Flaubert als inspiratiebron Een invasie van 60.000 robots Speciale pannen voo het originele gerecht DE KEER CONSUMENTENINFORMATIE £cidae<3ou/umt t5i BOEKEN Annemarie Oster blikt teder teri op haar moeder Ank van der M< "\T VRIJDAG 10 MEI 1985 Pi Pan en pollepel zorgen voor een onvervalste pot au feu. Vakantiegangers merken dik wijls dat ze een gerecht, ver orberd in een Frans dorpje of op een Grieks eiland, in de ei gen eetkeuken toch minder lekker smaakt. (Zo ze al de ingrediënten thuis kunnen kopen). Feta is opwindender bij een derderangs café in Di- reus dan bij een exclusieve fromagerie uit de Hoogstraat. De bouillabaise in een Mar- seillaanse kroeg aan de haven streelt het verhemelte meer dan de vissoep thuis met de zelfde vissoorten en de Engel se roast is niet te vergelijken met Hollands gebraad. Kam peerders maken op hun vuur tje een verrukkelijke rata touille met groenten en kruid jes van een plaatselijk marktje in de Provence. Thuis wordt het groentesoep. Uitheemse gerechten (en dranken) heb ben iets te maken met de sfeer in een land, de cultuur, het klimaat, de geografische ligging én de pannen. Het is verdraaid moeilijk op aardgas een hap te laten sud deren. De Engelsen noemen dit „simmer" (pruttelen) en hun beste fornuis: de peper dure Aga heeft dan ook naast de gewone oven, een 'simme- ringoven', waarin bepaalde gerechten urenlang kunnen stoven totdat ze botergaar zijn. De Fransen zoeken het meer in bepaalde pannen en schalen. Jan Veenis van Metz Co in Amsterdam reist tweemaal per jaar" internationale beur zen af op zoek naar nieuwtjes. Dit keer is hij thuisgekomen met een stel fantastisch Frans keukengerei en pannensets, die Jan Brusse van vreugde zouden doen blozen. In het souterrain van het grote ge bouw aan de Keizersgracht richtte hij een Franse kook- kelder in met de meest uit eenlopende braad-bak-stoom- kook-grill- en sudderpannen. Merk bij merk, kleur bij kleur. Nu ook thuis misschien de echte, ongeëvenaarde pot au feu, die onbelemmerd zachtjes moet stoven, even lang als de Engelse Irish stew; gewoon vlees met wortels, ui en aardappels, maar net geen hutspot. Ons ouderwetse petroleumstel was mogelijk nog beter om eterij te laten sudderen of sto ven dan het meest geavan ceerde electronische apparaat. Uit het land van de haute cui sine nam Jan Veenis voor Francofielen een serie 'Le Creuset' mee, waarop grand- mère al op haar hout- lenfornuis voor de kle*u;; deren kookte, tes, bak- en grillplatf"'" schaalmodellen (18 x jzwï van ƒ52,- tot 100,-). 'Lftam tole' van Inox staal héén 18/10 koper- en zilv<en u ring. Voor het (in Hc 198 moeilijke 'au bain mariioslo een inlegring. De huisvf hei man) kan in deze panne par der vet of water kokertik r mige hebben een hoee^— deksel, toepasbaar schillende pannen en jes. 83,- tot 411,-). Kwaliteit uit Veenis' kookkelder Sigg Savoypan met sparende snel-kook- warmtevasthoudende 'Sigg Calotherm' chroomnikkelstaal voor elke weerstaat de vaatwasrr (ƒ87,- tot 189,-). Voort^ kookkeuken de pannenserie, gemaakt lagen superwarmte materiaal. Als de relt, kan de pan op i hittestand worden der over te koken, pannenassortiment soorten messen en k hulpen voor diner en ner dinatoire. is mJ ort^ ris HOUTEN De Utrecht se gemeente Houten staat morgen een invasie van 60.000 robots in de meest uiteenlopende vormen en kleuren te wachten. De groeikern onder de rook van de Domstad wil dan definitief een streep zet ten onder het verleden als plattelandsgemeente en tonen een stad van de toekomst te zijn. Drijven de kracht achter die ont wikkeling is, het zal nie mand verbazen, Chriet Titulaer. Deze inwoner van Houten is mede-orga nisator van de Nationale Robotdag, waarvoor de gemeente zo'n 70.000 be zoekers hoopt te verwel komen. „Deze dag is niet alleen de eerste in Neder land, maar zelfs de eerste in de wereld. Daarom durf ik te beweren dat deze manifestatie mondi aal uniek is", aldus Tietu- laer. In nauwe samenwerking met particuliere bedrijven is de organiserende gemeente en Chriet Titulaeer de komst van internationale