SPOORZOEKEN
WORDT
KINDERSPEl.
Schutters en lijfwachten
omringen Heilige Vader
k
I
herschi
Voor herstel vertrouwensbreuk
heeft de paus een wonder 1
Duivensoep en kaviaar
voor Johannes Pa ulus II
Haagse route
pausmobiel
SI
BINNENLAND
Ecidóe Gou/iant
ZATERDAG 11 MEI 1985
PAGI:
AMERSFOORT Ter af-
sluiting van zijn bezoek
aan Nederland wacht paus
Johannes Paulus II op
dinsdagavond een „ont
spannend" koud buffet in
liet confererentie-oord
van Ter Eem aan de
Daam Fockemalaan in
Amersfoort. Zondag star
ten vier koks met het sa
menstellen van het buffet,
waaraan 80-100 bezoekers
zich te goed kunnen doen.
De keuken van Ter Eem staat
bekend als een uitstekende. In
1981 werd besloten het meisje
sinternaat van Ter Eem om te
bouwen tot conferentie-oord.
En met succes. Het oord maakt
naam: elke twee maanden
vindt er de bisschoppenconfe
rentie plaats en Ter Eem is
ook de vergaderplaats voor de
Raad van Kerken geworden.
Tijdens het bezoek van de
paus zal een aantal buiten
landse bisschoppen en kardi
nalen logeren op Ter Eem.
Vanaf gisteren was de keuken
dan ook „open". Dinsdag volgt
de grote klus als de paus met
zijn gevolg arriveert voor een
verblijf van één nacht. Daarbij
zijn o.a. kardinaal Wille-
brands, monseigneur Van
Lierde. de Nederlandse bis
schoppen en tal van hoogge
plaatste buitenlandse katholie
ken. zoals de Italiaanse pater
Roberto Tueci, organisator van
paus-reizen en leider van Ra
dio Vaticaan.
Het koud buffet wordt klaar
gemaakt door 4 koks onder
leiding van de 48-jarige chef
kok Piet van der Zand. „Een
nele eer", zegt hij ervan. ..Dit
gebeurt maar één keer in je le
ven. Ik vindt dit echt een
hoogtepunt in mijn loopbaan,
dat ik hieraan mag meewer
ken".
„Koud buffet leent zich uitste
kend voor een ontspannend
sfeertje. Ik hoop dat de paus
ook met een bord langs de
grandioos grote tafel gaat. Mis
schien is hij wel te moe na zo n
inspannende dag. Maar we
zullen er drie dagen aan wer
ken zodat hij niet kan blijven
zitten
Samen met zijn koks heeft
Piet van der Zand een buffet
uitgekozen met een Neder
landse tint. „Als de paus hier
komt eten moet hij toch iets
Nederlands krijgen?". Als eer
ste zal de paus en zijn gevolg
een heldere duivensoep voor
geschoteld krijgen. Het enige
warme van de maaltijd.
Dan volgt de hoofdschotel met
vis en vlees. Kaviaar, Haring,
paling en zalmforel, laat Piet
van der Zand weten. Het
vlees: ossehaas. reeën rug, en-
trecote en diverse soorten
ham. Na vis en vlees wordt er
een Waldorfsalade geserveerd
met o.a. bleekselderij, kip en
walnoten.
De hele tafel wordt opgevro
lijkt met sier- en bloemstuk
ken. Na het koud buffet volgt
het nagerecht, dat zal bestaan
uit vers fruit. Alle zuidvruch
ten en vruchten die momen
teel te verkrijgen zijn. En dan
is er koffie.
DEN HAAG Een scala
van middelen staat de po
litie vanaf vandaag ter be
schikking om Johannes
Paulus II veilig door de
komende vier dagen te
loodsen. Snelle auto's, he
licopters, zware wapens,
niets wordt aan het toeval
overgelaten. Immers: bij
zo goed als elke reis van
Johannes Paulus II stuit
ten veiligheidsagenten op
moordcomplotten. In de
25 landen die hij in zes
jaar bezocht, bleken er
heel wat mensen langs de
route te staan die het
slecht met de kerkvader
voorhadden. Vier maal
bleef het niet bij een drei
gement maar even zo
vaak kwam het allemaal
weer goed.
