We zullen
ook trouw
zijn aan
'nongelovige koning'
rnmoi itco
lui n u i ci\
ZATERDAG 1 JUNI 1985
met als uitgangspunt hebben: op
elke werkplek een personal com
puter. Daarvoor wil men een pro
fessioneel apparaat tegen een niet
al te hoge prijs. Een aantal produ
centen beweegt zich op die markt,
maar met de compatibiliteit schijnt
het niet alles te zijn. Commodore
was de eerste die aan alle verwach
tingen voldeed met de PC 10, die
nu een maand of twee op de Ne
derlandse markt is. Vanaf eind au
gustus krijgt men te maken met de
Tulip System PC Compact. Die
computer kan hetzelfde als de
Commodore, doet het echter alleen
twee keer zo snel en is bijna 800
gulden goedkoper. Vooral voor
kleinere bedrijven en zelfstandige
beroepsbeoefenaren een verleide
lijk aanbod.
Nederlands
In 's Hertogenbosch worden de
computers alleen in elkaar gezet en
onderworpen aan een grondige
kwaliteitscontrole. De produktie
van onderdelen wordt uitbesteed
aan specialistische toeleveranciers,
die bij voorkeur in Nederland zijn
gevestigd. Volgens Compudata
kunnen die leveranciers beter het
tempo van de technologische ont
wikkelingen volgen; zij hoeven
zich immers alleen te richten op
hun specifiek vakgebied en kun
nen daarin meer research plegen.
Ook op lange termijn is men zo
verzekerd van de beste en de goed
koopste onderdelen.
Die worden ook verwerkt in een
andere nieuwe Tulip, die in de loop
van deze maand te koop is. Dat is
de Tulip System PC Advance, die
meer mogelijkheden in huis heeft
dan de Compact en dus voor de
verwerking van uitgebreidere pro
gramma's kan worden gebruikt.
Het bedrijf uit Den Bosch is erin
geslaagd deze machine niet alleen
volledig IBM-compatible te maken,
maar ook twee keer zo snel en bij
na 1300 gulden goedkoper dan het
grote voorbeeld.
Cursus
Het leren omgaan met die compu
ters is niet altijd even eenvoudig.
De handboeken in deze prijsklasse
„De zedelijke kracht van ons volk is ongebroken, mede door de
stabiele factor van ons Koningshuis, waarin zich de eenheid van ons
volk manifesteert". Met deze uitspraak van premier Lubbers, onlangs
gedaan op het jubileumfeest van de 75-jarige Christelijke Bond van
Oranjeverenigingen, is bondsvoorziter Casper Graafstal het van harte
eens. Maar toch krijgt deze voormalige legerpredikant het even
moeilijk bij de vraag of zijn bond ook trouw blijft aan een niet-
gelovige Oranjevorst.
VOORZITTER CHRISTELIJKE BOND VANORANJEVERENIGINGEN:
Tijdens de bijeenkomst in Ermelo ter gelegenheid van het 75-jarig
jubileum van de Christelijke Bond van Oranjeverenigingen legde premier
Lubbers samen met voorzitter ds. C. Graafstal een krans bij het
monument van generaal Spoor.
Grif komt het antwoord: „Oh,
maar dat zal geen invloed hebben
op onze Oranjeliefde hoor, als u dat
bedoelt. Een heleboel mensen zou
den er inderdaad verdriet van heb
ben, maar het gebed op de kansels
voor het koningshuis zou des te in
tenser zijn". Na enig overdenken:
„Ja, de bedroefdheid zou enorm
zijn, want in zijn familie zou toch
een traditie ineens worden gebro
ken. Een rijke traditie, die door
vele Oranjes sterk belichaamd is.
Neemt u prinses Juliana. Wist u,
dat er van haar een lied in de bun
del van Johan de Heer staat? „De
zon schijnt in mijn hart vandaag,
de wereld is zo blij", dat is van Ju
liana. Wist u dat niet? Dan weet u
weer een stukje geheim van Soest-
dijk".
Gehoorzaamheid
Hij gaat uitvoerig in op „het stukje
Nederlands erfgoed dat in de chris
telijke bond verankerd ligt" en dat
na de oorlog bestand is gebleken te
gen de Doorbraak-gedachten.
„Achteraf juist", vindt hij, „want er
zit een plus in ons christelijk ge
loof". Dat onderscheidt zijn bond
ook van de niet-christelijke Fede
ratie van Oranjeverenigingen.
„God is het plus. God is de Al
machtige voor Wie alle knie zich
buigen moet. En dan heb je verder
de knielende vorst en het volk dat
daar z'n zegen van ervaart".
Maar als die vorst nu niet meer wil
knielen?