industriële, promotionele en speelgoedro bots toegezegd. Uit zijn eigen verzameling zal de tv-presen- tator ook een deel exposeren. De kelner-robot bijvoorbeeld die in originele uitmonstering op commando twee borrelgla zen serveert. Maar ook kan het publiek morgen kennis maken met twee kleinere exemplaren die op blikken toon met elkaar ruzie maken. Want het ludieke aspect staat tijdens de manifestatie voor op. Zo zijn er verder een ro- botkermis, een robótruilbeurs enige ruimtevaarder zal een film over de Space Shuttle van commentaar voorzien. Films zijn er overigens te kust en te keur vanaf 9.00 uur. Op het programma staan Galacti- ca, Blade Runner, Eric de Ro bot, Tron en War Games. Te gen 19.00 uur krijgt de robot dag een voorlopige afsluiting als vijf heteluchtballonnen opstijgen. Enige prominenten waaronder Wubbo Ockels, Chriet Titulaer en radio-pre sentator Hans Zoet verlaten Houten voor een luchtreisje vanaf het sportterrein De Vlier. Met een eigentijds ro botdisco op het Rond wordt het einde ingeluid van het na tionale kijkspektakel. Met het oog op de verwachte drukte is de NS ingeschakeld om extra treinstellen in te zet ten op het traject Utrecht- Houten vv. In Houten zelf is het openbaar vervoer morgen gratis. Bij het station en de verschillende toegangswegen worden programma's en plat tegronden uitgereikt. Duizend van die programma's geven recht op een gratis robotje. en robothardloopwedstrijden waarmee bovendien aardige prijzen te verdienen zijn. Om negen uur s' ochtends wordt het startschot van de festiviteiten gelost met de opening van de robotkermis op het Plein in de oude kern. Om 10.45 uur zal de plaatselij ke fanfare onder leiding van een robotdirigent de officiële gebeurtenissen rondom de opening van een nieuwe weg (de T 49) inluiden. Mr. Pieter van Vollenhoven krijgt om 11 uur samen met een robotpara chutist de gelegenheid om de voor de gemeente zo belang rijke weg open te stellen. Vanaf 11.15 uur trekt een bont robotdefilé over de Rondweg. Standwerkersconcours Chriet Titulaer en zijn ambte lijke mede-organisator, ge- meentevoorlichter Wouter den Hartog, hebben al een zestigtal deelnemers aan het De Engelsman Tony Dyson legt de laatste hand aan één van zijn bijzondere robots, waarmee hij de manifestatie In Houten zal op- Ook een robot die reageert op gesproken opdrachten is morgen aanwezig. Verzamelaar Henk Gosse met een deel van zijn collectie robots. défilé geboekt. Commerciële inzendingen zijn er te kust en te keur, maar ook rijdende wagens, waarop pronkstuk ken van robotverzamelaar Henk Gosses. Even voor en gedeeltelijk tijdens het robot- défilé is er ook een demon stratie formatievliegen met oldtimervliegtuigen, waaron der een stokoude Tiger Moth. Het publiek kan dit volgen vanaf de tribunes die voor het défilé langs de Rondweg staan opgesteld. Om twee uur be gint dan een het standwer kersconcours, waar mensen hun eigen robots in actie kun nen brengen. Ook is er een tentoonstelling van de indus triële toepassing van de robot. Getoond worden onder ande re een robot die bedden op maakt, een fotograferende computer, een robot-die cock tails kan mixen, een robot uit de film „Star Wars" en de ro bot van de NRCV-schoolra- dio. De manifestie wordt om drie uur opgeluisterd door Wubbo Ockels, die in oktober de ruimte in gaat. Nederlands De verschijning van „Flau- berts papegaai" van de Engel se auteur Julian Barnes in een knappe Nederlandse vertaling van Else Hoog, is een opval lende gebeurtenis. Deze roman (voor zover die term van toe passing is) is een ongelooflijk Wat hij met die literaire be langstelling of passie aan moet, weet Braithwaite niet goed. Zijn relaas over Flaubert is een lange reeks van pogingen vorm te geven aan die passie. Die pogingen leiden niet tot het door Braithwaite gewenste en bijzonder \"spirerend^ to- resultaat, zodat hij het weer op - - een andere manier aanpakt. Steeds veranderende invals hoeken, steeds wisselende pro- cédé's, alles steeds als een groot experiment in dienst van de speurtocht naar