TAFEL
Duitse Kirchentage in teken
van milieu-bescherming
HTTÏÏ71
Conflict in CNV over
totale boycot Zuid-Afrika
Eenbijdetijdsqesdm
figutaeGomtmt
\kerk
)en
wereld
BOESAKS POSITIE
STOND NIET
TER DISCUSSIE
„EENZAAM" STANDPUNT WEER IN DISCUSSIE
£eidóc0ouAanti
Aruba in de Kamer W
weer
ST ficidoe Souta*
ACHTERGROND
WOENSDAG 5 JUNI 1985 PAGI1
Voorstel grotere godsdienstvrijheid in O.-Europa
Canada en vier Westeuropese landen hebben bij de mensen
rechtenconferentie in Ottawa een voorstel ingediend dat de
godsdienstvrijheid in Oost-Europa moet vergroten.
Het voorstel zou alle 35 landen, die in 1975 de akkoorden van
Helsinki hebben ondertekend, verplichten de nodige maatrege
len te treffen om het recht van personen te garanderen of van
religieuze organisaties, godsdienstonderricht te geven of te ont
vangen of hun overtuiging door te geven aan hun kinderen.
Het voorstel vraagt tevens om het recht van gelovigen garan
deren met geloofsgenoten in binnen- of buitenland contact te
onderhouden en godsdienstige boeken in bezit te hebben.
Jaarlijkse NKSR-onderwijszondag
Op initiatief van de Neder
lands Katholieke Schoolraad
(NKSR) wordt op 6 oktober
een „onderwijszondag" gehou
den. Op en rond deze dag
wordt in gezinnen, kerken en
scholen aandacht gegeven aan
de waarde van christelijke op
voeding en vorming.
Het ligt in de bedoeling voort
aan jaarlijks een zondag voor
het onderwijs te bestemmen.
Een landelijke werkgroep van
de NKSR is bezig handreikin
gen te maken voor de eerste
onderwijszondag. Pastores,
scholen, medezeggenschapsra
den en ouders kunnen met dit
materiaal de onderwijszondag
voorbereiden.
Hij ken de zichzelf.
Maaralleen van horen
zeggen
Gabriël Laub
MEER DAN 120.000 BEZOEKERS VERWACHT
(Van onze correspondent
Gerard Kessels)
De zorg voor natuur en
milieu als christelijke op
dracht is een van de be
langrijkste thema's van
de grote Kirchentage
van de Duitse protestan
ten in Düsseldorf. Op de
mammoet-bijeenkomst,
die vandaag begint en tot
zondag duurt, worden
ongeveer 120.000 protes
tanten verwacht.
De Düsseldorfer Kirchtenta-
ge worden gehouden onder
het bijbelse motto: „De aarde
is des Heren". De theoloog
Wolfgang Huber, voorzitter
van de Kirchentag, beklem
toont dat het motto vooral
gezien moet worden als een
geloofsbelijenis en niet zozeer
als een tegemoetkoming aan
pacifistische en ecologische
stromingen in de Duitse pro
testantse kerk. Maar toch zijn
de protestantse kerken in de
Bondsrepubliek de laatste ja
ren zeer sterk op de milieu-
-toer. Een blik in het pro
gramma van de Kirchentage
maakt dat al snel duidelijk.
In Düsseldorf komen 35
christelijke milieu-groepen
bijeen en er worden onge-
yeer honderd milieu-mani
festaties georganiseerd.
Ook uit de verzorging van de
inwendige mens blijkt het
thema: Er zal alleen maar
drank uit statiegeld-flessen
en glazen te koop zijn. Er
wordt vegetarisch eten geser
veerd, dat op porceleinen
borden wordt opgediend.
„Lepel meebrengen", zo
maant het programma de be
zoekers.
Uitbuiten
Eeuwenlang was de natuur
voor de kerk een onderge
schikt goed dat de mens naar
believen mocht veranderen,
vernietigen en uitbuiten.
Gods schepping in stand hou
den wordt nu als een actuele
christelijke opdracht gezien.
