Sovjet-offensief
tegen Afghanen
treft ook Pakistan
De nieuwe loten liggen klaar.
Msschkt^an ikmestraks
Sovjet- Unie steelt met
Ruslan show op Le Bourget
36STE INTERNATIONALE
LUCHTVAARTTENTOONSTELLING
2 Von Weizsacker afzijdig in kwestie twee van Breda
Sri Lanka wil hulp India
tegen geweld Tamils
£eidóc6otkcuit
VS bereid tot gesprek met
Jordaans-Palestijnse delegatie
^Wervelstormen eisen tientallen doden in VS en Canada
Macht
Spaanse
leger
terug
gedrongen
een
mier
van
ivor-
r en
t tot
mier
5, j*-: liever p«r bank of giro mee? Dat kan ook. Bel voor
f Méér kans in de Staatsloterij. -♦<
De Russische Antonov 124, het grootste vliegtuig ter wereld, maakte vorige week vlak voor de
opening van de luchtvaarttentoonstelling op Le Bourget, een korte demonstratievlucht.
(Van onze correspondent
Bob van Huët)
LE BOURGET „Big.
Very big", zegt een Rus
sische boordwerktuig
kundige terwijl hij om
zich heen wijst. De man
overdrijft niet. De Anto
nov AN-124 is inderdaad
een bakbeest. In de laad
ruimte van het monster
is de vriendelijke techni
cus opvallend klein. Een
lengte van ongeveer ze
ventig meter, een span
wijdte van 73 m en een
gewicht van ruim vier
ton zouden dit vliegende
Russische pakhuis tot het
grootste vliegtuig ter we
reld maken. Om de span
ning er in te houden ver
strekt de Russische dele
gatie op Le Bourget geen
exacte gegevens. De An
tonov-124 of „Ruslan"
(zo genoemd naar Poesj-
kin's legendarische reus)
is in ieder geval groter
dan de vorige recordhou
der, de Amerikaanse Ga
laxy C-5, van Lockheed.
De Russen beweren het
met grote stelligheid en
het is duidelijk dat ze
daar blij mee zijn.
De imposante „Ruslan", die
in NAVO-kring de aandui
ding „Condor" heeft, is wel
licht de enige nieuwigheid op
de afgelopen weekeind geo-
flende luchtvaarttentoonstel-
ing op het nabij Parijs gele
gen vliegveld Le Bourget.
Twaalf jaar na het drama
met de supersonische Tupo-
lev-144, die tiidens een de
monstratievlucht neerstortte,
vieren de Russen nu een ge
slaagde rentree. Het is voor
de eerste keer dat hun mys
terieuze kolos op westerse
bodem is geland. De belang
stelling voor de „Ruslan" is
zo groot dat zelfs de speciaal
voor deze gelegenheid ge
bouwde plexiglazen Mira-
ge-2000 van de Franse vlieg
tuigbouwer Marcel Dassault
genoegen moet nemen met
een bijrol.
Veiligheidsmaatregelen
Omgeven door uiterst stren
ge veiligheidsmaatregelen
heeft op het vliegveld Le
Bourget tot en met aanstaan
de zondag de grote interna
tionale luchtvaarttentoonstel
ling plaats. Het is de 36e keer
dat dit tweejaarlijkse evene
ment wordt gehouden. Voor
de ogen van naar verwach
ting een half miljoen bezoe
kers worden 206 vliegtuigen,
helikopters, raketten en sa
tellieten gepresenteerd, af
komstig uit 33 verschillende
landen. Ruim duizend fabri
kanten uit de luchtvaarin
dustrie zijn op Le Bourget
vertegenwoordigd. Behalve
de grote publieksevenemen
ten (het afsluitende lucht-
feest op 9 juni zal zeker hon
derdduizend bezoekers trek
ken) is de expositie ook het
belangrijkste trefpunt voor
de vliegtuigindustrie met
grote economische, commer
ciële en militaire belangen.