In Den Haag, waar de paus
drie maal de nacht doorbrengt
in de nuntiatuur aan de Car-
negielaan zijn buurtbewoners
door de BVD benaderd om
mee te werken aan de beveili
ging van de paus. Een aantal
buurtbewoners krijgt perma
nent scherpschutters op het
dak gestationeerd het is
slechts één van de regelingen
die soms al meer dan een half
jaar geleden zijn getroffen en
waarover de betrokkenen tot
zwijgen zijn gemaand.
De laatste nacht staat het bed
van Johannes Paulus II in het
klooster Maria ter Eem in
Amersfoort. Behalve de
scherpschutters op de daken
zullen twee cordons politie
mensen de gebouwen beveili
gen. Buiten deze plaats zorgen
speciale, goedbewapende
teams van de rijkspolitie voor
de beveiliging van de paus.
Vijf lijfwachten vergezellen
Johannes Paulus II vanaf zijn
vertrek van de luchthaven
van Rome. Eenmaal op Wel
schap geland, zijn vijf mensen
uiteraard niet meer voldoende
en komt het legertje politie
mensen in actie.
Ongeveer tachtig zéér potige
leden van arrestatieteams van
de rijkspolitie zullen tijdens
het bezoek dag en nacht wa
ken. Demonstranten die ge
weld gebruiken of de paus be
ledigen, zullen worden opge
pakt en ondergebracht in spe
ciaal in verband met het be
zoek vrijgemaakte cellen. Vol
gens het wetboek van straf
recht (artikelen 118 en 119)
kan iedereen die de paus bele
digt, worden aangehouden. De
paus is immers een bevriend
staatshoofd. Om deze reden
zullen vandaag al op het vlieg
veld Welschap spandoeken
met al te harde teksten in be
slag worden genomen. Van
daag speelde trouwens ook de
Brigade Speciale Beveiligings
opdrachten van de Marechaus-
Woutrusfcwaj-
Paus Johannes Paulus II maakt maandag in
Den Haag twee ritten per pausmobiel. De
eerste (tekening boven) begint om 11.20 uur
bij de Houtrusthallen en voert via de Hout-
rustweg, de tfoutrustbrug, President Kenne-
dylaan en Johan de Wittlaan naar het Cats-
huis. Deze rit duurt 25 minuten.
Om 12.15 uur (tekening rechts) vertrekt de
paus aan de zijde van de Adriaan Goekoop-
laan vanaf het Catshuis voor een rit per
pausmobiel naar de Nuntiatuur. Deze rit
voert via de Johan de Wittlaan, de Jacob
Catslaan en de Tolweg naar de Carnegie-
laan, waar de Nuntiatuur is gevestigd.
De routes van de pausmobiel zijn geheel
met dranghekken afgesloten. Kruisend ver
keer blijft evenewei tot vlak voor het passe
ren van de pausmobiel mogelijk. Een vier
kante kilometer rond dit gebouw is zolang
de paus er resideert verboden gebied. Om
streeks half drie vertrekt de paus per gewo
ne auto via een route, die met dranghekken
is afgezet, naar het Vredespaleis. Voor
exacte gegevens over de afzettingen en de
verdere verkeersmaatregelen zie elders in
deze krant.
Goetef/aSn
ZBrnecj,el3Jn
see een belangrijke rol. De 34
man van de BSB werden voor
al ingezet op Eindhoven Air-
port.
