Si
weekpuzzel door dr. Pluizer
fcaifinwiwi
postzegels
MUNTEN
EeidaeSowcmt
oplossing vorige puzzel
NR. 20 KRUISWOORDRAADSEL
ZATERDAG 25 MEI; H/
dezi
lak.
I vice
de F
it h
j j elinf
i was
j »n m
lede)
j i in
deq
I j geen
I j peliji
pltrei
j i tot
le jar
epasi
i i de
i iap v
Zijr
oofdl
i ale, d
door
i !n b
j het
Jen
-geba
ivaal
tij ei
I hij i
i laar
h ziji
itriek
j was
pen
c ai dm'
jjj o dusti
co "o jn nc
2 Han:
De prijswinnaars van puzzel nr. 19 zijn:
Ron Favier, Van 's-Gravesandestraat 83, 2321 ER Leiden.
Gert Jan Versteegen, Europaweg 1, 2381 GK Zoeterwoude.
De prijzen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd.
HORIZONTAAL:
1. Bedachtzaam.
7. Kleinigheid.
13. Jongeling van
zeldzame schoonheid
(tig).
15. Vreemde munt.
16. Gebladerte.
16. Lengtemaat.
20. Matig, karig.
22. Cafêbediende.
23. Hachelijk.
25. Schuitbak.
26. Opstootje.
27. Baarsachtig visje.
28. Haarkrul.
30. Waterkoud.
31. Titel (afk.).
32. Afstandsmaat.
33. Geboden bedrag.
35. Gedwee.
37. Symbool van
selenium.
38. Vrouwelijke godheid.
40. Kunststijl.
42. Vouw.
44. Dwaas.
45. Walkant.
46. Persoonlijk vnw.
48. Telwoord.
49. Weefsel met
Ingeweven figuren.
50. Vogel.
51. Afvloelpljpje v.e. goot.
52. Muzieknoot.
54. Nederlandse
Spoorwegen (afk.).
55. Brelbenodigdheid.
57. Strafvaartulg.
59. Blauw glazuur.
62. Inderdaad bestaande.
64. Landbouwwerktuig.
65. Bulgaarse munt.
67. Boomloot.
68. Tuinhaag.
69. Dwarshout aan een
mast.
70. Mannetjesbij.
72. Niet bevestigd.
74. Rekenkundig
vraagstuk.
75. Zangstem.
76. Stekelhuidlg dier.
78. Wilddief.
81. Voorwerp met
omgebogen uiteinde.
82. Spaans rijpaard.
84. Gewas.
85. Handelskortlna.
86. Begrensde tijdruimte.
88. Stad In Pakistan.
90. Niet één enkele
persoon.
91. Gedrocht.
VERTICAAL:
1. Weerspannig.
2. Frans componist.
3. Bloedvat.
4. Saai (fig.).
5. Voegwoord.
6. Stad In Frankrijk.
7. Zeegroene edelsteen.
8. Verbrandingsrest.
9. Verlaagde toon.
10. Ringvormig
koraaleiland.
11. Genotmiddel.
12. Beroemde rots aan de
Rijn.
14. Onderdeel v.e.
tennlspartlj.
15. Soort kip.
17. Koning der elfen.
19. Deficit.
21. Beroemd uitvinder.
23. Zandheuvel.
24. Kleefmlddel.
27. Lichamelijk lijden.
29. Deel v.e. auto.
32. Wonder.
33. Uitroep.
34. Muzieknoot.
36. Onverharde weg over
kleigrond.
39. Vrucht.
40. Grondslag.
41. Snaak.
43. Visuil.
45. Oogholte.
47. Kunstprodukt.
51. Reisgoed.
53. Tegenstelling van
vraag.
56. Beroep.
57. Grondig.
58. Mager.
60. Vorm van mij.
61. Luitenant (afk.).
62. Belemmering (fig.).
63. Vroeger Engels-
Indisch matroos.
66. Soort paard.
68. Raamscherm.
71. Interest.
73. Gevecht.
74. Oliehoudend gewas.
75. Hoofddeksel.
77. Grondsoort.
79. Gemalin van Aeglr.
80. Teken om een richting
aan te geven.
