentische i
2. Ingezonden mededeling
beroep; 4. titel (afk.); 5. hijst
6. griezelig; 7. persoonlijk
ongestoord kalm; 12. beroep
8rlp; 15. ongodsdienstig pert
.1 liter (afk.); 18. de onbeks»
Latijn); 20. bijwoord; 21. eed
de (afk.); 26. type koopvaal
28. drlnkgelegenheld; 29. vt
rund; 31. walkant; 32. voorzl
niet parkeren (afk.).
OPLOSSING
ze ie *0* ez :*q -92 J 0
>re iZ :re OZ "N N '81 W„F
-ieq si :»l»ou >1 ijeeiesieiul v
-ee 01 :e8 l '9 :-»®ll 'S :J
Z "Hl Z :>tooquj|esd i
