Het ka tholieke leven
begint in Koudekerk
Koninklijke Algemeene alweer 125 jaar oud
>feEN/-EGIÓ"
C&tdócSoirtfKii
DINSDAG 11IUN11985 PAGINA 13
;°vfegpirtt
n Ivond zeif djn rijge-
lg niet echt ensporig
e. Hij reece route
dag en vdus pre-
Jnfc wat heTi wachten
n fid. Hij keroij wijze
tiki spreken etentje in
i d weg. Ech-vaarlijk
irieó hij dus igedaan,
utdfld de man. rbij had
leni politie nopverdre-
groti in het preverbaal,
ce ([stelde de vshte die
overmorgen le kan-
nattirechter mtvoorko-
em^n.
'52i u- J
t man versa bij de
intonrechterdat hij
26 augusttrig jaar
I Oegstgeest e Rijns-
virgerweg mngeveer
jpelp kilometer ur over
r u[ linker weg had ge-
g iklen, zondet daar
,anplgens de p< aanlei-
11 itng foe was vervol-
G^ns had de tiental-
er#) auto's d»or het
icr/pplicht stone wach-
ïakP rechts geprd. Tij-
c^ns deze ahad de
ialet3" °°k nogpolitie-
on jto ingehaah
'jteiPat lijkt me ?en aar-
Ige waslijst ivertre-
ingen" stelkanton-
•chter Morstast. De
prdachte wa echter
iet helemaais met
rerftgeen in hees ver-
jaiföal vermeldd. „Er
fje jtten een hoarheden
ff het verhajik geef
ienfi dat dit niet
paaport, maar ilaar da-
sa/i^lijks- Ik weus wel
adat ik doen «en kan.
s baarbij komtik geen
i)0 kilometer ur reed
'ffe laar 70 of lometer
meer uur. Op straat
e vjkt het gt vaak
t 0fieller dan drin wer-
jan^lykheid is. en dan
eeafo 'k °°k niit rechts
c^rfgehaald. Ikïrde ge-
^jptoon alvast >iVant ik
'jdèloest even er toch
echts af".
Ja, ja" zei deonrech-
»r „dus als joed be-
rijp dan or. u het
én en andenet pro-
on(ps verbaal, de offi
cier maar eeren wat
Jj ervan viiDe offi-
2~3er vond heces ver
staal van deie-agen-
iezk" duidelijkoeg en
iderenste n'et un ver"
J^lianng te ten. Hij
'iste 60 gulder het op
Je linker wit rijden
f jpi 130 gulder het te
ineiard rijden eits inha-
eaPn-
Ja, ja. Dus ut dat als
Ie politie wi dat het
rel bewezein als ik
?ts zeg, datdan niet
ewezen is. mooi is
"°Jat. Want tag is het
liet zo w; politie
egt", aldus erdachte.
j3e rechter van me-
7 Jing dat htf niet zo
irect alleritails be-
rof, maar p het ge-
1° iele rijgeda verdach-
,i. Dat gedrk veel op
Jat van eetpiraat en
je rechter tiste con-
Drm de eis e officier.
ten anderJachte die
eld jisteren viet hekje
orafan de kanchter ver-
nerfheen, hader rijbe-
-eel 'Ü5 gerede man was
ltscjll versche malen
ht ierder bek omdat hij
4 prjonder rijt had gere-
eJen. De la keer kon-
ligde hij ;at hij zijn
jjbewijs (halen. Hij
ou al snenen doen.
■Ht Üsteren VJ er weer-
®En hoe iafgelopen",
r ehformeeröntonrech-
'aaiJr Morslbelangstel-
end naartitslag van
:en et rij-ex. „Ik ben
iet voor theorie ge-
laagd. Ik nogal ver-
jeetachtigt u en ik
an niet anthouden".
)e officid geen me-
lelijden ie man en
agtejiste lOOlden boete
Dulkjraarvan lilden voor-
7Miaardelijl een proef-
4 j(jd van t\ar. Die stok
chter de zou de man
van Ir wel weerhouden
jonder rijs in de auto
■2- ''e gaan zo veron-
Q^Jers telde ficier.