Hij reageert lichtelijk aangeslagen
en zegt moeizaam: „Ja, dat is een
kernvraag. Want knielende Oran
jes hebben ons volk goede gaven
gegeven". Hij aarzelt, denkt na,
aarzelt opnieuw: „Ja, als een Oran
je niet meer knielen kan Ja, da's
moeilijk". Opverend: „Die aanhan
kelijkheid blijft er so wie so. En het
streven naar een goede, veilige en
gerechtige samenleving ook. Even
als de gehoorzaamheid aan die
orde, óók als die belichaamd wordt
door iemand die niet van je eigen
geloof is. Maar wat als de vorst niet
meer knielen wilNee, daar durf
ik geen antwoord op te geven. Ik
ben verbijsterd, ik geef het eerlijk
toe. Het is ondenkbaar in dit land
als vorst niet gelovig te zijn".
Maar het zou de trouw aan Oranje
van uw bond niet op losse schroe
ven zetten?
„U bedoelt afkeer of opstand in
onze gelederen? Oh nee, het zou
onder de christenheid niet tot re
bellie tegen Oranje leiden. Denkt u
aan de eerste eeuw, toen waren de
christenen ook gehoorzaam aan de
Romeinse keizer, ondanks het feit
dat hij een ander geloof aanhing en
hen zelfs vervolgde. Nee, dit is een
volksdeel dat geen moeite hoeft te
doen om trouw te blijven aan de
vorst. Wij zien het koningschap in
Nederland als een geschenk: bij de
gratie Gods. We zullen in dat geval
ook trouw zijn aan een ongelovige
koning. We zouden wel bedroefd
zijn om de persoon, dèt wel".
Premier als lid
De Oranjeliefde onder ons volk is
in liefde bloeiende, kan hij getui
gen, zijn bijna 25-jarig bondsvoor
zitterschap overziende. „De belang
stelling voor onze bond is groeien
de. We tellen nu 350 oranjevereni
gingen en comité's met pakweg
honderdvijftigduizend leden. En
dat zijn er meer dan in '45. We
hebben ook een koningin om trots
op te zijn, vindt u niet? Zoals zij
zich weert, dat is meer dan een or
nament".
Zelfs premier Lubbers wist hij in
een onbewaakt ogenblik als nieuw
lid te strikken, vertelt hij gnui
vend. En ook onder de jongeren
ziet hij een verblijdende opleving
van oranjegezindheid, met name
onder de dienstplichtigen, waartus
sen hij dertig jaar lang als legerpre
dikant gewerkt heeft. „Het is een
heel andere generatie dan in de ja
ren zestig en zeventig. Er is weer
een goeie band tussen Oranje en de
dienstplichtigen. Ik stond vanmor
gen nog even bij de kazerne naar
de geweerexercitie te kijken. Alle
maal keurig kort geschoren en stuk
voor stuk hun best doend". La
chend: „Het is weer als vanouds. Er
waren zelfs dienstplichtigen die
hun vrije dag opgeofferd hadden
om dienst te doen bij de kransleg-
ging bij het monument van gene
raal Spoor door premier Lubbers.
Keurig zoals ze dat deden, alle lof".
HOMME KROL
Het grootste nieuws van de af
gelopen weken was ongetwij
feld de introductie van twee
nieuwe en de aankondiging
van nog een derde computer
door Compudata uit 's Herto
genbosch. Sinds 1983 worden
in Brabant „echte Nederland
se" computers gemaakt, die
gretig aftrek vinden. De pro
duktie van de Tulip werd op
gang gebracht nadat het be
drijf ervaring had opgedaan
met het in licentie vervaardi
gen van de Edixy Sorcerer,
een Amerikaanse computer.
Dat gebeurde vanaf 1981; een
jaar later namen de directeu
ren F. Hetzenauer en R.J. Ro
mein het besluit zelf een mi
crocomputer te ontwikkelen.
Dat besluit heeft Compudata geen
windeieren gelegd en bijgedragen
tot de sterke groei. Startte men in
1979 met vier mensen, op dit mo
ment heeft men meer dan 100
mensen in dienst. Compudata ont
wikkelt, produceert en verkoopt
microcomputersystemen voor de
professionele en semi-professionele
markt. Bovendien importeert men
randapparatuur voor die computers
en worden in de vestiging in Lei
den programma's ontwikkeld of
aangepast met buitenlandse softwa
re als basis. Voor alle activiteiten
die men ontwikkelt is de behoefte
vanuit de markt het uitgangspunt.
Dat was ook zo met de twee perso
nal computers die onlangs in Am
sterdam aan de pers werden ge
toond.
Besturing
Het maken van een computer is
één ding, maar aan die hardware
alleen heeft de gebruiker nog niets.