81. Afscheldingsprodukt
van naaldbomen.
83. Open strook In een
bos als afscheiding.
85. Scheepsmaat.
87. Met name (afk.).
89. Uitroep.
Welke twee Sleutelwoorden vormen de letters uit de vakjes 50 56 13 90 30 40 22
49 21 91 en 53 63 86 66 31 17 12 58 59 85?
Oplossingen onder vermelding van puzzel nr. 20 moeten
uiterlijk woensdagmiddag in bezit zijn van de:
Leidse Courant, Postbus 11, 2300 AA Leiden.
Naam, adres en postcode s.v.p. in blokletters vermelden.
De Nationale Damdag, die dit
t'aar in de Flevohof werd ge-
wilden, trok weer vele
damdistricten. Zo waren op
het park in het „nieuwe land"
sterke spelers door hun bon
den afgevaardigd. Zuid-Hol
land kwam o.a. uit met Neder
lands kampioen Jannes van
der Wal, Drenthe met Hans
Jansen, Gelderland met Jos
Stokkel, Groningen met Bau-
ke Bies en Douwe de Jong,
Noord-Brabant met Frank
Teer.
Vele sterke spelers troffen el
kaar. Jannes van der Wal
kreeg aan het eerste bord te
maken met de Zeeuwse jeugd
speler Johnny de Leeuw, en
leek een gemakkelijke dag te
krijgen. Het tegendeel was
waar. Pas na 5,5 uur spelen be
reikte Van der Wal een moei
zame remise als gevolg van
een foutje van de jonge Zeeuw,
die de winst voor het oprapen
had. Voor Noord-Brabant te
gen Groningen werd Teer-De
Jong gespeeld en dat leverde
een prachtige partij op door
het consequente aanvalsspel
van de Groninger, die zeer
fraai won.
Eerst de partij van Van der
Wal (met wit) tegen De
Leeuw:
1. 34-30 20-25 2. 30-24 19x30 3.
35x24. Een nog maar zelden
gespeelde opening, omdat ze
als onbetrouwbaar te boek
staat.
3.18-22 4. 33-29 14-20 5. 39-34
10-14 6. 43-39 14-19 7. 40-35
19x30 8. 35x24 12-18 9. 4540 7-
12 10. 4843 1-7 11. 32-27 5-10
Damdag
VAN DER WAL
12. 5045 13-19 13. 24x13 8x19
14. 37-32 9-13 15. 31-26 22x31
16. 26x37 20-24 17. 29x20
25x14. In feite is nu een stel
ling zonder zwakke plekken
ontstaan. Als zwart het spel
klassiek kan maken heeft hij
wellicht enig voordeel door
het ontbreken van de witte
kroonschijf.
18. 36-31 15-20 19. 39-33 18-23
20. 44-39 12-18 21. 32-28 23x32
22. 38x27. Van der Wal blijft
experimenteren om zijn tegen
stander in verwarring te bren
gen 22. 7-12 23. 37-32 2-8 24.
41-36 19-23 25. 4641 14-19 26.
42-38 10-14 27. 4742 17-21 28.
41-37 21-26 29. 4944 4-10. Zie
diagram. Langzamerhand
heeft Van der Wal zich moe
ten neerleggen bij een klassie
ke positie, bovendien zonder
schijven op de onderste lijn.
Dan kan lastig worden. Dus:
30. 34-29 23x34 31. 40x29 20-25
32. 4540 3-9 33. 39-34 14-20 34.
43-39 20-24 35. 29x20 25x14 36.
40-35 14-20 37. 34-29 10-15 38.
39-34 11-17 39. 27-21 16x27 40.
31x11 6x17 41. 32-27 19-24 42.
44-39. Vermoedelijk heeft Van
der Wal zich teveel van deze
zet voorgesteld. De Leeuw
houdt het hoofd keol en laat
zich niet in op 17-22 29-23.
42.9-14 43. 34-30 14-19 44. 35
34 19-23! 45. 30x28 17-22 46.
28x17 12x43. De partij is be
slist. Hier had Van der Wal
kunnen opgeven. Op wonder-
baarljke wijze laat De Leeuw
hem nog ontsnappen.