)e man \et niet met
Hen]e straf e.Dat is niet
E.'vPrlijk. II toch hart-
tikke veieite gedaan
Rotn een rijs te halen.
r- )at het nigelukt, daar
M ^an ik prlijk niets
Pavjan doen 'roiderstelde
Ie man. RerMorshuis:
jMaar u ht aeens eer-
se vjer eer r^ardelijke
anen;traf gelre,. aar moe-
r. 2. fcn we velkiing mee
op. louden. Et üke stok
ler/Bchter dt de in uw ge-
7al geensleteak denk
5erTt". Hij mnstOOO gul-
rdenjen bode, rjan 750
tel/sjulden viorBslijk.
BLOEMBOLLENCULTUUR BLOEIT ALS NOOIT TEVOREN
HILLEGOM Het 125-
jarig bestaan van de Ko
ninklijke Algemeene
Vereeniging voor Bloem
bollencultuur wordt
dinsdag 18 juni gevierd.
Een gebeurtenis waarbij
minister Braks van land
bouw en visserij aanwe
zig zal zijn. Tijdens deze
bijeenkomst zal boven
dien een boekje, geschre
ven door de Hillegom-
mer Tom Lodewijk, offi
cieel worden gepresen
teerd. Het draagt de titel
„Een kop groter", en
geeft een beeld van de
geschiedenis van de ver
eniging èn het bloembol
lenvak. Veel van die we
tenswaardigheden zijn
aangedragen door thans
nog levende bloembol
lenvakgenoten, waarvan
sommigen de leeftijd der
zeer sterken reeds heb
ben bereikt, onder wie
de heer Dix, die in juli
104 jaar hoopt te worden.
De vereniging werd in 1860
opgericht, maar er waren
voor die tijd ook al pogingen
om de vakgenoten tot onder
linge samenwerking te bewe
gen. In 1827 bijvoorbeeld,
toen het initiatief werd geno
men tot het houden van een
bloemententoonstelling van
voornamelijk hyacinthen. De
beroemde heer Krelage had
voor dit initiatief het voor
touw genomen, maar de sa
menwerking ging niet verder
dan die tentoonstelling. Een
volgende poging werd tien
jaar later ondernomen en
weer was het Krelage die het
initiatief nam. Men stak de
koppen bij elkaar voor de op
richting van een vereeniging
tot bevordering der Bloemis
terij, maar dat leidde ook tot
niets. Desalniettemin hebben
die initiatieven baanbrekend
werk verricht op de weg
naar de oprichting van de
..Algemeen Vereeniging voor
Bloembollencultuur' waartoe
in de maand mei van 1860 de
basis werd gelegd door H.
Kruseman en J. Krelage.
Men stelde een lijst op waar
op de potentiële leden waren
geschreven en die 320 perso
nen kregen een circulaire in
de bus waarin uitgebreid het
De Florlade, een van de tentoonstellingen het bloembollenvak zich presenteert.
streven om te komen tot de
oprichting van de gewenste
vereniging uit de doeken
werd gedaan.
Op 13 juli kon door de initia
tiefnemers worden meege
deeld, dat de vereniging 130
contributie-betalende leden
had en er werd besloten tot
daadwerkelijke oprichting.
Op 27 september 1860 werd
de eerste algemene vergade
ring gehouden en toen ston
den er al 200 namen op de le
denlijst. De wekelijkse beurs-
dagen bleken al snel succes
vol en men ging zich bezig
houden met de organisatie
van tentoonstellingen. Onder
voorzitterschap van de heer
Krelage kwam de vereniging
snel tot wasdom en werd het
ene initiatief na het andere
ondernomen. (Overigens zal
de heer Krelage nimmer
hebben vermoed dat hij maar
liefst veertig jaar de voorzit
tershamer van de vereniging
zou hanteren).