Bij zijn traditionele rondgang
over het expositieterrein ging
de Franse president Mitter
rand de uitgestalde militaire
arsenalen deze keer niet uit
de weg. Vier jaar geleden
had Mitterrand geweigerd
langs Exocet-raketten en an
der offensief wapentuig te
wandelen. Hij kondigde toen
aan dat zijn socialisten de
Franse wapenindustrie zou
den ombouwen tot een pro
ductie-apparaat voor vreed
zame doeleinden. Dat bleek
helaas een utopie. De Franse
wapenindustrie boekte vorig
jaar een recordwinst, niet in
de laatste plaats door de ver
koop van Mirages en raket
systemen.
Wat geforceerd glimlachend
bezocht de president daarom
de stands van Frankrijks
meest bloeiende industrie.
Een ongelukkig toeval wilde
dat Mitterrand juist een dag
eerder het colloquium van
het Internationale Comité
voor de Rechten van de
Mens in Parijs had geopend.
„Frankrijk schaadt de men
senrechten niet door zijn ei
gen onafhankelijkheid te
verdedigen", zo trachtte de
president zich uit het wes
pennest te redden. Hij voegde
daar aan toe dat Frankrijk
altijd eerst selecteerde alvo
rens wapencontracten af te
sluiten.
Duidelijk beter in het straatje
van de president paste de re
cente successen van het Eu
ropese Airbus-consortium,
dat zaterdag bekend maakte
acht verkeersvliegtuigen van
het type A-320 te hebben
verkocht aan de Australische
luchtvaartmaatschappij An-
cet. De Australiërs zouden
verder een optie hebben ge
nomen op nog eens negen
toestellen.
Op Le Bourget werd duide
lijk dat Frankrijk grote am
bities koestert op het gebied
van de ruimtevaart Presi
dent Mitterrand zei dat West-
Duitsland nu erg positief zou
staan tegenover zijn fameuze
Eureka-project Een regel
rechte provocatie aan het
adres van de Amerikanen
was wel de maquette van de
Franse mini-shuttle Hermes
op de rug van een Airbus
A-320. Zowel het Franse Ae
rospatiale als Dassault zeggen
technisch in staat te zijn een
ruimteveer te maken. Dit
veer zou dan moeten worden
gelanceerd door de Ariane-V,
een nieuwe krachtige draag-
raket waarvoor de Franse re
gering vijf miljard gulden
heeft uitgetrokken.
Concurrentie voor de Franse
shuttle komt uit Engeland,
waar Britisch Aerospace ver
gevorderd zou zijn met het
raketvliegtuig „Hotol". Coör
dinatie van de Europese
ruimtevaartplannen ge
schiedt overigens door het
ESA (Europees Bureau voor
Ruimtevaart), dat jaarlijks
voor tachtig miljoen gulden
aan subsidie uit Nederland
ontvangt.
Bescheiden
De Nederlandse inbreng op
de luchtvaarttentoonstelling
op Le Bourget is dit jaar van
bescheiden karakter. Op een
druk bezochte persconferen
tie maakte de vliegtuigbou
wer Fokker bekend in de
eerste vijf maanden van dit
jaar 55 toestellen te hebben
verkocht, hetgeen een record
is. In Parijs werd het contract
getekend tussen Fokker en
de KLM voor de levering
van tien Fokker 100-toestel-
len. Op het expositieterrein
stond een F-27 Enforcer
MK-2, een militair vliegtuig
ter bestrijding van opper
vlaktevaartuigen en onder
zeeboten. Het gaat om een
verbeterde versie vaa de
F-27 Maritiem, met een zui
niger brandstofverbruik als
belangrijkste winstpunt
Fokker liet weten goede
hoop te hebben deel te ne
men aan de constructie van
het Amerikaans-Europese
ruimtestation Columbus, dat
rond de eeuwwisseling rond
de aarde moet draaien. Fok
ker denkt vooral goede kan
sen te hebben met zijn lucht-
sluizen waarvan de ontwik
keling wordt voortgezet. Veel
lof voor de „open deur"-poli-
tiek van de Nederlandse
vliegtuigfabrikant kwam van
Louis Kauling, voorzitter van
de Nederlandse Aerospace-
-groep.