De milieu-beweging heeft
sterke invloed gekregen in
de kerk. Opvallend in Duits
land is dat die ontwikkeling
zich vooral in de protestantse
kerk heeft voorgedaan.
Toch is er dezer dagen een
gezamenlijke verklaring van
de protestantse kerken en de
gezamenlijke bisschoppen
uitgegeven: „Verantwoorde
lijkheid dragen voor de
Op de Kirchentage alle ruimte voor ontmoeting en het ver
krijgen van informatie
schepping", zo luidt de titel, schepping. Dat is veel te
„Het geloof in God de Schep- vaak vergeten worden", al-
per is tevens het geloof in dus de kerken in de verkla-
God als de behoeder van Zijn ring.
„De positie van dr. Allan Boesak als vice-voorzitter van de
Zuidafrikaanse Raad van Kerken heeft op de bestuursvergade
ring niet ter discussie gestaan. Geruchten dat hij zou zijn afge
treden of dat er druk op hem wordt uitgeoefend dit te doen,
missen elke grond van waarheid."
Dit zei Dan Vaughan, plaatsvervangend secretaris-generaal
van de Raad, woensdag in een reactie op persberichten, ver
spreid door het Westduitse kerkelijke persbureau EPD, dat
Boesak als vice-voorzitter was afgezet. EPD heeft de Zuidafri
kaanse Raad van Kerken telegrafisch laten weten dat dit be
richt het gevolg was van een vertaalfout.
Hoewel er verschil van mening bestond over de bedoeling van
de dag van gebed, die de Raad van Kerken voor 16 juni heeft
uitgeschreven, staat de eenheid van de Raad niet op het spel,
aldus Vaughan, die bij afwezigheid van ds. C. F. Beyers Naudé
als woordvoerder optreedt.
Willebrands
eredoctor
universiteit Lublin
Kardinaal Willebrands, pre
sident van het Vaticaanse se
cretariaat voor de eenheid
onder de christenen, wordt
deze week onderscheiden
met een eredoctoraat aan de
katholieke universiteit in de
Poolse stad Lublin.
Kardinaal Willebrands zal
aanwezig zijn bij een bijeen
komst van de Poolse bis
schoppenconferentie, waarin
de dialoog met de orthodoxe
kerk aan de orde komt.
Gereformeerde Kerken
Beroepen te Wijnjewoude (evange
lische arbeid classis Drachten), drs.
J. Schonewille te Nijensleek. Aan
genomen naar Rotterdam-Centrum,
drs. A. S. J. Smilde studentenpredi
kant te Heidelberg.
OP OPENBARE SCHOLEN:
Godsdienstonderwijs blijft taak voor Hervormde Kerk
Zolang de wettelijke moge
lijkheden gegeven zijn, moet
de Nederlandse Hervormde
Kerk het godsdienstonderwijs
op de openbare school tot
haar taak blijven rekenen. De
invoering van het vak geeste
lijke stromingen met de Wet
op het Basisonderwijs veran
dert daaraan niets. Dat
schrijft de Raad voor de za
ken van Kerk en School van
de Hervormde Kerk in een
notitie aan de synode. Deze
zal het werk van de Raad be
spreken op zaterdag 15 juni.
De Raad signaleert de tendens
naar vermindering of stopzet
ting van subsidies voor het
godsdienstonderwijs door de
burgerlijke gemeente. De mo
tieven daarvoor zijn verschil
lend: De voortgaande schei
ding tussen kerk en school
brengt steeds meer gemeente
besturen er toe geen subsidie
meer te geven voor „wat
werk van de kerk is", maar
ook: Toenemende financiële
problemen van de lokale
overheid.
De Raad ziet aan de andere
kant ook positieve ontwikke
lingen: Het klimaat voor
godsdienstonderwijs lijkt zich
niet ongunstig te ontwikke
len; ouders en leerlingen heb
ben belangstelling.
