TAFE Beyers Naudé: „Ik ben niet vrij om te spreken" ir Oproep tot oecumenisch vredesconcilie De muziek loopt in de kerk voorop ACHTERGROND CeidócSou^cmt kerk wereld Geen uitspraak over economische boycot Zuid-Afrika Schoonmaakactie EO-jongeren KIRCHENTAG BEËINDIGD >weer Kff; MAANDAG 10 JUNI 1985 PAG1 5 Katholiek onderwijs wordt door meer leraren gedragen „zwak katholiek" karakter toe, Een kwart zei „ja" op de vraag of de eigen school nog wel katholiek is. De leden van Bonaventura zijn betrekkelijk kerkgetrouw: Zo'n veertig pro cent is „kerks", eenzelfde percentage (41 pro cent) is „zwak kerks" en zeventien procent is „niet kerks". Van de leraren bij het voortgezet onderwijs die zijn aangesloten bij Bonaventura, de r.-k. sectie van het Ned. Genootschap van Leraren, is meer dan de helft bewust docent aan een katholieke school. Dat blijkt uit een enquete van Bonaventura. Eerdere peilingen hadden als uitkomst een lager percentage (42 procent) leraren dat bewust koos voor katholiek onder wijs. Ruim zeventig procent van de ondervraagden zei tijdens de les voor de eigen geloofsovertui ging uit te komen. Meestal gebeurt dat indi rect, door in te spelen op wat zich binnen of buiten de school voordoet. Een ruime meer derheid (69 procent) kent de eigen school een Hoewel 43 procent vindt dat aan het begin van de schooldag moet worden gebeden, doet vijtien procent van de ondervraagden dit ie dere dag. Acht procent bidt „soms" met de klas. De enquete werd toegezonden aan 990 leraren; 505 stuurden de formulieren ingevuld retour. Bonaventura heeft ongeveer 500 leden. Persvrijheid voorwaarde pausbezoek aan Chili Een bezoek van paus Johannes Paulus II aan Chili is alleen mogelijk als er voledige pers- en informatievrijheid in het land is. Dit heeft kardinaal Juan Francisco Fresno Larrain, aartsbisschop van de hoofdstad Santiago, dit weekeinde verklaard na zijn terugkeer uit Rome. „Diegenen die de mensenrechten in dit land hebben ingeperkt, moeten er zorg voor dragen dat die ook weer volledig worden geres pecteerd." Herstel van de persvrijheid in Chili zal de geestelijke voor bereiding op de pausreis ten goede komen, zo zei hij, de hele bevolking zal zich goed moeten kunnen informeren. Daarvoor moeten journalisten in vrijheid kunnen werken. Als we allemaal aan de veilige kant blijven, scheppen we een wereld van uiterste onveiligheid Dag Hammersklöld „In Zuid-Afrika is het verboden te pleiten voor economische sancties. Daar staat een minimum straf op van vijf jaar en de maximum straf is twaalf jaar. Ook ik ben niet vrij om te spreken. Ik geef daarom liever geen antwoord op vragen over de noodzaak van economische maatregelen tegen Zuid-Afrika zolang die strafwet nog bestaat". Dit zei ds Beyers Naudé, se cretaris van de Zuidafrikaan- se Raad van Kerken zondaga vond in een vraaggesprek. Er is volgens Beyers Naudé „ge noegzame druk" nodig op Zuid-Afrika om een eind te maken aan de apartheid. „Wat er dan nodig is, daar kan ieder wel zijn eigen con clusies over trekken", aldus de secretaris van de Zuidafri- kaanse Raad van Kerken. Hij noemde het „onbillijk" van Zuidafrikaanse organisa ties zoals vakbonden onder deze omstandigheden een ob jectief antwoord te verwach ten op de vraag of zij voor stander zijn van economische sancties. In zijn toespraak tot een met circa 800 mensen gevulde Janskerk in Utrecht zei Bey ers zondagavond op de eerste dag van zijn bezoek aan ons land dat de kleine verlichtin gen van de apartheid die de laatste tijd zijn doorgevoerd geen oplossingen bieden. „Het gaat de zwarte mensen erom dat zij goed onderwijs, een goede toekomst