^Aristocraat
jie pijnlijke
ivaar heden
smet schuwt
Kloof tussen
Warschaupact
en NAVO
wordt groter
hiil gevangenen veroorzaakt golf van protesten in Israël
Pentagon straft
wapenproducent
„Bouterse
heeft niets"
GENERAAL DE JAGER:
Palestijnen houden stand
tegen sji'iten in Beiroet
pagITENLAND
£eidóc@otvumt
WOpNSDAG 22 MEI 1985 PAGINA 5
i Reagan-Gorbatsjov
begin volgend jaar
IHINGTON De Sovjet-Unie
>estemnniet vee* te v°elen voor een
i. Momjtmoeting tussen partijleider
g een #itsjov en de Amerikaanse pre-
f en ,t Reagan later dit jaar in de
en walgde Staten. En Washington
wordetv°lf>ens Amerikaanse functio-
te ten#en niet veel moeite om de be-
W ee#e"in6 van Moskou op dit
starten.aan te wakkeren. Een Ameri-
in der pe functionaris voorspelde gis-
eleden dat een top op zijn vroegst in
erd. „Brste van volgend jaar zal
t doenpvinden, en zeker niet in sep-
dertijdP1" 'n New York, ook al zou
rariscl^tejov dan de VN-vergadering
t gebiefnen-
broen
ver he
nnelijlr"
Duizenden
Ethiopiërs keren
naar huis terug
NAIROBI Duizen
den Ethiopiërs verlaten
momenteel de vluchte
lingenkampen in Soe
dan en keren naar huis
terug. Volgens de Hoge
Commissariaat voor de
Vluchtelingen van de
VN gaat het om een
aantal van 35.000 men
sen. „De mensen heb
ben gehoord dat het in
Tigre is gaan regenen
en ze willen hun grond
bewerken." aldus de
verklaring van de
UNHCR.
Werklozen als
vogelverschrikkers
LONDEN Vijf jonge werklozen van de
industriestad Birmingham in Midden-En-
geland hebben een tijdelijke baan gevon
den op een boerderij te High Halstow, bij
Rochester, in het Zuidengelse graafschap
Kent. Sinds gistermorgen komen zij daar
als vogelverschrikkers aan de kost. Land
bouwer Edward Waltham heeft een uitge
strekte boomgaard vol kersebomen, die
nodig beschermd moeten worden tegen
vraatzuchtige vogels. Walthams vogelver
schrikkers gaan al om 4 uur 's morgens
aan de slag. Vanaf die tijd tot het weer
donker wordt, geven zij de vogels van ka
toen met fluitjes, ratels, oude ketels, dek
sels en trompetten. Bij het vallen van de
avond keren de vogels terug naar hun
nest en laten zij de kersebomen met rust
DEN HAAG „Er is niets aan de
hand met legerleider Bouterse". Dat
heeft de woordvoerder van de Suri
naamse ambassade in Den Haag ver
klaard. Hij reageerde op berichten
dat legerleider Bouterse twee weken
geleden is getroffen door een lichte
beroerte. Volgens zeer goed ingelich
te kringen in Paramaribo was Bou
terse naar het binnenland vertrok
ken om te herstellen. De ambassade-
woordvoerder bevestigde dat Bou
terse enige tijd in het binnenland is
geweest „maar daar is hij wel va
ker". Volgens berichten in de Suri
naamse pers verblijft Bouterse intus
sen weer in Paramaribo.
Polen wijst protest
Nobelprijswinnaars af
WARSCHAU De Poolse regering heeft
gisteren een protest van 28 Nobelprijswin
naars tegen de berechting van drie vooraan
staande Poolse dissidenten van de hand ge
wezen. In Warschau begint morgen een pro
ces tegen Adam Michnik, Wladyslaw Frasy-
niuk en Bogdan Lis. Zij worden beschuldigd
van het organiseren van een nationale sta
king tegen de prijsstijgingen van voedsel. De
brief van de Nobelprijswinnaars was onderte
kend door onder andere schrijver Saul Bel
low, de dichter Czeslaw Milosz en de natuur
kundige Linus Pauling. De meeste onderte
kenaars hebben de Amerikaanse nationali
teit. Zij wijzen op dat de voorgenomen sta
king werd afgelast en dat Michnik zijn gehele
leven heeft gewijd aan geweldloze strijd voor
economische, culturele en politieke vrijheid.
