Verenigde
Naties*
Si
Veertig
jaar
niemand trekt er zich
nog iets van aan
„Mijn enige zorg is,
dat de VN wordt opgeheveld
voor ik met pensioen kan" p™
Belasting
paradijs
NEW YORK „Kijk, daar
staat er weer zo een. Tuig is
het. Ze parkeren dubbel, zelfs
als er plaats genoeg is langs de
stoep. Ze krijgen toch geen
bekeuring. En als ze er een
krijgen, dan hoeven ze hem
niet te betalen. Meneer is van
de Verenigde Naties, dus hij
staat boven de wet. Het is een
schande!". De ober van het
restaurant aan de Tweede
Avenue in New York is rood
van opwinding. Zijn nijdige
blikken lijken vonken te
slaan uit de glanzende limou
sine, die een flessehals vormt
voor het luidruchtig dringen
de verkeer. Ook limousines
heb je in maten. Dit is een
stretch-limousine, de langst
mogelijke. Toch heeft hij maar
vier wielen en je vraagt je af
waarom hij niet doorzakt
„Omdat er altijd alleen maar
lucht in zit", grapt de ober.
„Die diplomaten van de VN,
dat zijn windbuilen. Ze heb
ben de hele dag niets anders
te doen dan elkaar wijsmaken
dat ze belangrijk zijn".
De man is New Yorker in hart en
nieren en hij spreekt namens het
overgrote deel van zijn stadgeno
ten. Zijn boosheid wordt misschien
versterkt door het feit dat om een
of andere reden de leden van de
VN-gemeenschap niet naar zijn
restaurant plegen te komen. Nee,
ze gaan naar dure gelegenheden als
Le Perigord en La Petite Marmite,
waar ze zich dagelijks over de ge
rookte zalm buigen en over het
stukje fazant en o ja over de
wereldproblemen. Daar mogen de
obers de diplomaten wel. Het be
dienend personeel weet precies
welk land met welk land in oorlog
is en zorgt ervoor dat de betrokke
nen tijdens de lunch uit eikaars ge
zichtsveld blijven. Voor de rest van
Manhattan is de VN, die dit jaar
zijn veertigste veijaardag viert,
geen geliefde gast op het eiland.
De Newyorkers gooien voor het ge
mak de VN-ambtenaren en de di
plomaten van de permanente ver
tegenwoordigingen (ambasades)
van de 158 lidstaten bij de VN, op
een hoop. Waarschijnlijk is het
wangedrag van de pakweg 1.500 di
plomaten groter dan dat van de
4.500 ambtenaren. Per jaar blijven
parkeerbonnen voor een waarde
van een miljoen dollar onbetaald.
Hun diplomatieke onschendbaar
heid maakt dat de wetschenners
automatisch vrijuit gaan. Misschien
is het propaganda, maar een Ame
rikaan in het VN-gebouw weet te
melden dat de Russen de kroon
spannen met meer dan 2.000 par
keerbonnen per jaar. „Zii grijpen
nu eenmaal elke gelegenheid aan
om het Amerikaans systeem te
boycotten".
Overigens biedt dat Amerikaanse
samenlevingsmodel zoveel verlei
delijks, dat Moskou alle Russische
diplomaten en VN-ambtenaren in
New York verbiedt zich op het
eiland Manhattan (met attracties
als Broadway, Chinatown, Green
wich Village en Central Park) te
vestigen en verplicht om in het
Sovjet-complex in de slechtste wijk
van de stad, de Bronx, te wonen.
t ziel
De Veiligheidsraad van de VN hu
een overlegorgaan bij crises te L
al te vaak wensen delr
iet naar elkaar te luistere*1'
niet'
fe We
conc
tie h
Maar
ties niet
nemen de benen.
„En je weet", zegt een droevige
Pool aan de koffiebar bij de zaal
van de Algemene Vergadering,
„dat de regeringen van de meeste
Oostbloklanden niet toestaan dat
onze kinderen nog bij ons in New
York wonen als ze ouder zijn dan
14 jaar".