Lieden die de reislustige paus
kwaad willen doen vinden dus
een leger politiemensen tegen
over zich, die in hun bewegin
gen worden geleid vanuit een
zorguldig ingericht comman
docentrum op het ministerie
van Binnenlandse Zaken. Met
behulp van televisiemonitoren,
telefoon- en telexlijnen wordt
men in het commandocentrum
voortdurend op de hoogte ge
houden, om bij kleine en grote
rampen snel te kunnen ingrij
pen. Vijf regionale staven
(Brabant, Limburg, Den Haag,
Utrecht en Amersfoort) zorgen
dat de beveiligingsoperatie op
plaatselijk niveau wordt uitge
voerd en houden daarbij nauw
contact met de „basis" in Den
Haag. Mochten er dan toch,
ondanks alle maatregelen, nog
mensen zijn die zich wagen
aan een moordpoging, dan
wordt de paus via speciale,
vrijgehouden wegen in veilig
heid gebracht.
SUSKE EN WISKE HET DREIGENDE DINGES
(ADVERTENTÏïïr
„Wat kan ik doen om uw ge
zag te hulp te komen?". Toen
in Vaticaanse ogen de ontwik
kelingen in katholiek Neder
land zo'n 15 jaar geleden to
taal uit de hand begonnen te
lopen, vond paus Paulus VI in
alle oprechtheid maar één
ding geboden: het gezag dat
de bisschoppen schijnbaar
hadden verloren, diende te
worden hersteld. En wie kon
dat beter doen dan de paus
zelf, de hoogste gezagsdrager
aan wie per definitie gehoor
zaamd moet worden.
Kardinaal Alfrinks antwoord
moet Paulus VI dan ook met
stomheid hebbengeslagen.
Want het luidde dat de paus
zich er het best niet mee kon
bemoeien. Dat de Nederland
se bisschoppen juist volop (in
nerlijk) gezag genoten in de
kerkgemeenschap en zelfs
daarbuiten een relatief
kleine minderheid uitgezon
derd vermocht Rome niet
te zien.
Rome en Nederland bleken
twee werelden, gescheiden
door een kloof die de weder
zijdse relatie de daarop vol
gende jaren ten principale be
paald heeft. Een kloof die
zich gaandeweg alleen maar
verdiept lijkt te hebben omdat
Rome, het advies van Alfrink
volstrekt negerend, zich toch
intens met Nederland ging
bemoeien via bisschopsbenoe
mingen.
Is het komende bezoek van
paus Johannes Paulus II aan
Nederland niet een alsnog te
hulp komen van het gezag
van de Nederlandse bisschop
pen zoals zijn voorganger
Paulus VI zich dat had voor
gesteld? Er is een groep
volgens sociologisch onder
zoek een minderheid die
hoopt dat versterking van het
bisschoppelijk gezag het resul
taat van het pausbezoek zal
zijn.
Woestijn
Het is de groep die zich al die
jaren beschouwd heeft als
roependen in de woestijn, als
Roomse rotsen in de Holland
se branding en als enig ware
katholieken te midden van
afvallige en dolende kerkge
noten.
De omstreden bisschopsbe
noemingen waren in hun
ogen even zovele bewijzen
van hun gelijk. Hun vurigste
hoop is ongetwijfeld dat de
f>aus persoonlijk komt vertel
en hoe het er in katholiek
Nederland voortaan aan toe
dient te gaan en dat er ge
hoorzaamd moet worden. In
het bezoek van de paus vin
den zij hun gelijk en hun
overwinning.
Deze uitkomst wordt in elk
geval gevreesd door die ande
re groep blijkens sociolo
gisch onderzoek geen minder
heid die veel bonter van
samenstelling is. Want niet al
leen verzamelclubs als de Ma-
riënburggroep en Open Kerk
behoren er toe, maar ook
meer of iets minder officiële
organen die zich niet voor
niets schaarden achter de
8 mei-manifestatie op het
Haagse Malieveld.
Deze bonte groep ziet van dit
pausbezoek alleen maar on
heil komen: zowel in de eigen
katholieke kring als binnen
de oecumenische verhoudin
gen. De vrees die hier leeft is
dat de paus enerzijds onge
wild de weg zal effenen voor
een ketterjacht, waarop be
paalde lieden al jaren belust
lijken te zijn, en dat zijn be
zoek anderzijds voor een on
bekend aantal mensen het
einde wordt van hun vertrou
wen en hun geduld.
