Moslimkinderen moeten zich
aanpassen aan twee culturen
Veel beloven en weinig geven
ïE
Karima
vanmiddag terug
in Nederland
PVDA EN CDA STRIJDEN OM GUNST MINIMA
Politiek
Partij
Parlement
485.-
'SIJTHOFE
BINNENLAND
EaidóaQowuwt
ZATERDAG 18 MO 1985 PAGl
UTRECHT „Als jongen
had ik het niet in mijn
hoofd moeten halen om
thuis een examenfeestje te
houden met jongens en
meisjes uit mijn klas. Dat
zou een schandaal geweest
zijn". Met zo nu en dan
voorbeelden uit zijn eigen
jeugd probeert drs. M.
Rabbae aan te geven hoe
de verhoudingen liggen in
veel Marokkaanse gezin
nen.
De directeur van de stichting
Nederlands Centrum Buiten
landers noemt de reacties op
het gebeuren rond Karima
„moreel en emotioneel gezien
begrijpelijk". Had Karima in
Marokko moeten blijven, dan
had zij niet veel méér kunnen
doen dan weigeren te trouwen
of later scheiden, meent Rab
bae. „Als er eerder bemiddeld
was. had een en ander mis
schien voorkomen kunnen
worden. Er had een imam
(geestelijke) ingeschakeld kun
nen worden. Ik zie vaak dat
zo'n gesprek werkt bij een va
der die eerst geen duimbreed
wil toegeven".
Spanningen
Rabbae verwacht dat dergelij
ke spanningen tussen ouder(s)
en kind vaker zullen gaan
voorkomen. Opgroeiende kin
deren van buitenlanders ont
moeten niet alleen problemen
die met hun leeftijd te maken
hebben. Ook het feit dat ze
vaak in twee sterk van elkaar
verschillende culturen moeten
leven (school en thuis) kan tot
hevige botsingen leiden. Wat
Karima betreft, heeft Rabbae
evenwel zijn twijfels over de
vraag of het meisje uitsluitend
werd meegenomen om te wor
den uitgehuwelijkt.
„Ik denk dat de vader het uit
huwelijken als motief heeft
gebruikt om zijn dochter uit
Nederland weg te halen. Een
huwelijk was niet uitgesloten,
maar het kan niet de enige re
den geweest zijn. Hoofdmotief
is volgens mij dat hij haar uit
deze westerse samenleving
wilde weghalen. Ook in Ma
rokko komen jongeren in op
stand tegen hun ouders maar
dan wordt de dochter naar een
tante gestuurd of zo. Het blijft
binnen de familie en binnen
de bescherming van het milieu
waarin het kind leeft".
„De dochter in zo'n Marok
kaans gezin heeft vaak een
zware verantwoordelijkheid.
Zij draagt de eer van de hele
familie en kan schande over
de hele familie brengen. Eer
en schande zijn begrippen die
in Marokko veel zwaarder we
gen als hier. Als een zoon b.v.
wordt betrapt op diefstal,
maakt hij zijn hele familie te
schande", aldus Rabbae.
„Ook jongens worden wel eens
terug naar Marokko gestuurd
door hun vader. Bijvoorbeeld
omdat hij hier niets doet en
daar sociaal gezien beter opge
vangen wordt. Of omdat hij in
aanraking is gekomen met
drugs. Wat dat betreft is Casa
Blanca (grote stad in Marokko)
overigens even erg als Am
sterdam. Soms gebeurt het dat
een jongen terug moet, omdat
hij hier met een Nederlandse
De ontvoering van het in Amersfoort wonende Marokkaanse
meisje Karima Ouchen, dat vanmiddag weer wordt terugver
wacht, heeft heel wat beroering teweeg gebracht. Het meisje, dat
sinds 8 jaar in Nederland woont, werd begin deze maand door
haar vader gedwongen mee terug te gaan naar Marokko. Zij zou
daar worden uitgehuwelijkt aan een 70-jarige man.
De zaak kreeg veel aandacht. In de Tweede Kamer werden vra
gen gesteld en de klasgenoten van Karima voerden actie voor
haar terugkeer. Deze week ging de conrector van de scholenge
meenschap De Schothorst naar Marokko om te proberen zijn
leerlinge terug te halen. Een geslaagde onderneming, want zoals
het er nu naar uitziet, komen Karima en haar vader vanmiddag
op Schiphol aan. Daarmee is deze zaak tot een goed einde ge
bracht. De vraag is of meer buitenlandse kinderen die in Neder
land opgroeien, op een dergelijke manier in conflict zullen ko
men met hun ouders.