De programma's oftewel de softwa
re, daar gaat het om. Daarom is
voor de nieuwe Tulips gekozen
voor het besturingssysteem MS-
DOS. Ook IBM begruikt het voor
haar personal computers en daar
mee is het standaard geworden op
deze markt. Compudata heeft er
verder voor gezorgd dat de Tulips
afzonderlijk kunnen worden ge-
De FlipTrack cursus wordt geleverd
een boek heeft.
bruikt of in een netwerk, dat ze
kunnen worden aangesloten op een
„moedercomputer" en op openbare
netwerken als Datanet en Viditel.
De microcomputermarkt is vooral
de laatste vijf jaar flink in bewe
ging. Honderden fabrikanten ver
dringen elkaar. Oorspronkelijk
ging men er vanuit dat het bestu
ringssysteem CP/M de algemeen
aanvaarde standaard zou worden.
Dat systeem was gebaseerd op een
centrale verwerkingseenheid
(CPU) van 8 bits, dus steeds wer
den groepjes van acht cijfers gelijk
behandeld. Inmiddels is die CPU
vooral in de professionele markt
verdrongen door een 16 bits uitga
ve en is het MS-DOS dat de toon
aangeeft. Daarmee is ook de Tulip
System I, die Compudata in 1983
introduceerde, uitgerust.
Compatible
Met MS-DOS als standaard ont
stond er even rust op de markt
maar die werd al spoedig wreed
verstoord door IBM. Dit bedrijf
geeft aan wat er moet gebeuren en
de personal computer van de muli-
national koos als besturingssysteem
PC-DOS. Aanvankelijk leek dat
in een verpakking die de vorm van
niet meer dan een spel met letters,
want het systeem is in feite MS-
DOS. Alle fabrikanten dachten dan
ook: wat IBM kan, kan mijn machi
ne ook, het werkt immers allemaal
met hetzelfde besturingssysteem.
Compatible heet dat in het compu
terjargon. Tot ze gingen proberen
de programma's van IBM door hun
eigen computer te laten verwerken.
Daarbij kwam aan het licht, dat er
toch een paar kleine verschillen
waren, zodat aanpassingen nodig
waren. Want de (meeste) kopers
van een computer eisen dat hun
nieuwe apparaat compatible is met
een IBM.
Op die manier, zo legt directeur
Hetzenauer van Compudata uit,
zijn er eigenlijk vier markten ont
staan. De eerste noemt hij de per
formance markt. Die wordt ge
vormd door gebruikers die speciale
eisen aan hun computer stellen. De
Tulip System I beweegt zich in die
markt. Wel MS-DOS, niet uitwis
selbaar met IBM maar toch goed
verkocht vanwege onder meer de
hoge snelheid waarmee het appa
raat werkt.
De volgende markt die wordt on
derscheiden is de desk top manager
markt. Hetzenauer verwacht dat
deze het snelst zal groeien. Het gaat
om met IBM compatible computers,
De Tulip System PC Advance, waarvan het toetsenbord onderin de cen
trale behuizing kan worden geschoven om meer ruimte op het bureau
te krijgén.
blinken vaak uit door compleet
heid, maar niet door leesbaarheid,
zeker niet voor nieuwelingen. Van
Kessel Partners (020-268837) die
zich toelegt op computeropleidin
gen, heeft beslag weten te leggen
op het Amerikaanse FlipTrack les-
systeem. Gebaseerd daarop zijn nu
verschenen „Hoe gebruik ik de
IBM personal computer" en „Hoe
gebruik ik Lotus 1-2-3", zo onge
veer het bekendste spreadsheetpro
gramma. Andere programma's vol
gen spoedig, zo belooft Van Kessel.
Het lessysteem bestaat uit enkele
geluidscassettes en een lesboekje.
FlipTrack beperkt zich daarbij tot
de hoofdzaken om de computer
snel onder de knie te krijgen. De
cursist gaat achter de computer zit
ten, zet de cassette aan en kan aan
de slag. Het bijzondere van het sys
teem is dat de A-kant van de cas
sette de les bevat, terwijl op de an
dere kant aanvullende informatie
staat. Als er nu in de les een be
paald onderwerp aan de orde komt
en men wil hier meer over weten,
dan behoeft de cassette slechts te
worden omgedraaid en de gewen
ste uiteenzetting volgt. Om de les te
vervolgen spoelt men terug naar 0,
de cassette wordt omgedraaid en
men gaat verder vanaf de plaats
waar men was geblevèn. De prijs
van het systeem, bestaande uit drie
cassettes en het lesboekje, is 245
gulden excl. btw.
Eigen programma's
Heel veel computerliefhebbers heb
ben zulk soort informatie niet meer
nodig. Zij weten precies hoe hun
apparaat werkt en schrijven er zelf
de programma's voor. Het Neder
landse Softwarehuis Aackosoft In
ternational is ervan overtuigd dat
er bij amateurs heel wat goede pro
gramma's voor handen zijn. Die
zouden best interessant kunnen zijn
voor andere computeraars. Om dat
te beoordelen is in samenwerking
met uitgevers Malmberg en VNU
éen Review Board samengesteld:
een groep deskundigen, die kan be
kijken of een dergelijk programma
ook kans neeft op de verkoop-
markt, die nog weieens wereldwijd
zou kunnen zijn ook. Wie denkt
een dergelijk programma te hebben
kan dat ter beoordeling opsturen
naar Aackosoft, postbus 3111, 2301
DC Leiden.
