Nooit meer voetbal
Hulp kwam pas laat op gang
Britten staat
schaamrood
op de kaken
n)et feest
^De wilden
mi'dl ebben
gedood"
ii
„Zo n topduel
in Barcelona moeten
worden gespeeld"
1/IGevaar voor escalatie
rordt vaak onderschat"
„Sfeer in stadion
niet gewelddadig
EERSTE REACTIE TWEE HAAGSE OOGGETUIGEN
PAG iKNENLAND/BUITENLANP"
CeidaeSomant
DONDERDAG 30 MEI 1985 PAGINA 3
JED VAN HAL (FC DEN HAAG):
Lg
N HAAG Secretaris Fred van Hal van FC Den Haag
dt, dat het gevaar voor supportersrellen in voetbalstadions
veel vertegenwoordigers van veiligheidsinstanties wordt
ma<%rsehat. In een commentaar op de tragische gebeurtenissen
na d| gisteravond in het Heizel-stadion in Brussel, verklaarde het
iental|uurslid van de Haagse eerste-divisieclub, die verantwoorde-
een h is voor de veiligheid in het Zuiderparkstadion: „De mate,
slstadi?rin bi^ sommige situaties de zaak kan escaleren, wordt door
en* instanties meestal schromelijk onderschat. Ik houd vaak
jr. n hart vast. Als er een verzoek wordt gedaan om rellen in de
WeP te smoren, duurt het meestal veel te lang voordat er wordt
iter htgrepen. Soms is het te laat. Ik vind het soms ergerlijk, wat
(choppers zich maar kunnen permitteren".
(Vervolg van de voorpagina)
BRUSSEL/DEN HAAG
„Jullie Britse voetbal
fans zijn moordenaars",
riep Hugo van Gompel, de
commissaris van de Brus
selse brandweer, hevig
geëmotioneerd, terwijl zijn
manschappen gisteravond
in het Heizelstadion druk
doende waren de slachtof
fers te bergen. Op de in
middels verlaten tribune
lagen dode en gewonde
voetbalfans, temidden van
stokken, hekken, flessen
en stukken steen.
Zowel de eerste-hulpverlening
als de versterking van de poli
tie kwam zeer traag op gang.
De organisatie was, zo bleek,
niet op calamiteiten voorbe
reid. Doordat duizenden het
stadion uit angst begonnen te
verlaten, konden ambulances
hun doel niet bereiken. De
eerste zwaar gewonden arri
veerden daardoor ruim ander
half uur na de furie in de zie
kenhuizen, waar opgeroepen
artsen begonnen aan een serie
operaties, die de gehele nacht
voortduurden.
Hoewel de Belgische autoritei
ten vasthouden dat de verant
woordelijkheid geheel bij de
Britse supporters ligt, gaf mi
nister van binnenlandse zaken
Nothomb toe dat de meesten
van de 2.000 aanzwige politie
agenten zich nog buiten het
stadion bevonden, toen het ge
weld losbarstte. Volgens Itali
aanse fans waren er slechts
een stuk of vijf politieagenten
bij de plek waar de gevechten
uitbraken. Zowel Britse als
Italiaanse supporters verklaar
den, dat de politie nadien met
de wapenstok op hen insloeg
in plaats van eerste hulp te
verlenen in afwachting van
ambulances en medische hulp.
Over de preciese aanleiding
tot het geweld bestaat overi
gens nog steeds onzekerheid.
Zeker is wel dat de kaarten
voor het betrokken vak giste
ren nog (zwart) te koop waren,
zowel voor Britten als voor
Italianen. Een van de lezingen
luidt dat een Italiaan een En
gelse supporter met een mes in
de ribben stak.
De UEFA en de Belgische au
toriteiten zullen de komende
dagen een onderzoek instellen
naar mogelijke fouten in de
Belgische organisatie, de tak-
tiek van de politie, de kaart
verkoop en de toestand van
het Heizel-stadion. Enkele
vragen die daarbij moeten
worden beantwoord zijn:
Waarom werden de suppor
ters van Liverpool en Juven-
tus slechts gescheiden door een
draadhek, zonder politiebe
scherming?