„Waarom mag dat niet?".
die kinderen van huis weg zouden
ledereen kende in de beginperiode
de secretarissen-generaal van de
VN: Dag Hammarskjold (links) die
persoonlijk op de brandhaarden in
de wereld afging en daar ook, op
weg naar het Congo-Katanga-con-
lict om het leven kwam, en diens
opvolger Oe Thant.
lopen om in Amerika te kunnen
blijven".
Hij knikt zijn hoofd zwijgend naar
omlaag.
Waldorf Astoria
Wat veel Newyorkers ook dwars
zit, dat zijn de huurschuldenaren.
Jaarlijks vertrekken honderden
VN-ers met de noorderzon naar
hun land van herkomst of naar een
andere buitenlandse post. Een ach
tergelaten huurschuld van 20.000
dollar is geen uitzondering. Opspo
ring is al weer vanwege diplo
matieke onschendbaarheid uit
gesloten. De 30.000 ambassadeurs,
consuls, attachés, bureaucraten,
spionnen, vrouwen en kinderen die
de VN naar Amerika's grootste stad
zuigen, hebben met alleen al hun
aanwezigheid de huren op Manhat
tan astronomisch gemaakt, en doen
zulks met hun de goeden niet te
na gesproken onbetaalde reke
ningen nog extra. Verhuurders
proberen zich immers met extra
dure contracten in te dekken tegen
de epidemie van „verdwijningen".
Intussen ziin huren van 3000 dollar
per maana voor een appartement
met twee slaapkamers aan de East-
side van Manhattan in de buurt
van de VN geen uitzondering
meer.
Die ontwikkeling drijft jaarlijks
duizenden geboren Manhattaners
naar de buitenwijken.
Burgemeester Ed Koch verwoord
de twee jaar geleden de gevoelens
van de meeste Newyorkers toen hij
de hele VN-gemeenschap „een
mestvaalt" noemde. De burgerva
der, die joods is, zei dat, toen de Al
gemene Vergadering weer eens een
anti-Israël-resolutie had aangeno
men. Waarom ook zou New York,
dat voor 99 procent Amerikaans en
voor een kwart tevens joods is, het
Amerika- en Israël-vijéndige li
chaam in zijn midden dulden?
Intussen is Koch teruggekomen op
zijn oorlogsverklaring aan de VN.
Hij heeft de rekensom gemaakt en
gezien dat de hele VN-familie zo'n
700 miljoen dollar per jaar in de
economie van de stad achterlaat,
terwijl de schade aan belastingvrij
dom voor de diplomaten en de^on
betaalde boetes niet meer dan 14
miljoen bedraagt. „En bovendien",
zegt een Israëlisch VN-ambtenaar,
„niemand ter wereld trekt zich
toch meer iets aan van de besluiten
van de VN. Het is een soms lastige,
maar verder ongevaarlijke bron
van inkomsten voor de stad".
Tot de profiteurs behoren de meest
luxe hotels van Manhattan. Wat
veel Newyorkers walgelijk ge
pronk met rijkdom vinden, pleegt
elk najaar te gebeuren als de Alge
mene Vergadering wordt geopend
en uit alle hoeken van de wereld
staatshoofden veelal dictators
arriveren om de volkerenorganisa
tie toe te spreken. Een bediende in
het Waldorf Astoria Hotel vertelt
hoe een koning van een ontwikke
lingsland twee hele etages van het
.hotel waarin de duurste suite
2000 dollar per nacht kost af
huurde. „Anderen nemen aparte
kamers, alleen om hun bagage op
te slaan".
In de 39 verdiepingen hoge kan
toorflat van de VN, die als een op
staande luciferdoos langs de East
River oprijst, is het produkt: woor-
New York
vijandig
tegenover
„doelloze kudde
diplomaten"
den. Alleen al aan nieuwsberichten
geeft de VN er jaarlijks 5.000 uit. In
de zes officiële talen: Frans, Engels,
Russisth, Arabisch, Spaans en Chi
nees. Geen journalist die ze nog
komt ophalen. „Toen ik hier twin
tig jaar geleden begon, deed ik bij
na niets anders dan de VN. Nu
schrijf ik 95 procent van mijn tijd
over de VS en hooguit 5 procent
over de VN", zegt een Turkse dag
bladcorrespondent in het uitgestor
ven perscentrum.