In maart 1861 werd de eerste
tentoonstelling gehouden. In
de Doelen in Haarlem was
een ware bloementuin aange
legd met vele bloemgewas
sen, die op tafeltjes waren
uitgestald, met als sieraad
van de tentoonstelling een
prachtige groep met 45 ama-
rylissen. Aanwezig waren te
vens de hyacinthen, anemo-
men en uiteraard tulpen.
Veilen
Het tentoonstellingswezen
nam overigens het leeuwen
deel van het verenigingsge-
beuren voor haar rekening in
die beginjaren van de Alge
meene Vereeniging, doch al
lengs kwamen er meer en
andere problemen ter tafel.
De voorwaarden bij het
groen veilen bijvoorbeeld,
wat in een bijeenkomst in
1869 werd besproken. Ook
het vraagstuk over de grond
waterstand hield de gemoe
deren flink bezig. Moeilijkhe
den waren er ook in 1875,
toen de Italiaanse regering
het verbod uitvaardigde om
nog bloembollen in dat land
in te voeren, uit vrees voor
de binnenkomst van de colo
radokever. Uiteindelijk
slaagde men er in het verbod
op te doen heffen, maar het
duurde toch nog een jaar of
drie voordat de eerste bollen
Italië in mochten.
Omdat het gewoonweg on
mogelijk is om alle ontwik
kelingen en activiteiten uit
die 125 jaar bij de kop te pak
ken en uit te diepen, beper
ken we ons tot een (overi
gens niet volledige) opsom
ming van enige wapenfeiten
uit de loop der jaren. De vier
erg grote tentoonstellingen
(Flora's) die werden gehou
den in 1910; 1925; 1935 en
1953, met daar aan toege
voegd het bestaan van een
succesvolle jaarlijkse Kerst-
flora en de bemoeienis met
tienjaarlijkse exposities als de
Floriade.
Verder wordt wekelijks in
Hillegom - de bloembollen-
beurs gehouden en tevens
een bloemkeuring. In vroe
ger jaren vond die plaats in
de Doelen te Haarlem, ver
volgens in de zaal Vauxhal;
vervolgens het Brondgebouw
aan het Frederikspark; toen
de Sociëteit de Vereniging en
in 1928 ging men naar het ei
gen gebouw aan de Leidse-
vaart. In 1946 ging het mis en
kwam er erg veel gehakke
tak over een eventueel ande
re plaats voor het beursge-
beuren, waarbij Hillegom
duidelijk in de race lag. In de
jaren zestig is het dan toch
nog Hillegom geworden.
Proeftuin
De Koninklijke (zoals de ver
eniging veelal kortweg wordt
genoemd) zette in de tweede
halve eeuw van haar bestaan
ook een proeftuin op, tenein
de de verschillende bolge
wassen aan proeven te kun
nen onderwerpen. De vereni
ging is door haar keurings
wezen ook steeds zeer nauw
betrokken geweest bij de be
naming van nieuwe variëtei
ten. Uitgebreid wordt in de
verslagen van weleer ook
verteld over de tijd van de
sanering. Het regelen van de
teelten om het vak gezond te
maken en uitgevonden rond
de crisis in 1929. Vier jaar la
ter werd op voorstel van de
afdeling Sassenheim bij de
regering een saneringsplan
ingediend en de teeltvergun
ningen waren geboren. Een
nieuwe ramp vormde de
Tweede Wereldoorlog. De
arealen werden enorm inge
kort en de gronden dienden
bestemd te worden voor
groenten- en aardappelen-
teelt. Maar de teelten van
bloembollen gingen ook door
en toen de Canadezen met de
voedselpakketten overvlogen
stond in bolbloemen langs de
kustlijn vanuit de lucht te le
zen „Thank you boys".