PIETER TAFFIJN
Monarchie of repu-
die vraag staat momenteel in
niet ter discussie, heeft
Lubbers onlangs gezegd op
ïileumbiieenkomst van de 75-
Christeïijke Bond van Oran-
:nigingen. Bondsvoorzitter do-
Casper Graafstal (65) is het
hartgrondig mee eens. Thuis
i lommerrijke Ermelose villa
t hij op: „Ik heb in m'n ope-
ook gezegd: dit jaar
ïn we niet te strijden, alleen
te vieren",
is dus wel eens anders geweest.
bevestigt hij welwillend, „we
ben in de loop der jaren heel
strijd geleverd. Ik hoef u m
aan '66 met die rook-
naar de Gouden Koets,
hebben toen de nationale te-
„Hou en Trouw" en
in Vrijheid" ontketend, die
alle lagen van de bevolking
vonden".
in Vrijheid bestaat nog, ver-
hij, als een soort sluimerende
die overigens elk moment
wakker gemaakt kan worden,
voor een enkele ordeversto-
maar wel voor zaken die het
van onze samenleving ra-
Niet voor krakers bijvoor-
*"oeeia, want die kan onze samenle-
zidng vrij gemakkelijk opvangen".
meEr is veel om dankbaar voor te zijn,
en laat dominee Graafstal weten. „Zo
5r nebben we met succes geijverd
voor het Wilhelminamonument en
)-00 voor de museale bestemming van
paleis 't Loo. We zijn pas nog ge-
^iveest met een delegatie. En ik
|Hnoet zeggen: het ziet er schitterend
uit. Het stemt ons tot bijzondere
dankbaarheid".
„Ja, ik noem u het behoud van de
door de koningin benoemde pre
mier. En het succes dat we hadden
met de handhaving van de door de
Kroon benoemde burgemeester.
Beide zaken blijven wettelijk be
staan, in weerwil van de stemmen
die opgaan voor gekozen ambtsdra
gers. Dat geeft voldoening".
Ook nederlagen geboekt?
Gul geeft hij toe: „Ja, er waren ook
dingen die niet mochten baten, zo
als ons verzet tegen de ingekrom
pen positie van de koning in de
grondwet, bijvoorbeeld het verlies
van het opperbevelhebberschap bij
de krijgsmacht. U kunt zeggen:
waar maak je je druk over, de ge
neraals maken toch de dienst uit.
Maar het is de taktiek van de klei
ne doses hè. Men haalt steeds klei
ne plukjes hier en daar weg. Met
elkaar vreet dat toch de staat van
het koningschap aan. Het koning
schap mag geen franje worden".
Maar de bede in de troonrede is
weer terug, daar zult u wel blij mee
geweest zijn?
„Oh ja, daar denk ik met genoegen
aan terug. Hebben we ook voor ge
ijverd. Wat ons niet gelukt is, is een
wettelijk verbod om Bevrijdingsdag
op zondag te vieren. Waarom Ko
ninginnedag niet op zondag en Be
vrijdingsdag wèl. Maar dat is een
kwestie van frapper toujours. Ik
weet wel, het ligt een beetje moei
lijk met de koppeling van 4 en 5
mei, maar wij vinden, samen met
de Federatie van Oranjeverenigin
gen overigens, dat de bevrijding
ook wel een dag eerder of later ge
vierd kan worden".
Net een veulen
Het gesprek komt op God, Neder
land en Oranje, de drieëenheid
waar de christelijke bond altijd pal
voor gestaan heeft. Ondeugend
vraagje: hoe moet dat nu als er een
atheïstische troonopvolger komt?
De vraag is ingegeven door het
boekje van Renate Rubinstein over
prins Willem Alexander die daarin
ronduit verklaart, dat het geloof
hem niet interesseert.
Dominee Graafstal neemt het aan
vankelijk luchtig op en zegt: „Ach,
hoe was het toen wij achttien wa
ren. Toen stonden we toch ook
twijfelachtig tegenover het christe
lijk geloof? Trouwens, Willem van
Oranje was in de eerste jaren van
z'n leven aan het Brusselse hof ook
niet zo'n geloofsheld. Dat hebben
we kunnen zien in de televisieserie.
U moet het zo zien, Willem
Alexander is, het klinkt oneerbie
dig, net een jong veulen".
Maar stel nu eens dat de koning
Willem Alexander straks ronduit
laat bijken dat hij ongelovig is?