Deze is met een aantal stands
op Le Bourget vertegenwoor
digd. De groep bestaat uit een
dertigtal betrekkelijk kleine
ondernemingen die in hoge
mate zijn gespecialiseerd.
Volgens Kauling laat Fokker
„genoeg graankorrels" liggen
om deze bedrijven waar zo'n
negenduizend mensen wer
ken een goede toekomst te
bieden.
MAANDAG 3 JUNI 1985 PAGINA 5
Pii-Wi
■^AMSTERDAM Bond-
utaméspresident Richard von
^JJWeizsacker meent dat in-
waioidien de twee in Breda ge-
vangen zittende Duitse
n pmoorlogsmisdadigers zou-
efco «den worden vrijgelaten,
1-0 ^dit zou moeten gebeuren
op grond van het Neder-
,e landse rechtsgevoel, en
niet op grond van een
——Duits verzoek, „en zeker
een openlijk Duits
verzoek".
Het Westduitse staatshoofd zei
dit zaterdagochtend tegen het
eind van zijn driedaagse
staatsbezoek aan Nederland,
nadat hij tegenover journalis
ten had verklaard over deze
kwestie in het openbaar geen
uitspraken te kunnen doen.
De twee van Breda, Fischer en
Aus der Fünten, hebben een
belangrijke rol gespeeld bij de
jodenvervolging.
Als men wil helpen zal men
zich in de allereerste plaats ten
volle bewust moeten zijn van
de grote gevoeligheid van deze
kwestie,* en die ook moeten
respecteren. Juist daarom, al
dus Von Weizsëcker, kan ik
geen hulp bieden of in het
openbaar uitspraken doen.
Het is goed als er af en toe aan
wordt herinnerd dat men niet
zo maar kan voorbijgaan aan
het verleden, aldus Von Weiz
sacker. Men heeft jegens een
buurland de verplichting, niet
alleen zijn eigen verleden niet
te vergeten, maar ook „met
het hart en met het verstand"
te begrijpen wat het verleden
voor dit buurland betekent.
De dagelijkse betrekkingen
tussen Nederland en de Bonds
republiek zijn normaal en
kunnen nauwelijks nog verder
worden geïntensiveerd. Maar
gemeten aan deze uitermate
nauwe betrekkingen zou over
en weer het begrip van wat
beide volkeren beweegt wel
licht groter kunnen zijn.
De Duitse pers schrijft, zo
meldt onze correspondent in
Bonn, dat de toespraak van
Von Weizsacker op de veertig
ste verjaardag van de Duitse
capitulatie hem zoveel krediet
heeft bezorgd in Nederland
dat zijn bezoek wel een succes
moest worden. „De geste van
prins Claus die Von Weizsac
ker de Nederlandse vertaling
van zijn toespraak overhan
digde, is het duidelijkste bewiis
dat Nederland de staatsgast als
het symbool beschouwt van
een nieuw Duitsland, aldus de
Frankfurter Allgemeine.
NEW DELHI De Indiase premier Rajiv Gandhi en de presi
dent van Sri Lanka, Junius Jayewardene hebben gisteren in
New Delhi geprobeerd een oplossing te vinden voor de oorlog
tussen Tamils en Singalezen op het eiland Sri Lanka. Officieel is
niets meegedeeld over het gesprek maar men gaat er van uit dat
Gandhi grotere zelfstandigheid voor de Tamils in het noorden
van Sri Lanka heeft geëist.