voor hun kin deren krijgen, dat zij hun aan deel in de rijkdom en de ver antwoordelijkheid in hun land krijgen", aldus Beyers Naudé. Beyers Naudé kwam zondag in ons land aan voor een be zoek van vijf dagen, op uitno diging van de Nederlandse Raad van Kerken. Zondaga vond legde hij na een kerk dienst in de Janskerk op het Domplein in Utrecht een krans ter nagedachtenis van de slachtoffers van de apart heid. Daarna volgde in de kerk een bijeenkomst ter ge legenheid van het 15-jarig be staan van Kairos, de uit de Nederlandse kerken voortge komen werkgroep die het werk van Beyers Naudé in Zuid-Afrika steunt. Beyers Naudé zei dat hij in Nederland de gevoelens van „belangrijke zwarte organisa ties" zal overbrengen ten aan zien van de wijze waarop de strijd tegen de apartheid kan worden gesteund vanuit het buitenland. Zo zal hij maan dag met de verbondsraad van de christelijke vakcentrale CNV praten. Wiet geweldloos Beyers Naudé liet zich kri tisch uit over die kerken in ons land die de strijd van de Zuidafrikaanse bevrijdingsor ganisatie ANC niet steunen, omdat deze niet geweldloos is. „Welk recht hebben kerken die zeggen dat zij met alleen geweldloze middelen het on recht van de apartheid willen bestrijden. Het ANC heeft 48 jaar lang een geweldloze strijd gevoerd. Door het geweld van de apartheid, niet omdat zij het zelf wilde, is het ANC daarna tot gewelddadig verzet gedwongen", aldus Beyers Naudé. Zonder het ANC is volgens hem bevrijding van de apartheid niet mogelijk. Er is volgens Beyers Naudé op dit moment in Zuid-Afrika sprake van een „ernstige na tionale crisis", die de blanke bevolking aan zichzelf te wij ten heeft. De secretaris van de Zuidafri kaanse Raad van Kerken toonde zich verheugd over het feit dat hij in Nederland Beyers-Naudè (tweede van links) legde bij het Vrijheidsmonument op het Domplein in Utrecht een krans ter herdenking van de slachtoffers van apartheid was, een half jaar nadat zijn periode van acht jaar „ban ning" door de Zuidafrikaanse regering in september 1984 werd opgeheven: „Ik had drie maanden geleden niet ge dacht dat ik ooit in mijn leven nog eens in Nederland zou komen". Beyers Naudé prees het werk dat Kairos de afge lopen vijftien jaar voor de strijd tegen de apartheid heeft gedaan. „Ik weet niet of het nog tijdens mijn leven zal zijn, maar er zal een moment ko men dat Kairos kan zeggen: we kunnen ons Werk afslui ten. De apartheid is overwon nen. Het zal lukken, bevrij ding van alle mensen, zwart, bruin en blank terwille van de gerechtigheid", zo betoog de hij. Beyers Naudé, zelf afkomstig uit een van oorsprong uit Ne derland stammende conserva tieve familie van Zuidafrika ners, verwierf zich in de loop van de jaren vijftig als domi nee naam als tegenstander van de apartheid. Voor die tijd had hij zich meegaander opgesteld ten opzichte van het apartheidsrégime in zijn land. Door contacten met zwarte geloofsgenoten in Zuid-Afrika en andere tegenstanders van de apartheid veranderde hij in de loop der jaren in een ge duchte tegenstander van het apartheidssysteem. Christelijke homogroepen: Relatie met kerken beter De moraal inzake homoseksualiteit zoals paus Johannes Paulus II die tijdens zijn bezoek aan Nederland heeft verwoord, gaat volkomen voorbij aan de levenservaring van katholieke homo seksuele mannen en vrouwen zelf. Zij is daarom in strijd met de inzichten van het Tweede Vaticaanse Concilie „dat expliciet verklaart dat we in de huidige morele problemen een ant woord moeten zoeken in het licht van het evangelie en van de menselijke ervaring". Dit verklaarde emeritus-hoogleraar moraaltheologie Louis