Jtemmfelands president Richard von Weizsëcker komt van 30 mei tot en met 1
'V voor een officieel staatsbezoek naar ons land. De president, die per trein
:"totiehmsterdam arriveert, zal een gevarieerd programma afwerken. Hij praat
I Koningin Beatrix en prins Claus, premier Lubbers en minister Van den
linders van Budenlandse Zaken. Bij burgemeester Van Thijn van Amsterdam
men iipV ^et drugsprobleem aansnijden. In Amsterdam zal hij ook een gesprek
VV fien met Nederlandse jeugd.
een verdere programma vermeldt onder andere: een bezoek aan het West-
Ti De P- een rondvlucht boven de Deltawerken, een ontmoeting met de Kamer
indert#,ef bedrijfsleven. Na een gesprek met de pers in Amsterdam en een be-
aij plak aan de Gasunie in Groningen keert Von Weizsëcker via het vliegveld
Dmdat pë terug naar Bonn.
inties i
BONDSPRESIDENT
£e"£)N WEIZSACKER NAAR NEDERLAND:
parti
:rd zal
'tent
nitief.
ite vai
•medic
ed om
»edie
en rai
waarüNN Hij is nog geen
-iB&i «r in functie, maar bij
staatsbezoek aan Ne-
!^an"rland zal het lijken als-
■hij al een half mensen-
iren president van de
jndsrepubliek is. Het
oogste ambt van het
(id is Richard von Weiz-
tker op het lijf geschre-
n. Hij is in al zijn ge-
agingen op en top aris-
ïraat en met zijn
eeuwwitte haren ziet
j er ook zo uit. Maar
ie meent dat Von Weiz-
cker een handig diplo-
aat is die pijnlijke waar-
tden uit de weg gaat,
irgist zich. Deze chris-
n-democraat kan hard
tpakken.
;em de achtste mei. Tal van
dere Duitsers schoven on-
makkelijk op hun stoel toen
Ê>n Weizsëcker in de Bonds-
g de achtste mei 1945 niet
zeer herdacht als een dag
|n de nederlaag, verdrijving
deling, maar vooral als een
HHPpgg van de bevrijding. Hij
Jkte ook door het bescher-
ende afweerschild van „Wir
iben es nicht gewusst". Von
eizsacker: „Elke Duitser
In zien wat zijn joodse me-
Een nog opvallend jeugdig uitziende koningin Beatrix bracht in maart 1982 een staatsbezoek aan West-
Duitsland. Zij ontmoette Von Weiszacker die toen nog burgemeester van West-Berlijn was.
FOTO MILAN KONVALINKA
de-burgers moesten meema
ken". En: „Wie zijn ogen en
oren de kost gaf, wie zich wil
de informeren, die kon weten
dat de deportatietreinen re
den".
Maar, zo hield de president
zijn landgenoten voor, „er wa
ren veel manieren om het ge
weten in slaap te sussen, niet
verantwoordelijk te zijn, een
andere kant uit te kijken, te
zwijgen". De echo van Von
Weizsackers toespraak klinkt
nog na. Protesten, maar voor
al ook instemming. Er zijn
honderdduizenden aanvragen
bij de villa- Hammerschmidt
binnengekomen voor de tekst
van de rede. Von Weizsëckers
secretariaat wordt over
stroomd met, in «meerderheid,
positieve brieven. „Wat ik in
de Bondsdag gezegd heb",
vertelt Von Weizsëcker in een
gesprek met Nederlandse
journalisten in Bonn, „is niets
anders dan een schildering
van de belevenissen uit mijn
eigen jeugd. Het was een
weergave van wat ik voelde.
In mijn schoolklas was de
helft of eenderde van joodse
afkomst".
Boven de partijen
Een ding is zeker: Duitsland
heeft weer een president die
van zich doet spreken. Dat
het hoogste ambt in de staat „De relaties zijn buitenge-
vooral met protocollaire be- woon intensief en positief,
voegdheden en met weinig Maar toch bestaat de indruk
uitvoerende macht bekleed is, dat Nederlanders en Duitsers
stoort de aristocraat Von niet beseffen wat voor ge-
Weizsëcker (65) niet. Integen- wicht de onderlinge relaties
deel. Hij is altijd iemand ge- hebben",
weest die graag wat boven de Hete hangijzers tussen Neder-
partijen staat, die het alle- land en Duitsland zijn er nau-
daagse politieke ellebogen- welijks. Een wrijfpunt zijn de
werk schuwt. Von Weizsëcker twee Duitse oorlogsmisdadi-
praat graag over principes, gers die in Breda gevangen
hogere waarden. Hij is meer zitten. Geregeld klinkt vanuit
een denker dan een doener, de Bondsrepubliek de roep
Dat blijkt ook uit de functies om gratie. Maar Von Weizsëc-
die hij bekleed heeft. Hij was ker beseft hoe moeilijk en ge-
jarenlang voorzitter van het voelig die kwestie in Neder-
congres van de Evangelische land ligt. Op de vraag of hij er
Kerk en lid van de synode. In toch wat over wil zeggen, ant-
de CDU leidde hij in de jaren woordt hij kort: „Hier niet",
zeventig de commissie die een In Nederland wel dus?