De heer drs. M. Rabbae noemt de kwestie van „de tweede gene
ratie" (in dit geval de kinderen van buitenlandse werknemers)
Rabbae een zeer gevoelige zaak. Hij is directeur van de stichting
Nederlands Centrum Buitenlanders, een instantie die werkt aan
de behartiging van het welzijn van buitenlanders. Dat zijn met
name buitenlandse werknemers en hun gezinsleden, waarvan er
ongeveer 300.000 in ons land verblijven.
Leerlingen van scholengemeenschap De Schothorst boden eerder deze week het Marokkaanse consulaat een petitie aan.
wil trouwen. Feit is dat de
zaak gevoeliger ligt als het om
een meisje gaat. Zij mag vol
gens Islamitische opvattingen
niet met een Nederlander
trouwen, terwijl de zoon dat
wel mag".
Buitenland
Volgens Rabbae is het vrij lo
gisch dat mensen in een
vreemd land teruggrijpen naar
hun eigen gewoonten. „Je
wordt pas Nederlander als je
in het buitenland bent, daar ga
je dan op zoek naar een
„broodje van Kootje". Een bui
tenlander is als een vis in
vreemd water die zuurstof no
dig heeft. Dan grijpt hij naar
zijn eigen waarden en normen.
Voor de buitenlanders in Ne
derland speelt ook nog dat de
omgeving niet zelden vijandig
is. Hoe meer een buitenlander
te maken krijgt met racisme
en discriminatie, hoe sterker
zijn reactie is op de Neder
landse samenleving en hoe
sterker de wens om zijn eigen
waarden te koesteren en op te
blazen".
„Vooral de buitenlanders die
het traditionele waardepatroon
aanhangen zeggen dan: dit is
nou de christelijke beschaving.
Eerst gebruiken ze ons voor de
bediening van hun machines
Drs. Rabbae: „Een buitenlander is als een vis in vreemd water,
die zuurstof nodig heeft. Dan grijpt hij naar zijn eigen waarden en
normen".
en nu moeten we oprotten. We
zijn wegwerpmensen. Zo rede
nerend vinden ze hun eigen
waarden beter dan die van de
christelijke (Nederlandse) sa
menleving. Ze zetten zich ook
af tegen contacten met die sa
menleving".
Dat gedurende hun verblijf in
Nederland de tijd in Marokko
niet stil staat is een feit dat
veel Marokkanen zich mis
schien niet realiseren.
Rabbae: „De gemiddelde Ma
rokkaanse ouder beoordeelt de
ontwikkelingen in Marokko
niet goed. In de grote steden
gebeurt veel. Daar is nauwe
lijks meer sprake van geschei
den werelden voor man en
vrouw. De meeste scholen in
Marokko zijn gemengd, maar
dat is vooral om praktische re
denen. Vroeger gingen vrijwel
alleen de jongens naar school.
Op het platteland is nog wel
sprake van twee werelden.
Voor veel Marokkaanse ou
ders in Nederland betekent
het „gemengd" hier dat hun
dochter zowel met Marok
kaanse als met Nederlandse
jongens in aanraking komen.
Uithuwelijken
Uithuwelijken gebeurt nog
veel in Marokko, hoewel het
in de*grote steden steeds min
der voorkomt. Meestal worden
de meisjes uitgehuwelijkt,
maar soms ook de jongens. De
principiële achtergrond van
dat uithuwelijken is dat de ou
ders graag willen dat hun
dochter in goede handen
komt. Maar geld kan ook wel
eens een rol spelen. De wetge
ving, die dateert uit 1957, zegt
onder meer dat een huwelijk
zonder toestemming van beide
partners niet mag. De wettelij
ke leeftijd waarop getrouwd
mag worden is 15 jaar voor
een meisje en 18 jaar voor een
jongen. De praktijk is vaak an
ders dan de wet voorschrijft.
Met geld valt helaas nog veel
te sjoemelen in Marokko. Ver
der is er een opening in de
wet, waar je alle kanten mee
uit kunt. Gezegd wordt dat
toestemming van beiden nodig
is, behalve als blijkt dat het
meisje in een „slecht leven"
terecht dreigt te komen".