Vroeger, in de begintijd, was het
wel anders. Paul Sanders is al in de
negentig en woont nog altijd in de
buurt van New York. Hij was bijna
veertig jaar geleden, voor Het Pa
rool, de eerste Nederlandse
VN-correspondent. „Het huidige
gebouw was er nog niet. Het secre
tariaat zat in een houten keet van
de Sperry-fabriek, bij Lake Succes
op Long Island. En de Algemene
Vergadering was in Flushing Mea
dows, in een leeggemaakte zaal van
een waterballet. Het duurde twee
uur voor je er was met de trein en
de bus. Er waren nog maar 50 lid
staten. En de toespraken waren
van een veel hoger niveau dan nu.
De Russische vertegenwoordiger,
Vicisky, dat was een boeiende spre
ker en buitengewoon ontwikkeld.
Iedereen luisterde ademloos naar
de speeches van Spaak en Schu-
man en Mossadeq. Er was een
enorm idealisme".
De VN was het embryo van een
wereldregering, die rampen als de
zojuist beëindigde Tweede Wereld
oorlog onmogelijk zou maken. Die
droom is snel verstoord. Maar zelfs
in de jaren van de koude oorlog
was de aandacht van de wereld ge
vestigd op de VN, waar Khroetsjov
met zijn schoen op tafel hamerde.
Iedereen keride secretaris-generaal
Dag Hammarskjold, die persoonlijk
op de brandhaarden in de wereld
afging en daar ook (op weg naar
het Congo-Katanga conflict) om
het leven kwam. Ook diens opvol
ger Oe Thant was nog een mondia
le figuur. Maar Kurt Waldheim
viel al op door onopvallendheid en
wie weet de naam te noemen van
de huidige secretaris-generaal van
de Verenigde Naties?
Paul Sanders heeft een eigen ver
klaring voor wat hij „het debScle
van de VN" noemt. „Het debêcle
van de VN is het debêcle van de
Amerikaanse buitenlandse politiek.
In het begin overheersten Amerika
en Rusland de VN. De eerste kreeg
altijd een meerderheid en de laatste
gebruikte altijd het vetorecht. Maar
met de dekolonisatie is het aantal
lidstaten uitgebreid tot nu bijna 160,
die in de meeste gevallen met de
Russen meestemmen. Vanwege alle
mooie beloftes".
Zoon Ben Sanders, nu „directeur
informatie en studies" van het
VN-ontwapeningsbureau, vult aan:
„Sedert Amerika constant in de
minderheid is gedrongen, heeft
Washington zijn belangstelling
voor de VN verloren. Het gekke is,
dat de meeste ontwikkelingslanden
wel hulp van de Russen aanvaar
den, maar banger zijn van de Rus
sen dan van de Amerikanen. De
vulc
noot
li E:
pderl
?n n
kan
op
het
had
lelfts
in s
L De
Amerikanen hebben de kans laf". 1
liggen om de Derde Wereld in
iijd
westerse kamp te krijgen".
Mastodont
Dat
Het zijn „de kleintjes" die de vfen
houding dicteren in de Algemtfn-
Vergadering, waar elk land t?P°f
stem heeft Landen als Sint
en Nevis, Suriname en Vanua"011
met maar een handvol inwonq
wegen even zwaar als de Veren;-"-
de Staten met 340 miljoen invn^j*
ners. L_
In de Veiligheidsraad van 15 led^^
de „brandweer" van de aarde, zi «e
de Amerikaanse afgevaardigde t dt
vaker „njet" dan de Rus. Ver wise r
gezonken is het idealistische be# wi
van de wereldwijde menselijke pt. c
milie. „Vroeger voelden VN-aniaats
tenaren zich in dienst van de Mjlari
lienst van het algemene vredpnee
welvaartsideaal. Nu is iemalde
die dat nog voelt een zonderli^elf*
Iedereen acht zich in dienst van fder
regering van zijn thuisland. Ied#»an
een probeert binnen de VN ij 10
voor zijn eigen land te doen", aldose
een andere Nederlandse VN-er. in
Tot in de VN-onderorganisaties, j te
als Unesco (waar Amerika uitins
weggelopen), de wereld voedsel Aust
ganisatie FAO en de GATT (tan m0
ven- en handelsoverleg) is de st£g o
natie verregaand. Laat staan, <jconi
problemen als de oorlog tussen lit nic
en Irak, de bezetting van Afgani ka
tan door de Russen, de overrompide
ling van Cambodja door Vietnal da
de dreiging van de Amerikanen )eke
gens Nicaragua en het eeuwi)vel!