Hoe konden de supporters
duizenden blikken, flessen,
vlaggestokken, messen en
vuurpijlen door het politie-
-cordon buiten het stadion
smokkelen
Waarom patrouilleerden zo
weinig politiemensen binnen
het stadion en waarom bleven
versterkingen zo lang weg
Waarom hielden de beschik
bare politiemensen zich afzij
dig van het geweld, toen hon
derden Liverpool-supporters
de tribunes met Juventus-aan-
hang betraden
Ik gev
altha
Het z,
i kan
nu al
ïlitie
ïaatrej (Vervolg voorpagina)
DME De klimmende
itistieken van de dood
e radio en tv (na afloop
1 ,wJn de wedstrijd, dat wel)
vtsch reeuwden en uit-
lilden hebben de cup-
van Wrediging van de ju-
e Intijnen aan het thuis-
Jbnt niet kunnen ver-
inderen. „Wij zijn toch
»en verantwoordelijk
wtor dat bloedbad! Na-
®urlijk is het verschrik
te wa^ er gebeurd is.
°en kar nu hebben we de
tCKtp. Laat ons daar blij om
in". Aldus een extatische
pporter geciteerd in de
aatselijke krant.
s staa
d do%ar in duizenden gezinnen
ming Turijn en omgeving kon
pelijlpn °P datzelfde moment van
'n erf£st en vrees nauwelijks
em halen. Zij hadden een
en *son, dochter, vader in de
fel" van het Heizelstadion.
(ter in de nacht en vanoch-
nd vroeg begon de radio de
viifelPen en de telefoonnum-
J srs van een half dozijn Bel-
e Sjche ziekenhuizen om te roe-
jnneh. „Dan kan u zelf bellen
>orala inlichtingen". Pas in het
idengin van de ochtend komen
>tantfze'end de eerste namen,
ilië is natuurlijk niet voorbe-
id op een dergelijk drama te-
»pr daar dit zich heeft voor-
Iiaan in de marge van de po-
lairste van al zijn sporten:
t voetbal.
ochtendkranten, de com-
•ntaren op de radio schreeu-
en in koor hun verbijstering
t over het „bloedbad van
russel", hun ontsteltenis, hun
haamte voor het gedrag van
t medemens. „De wilden
- Hetbben het feest gedood" en
dro»loedbad voor een cup"
n vahrijft de Corrière della Sera.
mt Turijnse krant La Stampa
;1 vyenals Juventus behorend
Hid de grote Fiat-familie)
wirerkt bedroefd op dat het
Hiftetbal, „II bello calcio", he-
angeas niet meer in staat is het
bewdthousiasme en de razernij te
igtentteugelen die het oproept.
roiflet is ontoelaatbaar dat een
len ttmocratische maatschappij de
gendassa's niet in de hand kan
atuwuden".
in he grootste sportkrant de Cor-
vindère dello Sport opent met de
t defeselijke kop over de hele
ku$orpagina: „Terrificante", en
tiget lezers die deze krant kopen
n alleen en uitsluitend over
Kirt te kunnen lezen ontko-
vooen voor vier hele pagina's
en, jet aan het nieuws over de
idag.t»etbalcriminaliteit in Brussel,
ver de jacht van de „wilde
g erpesten" uit Liverpool op de
tuuriammetjes" (Juventus is afge-
ind fid van het Italiaanse „la
landuve" dat lammetje betekent).
laar groot ook is de veront-
lroo(aardiging in de Italiaanse
apeitedia over het falen van de
elgische autoriteiten. De van
alen uit Liverpool zijn de da-
Duitgrs, maar de lokale autoritei-
n zdn hebben het hen wèl erg
uitdakkelijk gemaakt, zo is de
radelgemene conclusie. Een smar-
Slijk condoleancetelegram dat
wissfemier Martens tegen dage-
jk rPad *n Rome liet bezorgen,
dda^an de verbittering niet weg-
;n aiemen.
en CEES MANDERS
Onder de vele dui
zenden toeschou
wers in het tribune
vak van het Heizel
stadion, waar gister
avond op dramati
sche wijze tientallen
voetbalsuppporters
de dood vonden, wa
ren ook twee niet-
sportredacteuren
van deze krant,
Dick Dijkhuizen en
Adri de Bruijn.