Tweede generatie
Het probleem van de tweede
generatie buitenlanders in Ne
derland is volgens Rabbae een
gevoelige zaak, die zorgvuldig
aangepakt dient te worden.
„De Nederlandse samenleving
wil dat de kinderen van bui
tenlandse werknemers zich zo
snel mogelijk aanpassen. Ze
hebben echter recht op een
zorgvuldige benadering. Naar
mijn gevoel kan de beste hulp
verlening door eigen mensen
gegeven worden, door mensen
die wat opener en progressie
ver denken en oog hebben
voor de ontwikkelingen in de
Nederlandse samenleving en
de aantrekkingskracht die
deze samenleving uitoefent op
buitenlandse jongeren".
„Hulpverlening via een „blijf
van m'n lijf huis", een Jonge
ren Advies Centrum (JAC) of
een advocaat lijkt mij niet de
meest aangewezen weg. Tijdig
hulp verlenen en een over
brugging maken van kind
naar ouder is de beste aanpak.
Stel dat ik de vader ben van
een dochter en er komt een
Nederlandse hulpverlener aan
mijn deur die over mijn doch
ter wil praten. Emotioneel ge
zien is dan de deur dicht bij
veel ouders. Ze zijn bang voor
westerse invloeden en zeggen:
zie je wel ze proberen onze
dochter bij ons weg te halen".
Rabbae: „De ideale hulpverle
ner is in mijn ogen iemand die
niet westers overkomt bij de
ouders; respect heeft voor hun
traditionele opvattingen, maar
ook de jongeren begrijpt. In
radio- en tv-programma's voor
buitenlanders worden al dit
soort problemen aangesneden.
Wat dat betreft sluiten wij ons
er zeker niet voor af".
Op school
een soepel r
leraar;
thuis een
autoritair
vader
pril
De Marokkanen vorn
samen met de Turken
grootste groep buitenl
ders in Nederland,
hebben onder meer
elkaar gemeen dat zij
Islam aanhangen. Ze
moslims. De verschil
tussen de moslimeult
en de westerse culi
zijn groot. De Islam h\
bijvoorbeeld een gi
invloed op het dagelij,
leven van de moi
Geloof en levensw
zijn sterk met elkaar v)
wezen.
In Marokko hebben
wetsregels een islal
tisch karakter. Zo wo
onder meer gezegd i
de vrouw ondergesch 0
is aan de man. Zij /wien
het huishouden c/o(
kinderen baren en
voeden. Mannen zorg
voor het inkomen en
bescherming van lel«
vrouw. Moslimkindei je\
hebben vooral te mak bei
met gehoorzaamhe
respect, onderdanighi irm
en eerbied. Gehoorzaa
heid aan de vader st
gelijk aan gehoorzaalr
heid aan Allah. ll
nze
|UR
Een Marokkaanse va^nst
zal proberen zijn gei v;
op de oude manier uit sap
oefenen. De Nederlani
samenleving maakt 1 j
die vaders echter niet
makkelijk. De Nedtrev
landse onderwijzer 'inÉ
bijvoorbeeld vrien za£
schappelijk met zijn let om
lingen omgaan en opt ;m;
lijk praten over zaken nig
sexualiteit en m< lcj,
vrouw verhouding. V1
de leerlingen wordt v«
wacht dat zij zich zer'
standig gedragen en
gen initiatief tonen,
leerling zal worden atr ei
gemoedigd om met
onderwijzer in discui
te gaan. Kortom:
school is er de soept
onderwijzer en thuis
autoritaire vader, j
kind moet zich aanpas:
aan twee totaal versch 1
lende
1 pi
Op den duur komen vtiaa
moslimkinderen tuss
lo<
DEN HAAG Het duurt
nog meer dan een jaar eer
de kamerverkiezingen
zullen worden gehouden,
maar aan het gedrag van
de grootste twee partijen
zou men dat niet zeggen.
PvdA en CDA zijn al vol
op in de slag om de kie
zers te vertellen wat zij na
mei '86 allemaal zullen
doen, als ze maar genoeg
stemmen krijgen. De strijd
lijkt zich te gaan toespit
sen op de gunst van de
mensen met de laagste in
komens, de zogeheten mi
nima.
Dat zijn er heel wat meer dan
men over het algemeen denkt.