Een andere activiteit binnen
de vereniging is de totstand
koming en hantering van het
handelsreglement en daaraan
gekoppeld het Scheidsge
recht. Een aantal deskundige
vakgenoten vormen dat ge
recht en doen uitspraken in
ontstane geschillen. Ook
werd meegewerkt aan de be
vordering van de vakbe
kwaamheid, ondersteunen
van onderzoek en voorlich
ting, inspreken en meespre
ken bij talloze ontwikkelin
gen, samenwerking met ve
lerlei instanties en in diverse
overkoepelende organen en
het meewerken aan de po
gingen om ordening te schep
pen in de bloembollenbran
che, die vele organisaties telt
Tot op de dag van vandaag is
men druk doende om zich
aan te passen. Er wordt bij
voorbeeld werk gemaakt van
de invoering van een goed
management in de bedrijven
en op ontwikkelingen in de
informatica.
Verder gaat men onver
minderd voort met het
organiseren van de we
kelijkse beurs en bloe-
menkeuringen. Ook de
Kerstflora is nog steeds
een groot evenement op
de lijst van de KA VB.
De heer J.F. Dix, een van
de voortrekkers In de
„Koninklijke Algemee
ne".
Het heeft er de afgelo
pen jaren ook wel eens
naar uitgezien dat de Ko
ninklijke Algemeene een
kopje kleiner gemaakt
zou kunnen worden,
maar men is er in ge
slaagd te overleven en
de oudste agrarische ver
eniging in Nederland te
worden.
De heer A.J. Vos uit Hazerswoude
stelde voor deze krant een serie sa
men die handelt over de kerkge
schiedenis van Hazerswoude-Rijn-
dijk, Groenendijk, Koudekerk, Lei
derdorp, Zoeterwoude-Rijndijk en sen. De heer Vos maakte voor het
een stuk Alphen. Dit gebied werd parochieblad al eerder de serie „Het
vroeger de 'Rijnstreek genoemd. In verre en nabije verleden van onze
tien delen beschrijft hij het wel en parochie". De artikelen die in deze
wee van de parochies in deze plaat- serie staan, zijn een aanvulling en
uitbreiding daarop. In dit tweede
deel gaat de heer Vos in op het be
gin van kerkelijk leven in Koude
kerk en de oprichting van een kerk
in Hazerswoude-dorp.
„Als vaststaand wordt
aangenomen", aldus het
parochiegeschiedenis
boek, „dat op de plaats,
waar nu de Nederlands
hervormde kerk staat in
Koudekerk omstreeks de
10e eeuw een kerk werd
gesticht. Of dit gebouw
door de Noormannen
verwoest is, valt niet na
te gaan. Het gebouw dat
nu op deze plaats staat,
komt waarschijnlijk uit
de dertiende eeuw. Het
is in ieder geval het oud
ste gebouw van Koude
kerk. De toren is van
heel vroege gotiek en
vermoedelijk in de der
tiende eeuw gebouwd en
vóór de kerk geplaatst.
Nu staat de toren gedeel
telijk in de kerk. In de
geschiedschrijving wordt
in 1305 voor het eerst
melding gemaakt van
een kerk. De weduwe
Alveraat van Dirk van
Poelgeest gaf in dat jaar
haar jaarlijkse gift van
drie ponden aan de kerk
die staat beschreven als
een klein vierkant ge
bouwtje met toren „Voor
het doen van enige gods
dienstige verrichtingen".
Behalve het hoofdaltaar
vond men in deze kerk
nog twee andere, waarvan
het ene aan het Heilige
Kruis en het andere aan
de Heilige Laurentius was
toegewijd. Het Kruisaltaar
was in 1377 gesticht door
Jan van Poelgeest Dirks-
zoon. Het Heilige Lauren-
tiusaltaar uit 1453 was af
komstig van Jan van Poel
geest. Hij kreeg daarvoor
toestemming van Rudol-
phus, 53ste Bisschop van
Utrecht. Dit altaar moet
volgens de stichtingsbrief
gediend hebben in de ka
pel, door Willem van Bey-
eren en „Eenige zijner
medepligtigen aan den
moord van Aleid van
Poelgeest tot uitwissching
hunner schulden ge
bouwd". De aanstelling
van de pastoor geschiedde
door het College van O.L.