47. 42-38 43x41 48. 36x47 13-19
49. 34-30 19-23 50. 30-25 23x34
51. 25x14 8-13 52. 47-41 26-31
53. 33-29 34x23 54. 35-30 23-28
55. 30-24 28-32 56. 24-20 15x24
57. 41-26 31-37 58. 14-10 24-30
59. 10-4 37-42 60. 4-10 32-38 61.
36-31 42-47 62. 10-28 47-36??
Bijna alles wint, maar deze zet
juist niet. Na 63. 28-6 36x27 64.
6-1 moet De Leeuw in een te
leurstellende remise berusten.
Teer-De Jong: 1. 34-30 17-22 2.
30-25 11-17 3. 40-34 6-11 4. 4540
I-6 5. 31-26 19-23 6. 32-28 23x32
7. 37x28 18-23 8. 28x19 14x23 9.
25x14 10x19 10. 41-37 12-18 11.
50-45 7-12 12. 35-30 510 13. 45
35 10-14 14. 33-29 14-20 15. 35
33 26-24 16. 29x20 15x24 17. 35
25 24-30 18. 35x24 19x30 19. 25
20 36-35 20. 44-40 35x44 21.
39x50 9-14 22. 20x9 3x14. Beide
spelers hebben een consequen
te spelopvatting. De Jong kiest
voor de aanval, Teer voor een
gevecht op afstand, dat moet
leiden tot omsingeling.
23. 4540 13-19 24. 33-29 8-13 25.
40-35 14-20 26. 3530 4-10 27. 45
39 16-15 28. 36-24 19x30 29.
34x14 23x43 30. 48x39 13-19 31.
14x23 18x29. Zie diagram. De
witte aanpak heeft gefaald.
Zijn stelling vertoont geen sa
menhang.
32. 4543 2-8 33. 43-38 22-28 34.
26-21 17x26 35. 38-32 28-33! 36.
39x28 1520 37. 3531 2525 38.
31-27 2534. Er dreigde 27-21
42x24. 39. 2523 513 40. 42-38
34-39 41. 47-42 2530 42. 4541
3534 43. 41-36 5H0 44. 2519
13x24 45. 3533 39x28 46. 32x23
II-17 47. 42-38 17-21 48. 3532 5
11 49. 27-22 21-27! 50. 22x31 12-
18 51. 23x12 11-17 52. 12x21
16x38. De strijd is gestreden;
wit kan verlies niet meer ont
lopen.
53. 31-27 3543 54. 27-22 4 549
55. 22-18 4 521 56. 1513 21-3 57.
3531 24-29 58. 31-27 2533 59.
27-22 3 539 60. 22-17 3x21 61.
159 4544 62. 54 44-49 63. 4-10
21-27 en Teer geeft zich ge
wonnen: hij verliest door over
macht.
Martinicup
Als noord hoort u de volgende heeft u de startkleur al vastge-
bieding langskomen: steld:
west
2 H 1)
3 S 3)
4 R 3)
5 K 3)
6 H
oost
3 H 2)
4 K 3)
4 S 3)
5 H
pas
A109642
*10
OB752
B5
1). semi forcing.
2). conventioneel: hartenaansluiting
en in ieder geval een aas.
3). cue: eerste of tweede controle.
Waarmee komt u uit?
Met opzet heb ik nog niet de
dertien kaarten gegeven waar
van u moet starten, aangezien
het logisch is dat u in een ge
val als dit die startkeuze in
eerste instantie laat bepalen
aan de hand van de bieding.
Theoretisch bevinden we ons
hier op het gebied van de posi
tieve of negatieve selectie. Po
sitief is de keuze van een start,
als het bijvoorbeeld een goede
of aantrekkelijke eigen kleur
betreft met b.v. AH of HVB
aan het hoofd, als de partner
een kleur heeft geboden of een
kleur van de tegenpartij heeft
gedoubleerd. Negatief is de se
lectie als de besluitvorming
plaatsvindt met een redene
ring als de volgende: „Schop
penboer-vierde lijkt me geen
lekkere start, harten is de
kleur van de leider, ruiten
heer-klein is te fatalistisch,
dus kom ik maar met klaver
uit".( Vraag twee is dan welke
klaver; dat is een kwestie van
het systeem van uitkomsten
dat door het desbetreffende
Met welke kleur bent u gestart
en met welke kaart in die
kleur?