Janssens afgelopen weekeinde op het derde congres van het Europees Forum van Christelijke Homogroepen in Antwerpen. Het congres te Antwerpen werd bijgewoond door ruim vijftig afgevaardigden van een twintigtal katholieke, protestantse en oecumenische homobewegingen uit Europese landen „Onze relaties met de kerken worden langzamerhand beter", zo vatte de afgevaardigde van de Franse beweging „David en Jonathin" de positie van de verschillende groepen ten aanzien van hun kerkelijke overheden samen. Besloten werd tot intensievere samenwerking van de velschil lende groepen. Met het oog daarop wordt de mogelijkheid on derzocht om een „permanent internationaal secretariaat in het leven te roepen. Uit Nederland waren o.a. de volgende groepen vertegenwoor digd: de Landelijke Werkgroep Geloof en Levensbeschouwing van het COC, de werkgroep Kerk en Homoseksualiteit van het COC afdeling Den Haag, het landelijk Verband van Kringen van Homofiele mensen, de werkgroep Homofilie van het Ka tholiek Onderwijzersvereniging en de homogroep van de Ka tholieke Theologische Hogeschool Amsterdam. Kardinaal pleit voor getrouwde priesters Op een internationale conferentie in Brugge over de toekomst van de plaatselijke (katholieke) kerk heeft de Britse kardinaal Basil Hume vrijdag gezegd dat het Vaticaan de aanstelling van getrouwde mannen als priester moet overwegen voor gebieden waar een tekort aan priesters is. Desondanks verklaarde hij nog sterk te geloven in de waarde van het celibaat. Gedurende het recente bezoek van de paus aan de Benelux was al herhaal delijk aangedrongen om het priesterschap open te stellen voor getrouwde mannen en vrouwen. Op de conferentie waaraan ongeveer 80 kerkautoriteiten uit de hele wereld deelnemen, heeft men ook sterk gepleit voor een grotere rol voor vrouwen. Beeld van de schoonmaakactie Ongeveer 200 jongeren van de Evangelische Omroep zijn za terdag met bezems en andere schoonmaakmiddelen actief geweest in de Amsterdamse binnenstad. De in witte kledij gestoken jongeren noemen hun schoonmaakactie een dienstbetoon aan de hoofd stad. Het optreden van de EO-jon- geren is probleemloos verlo pen. De jongeren richten zich uitsluitend op het reinigings- werk. De EO-jeugd wilde aanvankelijk ook de Zeedijk onder handen nemen, maar zag daarvan af na felle protes ten van onder andere de Jun kiebond, Surinaamse organi saties, de Coornhert-liga, een advocatencollectief en prosti tuees. In verschillende ver klaringen werd stelling geno men tegen de wat wordt ge noemd "religieuze bekerings drift" van de EO-jongeren. Op de Dam stond tussen de EO-jongeren een handjevol mensen te betogen tegen de evangelische aanwezigheid in Amsterdam. „EO-aktie schijnheilige re-aktie" stond er op een van de protestbor den. En: „EO-evangelisten, rot op". Tot de tegen-dem'on- strantenbetogers behoorden leden van de Junkiebond. Met een avondmaals dienst in een regenachtig stadion in Düsseldorf is zondag de 21e Kirchentag van de Evangelische Kerk in Duitsland (EKD) beëindigd. Ruim 75.000 personen trot seerden het gure weer om de slotmanifestatie bij te wonen. De Kirchentag, die woensdag werd geopend, had dit jaar als thema „De aarde is des He ren". De volgende vindt over twee jaar in Frankfurt aan de Main plaats. De Düsseldorfer Kirchentag is de grootste in de 35-jarige geschiedenis geweest. Dage lijks hebben ongeveer 135.000 personen deelgenomen. De 75 openingsdiensten werden woensdag door in totaal 300.000 personen bijgewoond. Gemiddeld 60.000 personen namen dagelijks deel aan de bijbelstudiebijeenkomsten. De Kirchentag onderstreept de noodzaak van een oecume