Ons land telt 7,5 miljoen men-
sen met een inkomen. Daar
van werken er 3,2 miljoen in
het particuliere bedrijfsleven,
1,1 miljoen bij de overheid en
semi-overheid en zijn er 3,2
miljoen aangewezen op een so
ciale uitkering. Onder druk
van de economische recessie
heeft de regering de koppeling
van de uitkeringen aan de lo
nen ongedaan gemaakt, als ge
volg waarvan de niet-actieven
hun inkomen in rap tempo
omlaag hebben zien gaan.
Tachtig procent van hen (2,5
miljoen mensen!) zit nu op het
minimumniveau.
Slechts een betrekkelijk klein
deel van deze groep, de zoge
heten „echte" minima (huis
houdens die van één uitkering
moeten rondkomen), ontvangt
al enkele jaren in december
een extra uitkering, maar als
de voortekenen niet bedriegen
heeft ook dat de langsté tijd
geduurd. Zelfs de groep „ech
te" minima wordt nu te groot
om nog echt te kunnen hel
pen, vindt de VVD en sinds
kort ook het CDA.
50 Zetels
Maar het CDA realiseert zich
ook dat 2,5 miljoen minima
SUSKE EN WISKE HET DREIGENDE DINGES
goed zijn voor zo'n vijftig ka
merzetels. Logisch dus dat
deze partij, hoezeer zij er ook
op uit is stemmen terug te
winnen van de VVD, nu ook
uit een ander vaatje begint te
tappen. De christen-democra
ten zijn niet van plan een zo
massale groep kiezers zonder
slag of stoot aan de PvdA over
te laten. Dat kan alleen de
VVD zich permitteren, die
toch niet zoveel aanhang heeft
onder de daken van woning
wet- en premie-A-woningen.
De liberalen zeggen dan ook
ronduit dat zij het wettelijk
minimuminkomen eigenlijk
nog altijd te hoog vinden.
Het CDA daarentegen stelt in
zijn ontwerpprogram (niet
voor niets „Uitzicht" geheten)
dat uitkeringstrekkers „er de
komende jaren op moeten
kunnen rekenen dat hun
koopkracht wordt be
schermd". Dat klinkt heel
fraai, maar er wordt niet bij
gezegd hoe dat moet gebeuren.
Bovendien vindt het CDA dat
eerst de herstructurering van
de sociale zekerheid moet zijn
afgerond. In simpele termen
zou men kunnen zeggen dat
het CDA meent de minima
eerst vijf gulden te moeten af
nemen om hen later zonodig
een rijksdaalder toe te stoppen.
Afromen?
De beloften van de PvdA ko
men wat harder over, maar
dat is ook slechts schijn. Het
congres van deze partij heeft
uitgesproken dat de koop
kracht van de minima onder
alle omstandigheden dient te
worden gehandhaafd. Maar bij
nadere beschouwing is ook die
visie niet erg reëel. Want ook
hier geldt: wie zal dat betalen?
De hogere en midden-inko
mens zullen een financiëel of
fer moeten brengen, vindt
PvdA-voorzitter Max van den
Berg. En fractieleider Joop
den Uyl verkondigde vorige
week in Elseviers Weekblad
nog eens luid en duidelijk dat
de inkomens boven modaal of
desnoods anderhalf keer mo
daal moeten worden afge
roomd.
De vraag is echter of Den Uyl
wel weet waar hij over praat.
In Elseviers Weekblad bleek
hij al onkundig van de defini
tie van een modaal inkomen
(zie deze krant van maandag).
Maar ook kan men de vraag
stellen of hij wel weet wat de
koopkracht van iemand met
een modaal inkomen (39.000
gulden) is. In bruto-termen zit
er tussen een minimum- en
een modaal inkomen een ver
schil van 50 procent. Dat lijkt
veel, maar door de progressie
in de loon- en inkomstenbelas
ting en in de sociale premies
blijft er schoon-in-het-handje
van dat verschil nog maar 20
procent over. Als bovendien
de huursubsidie en de eenma
lige uitkeringen voor de mini
ma mee in beschouwing wor
den genomen, bedraagt het
werkelijke verschil in koop
kracht tussen minimaal en
modaal nog geen twee gulden
per dag!
De vakbeweging trekt daaruit
de consequentie dat verdere
nivellering niet wenselijk
meer is. Verkleining van de
inkomensverschillen zou een
negatieve uitwerking hebben
op de arbeidsmarkt, doordat er
dan voor de mensen te weinig
prikkels zouden zijn om nog te
proberen een baan of een pro
motie te krijgen. En de werk
gevers zijn het voor één keer
roerend met hen eens. In de
kring van het christelijk
werkgeversverbond spreekt
men van „onzinnige PvdA-
voorstellen".