In de praktijk van de kwartfi
nale van de Martinicup, waar
in een team van het Utrechtse
BCO tegen een team van het
Amsterdamse ABC uitkwam,
startte noord met hartentien,
waarna de problemen van de
leider uit de wereld waren.
en een singleton-renonce, ge
zien het aas dat noord zelf be
zit), 2 controles in klaver en
hoogstwaarschijnlijk slechts 1
controle in ruiten. De ruiten-
start lijkt gezien de bieding
dus opgelegd. Afhankelijk van
het uitkomstsysteem, was dat
de 7, de 5 of de 2 geweest,
maar 6 harten zou kansloos
down zijn gegaan.
Uit diezelfde wedstrijd nog
een interessant spel, dat goed
verdedigd werd, maar waar de
leider toch aan het langste
eind trok:
A 109642
*10
OB752
BS
♦v N hss
OAHB542 w 0 *V97
OA9 7 01084
HV42 ♦A1083
*863
OHV63
976
Z-
A 2
*AH 1093
O V 9 8 4 2
V
86
N #974
B
W O *V852
O B 10
Z O H76
AB 109
8763 H 52
HVB1053
*764
O A53
4
paar wordt gespeeld.
Inmiddels zal ik u de hand
ven waarvan u tegen 6 harten
moet starten, maar mogelijk
ge-
Afgezien van het feit dat de
start met een singleton troef
riskant is - partner kan wel
iets van vrouw-derde hebben -
is het tegen slem ook vaak te
passief. Het kan een belangrijk
tempo weggeven.
Noord had beter naar de bie
ding moeten luisteren, dan
had hij gehoord dat er naast
een goede troeffit aanwezig
waren: 2 controles in schoppen
(waarschijnlijk resp. de heer
In de gesloten kamer mocht
zuid 4 schoppen spelen. Open
maakten OW het NZ iets lasti
ger:
1). multi.
2). toont tolerantie voor beide hoge
kleuren, ingeval de multi een
zwakke twee hoog is.
Een moeilijke beslissing voor
zuid. Passen ligt voor de hand,
waarna noord wel zal double
ren. In de praktijk bood zuid 5
schoppen, gezien zijn maxi
mum, waartegen west met
hartenboer uitkwam, voc,^
aas op tafel. lt
Na drie rondjes troef sj^ fu
zuid een kleine harten ng v€
10. Als oost deze slag nj^g
kan zuid direct elf slagen^,
men. Een goede oost za^e
doorzien en Jaap Trouv^aan
op de oostplaats speeldt^
ook een kleine harten bijes
Op grond hiervan moet^Js,
ervan uitgaan, dat oostjg p
ruitenheer beschikt, d.w.f
oost de dummy baas kan[
Nu leiden er minsten
gen naar elf slagen: irwe
dummy b.v. klaver na eifnw'
sluitend de resterende troj1®
Zuid houdt dan vier kabe6
over (één harten en ruite^35,
derde) en oost moet hi^-f
vrouw en ruitenheer gp
houden. Naar keuze kari?P z
dan met ruiten of met hjen
de slag mag brengen. °PJ
Ook de derde ruiten v4len
leider kan tot elfde slag gfc
moveerd worden, als de 1|.
in een eerder stadium me| fu
ten begint. Oost moet di
het eindspel een ruiten
gaan om hartenvrouw g»
te houden, waarna zuid?"""
tendrie de elfde slag v
Tenslotte kan de ruiten
natuurlijk gewoon hoog
den gespeeld, aangezien
tien van west snel naar
den komen.
AGENDA: 31 mei-2 juri
ternationaal Oc:e-toernoo
Den Bosch (met op vrijl
vond een demonstratie!
strijd); 8 juni viert. kamJ
(04120-25684); 15 en 16"
Mariken vak. toernooi N
gen (080-771058); 15 juni
drive Emmen. ff I
Corr. over deze rubriek,
Lehérstraat 10, 2162 AC 1
iiig
Bij het geven van schaaktrai
ningen is mij altijd opgevallen
dat veel schakers denken dat
een trainer dermate nuttige
adviezen geeft, dat de speel-
sterkte vanzelf toeneemt als
DIAGRAM 1
door
L. Hofland
maar goed opgelet wordt.