Hieronder volgt hun
relaas.
BRUSSEL/DEN
HAAG „We kwa
men om vier uur bij
het stadion in Brussel
aan. Daar was het
toen al een puinhoop.
Overal lagen dronken
Engelse supporters,
velen zelfs met de
resten van overgeefs-
el voor zich op de
stoep. De straten en
trottoirs waren be
zaaid met lege en ka
pot gegooide flessen.
Er waren vrijwel
geen Italianen te zien.
We hebben een par
keerplaats voor onze
auto gezocht. En op
een plein hetzelfde
beeld van dronken
Engelse supporters,
die herkenbaar waren
aan hun opzichtige
kleren. Maar en
dat,was opvallend
nergens waren teke
nen van geweld. Alles
ging ondanks de staat
waarin de Engelse
supporters verkeer
den betrekkelijk rus
tig".
„We hadden geen kaartjes.
Daarom gingen we tijdig terug
naar het stadion. Rond half ze
ven kwamen we daar aan. En
het was een chaos. Je kon
overal gewoon doorlopen.
Stukken omheining waren
doorgeknipt, zelfs betonnen
muurtjes geheel omver ge
haald. En van fouilleren was
totaal geen sprake. Het merk
waardige was, dat juist op de
plekken waar de hekken nog
gewoon overeind stonden er
controle werd uitgeoefend.
Daar stond dan een oudere
controleur met een politie
man of ME'er ngast zich. Maar
overal elders kon je zo maar
het stadion binnen komen. Het
was een organisatorische wa
norde, die wij nog nooit eerder
hebben meegemaakt. En we
hebben in de loop der jaren
wel de nodige voetbalwedstrij
den gezien. Ook met Engelse
clubs".
Geen geweld
„Het opvallende was dat ook
na binnenkomst vrijwel geen
sprake was van geweld. We
zeiden zelfs al tegen elkaar,
dat we dat toch maar even
mooi hadden gefikst: zonder r
kaartje binnen komen. Nadat - -
we een half uurtje hadden
rondgelopen belandden we bij
het vak, waar zich later dat
drama zou afspelen. Toen we
bovenaan dat vak aankwamen
zagen we dat dit deel van de
tribune een grote open plek
vertoonde. Even later werd
ons duidelijk wat er was ge
beurd. Die Engelse supporters
trokken zich net terug van
hun aanval op de Italianen en
de gevolgen waren onbeschrij
felijk. Overal lagen mensen.
Het was niet meteen duidelijk
of dat gewonden waren of do
den. We zeiden tegen elkaar:
dat zijn er zeker vijftig".
„Je zag overal ook allerlei
spullen liggen. Tassen, schoe
nen en bundels kleren, wat la
ter gewonden en doden bleken
te zijn. Overal lagen ook stuk
getrapte dranghekken, delen
van de omheining. Het was
een chaos. We zijn maar zo
goed en kwaad als dat ging
gaan helpen. We trokken hek
ken af van mensen, die op de
grond lagen. Aan de meeste
doden kon je niets zien, die
waren gewoon vertrapt door
in paniek geraakte andere
supporters. Van het instorten
van die muur hebben we niets
gezien. Dat was al gebeurd. In
dat deel van het vak, bij die
ingestorte muur, zijn de mees
te doden gevallen, zeggen ze.
Maar ook elders lagen vele
tientallen lichamen. Of ze
dood waren of zwaar gewond
wisten we niet".
Als stille getuigen liggen ze er nog: de duizenden schoenen en
kledingstukken die de Juventus-supporters in hun panische
vlucht verloren hadden.