bloedbad in Libanon vanuit h ku
VN-hoofdkwartier in New Yc»twi
kunnen worden opgelost. Te ovtfk
weldigend zijn de ideologische- ltsel
belangentegenstellingen. Terwpelc
toch het eerste hoofdstuk van hnar
VN-handvest zegt: De VN beoqSpr
de handhaving van de internatfeinc
nale vrede en veiligheid; pot
de leden beslechten hun geschillit u
langs vreedzame weg;
zij onthouden zich van bedreigii^
met of gebruik van geweld.
Op 26 juni wordt in San Francis<
waar het door de oprichtende sl
'ten is ondertekend, de veertig!
verjaardag van het handvest
vierd. Het wordt een sobere stud]
bijeenkomst. Over iets feestelijfeg
konden de lidstaten het niet ee(
worden
Veel VN-diplomaten vinden n<
enig houvast in het nuttige weU|
dat VN-bureaus als Unicef (kinde|§§
fonds) en het vluchtelingencomi
sariaat doen. Maar het is de vn
of voor zulke concrete internatij
nale samenwerkingsvormen het
plomatieke mastodont op Manh;
tan nodig is.
„Toch is dit het enige toneel wa;
op vertegenwoordigers van
landen ter wereld elkaar geregel p(
ontmoeten. En dat is toch van b£)e
lang", zegt Ben Sanders.
„Ja, we ontmoeten elkaar", beverK
tigt een vermoeide Duitse VN-difS°
naar. „Maar de Newyorkers ziaffl
ons als een doelloze kudde diplfs
maten en ik kan ze niet uitlegge^
dat dat niet zo is". .g,
Hoe hij zo'n leeg leven volhoudf®
„New York is de meest opwinder1
de stad ter wereld. Ik wil hier blip
ven wonen. Ik geef eerlijk toe:
ben aan het sparen en zit daarvodt c
mijn tijd bij de VN uit. Mijn enige
zorg is, dat de zaak wordt opgehts
"c met pensioen kan". to
MARC DE KONINCk
NEW YORK Hoe anders Ameri
ka is dan pakweg Nederland, bleek
onlangs weer eens toen president
Reagan een halfuur tv-zendtijd
kreeg om zijn nieuwe „versimpel
de" belastingplan uit te leggen. Met
de details van dat plan zal ik u niet
vermoeien, die heb ik eerder reeds
in een serieus artikel uit de doeken
gedaan. Nee, ik zal u wat letterlijke
citaten verstrekken uit de presi
dentiële speech, die door miljoenen
Amerikanen in alle ernst en kalm
te is aanhoord.
Ik denk dat Nederland danig zou
verblikken en verblozen als onze
premier dezelfde woorden tot de
Hollandse huiskamers zou richten.
Qm u dus een voorstelling te ma
ken van hoe exotisch Amerika is,
moet u zich nu even uw tv-toestel
voor ogen halen, met daarin het
hoofd van Ruud, die de volgende
slagzinnen ten beste geeft:
„Mijn medeburgers, dood en belas
ting mogen onontkoombaar zijn,
oneerlijke belasting is dat zeker
niet".
„Een tweede Nederlandse revolutie
wint aan kracht; een geweldloze
revolutie geboren uit volkse woede
tegen een belastingstelsel dat on
wijs, ongewenst en oneerlijk is".
„Ik ken uw honger naar verande
ring".