Jayewardene stond voor zijn reis naar india op het standpunt
dat er, voordat kan worden onderhandeld over een vreedzame
oplossing van het conflict eerst een einde moet komen aan de
Sierrilla-activiteit van de tamils die naar afscheiding streven,
e 78-jarige Jayewardene hoopt dat de regering-Gandhi een
matigende invloed zal hebben op de extremistische Tamils die
hun noofdkwartier hebben in de Indiase stad Madras.
In India wonen ongeveer vijftig miljoen Tamils die voor een
root deel met het streven van de guerrillastrijders naar onaf-
ankelijkheid sympathiseren.
In het oosten van Sri Lanka zouden de afgelopen dagen zeker
zestig mensen zijn omgekomen als gevolg van geweld tussen Ta
mils en Singalezen. Er zijn met spoed troepen naar het gebied
gestuurd. De golf van geweld begon volgens een minister van
ri Lanka vorige week donderdag met de moord op zes Tamils.
Dit leidde tot vergeldingsacties van Tamils tegen een aantal Sin-
galese dorpen.
3INABUITENLAND
Chinese premier
naar Nederland
LONDEN De Chinese premier
Zhao Ziyang brengt volgende week
een officieel bezoek aan ons land
Gisteravond arriveerde hij in Lon-
j den. Het bezoek van de Chinese pre-
mier is een gevolg van het feit, dat de
J^^regering-Lubbers geen toestemming
"heeft gegeven voor een vervolgorder
f op de twee duikboten die de werf
e RSV voor Taiwan bouwt. Hierdoor
ke3verden 'n februari 1984 de betrek-
s .kingen tussen Den Haag en Peking
j" j^weer teruggebracht op ambassadeurs-
/~Tiiveau. Zhao Ziyang, die vorig jaar
j - ook al een bezoek aan West-Europa
altie5>racht' Staat bekend als een van de
^rpbelangrijkste initiatiefnemers in Chi-
rP^jna van de „open deur" politiek.
JERUZALEM De Amerikaanse mi
nister van buitenlandse zaken, Shultz,
heeft de Israëlische regering in een
brief laten weten dat de VS van plan
zijn met een Jordaans-Palestijnse dele
gatie over vrede in het Midden-Oosten
te gaan praten. Premier Peres heeft
gisteren de inhoud van de brief in het
Israëlische parlement bekend gemaakt.
Israël heeft zich tot nu toe altijd verzet
tegen vredesoverleg waarbij het niet
direct betrokken is.
Shultz schreef in zijn brief onder meer
dat de Jordaanse koning Hoessein tij
dens zijn bezoek vorige week aan Was
hington heeft laten weten, dat Jordanië
bereid is „nog dit jaar directe onder
handelingen met Israël te openen". Als
basis voor deze onderhandelingen zou
den VN-resoluties 242 en 338 dienen,
aldus Shultz. De VS hebben altiid de
aanvaarding van deze twee resoluties
als voorwaarde gesteld voor een direct
contact met een Jordaans-Palestijnse
delegatie. De Israëlische regering heeft
op de brief van Shultz gereageerd met
de woorden, dat zij de Amerikaans
eminister niets in de weg wil leggen.
Tegelijkertijd heeft de regering-Peres
nog eens benadrukt, dat zij tegen on
derhandelingen is met de PLO of elke
andere organisatie die „de vernietiging
van de staat Israël voorstaat".
Delors dreigt
met aftreden
BONN Jacques Delors, de voorzitter
van de Europese Commissie die op
treedt als dagelijkse bestuur van de EG,
heeft vijf maanden na zijn aantreden
gedreigd zijn functie neer te leggen, als
de Europese leiders hun huidige hou
ding niet wijzigen. „Europa kwijnt weg,
daar iedereen zich tevreden stelt met
mooie woorden. Als de politieke leiders
zo voortgaan, zullen zij verantwoorde
lijk zijn voor het teloorgaan van Euro
pa. Men kan niet verwachten dat de
Europese Commissie zich inspant voor
Europa temidden van onverschilligheid
en laksheid", aldus Delors in een
vraaggesprek met het Duitse blad
Stern.