Dezë uiteenlopende verwach
tingen zijn dan ook de werke
lijke basis van het gekrakeel
dat het pauselijke bezoek in
katholieke kring vooraf bege
leidt, en van de kritische no
ten die klinken uit protestant
se hoek.
Uitvlucht
Het opvoeren van de kosten
van bijna zes miljoen gulden
exclusief eventuele navor
deringen van overheidswe
ge als barrière voor het be
zoek van de paus is daarom
eigenlijk een uitvlucht.
Uit de geschetste hoop en de
vrees vallen de meeste ver
wikkelingen te verklaren.
Dat begon vorig jaar al met de
uitspraak van aartsbisschop
Simonis dat de paus alleen
met loyale katholieken in
contact zou worden gebracht.
Het wantrouwen dat de paus
afgeschermd zou Worden van
het kritische deel van de ge
loofsgemeenschap en dus voor
een zeer specifiek karretje ge
spannen zou worden, was ge
wekt.
Latere voorvallen versterkten
dat wantrouwen alleen maar:
het veto over de feministische
theologe Catharina Halkes;
het besluit van de bisschop
pen om de voorwaarden van
de hand te wijzen die hun wa
ren gesteld om aan de 8 mei-
-manifestatie te kunnen deel
nemen; het onbeantwoord
blijven van een brief van een
twintigtal hoogleraren.
Het wantrouwen was zeker
niet in de laatste plaats ge
wekt door de unieke geste
van Rome om aan de oversten
van alle congregaties van pa
ters, broeders en zusters in
Nederland een rapport te vra
gen over de stand van zaken
in hun organisatie. Niet alleen
dat dit nog bij geen enkel
voorgaand bezoek van de
paus aan een land is gebeurd,
ook aan de ordes en congrega
ties in Belgie is een dergelijk
verzoek niet gedaan. Dit kan
derhalve geen toeval zijn.
Huid en haar
Teveel is tot nu toe ook over
het hoofd gezien dat een niet
onbelangrijk deel van de op
positie tegen het bezoek van
de paus komt uit de hoek van
religieuze orden/congregaties,
van mensen derhalve die met
huid en haar bij die kerk be
trokken zijn. Dat juist een be
stuur van de Stichting Neder
landse Vrouwelijke Religieu
zen (SNVR) heeft besloten het
pausbezoek te boycotten van
wege de behandeling van Ca
tharina Halkes, snijdt als pro
test in wezen dieper dan de
boycot door het Katholiek
Vrouwengilde.
In de recent uitgegeven bun
del „Religieuzen in de Rooms-
-Katholieke Kerk van Neder
land" door de Konferentie
Nederlandse Religieuzen
(KNR) geeft de Capucijnerpa-
ter Piet Leenhouwers de situ
atie scherp aan. Na de Bijzon
dere Synode van de Neder
landse bissschoppen in 1980
hebben de orden en congrega
ties voor het merendeel een
andere weg ingeslagen dan op
die Bijzondere Synode was
vastgesteld.
„Uit de 46 conclusies of be
sluiten", aldus pater Leenhou
wers, „was zonder veel moeite
op te maken dat Rome uit
drukkelijk het gezag van de
bisschoppen in een sterke
verbondenheid met Rome
hersteld wilde zien en dat het
kerkelijke leven zich in al zijn
facetten meer te richten had
naar het vertrouwde verleden
dan naar de vage en onbeken
de toekomst. Het is in de na
dagen van de Bijzondere Sy
node dat religieuzen de vraag
naar het herstel van de vroe
gere eenheid vervingen door
de volgens hen meer relevan
te vraag: „Hoe kan de kerk,
die ons dierbaar is, een inspi
rerende rol spelen en blijven
spelen in een wereld die een
seculariserende en emancipe
rende ontwikkeling door
maakt?". Op beleidsniveau
trachten zij nog steeds uitvoe
ring te geven aan deze op
dracht".