Kermen
„De hulpverlening kwam on
gelooflijk langzaam op gang.
Er waren ook een paar EH-
BO'ers bezig om hele onschul
dige wondjes te behandelen,
terwijl elders zwaar gewonden
nen werden onderaan de tri
bune weer teruggeslagen door
ME'ers, die kennelijk niet wis
ten wat er precies verderop
cebeurde. Daardoor zaten vele
Pensen als ratten in de val in
dat vak, waar zeker achtdui
zend mensen zaten toen we er
kwamen. Daardoor zijn er
misschien onnodige doden en
gewonden gevallen".
„Het was onbeschrijfelijk. Net
zo min als wij precies wisten
wat het aantal doden en ge
wonden was, wist een groot
gedeelte van het overige pu
bliek dat. Op het grote electro-
nische scorebord verschenen
allerlei boodschappen. Onbe-
lagem te kermen. Dan is het nulh8e, mededelingen zoals
extra treffend als je ziet dat er verzoeken om rustig te blijven
een supporter wat verdwaasd en. 8een voorwerpen op het
rond loopt met een afgerukt veld te gooien Onbenullige za-
kpn alt ip mpf piapn nopn nar!
oor, waardoor hij onder het
bloed zat".
„De organisatorische wanorde,
die vooraf al bij het stadion
was gebleken, bleek ook tij
dens de chaos in het vak. In
paniek wegvluchtende Italia-
ken als je met eigen ogen had
gezien wat er in dat bewuste
vak was gebeurd".
„De vakken met supporters er
naast hadden natuurlijk wel
goed kunnen zien wat er was
gebeurd. Daar was het vanaf
NOS gebeld door 400 boze kijkers
HILVERSUM Bij de NOS kwamen gisteravond en vanmor
gen ruim 400 telefoontjes van boze kijkers binnen. Driekwart
van de bellers vond dat de wedstrijd niet had mogen worden
uitgezonden, de rest meende dat ook de rellen niet geschikt wa
ren voor vertoning op televisie. Volgens een woordvoerder van
de NOS besloot de programmaleiding haar uitzendingen wel te
laten doorgaan omdat men dat een journalistieke plicht vond.
Het tweede Duitse televisienet heeft gisteravond het duel tussen
Liverpool en Juventus niet op het scherm gebracht uit protest
tegen het doorgaan van deze Europa Cup-finale. „Wij zenden
niet uit. Ons hoofd staat niet naar voetballen", zei verslaggever
Eberhard Figgemeier, waarop hij teruggaf naar de studio in
Mainz.
het moment dat duidelijk
werd dat er vele tientallen do
den en honderden gewonden
waren gevallen onwaarschijn
lijk rustig. Een bijna panische
kalmte heerste daar. Zoals de
Italianen, die we zagen apa-
tisch rond liepen en ver
dwaasd om zich heen keken.
Van een paar Italianen begre
pen we dat de oorzaak van de
ramp lag in het forceren van
het afscheidingshek met het
vak er naast. Daardoor kon
den die Engelsen zo maar naar
die Italianen doorstromen. Dat
is naar ons oordeel één van de
belangrijkste oorzaken van de
gebeurtenissen, het ondeugde
lijke stadion. Zo'n wedstrijd,
zeker een Europa Cupfinale
met een Engelse ploeg erbij,
had nooit in zo'n slecht stadion
mogen worden gehouden".
Opgewonden
„Op een bepaald moment
kwamen er twee Italiaanse
spelers het veld op. Kennelijk
met de bedoeling om de ge
moederen wat te kalmeren.