Principiëel dient de overheid
het godsdienstonderwijs aan
de openbare school te subsi
diëren, meent de Raad. In de
praktijk echter zal moeten
worden gerekend met minder
of geen subsidie. Dat is al het
geval in o.a. Leiden en Rot
terdam. De kerk zal echter
haar verantwoordelijkheid
moeten blijven dragen en op
andere wijzen daaraan gestal
te moeten geven. Bijvoorbeeld
door het inzetten van vrijwil
ligers, ondersteund door vrij
gestelde werkers. De kosten
hiervoor zullen mee door de
plaatselijke gemeenten moe
ten worden gedragen.
De financiering van dit stukje
kerkewerk zal in toenemende
mate bezwaren oproepen bij
plaatselijke gemeenten, ver
onderstelt de Raad. In de nota
wordt gesuggereerd dat even
tueel diakonale gelden aange
wend kunnen worden voor
het godsdienstonderwijs op de
openbare school. Nu gaat er
ook hervormd diakonaal geld
naar acties als die van de
Unie School en Evangelie,
voor ondersteuning van chris
telijk onderwijs in buiten- en
in binnenland.
Sukadelapje met
postelein en
aardappelen vla
met biscuits en jam
Voor twee personen hebt u
nodig: 200 g sukadelap, 30
g margarine, zout, peper,
rozemarijn, 1 tomaat;
800 g postelein, aardappel
meel of maizena, zout;
tot 1 kg aardappelen;
liter gele vla (Vz liter
melk25 g custard, 30 g sui
ker), 4 gewone biscuits.
Bak de sukadelap in warme
margarine aan weerskanten
bruin. Leg vervolgens het
deksel schuin op de pan en
schenk daarop zoveel lauw
water dat het erge bruisen
minder gaat worden. Voeg
zout, peper, rozemarijn en de
in stukjes gesneden tomaat
toe en stoof het vlees op een
kleine pit mals in circa twee
uren.
Was de postelein en probeer
de groente daarbij een beetje
in het „gelid" te houden.
Laat de postelein uitlekken
en snijd haar in stukjes van
zo'n drie centimeter. Zet de
groente op met aanhangend
water, laat haar slinken en
daarna nog acht a tien minu
ten koken. Giet een deel van
bet kooknat weg en bind wat
overblijft met weinig aardap
pelmeel of maizena. Breng
de groente op smaak met
zout. Voor de liefhebbers van
echt zure postelein kan een
scheutje azijn worden toege
voegd.
De biscuits voor het nage
recht mogen oud of gebroken
zijn en elke soort is geschikt.
Besmeer de koekjes aan twee
kanten niet te dik met jam
en duw ze in de schaaltjes
met de punt van het mes in
stukjes. Leg er de afgekoelde
vla op en garneer die met
weinig jam. Dit toetje wordt
lekkerder als het een paar
uren zo kan blijven staan. De
smaken kunnen dan goed
doortrekken.
JEANNE
Geen krant ontvangen Bel tussen
18.00 en 19.00 uur, zaterdags tussen
14.00 en 15.00 uur. telefoonnr.071-
122248 en uw krant wordt nog dezelf-
de avond nabezorgd.
DEN HAAG Het
„eenzame" standpunt ten
aanzien van de apart
heidspolitiek in Zuid-
Afrika dat de christelijke
vakcentrale CNV half
mei innam op het con
gres van Europese vak
bondsorganisaties (EVV)
te Milaan, begint steeds
meer scheurtjes te verto
nen.
Het CNV verbaasde enkele
weken geleden vriend en vij
and door zich als enige vak
organisatie in Europa, uit te
spreken tégen een totale boy
cot van Zuid-Afrika. Investe
ringen zouden, zo meende de
vakcentrale, onder bepaalde
voorwaarden kunnen wor
den toegestaan.
Algemeen CN V-secretaris
Arie Hordijk motiveerde dat
standpunt als volgt: „Het
CNV vindt het onjuist dat ge
pleit wordt voor economische
en politieke isolatie van
Zuid-Afrika. Met isolatie be
reiken we alleen maar dat -
en de geschiedenis bewijst
dat herhaaldelijk- de elimi
natie van de apartheid niet
wordt verwerkelijkt".