nisch vredesconcilie, zo zei voorzitter Wolfgang Huber (hoogleraar theologie te Hei delberg) in zijn slottoespraak. Zaterdag had de filosoof en vredesvorser C. F. von Weiz sacker hiertoe opgeroepen. Zo'n concilie moet aandacht schenken aan de conflicten op het zuidelijk halfrond en de nucleaire dreiging op het noordelijk halfrond. Om zo'n concilie niet bij voorbaat overbodig te maken, moeten zowel conservatieve als radi cale christenen eraan mee doen, aldus Von Weizsacker. Zaterdag had de Westduitse president Richard von Weiz sacker ervoor gepleit dat het begrip „duits" een betekenis krijgt waarmee zowel Duit sers als niet-Duitsers „gaarne en in vrede" willen leven. De vraag naar de Duitse identi teit is „de vraag naar onze be kwaamheid om met andere volkeren vreedzaam samen te kunnen leven", aldus de Westduitse president. Sprekend over de deling van Duitsland zei hij dat de kern van het vraagstuk de vrijheid is. Eenheid betekent niet in de eerste plaats een eenheid binnen één staat, maar een gemeenschappelijke weg naar een menswaardiger toekomst. De huidige politieke blokvor ming in Europa mag echter niet de definitieve toekomst van Europa zijn, aldus Von Weizsöcker. Als voorwaarden voor een toekomstige politiek noemde hij de verbondenheid van de Bondsrepubliek met de wes terse democratie alsmede van de Westduitsers met de bur gers in de DDR. In dit kader pleitte hij ervoor dat in Mid den-Europa de vredeskrach- ten versterkt worden. Geen polarisatie Opvallend op deze Kirchen tag was volgens waarnemers het gebrek aan polarisatie tus sen vredesactivisten met de bekende paarse halsdoekjes om en militairen, die meer dan voorheen in uniform aan wezig waren. Konfrontaties, zoals twee jaar geleden, deden zich niet voor. Kirchentagvoorzitter Huber noemde een bijtijds verbod op de oncontroleerbare geneti sche manipulaties even nood zakelijk als het neen tegen kernwapens. Zaterdag hadden ongeveer 10.000 deelnemers zich geschaard achter een op roep aan het Westduitse par lement om genetisch onder zoek tijdelijk te verbieden. De ontwikkelingen in de weten schap zijn zo snel dat de wet gever de tijd moet hebben zich daaraan aan te passen, al dus de theoloog Günter Alt- ner uit Heidelberg. Hoewel er ditmaal weer enke le duizenden rooms-katholie- ken aan de Kirchentag deel namen, behoort een oecume nische Kirchentag nog niet tot de mogelijkheden, aldus Hu ber. „Maar het blijft een wen selijk en hoopgevend perspec tief," voegde hij eraan toe. Bondspresident Richard von Weizsacker had zich in zijn toespraak tot de Rooms-Ka- tholieke en de Evangelische Kerk gewend met een drin gende oproep de oecumene als een belangrijke opgave te zien. „Kirchentag en oecume ne zijn een en hetzelfde," al dus de vroegere voorzitter van de Evangelische Kirchen- Bisschoppen Zuidelijk Afrika oneens met Boesak In een oproep voor een „bij zondere dag van rouw en gebed" op 16 juni hebben de r.-k. bisschoppen van Zuide lijk Afrika zich indirect ge distantieerd van de oproep van ds. Allan Boesak te bid den voor „de val van de re gering". De bisschoppen zeg gen in een verklaring, dat „wij door voor de doden en hun familieleden te bidden ook met meer hoop dan tot nu toe smeken om de snelle afschaffing van de apart heid". De bisschoppen koes teren meer hoop omdat de oppositie tegen de apartheid zowèl in Zuid-Afrika als daarbuiten nog nooit zo groot is geweest. Zij zijn „bijzonder wanho pig" over het geweld dat „enkele onderdrukten tegen hun gelijken gebruiken we gens hun zogenaamde colla boratie met de politie en de regering". Overzicht van de volle Oude Kerk in Delft Alle