nieuw program uit moest dok- Een andere bron van conflic
teren. Ook de socialisten von- ten: het totaal verschillende
den hem zo geknipt voor het drugsbeleid. In Nederland
presidentschap dat zij er vorig wordt de gebruiker van hard
jaar van af zagen een kanslo- drugs, voor zover hij er niet
ze eigen kandidaat voor te ook in handelt, vooral als een
dragen. Tot nu toe hebben de patiënt beschouwd. In de
socialisten geenszins spijt van Bondsrepubliek wordt hij
hun steun aan Von Weizsëc- aangepakt als een crimineel,
ker. Ze hebben de president „Ik weet te weinig van de
zelfs vaak in bescherming ge- drugsproblematiek af. In Am-
nomen tegen kritiek uit de sterdam wil ik er wat meer
rechtse vleugel van zijn eigen over aan de weet komen. Bij
CDU/CSU. ons zjen we een verschuiving
Von Weizsëcker komt niet van jongere gebruikers naar
naar Nederland om de betrek- oudere. De laatste tijd is ook
kingen tussen de beide landen de alcohol weer sterk in op-
te verbeteren. Hij wijst op de mars tegenover de drugs. In
drukke onderlinge handel, elk geval zijn we nog ver af
van een oplossing van het moment niemand een oplos-
drugsprobleem. Maar ik ge- sing voor deze kwestie weet,
loof dat in Duitsland het be- kan men niet zeggen dat het
grip voor een preventieve en probleem niet bestaat. Dat is
therapeutische aanpak aan niet historisch gedacht. Ik heb
het groeien is". wel eens gezegd: de Duitse
Het bezoek van de Ameri- kwestie blijft open, zo lang de
kaanse president Reagan aan Brandenburger Tor gesloten
een soldatenkerkhof in Bit
burg waar ook SS-ers begra
ven liggen, heeft ook in Ne-
blijft'
De Duitse president is er van
overtuigd dat de Duitse deling
derland de gemoederen danig alleen opgeheven kan worden
in beroering gebracht. Von ..in volledige overeenstem-
Weizsëcker: „Ik weet dat daar ming met al onze buren, an-
in Nederland heel kritisch en ders zijn er geen veranderin-
heel gevoelig op gereageerd êen in Europa mogelijk",
is. Maar in veel reacties klonk Von Weizsëckers broer, de
toch ook de zorg door dat de wereldberoemde kernfysicus
wederzijdse betrekkingen Karl-Friedrich Von Weizsëc-
hierdoor niet te zeer schade ker, waarschuwt al jarenlang
zouden lijden".
De deling van Duitsland is
een probleem dat Von Weiz
sëcker altijd sterk heeft bezig
gehouden. „De Duitsers", zegt
hij, „voelen een samenhorig
heid. Dat heb ik als burge
meester van Berlijn van zeer
nabij en op een heel menselij
ke manier mee kunnen ma
ken. In onze grondwet staat
dat de Duitsers worden opge- ontwikkelen kan interessant
roepen in vrijheid de eenheid zjjni maar het mag nooit zo
tot stand te brengen. Maar
wat dat concreet betekent
voor de
in de toe!
mand. De Duitse kwestie blijft nieuwe wapens",
open. Maar omdat er op dit -
tegen de gevaren van de wa
penwedloop. Hoewel lang niet
zo uitgesproken als Karl-Frie
drich, maakt ook Richard
geen geheim van zijn zorgen.
Over Reagans plan een af
weerschild in de ruimte te in
stalleren tegen vijandelijke
raketten (SDI), zegt hij: „Ik
heb me niet uitgesproken
voor of tegen SDI. De moge
lijkheid nieuwe wapens te
zijn dat de wens om de tech-
nologie te verbeteren of te
politieke architecten versterken het uitgangspunt
kornet, dat weet nie- js bij het ontwikkelen van
wapens".