„Een land waar repressie
heerst, waar een ontkenning
dan wel een onderdrukking
van fundamentele mensen
rechten wordt gepraktiseerd
en dat als een kat in het
nauw wordt gedreven, zal de
schroef van onderdrukking
en tirannie eerder aandraai
en. Machtenlozen worden
dan nog machtelozer", aldus
Hordijk.
Met name de Dienstenbond
CNV, die al eerder in het
nieuws kwam in verband
met dissidente geluiden over
het beleid van de vakcentra
le, deelde de uitspraak van
Hordijk niet. Volgens deze
bond, daarin gesteund door
de leden, is het voeren van
een dialoog met Zuid-Afrika
en het verbinden van voor
waarden aan investeringen
„niet toereikend als middel
tegen het apartheidssys
teem".
Temperatuur
De temperatuur zowel bin-
In Zuid-Afrika, het land van de apartheid, ontstaan regelmatig rellen tussen blanken
en zwarten. Politici en vakbonden in de hele wereld willen strenge maatregelen te
gen het land. In het CNV, als enige vakbond niet voor een totale boycot, is een
conflict gerezen over te nemen maatregelen.
nen als buiten het CNV-ge-
bouw te Utrecht, waar hoofd
bestuurders en bondsvoorzit
ters van het CNV bijeen wa
ren om over het CDA-ont-
werpverkiezingsprogram te
praten, liep maandag hoog
op. Reden voor de afdeling
voorlichting van het CNV
om tot twee keer toe een
aangekondigde persconferen
tie af te gelasten.
Er bleek een hoog oplopend
meningsverschil te zijn over
de CNV-visie ten aanzien
van Zuid-Afrika. Ook de
„magere" formulering in het
CDA-program zat een aantal
afgevaardigden duidelijk
dwars.
Het CDA, dat zich in het ver
kiezingsprogram van vier
jaar geleden nog uitsprak
voor (desnoods eenzijdige)
maatregelen van de Neder
landse overheid tegen de
apartheidspolitiek, schijnt
met het vertrek van dissident
Jan-Nico Scholten ook het
oude standpunt te hebben
verlaten.
Veel verder dan handhaving
van het wapenembargo en
aanscherping van de econo
mische sancties in VN- en
EG-verband komt de partij
in het program niet. Een ei
gen Nederlands beleid in
deze is helemaal uit de optiek
van het CDA verdwenen.
De Dienstenbond CNV dien
de maandag in de verbonds
vergadering een motie in met
daarin het verzoek tot hero
verweging van het. CNV-
standpunt. Volgens voorzitter
Nico van der Stel van de
Dienstenbond dreigt de dis
cussie binnen het CNV te
verzanden in een prestige-
strijd rondom de persoon van
secretaris Hordijk.
„Steeds meer collega's voelen
ervoor het FN V-standpunt te
volgen dat uitgaat van een
verbod op investeringen en
beperking van de in- en uit
voer naar Zuid-Afrika. Punt
is echter hoe dit zonder ge
zichtsverlies te doen.
Volgende week heeft de ver-
bondsraad een gesprek met
dr. C.F. Beyers Naudé, secre
taris generaal van de Zuida
frikaanse Raad van Kerken,
en ik verwacht dat hij de nog
twijfelende CNV'ers zal kun
nen overtuigen van de nood
zaak tot een totale boycot.
Dat kan dan een duidelijke
kapstok zijn om de omme
zwaai van het CNV aan op te
hangen", meent Van der Stel.
„Bovendien", aldus de bonds
voorzitter, „zit vrijwel de
hele wereld op de toer van
hardere maatregelen, waarbij
het CNV niet kan achterblij
ven. Zelfs in de Verenigde'
Staten wordt in de traditio
neel behoudende kringen
strengere maatregelen be
pleit".
Coalitie
Overigens hebben CDA en
PvdA er bij het kabinet op
aangedrongen nog deze
maand een standpunt in te
nemen over de mate waarin
economische sancties kunnen
worden ingezet om het apart
heidsregime aan te pakken.