volken zullen God er kennen en Sion als hun moe derstad. Die voorzegging van psalm 87 vormde de gezongen inzet van de elfde Liedboek dag, zaterdag gehouden in de Oude Kerk van Delft. Meer dan elfhonderd mensen, af komstig uit alle delen van ons land, beleefden eigenlijk al een beetje de werkelijkheid van dat bijbelse visioen: Voor het eerst kwamen protestan ten en rooms-katholieken tij dens de Liedboek-dag bijel- kaar om te zingen. De veel stemmigheid van de kerkelij ke verscheidenheid was zater dag verstomd. In het lied werd een stukje van de ko mende werkelijkheid ervaren die óók in psalm 87 wordt be zongen: „Zij zullen saam, de groten en de kleinen, dansend de harpen en symbalen slaan, en onder fluitspel in het ron de gaan, zingend: „In u zijn al onze fonteinen". De Liedboek-dag, een initia tief ontstaan bij de introductie van het Liedboek voor de Kerken door de hervormde Commissie voor de Kerkmu ziek, was deze keer oecume nisch van opzet ter gelegen heid van de verschijning van de katholieke „Gezangen voor Liturgie". Behalve de her vormde commissie had de ka tholieke St. Gregoriusvereni- ging de dag mee voorbereid. Ook in de uitvoering bleek die samenwerking. De liede ren die werden ingestudeerd en gezongen, waren afkomstig uit de genoemde bundels. De protestantse inbreng, bijvoor beeld met de psalmen uit het Liedboek, werd geleid door protestantse kerkmusici als Reinoud G. Egberts, de katho lieke, bijvoorbeeld met de on berijmde psalmen, door Ri chard Bot. Ook het orgelspel was oecumenisch: Kees van Eersel begeleidde de liederen uit het Liedboek en Jacco van Leeuwen die uit de nieuwe katholieke bundel. De opzet van een Liedboek dag is onder andere kennis nemen van onbekende liede ren, maar ook het goed leren zingen van bekende. Er is al tijd de „belering". Bijvoor beeld over de tactus van een lied. Om te voorkomen dat er op ongewenste plaatsen rus ten worden genomen. De Liedboekdag-gangers steken iets op over de melodische lijn van een lied of over de sa menwerking van dichter en componist bij het verwoorden en tot klinken brengen van wat de bedoeling is. Zoals bij het „Lied voor bijna ieder een". Tekst en melodie (Huub Oosterhuis en Bernard Huij- bers) versterken in dit doop- lied elkaar: Een kind krijgt zijn naam - zijn bestemming en toekomst - bij de doop; in de melodie klinkt de interval Gemeenschap Een Liedboekdag zet mensen op hun plaats in de geschiede nis: Verbonden met hen in al die geslachten die in hun tijd óók psalm 87 zongen, en in de wetenschap dat het lied niet verstomt ook als onze stem gebroken is. Met de liederen van Huub Oosterhuis worden de verhalen en woorden van toen naar het nu gehaald, Je- saja of Johannes in de taal van onze tijd. Een Liedboek-dag is een ge meenschapsdag, ook heel con creet. Samen zingen brengt mensen bijelkaar. Er is de ge meenschappelijke vreugde en interesse. Want ook dat is een belangrijk aspect: Meer willen weten hoe je in de eredienst gebruik kunt maken van wat voorhanden is op muzikaal en liturgisch gebied. Te worden gestimuleerd in een betere verzorging van dat deel van de eredienst. Of om te erva ren hoe een „koor" van ruim elfhonderd mensen vierstem mig zingt. En hoe functioneel een koraalvoorspel van J. S. Bach kan zijn in de dienst. Er was ook de gemeenschap in de ervaring hoe waardevol het is als „Rome en Reforma tie" elkaar toezingen. Katho lieken konden van de protes tantse psalm-traditie leren met psalm 87 die door zo'n majesteitelijke melodie wordt gedragen. Protestanten kon den leren van de oude grego riaanse traditie: psalm 103 uit de nieuwe katholieke bundel, met