Niets is minder waar! Het be
langrijkste van een training is
het werk dat een speler thuis
doet.
Neem bij voorbeeld een eind-
Eindspeltraining
»ende stellingen, ge
volgd aoor het direct geven
van de oplossingen, heeft di
dactisch geen enkele zin. De
leerling moet eerst zelf geploe-
DIAGRAM 3
terd hebben om de diverse
Eroblemen in een stelling te
erkennen. Pas dan is het be
kijken van de oplossing zinvol.
Probeer met het bovenstaande
in het achterhoofd de volgen-
DIAGRAM 4
de eindspellen tot een goed
einde te brengen. Als u alle
oplossingen foutloos weet te
analyseren, dan kunt u zich
een goed eindspelkenner noe
men.
DIAGRAM 5
;Wit: Kb2, Dc2, a4, h4. Wit: Kf7, h5, h6.
Zwart: Kh7. De6. a5 a7 ol Zwart: Kh8, g5.
'h5 Wit speelt en maakt remise. Wit speelt en maakt remise.
OPLOSSINGEN:
DIAGRAM 1: l.Ka3! Kh6
2.Dcl+ Kh7 3.Dc2! a6 4.Dbl!
met remise, want als zwart
neemt op c2 of bl is het pat.
DIAGRAM 2: l.Kf6! (De enige
zet, na l.Kg6 heeft wit niet het
juiste tempo). I...g4 2.Kg6 Kg8
(2...g3 3.h7 g2 4.Kh6 glD (of T)
pat) 3.h7+ Kh8 4.Kg5 g3 5.Kg6
g2 6 Kh6 glD (of T) pat.
DIAGRAM 3: l.Ld7! (enige
zet) l...Ke3! (na l...Kf3 2.Kd4
Kf4 3.h4! kan zwart niet meer
bij de pion komen). 2.h4 Ke4
Wit: Kc3, Lh3, h2.
Zwart: Kf2.
Wit speelt en wint.
3.h5 Ke5 4.h6 Kf6 5.Le8! Hier
blijkt de pointe van l.Ld7!, de
koning is afgesneden van het
felbegeerde hoekveld, waarna
de partij theoretisch remise is.
(proberen!).
DIAGRAM 4: l.Lf3+ Kgl
(l...Kg3 2.Lhl Kh3 3.Kf2 Kg4
Wit: Ke2, Lh5, e4.
Zwart: Kg2, d6, e5, h2.
Wit speelt en wint.
4.Kg2 is kansloos, want e4 is
niet af te ruilen). 2.Lhl! Kxhl
3.Kfl d5 4.exd5 e4 5.d6 e3 6.d7
e2+ 7.Kxe2 Kgl 8.d8D hlD
9.Dd4+ Kh2 10.Dh4+ Kg2
ll.Dg4+ Kh2 12.Kf2! en wint.
DIAGRAM 5: l.b6! Pb7 2.Pe6!
Pc5 (De pointe van 2.Pe6 is dat
Wit: Kc7, Pc5, b5.
Zwart: Ka8, Pa5.
Wit speelt en wint.
2...Pa5 nu faalt op 3.Kc8! en
Pc7 mat) 3.Kc8 Pxe6 (of 3...Pa6
4.Pc7+ Pxc7 5.bxc7 enz.) 4.b7+
Ka7 5.b8D+ en wit wint.
Leo Hofland, C. Fockstraat
113, 2613 DE Delft.
Inlandse vogels vormen het
motief voor twee nieuwe ze
gels Van Nieuw Zeeland. Op
een zegel van US 1,00 ziet men
een Kokako, ook wel genaamd
blauwe baardkraai. De zegel
van US 2,00 toont de „Black
Robin" (zwart roodborstje).
Deze vogelsoort is door allerlei
vice doet er alles aan om deze
vogelsoort te behouden. De ze
gels werden ontworpen door
Janet E. Marshall uit Strat
ford.