Maar dat pakte totaal ver
keerd uit. Italiaanse supporters
raakten opgewonden door hun
aanwezigheid en dat riep weer
reacties op van Engelsen. Een
kwalijke regiefout. Dat gold
trouwens ook voor de hulp
verlening. Het duurde tot ze
ker half tien voor alle lijken
waren afgevoerd. Dat gebeur
de voor een groot deel op
dranghekken en in plastic zei
len. De organisatie was in geen
enkel opzicht op zijn taak be
rekend. Op het moment dat
het allemaal was begonnen,
was er vrijwel geen politie in
het stadion. Die stond voor het
merendeel nog buiten. Het
vreemde was dat er eigenlijk
helemaal geen gewelddadige
sfeer hing. We hebben wel an
dere wedstrijden, Ajax-Spurs
en Feyenoord-Spurs, meege
maakt waar het veel dreigen
der was. Vandaar ook dat so-
mige Engelse supporters nog
allerlei gekke fratsen uithaal
den. Ze wisten gewoon niet
wat er precies was vooi geval
len".
Naar huis
„We hadden niet verwacht dat
er nog zou worden gespeeld.
Na wat wij hadden gezien
hoefde het voor ons ook niet
meer zo nodig. We zijn rond
half tien naar buiten gegaan.
Dat bewuste vak was toen
weer volgestroomd. Toen we
op het voorplein van het sta
dion kwamen leek het daar
wel een oefening van de ME.
Het hele plein was vol politie,
ambulances, rode kruis-auto's,
en de lucht zat vol helicopters.
Het was ook daar een onbe
schrijfelijke chaos. Er werden
mensen behandeld in zieken
auto's en in tenten. De ME'ers,
die daar buiten rondliepen wa
ren eigenlijk binnen nodig.
Daar was het weer onrustig
geworden, omdat niemand
wist wat er verder zou gaan
gebeuren. Buiten spraken we
mensen die ook waren wegge
gaan. Veel Belgen, voor wie
het ook allemaal niet meer
hoefde. Twee Engelsen, die
waren opgepakt, liepen luid te
schreeuwen dat ze het onbe
grijpelijk vonden dat de politie
altijd de Engelse supporters
moest hebben
Telefoon
„We zijn op zoek gegaan naar
een telefoon om de familie
thuis te lóten weten dat er met
ons niets was gebeurd. Maar in
de directe omgeving van het
stadion was alles dicht. Alle
cafe's, die 's middags nog had
den uitgepuild van de mensen,
waren gesloten. De dichtst bij-
zijnde telefoon was een kilo
meter verderop. We zijn toen
maar naar de auto gegaan en
een stuk verderop gereden.
Daar zijn we de eerste de beste
tent binnen gegaan om op te
bellen".
„Onze eerste reactie, nadat we
alles een beetje op ons hadden
laten inwerken, was: nooit
meer naar voetbal. Op de weg
naar huis terug was het opval
lend veel zogenaamde experts
verklaringen te horen afleg
gen. We hebben nog nooit zo
veel onzin bij elkaar gehoord".
„We hebben vannacht slecht
geslapen"
DICK DIJKHUIZEN
ADRI DE BRUIJN
USKE EN WISKE HET DREIGENDE DINGES.
BRUSSEL De spelers
van zowel Juventus als
Liverpool waren wel de
gelijk op de hoogte van de
tragische gebeurtenissen,
die zich op de tribunes
hadden afgespeeld, toen
zij aan de wedstrijd be
gonnen. Juventus wilde
niet meer spelen, maar
bezweek onder zware
druk van de UEFA.
Liverpool wilde wel spelen,
Omdat de meeste spelers van
mening waren, dat de zaak an
ders opnieuw en in veel ergere
mate had kunnen escaleren.
„We hadden gehoord van de
rellen op de tribunes en we
wisten ook, dat er doden wa
ren gevallen", aldus Gianpiero
Boniperti, voorzitter van Ju
ventus. „Het is een vreselijk
drama en ik voel me absoluut
niet blij ondanks het feit, dat
wij de finale hebben gewon
nen".
Phil Neal, de aanvoerder van
Liverpool, vond het Heizel-
sjadion te klein voor een wed
strijd van een kaliber als gis
teravond. „De verantwoorde
lijken hadden kunnen weten
dat er zoveel Italianen in Bel
gië wonen. Het was vragen om
moeilijkheden. Dit stadion is
te klein voor twee clubs met
een dergelijk grote aanhang.