antifoon en refrein. De beide tradities zoals die in Delft klonken, zijn gemeen schappelijk rijk. Dat bleek uit de gezongen liederen, rond de viering van avondmaal en doop ('t was gisteren Sacra mentszondag in de katholieke kerk). Protestanten en katholieken; in de muzïek kunnen ze sa men stemmen over de sacra menten. De muziek loopt in de kerk voorop. LÜTSEN KOOISTRA bre: Koel en onbesten DE BILT (KNMI) Er de eerste dagen nog geenee :u0 de aan het onbestendig koele weer. De komende a trekt een zwak hogedr bied met opklaringen ove veer 8 graden. |j|t Morgen neemt de bewolP^"^ weer toe bij de nadering ;jerz( een volgend regengebied 1 rva regengebied bereikt in de |Lan dag het westen van het en breidt zich vervolgens E het hele land uit. Het hanj1 jjca men met een depressie d de buurt van Ijsland konf" naar de Noordzee trektj TYp middagtempera tuur ve*-,-L morgen ongeveer 15 grd dat is 5 graden te koud vol tijd van het jaar. Bij de nadering van de a noemde depressie draai wind van noordwest zuidwest. Op het land i_ wind meest matig, kracl aan de kust en op het IJ meer zal de wind af en krachtig zijn, kracht 6. Het ziet er naar uit da woensdag en donderdag volop buien vallen. kan het weer langzaam verbeteren, maar het koel. ?est Weersvooruitzichten vo< verse Europese landen, voor woensdag en donder ggp Zuid-Noorwegen, zuid-i EN 1 den en Denemarken: peri(öidin met buien. Middagtemj «legg tuur 15 tot 18 graden. Schotland, Ierland en ir d-Engeland: buien, later meer zon. Middagtemperata 11 tot 15 graden. )rth Zuid-Engeland, Ben afw Duitsland en noord-Franl jkte wisselend bewolkt en bmnei Middagtemperatuur vj graden in het noorden graden in het zuiden. Zuid-Frankrijk en Alp< v bied: enkele regen- en weersbuien. Middagtem] tuur tussen 20 en 25 Spanje en Portugal: peri met zon en donderdag n lijk een onweersbui. Mit temperatuur van 25 gi aan de kust tot 32 grade het binnenland. Italië: zonnig, maar in ictie] noorden kans op onweer: middag en avond. Middi peratuur van 23 graden noorden tot 30 graden i zuiden. 'Ta :ajEN )efe J 'ert Joegoslavische kust: z$bv\e maar donderdag toenen onweersneiging. Middaf peratuur rond 25 graden.! Runderrolletjes gegratineerde spitskool en aardappelen flip De benodigheden twee personen zijn: 2 derrolletjes, 30 g maif~ ne; 500 g spitskool, 2 dl i 1 bouillonblokje, kt zout, selderij, 50 g gen kaas; J/i tot 1 kg aardappelè 2,5 dl gele vla (2, 5 dl ne n 12 g custard, 15 g suijhee 100 g aardbeien, baste^ndi ker naar smaak, 2,5 dijwoi hurt, 1 lepels honing, k op is Bak de runderrolletjeb m een zeer matig vuur in If aa tig minuten bruin en I v< Keer het vlees geregem^ dat het gelijkmatig I!"' wordt. Haal eerst de n#d£ uit de pan en maak dq— jus met weinig water all Haal zo nodig een lelijk^ van de kool en spoel kool af. Snijd de kool H lengte een keer door emM volgens in reepjes. V/i groente dan alleen no£ keer als er nog vuil ii Breng het water mei bouillonblokje aan de Ï11 leg er de kool in en stn Mr kerrie over. Reken bre kooktijd van tien min Ga Maak de spitskool op sjpie af met zout en kern de schep er veel fijngekWÏÏ selderij door. br' Vet de rand van een t schaal in, leg er de gn~~~ met het overgebleven l R nat in en strooi er de ge te kaas over. Laat de onder een hete grill sm De schotel kan ook ir hete oven gezet wc I kook de kool dan wat ki I want het duurt wat I voor de kaas gesmolten Verdeel de vla over glazen, leg er eerst si aardbei gemengd met terdsuiker op en dan de hurt. Leg daarop de hc Garneer met een achi houden aardbei. JEl L

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1985 | | pagina 2