„Speciale
rechtbanken
in Noord-
Ierland
wakkeren
politiek
geweld aan"
PARIJS Een internatio
nale conferentie van juris
ten heeft Groot-Brittannië
er gisteren van beschul
digd het politiek geweld in
Noord-Ierland aan te wak
keren door gebruik te ma
ken van bijzondere wetge
ving en speciale rechtban
ken. De beschuldigingen
werden geuit aan het ein
de van een tweedaagse bij
eenkomst die werd bijge
woond door Nobelprijs
winnaar Sean MacBride
en ongeveer 60 advocaten,
rechtsgeleerden en activis
ten voor de mensenrech
ten. Volgens bepaalde wet
ten kunnen verdachten in
Noord-Ierland onder meer
zonder in staat van be
schuldiging te zijn gesteld
een week worden vastge
houden.
ISLAMABAD Af
ghaanse vliegtuigen heb
ben eind vorige week een
zwaar bombardement uit
gevoerd op het Pakistaan
se grensdorp Swir. Daarbij
zijn zeker elf mensen om
gekomen. Volgens niet-of-
ficiële gegevens ligt het
dodental echter veel ho
ger. De Pakistaanse rege
ring heeft bij de de Af
ghaanse zaakgelastige in
Islamabad een scherpe
protestnota ingediend
naar aanleiding van het
bombardement.
De luchtaanval op Swir vond
vrijdagochtend plaats, enkele
uren voordat de Verenigde
Naties bekend maakten dat de
ministers van buitenlandse za
ken van Pakistan en Afgha
nistan volgende maand in Ge-
nève hun besprekingen zullen
hervatten over de aanwezig
heid van Russische troepen in
Afghanistan.
Afghaanse verzetsstrijders zeg
gen dat zij zaterdag in het on
langs begonnen grote Russi
sche offensief diverse posities
hebben moeten prijsgeven na
hevige aanvallen door Russi
sche vliegtuigen en tanks in de
Kunar-vallei, ten zuidoosten
van de hoofdstad. De Af
ghaanse guerrillastrijders zei
den dat vliegtuigen grote hoe
veelheden napalm in de vallei
afwierpen om de weg te effe
nen voor de Russische troepen.
De Russische troepenmacht in
de Kunar telt meer dan tien
duizend man. Diplomaten zijn
er van overtuigd dat de Rus
sen kennelijk deze zomer de
grens met pakistan willen af
grendelen om de guerrillastrij
ders van hun aanvoer te bero-
Reddings-
werkers
zoeken tussen
de puinhopen
in de stad
Albion in de
Amerikaanse
staat
Pennsylvania
naar
slachtoffers
van de tornado
die het
afgelopen
weekeinde
over het
noordoosten
van de VS
raasde.
EgmolJ NEW YORK Wervelstormen in het noordoosten van de Ver- dakloos als gevolg van de tornado's die afgelopen vrijdag in vijf
Egmcm enigde Staten en net zuidoosten van Canada hebben aan zeker uur tijd van het midden van Ontario naar het zuiden trok over
mensen het leven gekost en voor miljoenen dollars schade de Amerikaanse staten Pennsylvania, Ohio en New York. Na de
emsker ver°°r2aakt. ramp werd in Pennsylvania en Ohio de noodtoestand uitgeroe-
I. Pauk Honderden mensen raakten gewonden en duizenden werden pen. Pennsylvania werd het zwaarst getroffen,
ra KM
LA CORUNA In de
Spaanse havenstad La Co-
runa is gisteren voor de
laatste keer een grote mi
litaire parade gehouden.