Dat kan de coalitie nog met
problemen opzadelen omdat
de VVD weinig voelt voor
Senaat wil
verscherping van
sancties tegen
Zuid-Afrika
WASHINGTON De com-
missie voor buitenlandse
zaken van de Amerikaanse
Senaat heeft gisteren met
overweldigende meerder
heid een anti-apartheidre
solutie aangenomen, die
aandringt op verscherping
van de economische sanc
ties van de VS tegen Zuid-
-Afrika. De resolutie, die
met 16 tegen 1 stemmen
werd aangenomen, behelst
een verbod op leningen
door Amerikaanse banken
aan Zuid-Afrika en het ver
bieden van de verkoop van
computers en nucleair ma
teriaal aan Zuid-Afrika.
Het voorstel was ingediend
door de Republikein Ri
chard Lugar uit Indiana.
boycotmaatregelen tegen
Zuid-Afrika. Wettelijke
maatregelen wijzen de libera
len van de hand omdat de
partij er van uitgaat dat het
bedrijfsleven niet voor poli
tieke doeleinden mag worden
ingeschakeld.
Het kabinet voelt ook al wei
nig voor verscherping van
het huidige beleid. Naast het
handhaven van de bestaande
maatregelen wil men niet
verder gaan een verplichte
rapportage voor Zuidafri
kaanse dochters van Neder
landse ondernemingen (die
tot nu toe vrijwillig rappor
teerden). De werkgeversor
ganisatie, het VNO, heeft in
middels laten weten dat bij
de betrokken ondernemin
gen ernstige bezwaren be
staan tegen een verplichting
tot rapportage over hun acti
viteiten.
Duidelijk is dat in Nederland
nogal verschillend wordt ge
dacht over de bestrijding van
de apartheid. Dat apartheid
verwerpelijk is en dat het
uitoefenen van druk op Zuid-
Afrika een aanvaardbaar
middel is om veranderingen
teweeg te brengen, daarover
is men het eens. Over de
vraag waaruit die druk zou
moeten bestaan lopen de me
ningen echter ver uiteen.
Het CNV, dat als christelijke
vakcentrale wil opkomen
voor de zwakkeren in de we
reld, zal, als het niet in gewe
tensconflict wil komen, een
verdergaand standpunt moe
ten innemen dan het huidige.
Als zelfs de meest conserva
tieve stromingen in de VS
om hardere maatregelen vra
gen, dan lijkt het onvermij
delijk dat het CNV deze
„links" passeert.
MARGA RIJERSE
Igei
[t i
pn)
In de Tweede Kamer voltrekt zich deze week een uitjn t
derlijke gebeurtenis. Afgevaardigden van regering en
ment van de Antillen nemen deel aan het debat °ver?or9
nieuwe regeling voor de Antillen, waaronder ook de apge^
status van Aruba. Evenals dat indertijd bij het overleg ®p
Suriname met de Surinaamse afgevaardigden het geval en i
vergaderen de Antillianen wel mee en kunnen ze ook dt
gingsvoorstellen op wetten en wetsontwerpen indieP
maar alleen de honderdvijftig Nederlandse kamerleden lu^
nen morgenmiddag aan de uiteindelijke stemming dee^p,
men. ikei
HET draait om een voorstel van Aruba om de regeling (VI
de bijzondere status (in de komende tien jaar) van dat ei[
binnen het Koninkrijk, wat af te zwakken. Aruba wil j
losmaken van de andere Antilliaanse eilanden en een ej
staat vormen. Volgens de reeds daarover afgesloten onL
handelingen wordt Aruba, na een overgangsperiode vanl
jaar, in 1996 onafhankelijk. Nu de belangrijkste bron varl
komsten op Aruba, de Lagoraffinaderij is gesloten, willel
Arubaanse politici voor wat dat laatste punt betreft ec|
een wat soepeler regeling. Ze willen ergens halverwege
tien jaar een toetsingsconferentie, waarop nader kan woi
bezien of die onafhankelijkheid wel in 1996 zou moeteij
gaan.