De orden en congregaties
hebben met andere woorden
beleidsmatig een andere
marsroute uitgezet dan de Bij
zondere Synode van 1980. De
reikwijdte hiervan, ook ten
aanzien van het pausbezoek,
Kardinaal Alfrink: paus
kan zich er beter niet mee be
moeien.
wordt in de publieke opinie te
weinig onderkend.
Voorbode
De benoeming van mgr. Ter
Schure in Den Bosch leek
tenslotte helemaal de voorbo
de te zijn van de toon van het
aanstaande pausbezoek. De
Marienburger Herman Bode,
recent bij het FNV vertrok
ken, zei het op de van hem
bekende beeldende wijze:
„Katholiek Nederland moet
blijkbaar weer in het Romein
se gareel gestampt worden".
Door deze benoeming sloeg in
elk geval de ongerustheid ook
goed toe in protestantse kring.
Een discussie brandde daar
los of men nog wel moest in
gaan op de uitnodiging tot een
oecumenische ontmoeting met
het hoofd van de RK Kerk.
In een recente brief, waarmee
ze de katholieke uitnodiging
aanvaardden, schrijven de
Nederlandse Hervormde
Kerk, de Gereformeerde Ker
ken in Nederland en de
Evangelisch-Lutherse Kerk
dat het doen en laten van de
paus ook hun aangaat, gezien
de weerslag ervan op de oecu
menische sitautie.
De oecumenische beweging is
in Nederland niet meer weg
te denken, zo betogen deze
protestantse kerken, maar
toch heeft het er alles van
weg dat de oecumenische be
weging van hogerhand wordt
afgeremd, zelfs geblokkeerd.
Ze waarschuwen de paus in
feite dat een terugzetten van
de oecumenische klok in Ne
derland ook de kerk niet wei
nig zal schaden. De ongerust
heid over het effect van het
pausbezoek op de oecumene
was echter al geboren door
het besluit van de organise
rende bisschoppen de Neder
landse Raad van Kerken vol
ledig links te laten liggen. Dit
hoewel de Rooms-Katholieke
Kerk van deze raad volwaar
dig lid is met een bisschop als
afgevaardigde.
Doordringen
Zijn de vrees en het wantrou
wen alleen maar spookbeel
den, uitingen van vooroorde
len, koudwatervrees? In diep
ste wezen zijn ze veeleer een
uiting van het verlangen dat
Rome de gelegenheid van het
pausbezoek te baat zou nemen
om te trachten echt door te
dringen tot de Nederlandse si
tuatie.
Want de meerderheid is er
nog altijd van overtuigd dat
Rome al die jaren de ontwik
kelingen hier niet echt heeft
begrepen en er dus ook geen
begrip voor heeft kunnen op
brengen. Welke vruchten van
het pausbezoek verwacht mo
gen worden, zo oordeelt men
in kritisch-katholieke kring,
hangt dan ook niet in de laat
ste plaats af van de vraag of
de paus en zijn omgeving bij
hun voorbereiding, beschikt
hebben over een juiste analy
se van de Nederlandse situatie
en of ze de intentie hebben
die analyse ter plaatse te toet
sen. Indien het pauselijke op
treden toch weer gebaseerd is
op een onjuiste, eenzijdige
analyse, dan is een dialoog
Br°°s PJ
Zijn er in de voorbereid^
periode aanwijzingen ge^n
dat de eerder gesignaker<
kloof tussen Rome en
land een begin van over£nt
ging heeft beleefd, al ii
nog zo broos? Het ant^r0(
kan niet optimistisch v
Was tijdens de Bijzondere s,
node van 1980 afgespit^
dat de communicatie ti£St<
Nederland en Rome op^
veel bredere leest gescL^
zou worden, de commun^,en
over alle zaken betreff|n