De traditie van een jaar
lijkse parade werd in 1939
ingesteld door generaal
Franco om de overwin
ning van Franco's troepen
in de Spaanse Burgeroor
log te vieren.
Vanaf volgend jaar zal er een
symbolische optocht worden
gehouden op 12 oktober, de
Dag van Columbus, wanneer
Spanje en vele Latijns-Ameri
kaanse landen hun Spaanse
karakter vieren. Daarmee zal
een mijlpaal bereikt worden in
de hervorming van het leger
die de Spaanse minister van
defensie Narcis Serra enige ja
ren geleden heeft ingezet.
Serra (42), van huis uit eco
noom en voormalig burge
meester van Barcelona, heeft
het aantal militaire districten
in Spanje teruggebracht van
negen tot zes. Tevens zijn de
soldaten overgebracht van de
kazernes bij de steden naar die
streken van Spanje, die theo
retisch bedreigd worden door
vijandelijke acties van buiten
landse mogendheden.
Serra heeft ook het aantal
manschappen van het leger
aanzienlijk verminderd. Aan
het eind van dit jaar moet het
aantal soldaten zijn terugge
bracht van 240.000 tot 195.000,
onder wie 170.000 dienstplich
tigen. Tevens moet dan het
aantal generaals zijn terugge
bracht van 300 tot 143, en
moeten ook de lagere officiers
rangen flink zijn uitgedund.
Serra en een aantal jonge offi
cieren zijn van mening dat de
integratie van het Spaanse le
ger in de commandostructuur
van de NAVO de aanzet zal
geven tot modernisering en
Europeïsering van de Spaanse
strijdkrachten, die traditioneel
een geïsoleerde positie inne
men. Die positie was dermate
bijzonder, dat tot voor kort in
Spanje werd gesproken van
het militaire probleem. In 1981
werd het land opgeschrikt
door een poging de regering
omver te werpen.
SMID JE VERHOLEN HET GEHEIM VAN DE UYLENBORGH
Smidje Verholen sliep eens heerlijk uit en
zich de volgende ochtend door een vakbe-
kelner gezellig verwennen. „Hier is thee
voor meneer," lispelde de kelner beschaafd.
„En mocht meneer nog andere wensen hebben,
dan hoeft meneer slechts één kik te geven
- Maar de smid kreeg weinig kans om kikken te
geven, want juist op dat moment traden Goze-
van Uylen en hoofdinspecteur Maffelaer de
eetzaal binnen. - „Nou!? Wat heb ik u gezegd?"
de H.l. trots. „Beste bedden, hè, hier In het
Hotel. En dat ontbijt van knapperverse
kadetjes is ook niet mis. Oejoejoel, wat een
mand voll Eigenlijk veel te veel voor een vent
alleen." - Hij wierp begerige blikken op de lek
kere broodjes en het was duidelijk, dat hij zich
afvroeg of hij nu jé een kadetje of néén een ka
detje zou nuttigen- Maar Gozewijn van Uy
len sloeg weinig acht op de twijfelachtige hoofd
inspecteur. Hij richtte zich plechtig tot zijn
vriend en zei: „Verholen, die sakkerlootse reke
ning van je in dit dure hotel is al door mij be
taald. Dat is dus in orde. Nee zeur nou niet.
Jij hebt mijn leven gered en mijn schat gevon
den. Mag Ik dan misschien wat terugdoen?
Juistl Daarom heb ik nog een grote verrassing
voor je. Ga maar eens gauw met me mee. Er
staat al een taxi klaar." - „Gaan jullie weg?" in
formeerde hoofdinspecteur Maffelaer. „Da's
toch spijtig van al die lekkere kadètjes! Er IS
tenslotte voor betaald, nietwaar? Heeft er mis
schien iemand iets op tegen, dat ik - Meer
zei de brave H.l. niet. Hij bond zich een servet
om, en bracht even later al een rijkelijk bebo
terd kadetje naar zijn gulzige mond