Dit soort topduels moet in Bar
celona gespeeld worden, waar
iedereen tevreden gesteld kan
worden".
Joe Fagan: „Wat triest, dat ik
mijn laatste wedstrijd als ma
nager van Liverpool zo mijn
leven lang zal blijven herinne
ren".
THATCHER: „SCHANDE OVER ONS LAND"
LONDEN Geschokt en met het schaamrood op de
kaken hebben de Britten gisteren geconstateerd, hoe
het voor hen toch al rampzalig verlopen voetbalseizoen
in het Brusselse Heizelstadion zijn absolute dieptepunt
beleefde. Ruim twee weken na de brand in het stadion
van Bradford, die aan 53 mensen het leven kostte, wa
ren „supporters" van Liverpool de oorzaak van drama
tische gebeurtenissen, die volgens sommige reacties tot
gevolg zullen hebben dat Britse ploegen voortaan uit
Europacuptoernooien zullen worden geweerd.
„Juventus won de cup, maar het voetbal heeft opnieuw vele
vrienden verloren", was na afloop van de wedstrijd de conclusie
van de BBC-presentatoren. In de Britse reacties overheerst de
schaamte over de misdragingen van de Liverpool-aanhang. „Ze
hebben schande over ons land gebracht", aldus premier That
cher. die de ontwikkelingen in Brussel in Downing Street 10 op
de televisie volgde. De liberale leider, dr. David Owen, en Ted
Crocker, de voorzitter van de Britse voetbalbond, zeiden te vre
zen dat geen enkel Brits voetbalteam meer welkom zal zijn op
het Europese vasteland. Tony Banks, afgevaardigde van de La-
bourpartij, gaf als zijn mening, dat Engeland zich voor het toer
nooi om het wereldkampioenschap terug dient te trekken.
„Voor het komende seizoen moeten de Engelse clubs en hun
supporters van Europees voetbal worden uitgesloten. We moeten
dergelijke uitspattingen niet meer dulden. Wij worden zo lang
zamerhand het uitschot van de internationale voetbalwereld".
Maar hoewel de Britse regering de rol van de Liverpool-aan
hang niet wil bagatelliseren, vindt zij dat ook de Belgische auto
riteiten een deel van de verantwoordelijkheid voor het gebeurde
dragen. Minister van sportzaken MacFarlane eiste dat er een
uitgebreid onderzoek komt naar de manier, waarop de Belgische
voetbalbond het duel heeft voorbereid. „De Europese ministers
van sportzaken hebben vorig jaar afgesproken dat bij dit soort
wedstrijden op de dag zelf geen kaarten meer verkocht zullen
worden. Zo kunnen de clubs die deelnemen hun supporters se
lecteren. Wij hadden al enige tijd de indruk dat deze afspraak in
Brussel niet zou worden nagekomen en hebben onze zorg hier
over verscheidene malen aan onze Belgische collega's kenbaar
gemaakt. Over het Europese voetbal zullen voor altijd donkere
wolken hangen".
De Liverpool-aanhang was in gezelschap van een aantal agenten
van de Britse zogeheten transportpolitie naar Brussel gereisd.
Gistermorgen nog verklaarde de chef van deze agenten, adjunc
t-hoofdcommissaris Ian MacGreggor, dat „de supporters van Li
verpool reizen al 20 jaar naar het buitenland en hebben daar nog
nooit problemen veroorzaakt Wij verwachten dan ook geen
moeilijkheden".
In Liverpool, de thuisbasis van de in alle opzichten verliezende
finalist, was het gisteravond doodstil in de straten. De thuisge
bleven supporters volgden de gebeurtenissen in Brussel vol af
grijzen op de tv. „Vijf keer hebben we nu in een finale gespeeld.
Altijd is dat goed gegaan, maar nu is de reputatie van Liverpool
in één klap aan gruzzelementen", aldus een zwaar teleurgestelde
supporter.