Mijn belastingplan betekent een
uitdaging om ons te verheffen tot
een toekomst met onbegrensde mo
gelijkheden, met een onafzienbare
horizon, verlicht door de ster van
de vrijheid die Nederland zal lei
den naar suprematie in werkgele
genheid, produktiviteit en mense
lijke vooruitgang".
„Het belastingplan zal de zwakken
verheffen, het gezin versterken en
wat het belangrijkste is het is
geworteld in die unieke Nederland
se kwaliteit: ons gevoel voor recht
vaardigheid".
„Andere aftrekposten die kenmer
kend zijn voor. de Nederlandse mo
rele waarden, blijven gehandhaafd.
Zoals de hypotheekrente en liefda
digheid".
„De macht om belasting te heffen
is de macht om te vernietigen".
Tot zover de hoogtepunten uit Rea
gan's tv-speech. Maar dit was nog
maar kinderspel De dagen daarna
trok het Amerikaanse staatshoofd
een eindje zijn onmetelijke land in
om zijn „tax-simplification" in le
vende lijve aan grote mensenmas
sa's voor te houden. Uit die presi
dentiële optredens heb ik de vol
gende zinsneden voor u genoteerd:
„Ons belangstingstelsel is ten enen
male onmogelijk, oneerlijk en
werkt compleet averechts. Het
vraagt om rebellie".
„De tijd is gekomen om de over
heid van onze rug af te schudden".
„Het huidige tax-stelsel kweekt on
vrede, wanorde en ongehoorzaam
heid. Het is een stelsel dat steeds
meer ons privé-inkomen als rijksei
gendom is gaan behandelen. Keuri
ge burgers worden, in een even al
gemeen als vernederend drama, bij
een inspecteur geroepen om allerlei
bewijsstukken te overleggen".
Weet u nog hoe afschuwelijk u
zich voelde, toen u de laatste keer
dat ingewikkelde belastingformu
lier moest invullen en een grote
hap uit uw inkomen moest over
dragen aan ambtenaren die u zelfs
nog nooit heeft ontmoet?".
„De huidige belastingcode zet aan
tot bedrog en maakt daardoor eer
lijke burgers corrupt Geen wonder
dat de mensen zich afvragen: is het
immoreel om een stelsel te bedrie
gen dat zelf bedrog is? Dat is geen
zonde, dat is plicht!".
Tja, zo gaat dat hier. De president
roept op tot wat, dacht ik, het ple
gen van een misdrijf is. Immers,
dat belastingplan van Reagan is
nog lang geen wet. Het moet nog
een verre gevaarlijke reis door het
parlement maken. Zolang die niet
is voltooid is uiteraard de huidige
wet van toepassing.
Reagan noemt zijn belastingplan
„de tweede Amerikaanse revolu
tie". De eerste was ruim honderd
jaar geleden, toen de Amerikaanse
kolonialisten in opstand kwamen
tegen het moederland Engeland en
de onafhankelijke VS uitriepen.
Ditmaal is 't het eigen staatshoofd,
dat het oproer tegen de eigen over
heid leidt.
Op mijn vraag of de president
daardoor niet in aanraking met de
politie kan komen, antwoordde een
bevriende jurist in Washington:
„Formeel wel, ja. Maar Reagan spe
culeert op de Amerikaanse tradititdc
waarin persoonlijke vrijheid hogS^
is dan de letter van de wet Thafae
the American way". Jkl
Nou, mijn eigen rechtlijnige Dut et 1
way zou zijn, niet te rusten voor&t
leer de president achter de tralim\
zat. Want de Hollander in mij ip'
niet alleen voor belasting, hij vinok.
vooral dat de geldende wet zondek
aanzien des persoons dient uitg<P<
voerd.
Als de dollar niet zo duur wai
huurde ik de beste Amerikaan
advocaat in om Ronald Reagai
voor de rechter te slepen. Nu d#
een droom moet blijven en nffl
Amerika een nog uitheemser, want
fiscuslozer, oord wordt dan
thans reeds is, wordt het tijd
mij om te gaan denken aan een
finitieve terugkeer naar mijn eigei
vertrouwde onvolprezen belas tin A
paradijs: Nederland. 1
MARC DE KONINCB*