het komende bezoek blLei
via het aartsbisdom Ut^n
en de nuntiatuur in Den £te|
te zijn gelopen. Binneuro1
Stichting Pausbezoek is pen
welijks overleg gevoerd p
hetgeen de Utrechtse pri^,
in Rome te berde zou l^ne
gen; van vooroverleg me)an
deren is geen sprake gew
aard en inhoud van de oijo t{
handelingen met Romer
geheel en al aan het per^ r
lijke initiatief van de Utricar
se primaat overgelaten. E va
geen enkel ander niveauj c,
tussen Rome en Nederaan
over de aard en de in^, z
van het bezoek kontakt>n
weest. ;lse,
In de organisatie was
voorzien dat van Nederjen
uit suggesties aan Rome f aj(
den worden doorgespeeld
bisschop Ernst, maar da
wel met gesloten envelot»p
gebeurd. Van pausbezo|lc
aan andere landen is bek*,
dat de bischoppen van-I*"
landen intensief voorove
met Rome hebben gevoer^l
dat hun inbreng veilig gesva
werd. In Nederland vaaifren
paus wat inheemse inkleu,Du
van feiten en situaties beMn
op het kompas van kardijj b<
Simonis alleen. ele-
Kardinaal Simonis bezwStei
bij elke gelegenheid da^'aa
paus uitstekend op de hol^e'
is van de Nederlandse siv0<
tie. In de televisietoespfk
van de paus een paar we be
geleden werd dat echter fe 1
zo duidelijk. De paus noejjke
als voornaamste doel vamanc
bezoek „de viering van
gemeenschappelijk gdci-.
Gezien de relatie Rome
derland is dan de vraag ii
vant of dat zomaar is teil 2
ren? Of is het noodzaki
dat eerst de lucht wat wrg
opgeklaard over wat er d«ojs1
gelopen 15 jaar zoal is voo^p,
vallen? Uit de pauselijke
spraak is van gevoeligrop
voor deze toonzetting werht
gebleken. n
Onderwerpen ay(
Over welke onderwerpen^
paus in Nederland precies
spreken, is officieel niet g
kend. Maar een Nederlaiiecj
journalist tekende zeer
langs uit de mond van L
hooggeplaatste jezuiet in.-
Vaticaan op dat „de paus Lj^
goed weet dat er in Nederli
grote problemen zijn
echtscheidingen, abortus,
menwonen en homofielen,
rekent op zijn charisma,
wil de weerstand breken!
dwars doorheen. Er kan g
twijfel over bestaan dat her tt
Nederland tot een botsin/ TT
gekomen met het evangr1*'
De paus herinnert slechts e i
in het evangelie staat: jik
verbintenis tussen hornofiem(
is tegen de natuur, een
ging voor God; de echtsc^
ding bestaat niet!".
Wie van het bezoek van°e
paus een soepele ommeldin
verwacht in de gang vanlaa
ken in katholiek Nederlaag
al is het op termijn, verwa|L
niets meer of minder dan i
wonder. Want alle charir311
van de paus zal niet in s{r^
zijn de vertrouwensbreuk üaa
sen het door Rome opgelejaa
bisschoppencollege en dejpri
opnieuw volgens statistis^ t
gegevens meerderheid f
de kerkgemeenschap bin#^°
enkele dagen te herstellen^kt
len
(ADVERTENTIE)
Het nieuwe spoorboekje is duidelijker en overzichte
lijker dan ooit
En zo gemaakt, dat u praktisch niet meer hoeft te
bladeren voor een bepaalde verbinding.
Want alle informatie óver een trajekt staat zo veel mo
gelijk op één pagina. Hierbij hebben wij rekening gehouden
met uw wensen.
Natuurlijk vindt u in dit nieuwe spoorboekje ook
weer allerlei andere onmisbare trein-wetenswaardigheden
Haal het gauw in huis. Voor maar f 5.75. Bij alle NS-
loketten en postkantoren En in de boekwinkel.
HU VERNIEUWDE SPOORBOEKJE IS VAK U VOOR f5,75.