Vrouw te 's-Gravenhage.
Afsluitend over de kerk
van Koudekerk vermeldt
het Registrum Memoriale:
„Met de zogenaamde her
vorming namen de nieuw-
gezinden wederrechtelijk
de kerk in gebruik. Anno
1581 had Koudekerk zelf
een predikant: Cornelis
Brakel".
Het parochiegedeelte van
de Rijnstreek ten zuiden
van de Oude Rijn, te we
ten de Groenendijk, Rhy-
nenburch en de Hooge
Rhijndijk, hadden in de
periode voor de Reforma
tie hun parochiekerk in
Hazerswoude-Dorp. Van
de parochie Hazerswoude
is in 1292/1293 pas sprake.
De huidige zeventiende
eeuwse kerk, gebouwd in
1646,. werd op de funda
menten van een oudere
middeleeuwse kerk ge
bouwd. De vorm en om
trek van die kerk werden
daarbij gehandhaafd.
„Men wil, dat Hazerswou
de de grootste Heerlijk
heid in Rijnland zou zijn.
Het Dorp is zeer fraai en
wel gebouwd. Men ziet er
veele deftige Wooningen
en vindt er doorgaans wel
gestelde Luiden. Het plagt
over veertig, of vijftig
jaaren zo bloeiende te zijn,
dat er op een Kermis vijf
tig Koeoeesten, behalven
de Kalveren en Schaapen,
zijn
„De Inwooners hebben
veelal hun bestaan uit de
Veenerij, Landbouwerij,
Visscherij en het kweken
van Eist: ook wordt hier
Gaas- of Kaasdoek ge
maakt, dat genoegzaam
door gantsch Holland ver
zonden en gesleeten
wordt. De Kerk is groot
en lugtig, en pronkt met
een aanzienlijken Tooren,
waarvan de Spits zeer wel
geplaatst is", blijkt uit de
archieven.
De geschiedschrijver C.J.
Gonnet neemt aan dat de
eerste kerk in het dorp
aan Maria Magdalena was
toegewijd. In 1571 veran
derde de wijdingsdag van
de zondag na Mariage-
boorte (8 september) naar
de zondag na St. Michaëls-
dag (8 mei).
De" vergunning hiertoe
werd verleend in een akte
van 30 juli 1571 door Fre-
derik van Tautenburch,
bisschop van Utrecht. De
reden was overlast van
landlopers, die op de fees
telijkheden rond de oor
spronkelijke wijdingsdag
afkwamen.
Gonnet geeft ons een lan
ge lijst van de pastoors
van Hazerswoude vanaf
1292 tot 1595. Er worden
over die driehonderd jaar
28 pastoors opgesomd. In
1595 moest de toenmalige
pastoor de heer Dirc Ger-
ritsz. De Vrije de wijk ne
men naar Utrecht wegens
de Hervorming.
Voor zover bekend, kun ie
aannemen, dat vóór de
Reformatie of Hervorming
de kerken in Koudekerk
en Hazerswoude de be
langrijkste centra van ge
loofsbeleving waren in de
Rijnstreek.
In 1559 bekrachtigde de
Paus de reorganisatie van
de kerkelijke hiërarchie in
de Nederlanden. De kerk
provincies Mechelen, Ka-
merik en Utrecht waren
geboren. De nieuwe bis-
dommenindeling is echter
nooit goed van de grond
gekomen omdat de pogin
gen van de Paus door
kruist werden door de
overwinningen van het
Calvinisme. Rome organi
seerde in eerste instantie
de Nederlandse kerk als
een missiegebied door Sas
bout Vosmeer aan te stel
len tot vicaris-generaal
van het aartsbisdom
Utrecht en later als „apo
stolisch vicaris", van net
verweesde deel van de
kerk.
De Koudekerkse toren die stamt uit de dertiende eeuw.