TERECHT voelt een kamermeerderheid daar niet
Aruba heeft zich een bijzondere positie verworven binnej
ontwikkeling naar de onafhankelijkheid van de Nederlaj
Antillen als geheel, een positie die met zeer secure afsprg
gepaard dient te gaan. Ons land heeft al een enorme veil
woording op zich geladen door een eilandje met zestigS
zend inwoners naar een onafhankelijke status te leiden. 1^
de Arubanen echter dienen daarbij een grote verantwoo
lijkheid te dragen. Het gaat niet aan via een wat afgezwj
regeling Nederland bij nader inzien op te schepen met
zwaarste consequenties van een ontwikkeling, waar Ai
zelf voor gekozen heeft. Of Aruba krijgt de aparte statu4an
het zelf wenst en als gevolg daarvan na tien jaar zijn o^..
hankelijkheid, of het eiland voegt zich in het geheel var
Nederlandse Antillen. Een tussenweg, waarbij van twee r
letjes wordt gesnoept, zou niet reëel zijn.
igk
i ei
:^T
Enkele buien
DE BILT (KNMI) Ons land
bevindt zich morgen nog in
een zuidwestelijke stroming.
Hierin trekt vanuit west-
-Frankrijk opnieuw een sto
ring mee die in de loop van de
middag voor nieuwe buien zal
zorgen. Daaraan voorafgaand
is in de ochtend de zon af en
toe te zien. De onweerskanden
lopen terug, maar zijn nog niet
te verwaarlozen. In de middag
lopen de temperaturen op tot
ongeveer 21 graden. De wind
is zuidwest, matig, rond kracht
3.
Na morgen wordt het nog wat
koeler. De wind draait naar
noordwest en voert lucht .over
de Noordzee aan. De buien
kans blijft daarbij vrij hoog.
Weersvooruitzichten voor di
verse Europese landen, geldig
voor vrijdag en zaterdag:
Zuid-Scandinavië: Wisselvallig
weer met enkele buien. Maxi-
mumtempreratuur van 12 gra
den aan de Noorse westkust
tot 18 graden in zuid-Zweden.
Britse eilanden: Perioden met
zon, maar ook een enkele bui.
Maximumtemperatuur van 12
graden in Schotland tot 17 gra
den in zuid-Engeland.
Benelux, noordwest-Frankrijk
en noord-Duitsland:" Opklarin
gen, afgewisseld door enkele
buien. Maximumtemperatuur
vrijdag rond 17 graden, zater
dag enkele graden lager.
nd
Stl
Zuid- en noordoost-FranfceiJ'
zuid-Duitsland en Alpefn
bied: Half- tot zwaar bevjmi
en perioden met regen, ft
mumtemperatuur vrijdag j
20 graden in zuidwest-Fr ee
rijk tot 27 graden aan d%rc
vièra, zaterdag enkele grrh.
lager. jn
Spanje en Portugal: Peri(n)
met zon, maar in het nooirtjj
ook een enkele bui. ftfo
mumtemperatuur van 17 ,erl
den in het noordwesten t
graden in het zuidoosten, fc
Italië en Joegoslavische-[rer
Perioden met zon en vr0ig,
overal droog. Maximumtein
ratuur tussen 25 en 30 gr^n
Weer Min Ma* fbe
temp temp lgg(
Amsterdam motregen 9 14
De Bilt zw.bew. 0 16 rr&'
dit quartz klokje in de vorm
van een mini-huiscomputer
(ware grootte 5 cm.).
Het is voor u als u een
nieuwe abonnee aanbrengt,
De nieuwe abonnee krijgt
de krant de eerste
twee weken gratis.
I Noteer als nieuwe abonnee ingaande
Naam:
Adres:.
I
I
I
I
I
I
I
Adres:.
I Postcode/plaats:_
Telefoon:Juk
(voorcontiöle bezorging)
Deze ontvangt de krant de eerste twee weken gratis
Daarna wordt het abonnement betaald per: fi
ll] maand (per automatische betaling)
kwartaal per acceptgiro R
Stuur als dank het computerklokje aan:
Naam:
Stuur de bon ingevuld aan de Leidse Courant, Antwoordnummer
|^500 VD Den Haag (postzegel niet nodig).