GERARD KESSELS
(Van onze correspondent Aad Jongbloed)
BRUSSEL „De militaire kloof tussen het Warschau
pact en de NAVO wordt groter". Dat zei gisteren in
Brussel de Nederlandse generaal Cor de Jager, chef
van het militair comité van de NAVO, tijdens de bij
eenkomst van de Europese ministers van Defensie van
het bondgenootschap, de Eurogroep. „In het verleden",
aldus De Jager, „hebben wij altijd gedacht dat die
kloof gedicht zou kunnen worden vanwege de mindere
kwaliteit van het Warschaupact-materieel en -troepen.
Maar de kwaliteit en de kwantiteit groeit daar en dat is
erg ontmoedigend".
De Jager wees erop dat in de laatste tien jaar het Warschaupact
1,4 miljoen meer soldaten onder de wapenen heeft geroepen te
genover 400.000 van de NAVO. In dezelfde periode bouwde het
Warschaupact 12.000 tanks tegen 1.500 van de NAVO. „Alleen al
in 1984 zijn er in het Warschaupact 3500 tanks bijgekomen". De
generaal zei dit ter illustratie van het rapport, waar de Defensie
ministers zich over buigen en dat een soort blauwdruk is voor
wat de NAVO de komende 15 tot 20 jaar nodig zal hebben. Hoe
de plannen er uiteindelijk zullen uitzien, kon hij niet zeggen.
„We weten niet wat we exact nodig hebben". Ook de kosten kon
hij niet becijferen, maar in feite gaf hij toe dat de militaire wen
sen altijd overschaduwd zullen worden door wat de politici fi
nancieel mogelijk willen maken.
BOETE VAN RUIM TWEE MILJARD GULDEN
WASHINGTON Het Ame
rikaanse ministerie van defen
sie, het Pentagon, zal voorlo
pig geen contracten meer gun
nen aan enkele afdelingen van
de belangrijke wapenleveran
cier General Dynamics. Aan
leiding daartoe zijn „ongeoor
loofde praktijken". De con
tracten vertegenwoordigen
een waarde van 700 miljoen a
één miljard dollar (2,5 a 3,5
miljard gulden).
De maatregelen blijven van
kracht zojang General Dyna
mics niet een aantal interne
hervormingen heeft inge
voerd, waaronder een „rigo-
reuze gedragscode". Het be
drijf wordt ervan beschuldigd
het Pentagon voor miljoenen
dollars te hebben benadeeld.
Op grond van eerdere maatre
gelen heeft het ministerie van
defensie ook de betaling aan
het bedrijf opgeschort van
ruim één miljard gulden. Ge
neral Dynamics kreeg boven
dien een boete van 676.283
dollar (2,37 miljard gulden)
omdat het bedrijf geschenken
ter waarde van ruim 67.000
dollar heeft gegeven aan de
inmiddels gepensioneerde ad
miraal Hyman Rickover.
BEIROET De sji'itische
Amal-militie is er na twee
dagen van felle strijd niet
in geslaagd om de Pale
stijnse vluchtelingenkam
pen Sabra, Sjatila en
Boersj el-Barasjne in Bei
roet binnen te dringen.
Beide partijen zijn daarom
een bestand overeengeko
men, dat gisteravond is in
gegaan. De gehele verdere
nacht is het betrekkelijk
rustig geweest in de Liba
nese hoofdstad.
De gevechten tussen de Amal-
militie en Palestijnen hebben
aan zeker 121 mensen het le
ven gekost Het aantal gewon
den bedraagt enkele honder
den.
Het staakt-het-vuren is be
werkstelligd door de pro-Pale
stijnse sji'itische leider Fadlal-
lah. Het bestand werd afge
kondigd nadat Palestijnse
guerrillastrijders, die twee da
gen lang waren belaagd door
militieleden van de sji'itische
Amal-beweging, een paar uur
eerder door de omsingeling
waren heengebroken en enke
le flatgebouwen hadden vero
verd vanwaar zij de flanken
van de Amal-militie onder een
spervuur legden.
tUZALEM De vreugde waarmee de drie Israëli-
t soldaten door hun familieleden werden ontvan-
L I op het militaire vliegveld Hatzor, staat in schril
^Itrast met de woedende en verontwaardigde protes-
1^1 die de uitwisseling in de rest van het land heeft
gemaakt. De drie soldaten werden maandag uitge
wisseld tegen 1.150 Palestijnse en Libanese gevange
nen.