Op 30 april is in Suriname een
serie van twee zegels versche-
'tt. V"
nen naar aanleiding van het
40-jarig bestaan van de Vere
nigde Naties. De zegels hebben
een waarde van 50 ct. en 90 ct.
en tonen als afbeelding het
wapen van Suriname en het
vignet van de VN. Ontwerp en
Zeldzame vogels van
Nieuw-Zeeland
druk: Studio Enschedé te
Haarlem.
Ook in Suriname kwam op 17
april een serie van twee zegels
uit in verband met het 75-jarig
bestaan van de Kamer van
Koophandel en Fabrieken. Op
een zegel van 50 ct. ziet men
het vignet van de Kamer van
Koophandel. De zegel van 90
ct. heeft als motief het gebouw
van de Kamer van Koophan
del. Dit alles naar ontwerp van
D. Soekinta te Paramaribo.
Op 1 juni organiseert het Inter
Service and Civil Air Rally
Comité Nederland (ISA-CAR)
een vliegtuigrally van het Ma
rinevliegkamp De Kooy (bij
Den Helder) naar de vliegbasis
Soesterberg. De rally geldt
voor de PTT als een bijzonde
re postvlucht waarvoor een
bijzonder poststempel wordt
gebruikt. Met deze vlucht
kunnen poststukken tot en
met 10 gram worden meegege
ven. Boven het normaal ver
schuldigde port- of luchtpost
tarief moet een (extra) lucht
recht van 30 cent per poststuk
worden voldaan. De stukken
in een verpakkings-envelop
toezenden aan het postkantoor
Den Helder, postbus 99820,
1780 NA Den Helder. De ver
pakkingsenvelop behoeft niet
te worden gefrankeerd. De
meegevoerde poststukken
worden op het postkantoor
Soesterberg voorzien van een
„aankomststempel". Voor
frankering mag men gebruik
maken van luchtpostzegels
voor bijzondere vluchten, de
emissies 1966 en 1980, en de
z.g. „Kraaizegels", emissie
1953. De poststukken moeten
uiterlijk 30 mei in Den Helder
zijn.
In verband met het 40-jarig
bestaan van de Binnenlandse
Veiligheidsdienst op 29 mei
wordt een bijzonder poststem
pel gebruikt. Belangstellenden
kunnen poststukken ter stem
peling toezenden aan het post-
district 's-Gravenhage, afde
ling loketdiensten, postbus
99130, 2500 NS 's-Gravenhage.
Deze stukken moeten worden
verpakt in een envelop waar
op in de linkerbovenhoek ver
meld: Stempeling met post
stempel Herdenking 40 jaar
Binnenlandse Veiligheids
dienst. De verpakkings-enve
lop behoeft niet te worden ge
frankeerd.
De fascinerende en tevens tra
gische carrière van Marie Cu
rie als wetenschapper is voor
de Franse Rijksmunt aanlei
ding haar te eren in de eerste
uitgave yan het muntenpro-
gramma gewijd aan „Belang
rijke Personen en Historische
Gebeurtenissen uit de Franse
Geschiedenis".
De Franse Rijksmunt slaat een
beperkte serie herdenkings-
munten in goud en zilver. De
officiële uitgave is in handen
van de Franse overheidsin
stantie ,,L'Administration des
Monnaies et Médailles" en is
gegarandeerd door een ge
nummerd certificaat van het
Franse ministerie van. Econo
mische Zaken en Financiën.
De eerste uitgave in dit offi
ciële muntprogramma omvat
een proof-quality gouden en
zilveren munt, alsmede een
B.U.-quality zilveren munt.
B.U. staat voor „Brilliant Un
circulated", terwijl proof-qua
lity inhoudt dat het muntstem
pel sterk gepolijst is en het re
liëf gematteerd, in tegenstel
ling tot de B.U.-munten.
Van de Madame Curie-uitgave
worden slechts 5.000 gouden
munten geslagen voor de ge
hele wereld. Het aantal proof-
quality zilveren munten is be
perkt tot 1.000 en het aantal
B.U.-zilveren munten tot
100.000.