(ADVERTENTIE)
Een goed verzorgde Spanje-aanbieding
van uw krant:
10 DAGEN COSTABRAVA-
LLORET DE MAR
Lloret de Mar, de geliefde vakantieplaats aan de
Costa Brava is de bestemming van onze
pendelreizen naar Spanje. U reist per
comfortabele luxe touringcar met bar, toilet en
video rechtstreeks vanuit Den Haag/Rotterdam via
Venlo, Roermond. Maastricht, langs Luxemburg,
Metz, Lyon, Perpignan naar Lloret de Mar.
Het vertrek is op maandag rond het middaguur uit
Den Haag/Rotterdam en de aankomst in Spanje is
dinsdagmorgen om plm. 9.30 uur.
Het verblijf is in het driesterren hotel Don Quiyote
op basis van een 2-persoonskamer met douche en
toilet en VOLPENSION. De terugreis is op
dinsdagavond, waarbij men dan woensdag
13.30/14.00 uur weer in Rotterdam/Den Haag
arriveert.
Er is een mogelijkheid voor een 10- en 17-daags
verblijf en het vertrekschema is als volgt:
verlenging tot
10 dagen 17dagetjL^
3. 10, 17 en 24 juni
Gecombineerde reisverzekering 25.-// 42.50 per
persoon 5.- poliskosten. Gecombineerde
reisverzekering 3 1/2% van de reissom 6.
poliskosten.
Inlichtingen en boekingen telefo
nisch onder nummer 070-190882
of persoonlijk in onze vestiging
aan de Spuistraat 71 /hoek Spui te
Den Haag.
(maandag t/m vrijdag van 9-16 uur),
POSTBUS 16050
2500 AA DEN HAAG
TEL 070-190882
Koopkracht
anderhalf modaal af te romen
teneinde de koopkracht van
de minima op peil te houden.
Op het eerste gezicht lijkt dat
heel wel mogelijk. Ongeveer
een half miljoen inkomen
strekkers verdienen meer dan
zestigduizend gulden bruto per
jaar. Maar splitsen we die
groep uit, dan verandert het
beeld. Een kwart miljoen be
vindt zich in de categorie tus
sen 60.000 en 80.000 gulden.
Bruto verdient iemand in die
groep driemaal zoveel als een
minimumloner, maar netto
houdt hij slechts tweemaal zo
veel over. Houden we weer re
kening met huursubsidies en
dergelijke, dan blijkt dat de
koopkracht bij een inkomen
van bruto 80.000 gulden nog
slechts 50 procent meer is dan
bij het minimumloon van
26.000 gulden.
Illustreren we het bovenstaan
de met een voorbeeld. Stel dat
alle minima er 500 gulden net
to per jaar bij krijgen. Dan be
tekent dat een inkomensoffer
van netto drieduizend gulden
per jaar van de mensen met
een inkomen van boven de
60.000 gulden. Nog pregnanter
wordt het verschil, als men al-,
leen de inkomens boven
120.000 gulden bruto zou wil
len aanpakken. Het gaat dan
om slechts 25.000 Nederlan
ders, die moeten inleveren ten
behoeve van drie miljoen mi
nima. Dat wil zeggen een ver
houding van 120 1. Het opvij
zelen van de minima met 500
gulden netto zou dan een offer
van 60.000 gulden nefto per
persoon vergen.
Fraai verwoord
Conclusie: de zogeheten sterke
schouders zijn te weinig in
aantal om een echt zware
te kunnen dragen. De zwa
schouders doen er dus g
aan hun hoop niet te steller i'/.-
de beloften van politieke j
tijen, hoe fraai ook verwo
De minima hebben slechts
kans: dat het spel van de
nomische krachten nu vfe i
een aantal jaren lang een g ;ht(
stige uitkomst krijgt. Bij inr
economische groei van enl|)e
procenten vloeit er zoi nn.
méér geld in schatkist en sfem
ale fondsen dat het handha e|<(
van de koopkracht van de r,
keringstrekkers betaalbaar
Bovendien zal in dat geval
aantal mensen, dat moet lefc
van een uitkering, teruglo |n
(er komt dan immers
meer werk), zodat dan
twee kanten soelaas wordt,
boden.
MARGA RIJE
RIK IN 'T Hl