De voor de regeringscoalitie tot nu toe meest bedreigende re
actie is het aandringen van minister van buitenlandse zaken
Shamir op de vrijlating van 25 leden van een joodse terreur
groep, die verdacht worden van terreuracties tegen Palestij
nen. Premier Peres heeft nog niet gereageerd op de oproep
van Shamir. De Israëlische legerradio meldde dinsdag dat ze
ker 50 van de 120 parlementsleden voorstander zijn van het
verlenen van gratie aan de joodse terroristen.
De Israëlische kranten zijn verdeeld over de gevangenruil.
In een aantal dagbladen, vooral die welke de Arbeiderspartij
van premier Peres steunen, wordt nadruk gelegd op de
waarde die in de joodse traditie wordt gehecht aan het men
selijk leven en de betrokkenheid tussen het Israëlische leger
en de bevolking. Daarom zou de vrijlating van de gevange
nen gerechtvaardigd zijn, zelfs als daar enige risico's aan ver
bonden zijn, zoals een krant het uitdrukte.
3 juni
I Wijkagent Mops was geen man van halve
^DiNtregelen. Hij had een overtreding geconsta-
d en zoiets diende streng te worden ge-
ft. Het gezag kon immers niet te grabbel ge-
id worden door lieden, die ongerechtigd in
fraaie politie-uniform liepen... Dus nam
zijn gummilat en diende Loetje daarmee
B I vliegensvlugge en vernietigende dreun op
helm toe. dat dit anders zo nuttige hoofd-
rSel tot een vormeloos hoopje in elkaar zak-
^)e slag dreef de helm bovendien zó diep
r Loetjes oren en ogen heen, dat de schurk
^^maal niets meer kon zien of horen. En daar-
J9? was Loetje voorlopig uitgeteld... Intus-
zag het er in Gozewijns kelder niet al te
VHt uit. Het opkomende water steeg hoe langer
IS hoger en reikte de arme boekhandelaar nu
al tot aan de lippen. „Ik kan niet zwemmen,"
steunde hij, een mondjevol vies havenwater vol
afschuw uitspuwend. „O... over vijf minuten is
het met me gebeurd..." Gelukkig scheen red
ding nabij te zijn, want smidje Verholen en
Kleuntjes de „mepper" hadden de toegang tot
de onderaardse spelonken ontdekt. Dapper was
smidje Verholen de stenen trappen afgedaald,
doch al gauw kon hij niet verder. „Ik stuit op
een onwrikbare stalen deur, briggesl" riep hij
naar boven. „Geen handvat of slot aan te zienl
Die krijgen we er dus zomaar niet uit! Er siepelt
óók water onderdoor! Het zou wel eens kunnen
wezen, dat meneer Van Uylen erachter opgeslo
ten zat!" „Ik zal hier 'es even rondneuzen!"
antwoordde Kleuntjes. „Er moet toch een ma
nier zijn om die deur te openen en te sluitenl"
Nieuw bewijs
materiaal voor
Zuidafrikaanse
atoomproef
WASHINGTON Een anti-
apartheid groep in de VS heeft
verklaard officiële Ameri
kaanse documenten te hebben
verkregen, waaruit blijkt dat
Zuid-Afrika in 1979 een kern
bom heeft beproefd. Op 22
september 1979 werd via een
Amerikaanse satelliet een
mysterieuze flits waargeno
men voor de kust van Zuid-
-Afrika. Sindsdien wordt ge
speculeerd dat Zuid-Afrika
een kernbom beproefde, maar
Pretoria spreekt dit tegen.
Volgens het „Washington Of
fice on Africa", een door ker
ken en vakbonden gesteunde
organisatie, zijn in de atmo
sfeer veranderingen geconsta
teerd, die wezen op kernont-
se regering blijft overigens bij
het standpunt, dat er geen re
denen zijn om aan te nemen
dat Zuid-Afrika een bom heeft
beproefd.
Booreiland
omgeslagen
Reddingswerkers
proberen- opvaren
den van het Ame
rikaanse boorei
land te redden,
dat gisteren In de
monding van de
Mississippi was
gekanteld. Zes be
manningsleden
van het booreiland
kwamen daarbij
om het leven ge
komen. Negen be
manningsleden
werden bij het on
geluk over boord
geslingerd, maar
wisten zich zwem
mend In veiligheid
te stellen. Twee
opvarenden zaten
vanochtend nog
opgesloten In het
gekantelde boorei
land. Omdat twee
van de drie dek
ken geheel onder
water zijn gelopen,
wordt voor het le
ven van deze twee
gevreesd.