Marja Sklodowska, zoals Marie
Curie oorspronkelijk heette,
werd op 7 november 1867 ge
boren in Warschau als dochter
van een Poolse natuurkunde-
leraar. Tijdens haar opleiding
aan het gymnasium stak zij al
spoedig met kop en schouders
tx>ven de andere leerlingen uit
en ondanks moeilijke gezins
omstandigheden deed zij in
1883 eindexamen. Door de om
standigheden gedwongen
moest zij op haar zestiende jaar
geld verdienen als lerares. In
1891 reisde Marja naar haar
zuster in Parijs en ging zij wis-
en natuurkunde studeren.
Voornamelijk levend op brood
en thee behaalde zij in 1893 als
beste haar graad in de natuur
kunde aan de Sorbonne. Daar
na begon zij een onderzoek
Madame Curie
in goud en zilveind
live
sie lag voor de hand: o!erj
deze stoffen moest er zich* f*
bevinden die sterker radP?
tief was dan het uranium W01
Madame Curie ging nu™
uraniumerts scheiden in Pel
samenstellende delen. Ze*rd
gon met niet minder danj°ce
ton uraniumerts, dat lang*?61
kleiner werd toen zij de I8P*
mineralen en het uraniun*rk.
uit verwijderde. Bij iedere!11 J
in dit langdurige elimin!r v
proces werd het prepf0bi
kleiner en nam de radioa<?rd.
teit sterk toe. 111
naar 3e magnetische eigen
schappen van verschillende
metaallegeringen. In 1894 ver
kreeg zij de graad in de wis
kunde.
Radioactiviteit
Tijdens haar Parijse jaren ont
moette zij de natuurkundige
Pierre Curie, die hoogleraar
natuurkunde was aan de Sor
bonne en lid was van het In-
het huwelijk. Zij kregen twee
dochters: Irène (1897) en Eve
(1904). Na hun huwelijk ver
kreeg Marie Curie toestem
ming om verder te werken in
het laboratorium van haar
man.
Tesamen met Pierre Curie
startte zij het onderzoek naar
radioactiviteit, waarvoor Hen
ri Antoine Becquerel in 1896
met zijn ontdekking en radio
actieve straling de basis had
gelegd. Pierre en Marie Curie
gingen in hun onderzoek terug
tot de eigenlijke bron van ra
dioactiviteit, door niet het zui
vere uranium als uitgangspunl
te nemen, maar het ruwe ura
niumerts, vermengd met ande
re metalen en mineralen. Ge
durende lange tijd onderzoch
ten de Curies de mate van ra
dioactiviteit van een grool
aantal preparaten uit uranium.
Maar het erts dat zij gebruik
ten, bestond slechts voor een
deel uit uranium. Andere stof
fen kwamep in veel grotere
hoeveelheden voor. De conclu-
Polonium
and
Op een gegeven momentn 1
dekte ze in 1898 een nJ°£'
element dat zeer radioilb
was. Zij noemde dit twP'!
zeldzamere radioactieve
ment „polonium", naar "1
geboorteland Polen. Macrd;
Curie had nog steeds een f
restant over, waar geen
nium en uranium meer i?11
en dat toch straling ar 11
Deze kwart gram was |n 1
miljoen maal zo radioactirf P|
eenzelfde hoeveelheid zt! 31
uranium. De straling var?8e
nieuwe element was zo kt1?
tig dat het in het donker1®1
lichtte. Madame Curie no$™
het radium, wat zoveel 11
kent als „het stralende". !I?»
Na de dood van haar
volgde Madame Curie hei133^
als hoogleraar aan de Sofr—
ne, waarmee ze tevens de
ste vrouwelijke prof(u
werd. In 1903 hadden dei^
ries al de Nobelprijs voor
tuurkunde gekregen. In i
viel de Nobelprr
ten deel, ditmaal voor
kunde als beloning voor|L,
ontdekking van zuiver l-.
um. Haar dochter Irène JC^
Curie kreeg in 1935 eveifn]
de Nobelprijs voor natuui|
de.
Op 4 juli 1934 overleed If
Curie op 67-jarige leeftir
een sanatorium aan leukr
tengevolge van de gevaar
straling uit het element, i