de wezen lijke vraag over de betekenis van literatuur en leven. Dat klinkt akademisch, geleerd li terair en ondoordringbaar, maar „Flauberts papegaai" is een van de meest gevoelige, taal, waarin allerlei literaire excercities worden onderno men door de auteur en door de hoofdpersoon van zijn verhaal, een wat oudere arts, die geob sedeerd is door leven en werk van de grote negentiende- eeuwse Franse romanschrijver Gustave Flaubert. Een verhaal over deze arts wordt nauwe lijks verteld, een biografie van Flaubert is het evenmin, een literaire analyse van diens werk is ook niet de lijn van dit boek, maar al deze elementen spelen een grote rol in „Flau berts papegaai". De arts is onze tijdgenoot Ge offrey Braithwaite. Hij is ge trouwd met Ellen, die in 1975 sterft, op 55-jarige leeftijd. In zekere zin is haar manier van leven te vergelijken met die van Flauberts beroemdste ro manpersonage, Madame Bova- ry. Of is dat een projectie in de gedachten van Braithwaite, die aan het woord is in deze roman en wiens hele gedach- tenleven doordrenkt is van li teraire liefde voor Flaubert? indringende, meeslepende en geestige boeken die ik de laat- ook met jaartallen aangegeven worden hier de mislukkingen van Flaubert opgesomd: de studie die hij niet aan kan, de ziektes, de teleurstellingen in liefdes-geschiedenissen, de sterfgevallen in zijn nabijheid, zijn mislukte literaire onder nemingen. Dan volgt nog een derde lijst: een reeks citaten van Flaubert, eveneens naar datum gerangschikt, waarin veel over hemzelf onthuld wordt: „Ik ben alleen maar een literaire hagedis die de hele dag ligt te bakken in de grote zon van het Schone. An ders niet", zo luidt een uit spraak uit 1846. Allerlei aspec- ten van Flaubert komen aan de orde. Zijn liefdesleven, zijn reizen, zijn werk uiteraard en de manier waarop dat tot stand kwam. Zelfs het werk dat Flaubert niet schreef, bij voorbeeld omdat hij daar nooit aan toe gekomen is, wordt f gememo- Waanzin en wijheid En langzamerhand blijkt wat deze Engelse arts zo hevig ver bindt aan die Franse auteur. ADVERTENTIE BOEKHANDEL LEIDEN - LEIDERDORP OEGSTGEEST - KATWIJK VOORSCHOTEN Alle op deze pagina bespro ken boeken zijn bij ons dlrekt leverbaar, óf vla onze TERMI NAL fe bestellen en dan bin nen drie dagen verkrijgbaar. ste tijd onder ogen kreeg. Wat speelt allemaal een rol in Braithwaite's beschouwingen over Flaubert? In het eerste hoofstuk maken we kennis or. Braithwaite met zijn papegaai, althans een reerd. van de vele opgezette pape gaaien, die Braithwaite in Rouaan tegenkomt en die alle maal het voormalig huisdier van de Franse schrijver zou- Flaubert zijn er allerlei uit stapjes en beschouwingen over dieren in de literatuur, dieren en schrijvers, tot en met de be- rebiefstuk die Alexandre Du mas in 1823 in het Hotel de la Poste in Marigny gegeten heeft, de hond van Madame Bovary en andere honden, waar Flaubert mee te maken kreeg. Opsommingen Dan is er een prachtig biogra fisch hoofdstuk, „Chronolo gie", waarin Barnes het leven van Flaubert in drie lange op sommingen weergeeft. De eer ste lijst zijn biografische gege vens, gerangschikt rond de be langrijke jaartallen van Flau berts leven, op een soort objec tieve manier. Het leven van een auteur met aapzien. De tweede lijst van dit hoofdstuk is de tegenhanger daarvan: Julian Barnes van zo'n eeuw geleden. Op een raadselachtige manier is er een overeenkomst tussen zijn echtgenote Ellen en madame Bovary. Beider ontrouw ten opzichte van hun huwelijk spartner, waar hij in feite niets van wil horen en die hij bui ten zijn leefórde wil houden, is niet het enige punt van over eenkomst. In vele details ko men allerlei zaken aan de orde, tot in een prachtig hoofdstuk, bijna aan het eind van het boek, Braithwaite be- Tekening van Davld Hocney op de omslag van „Flaubert's Pape gaai" gint te vertellen over de dood van zijn vrouw, de hulp die hij haar daarbij verschafte en zijn ontreddering over dit alles. Een hoofdstuk van waanzin en wijsheid, waarin de aforismen over het leven zich aaneenrij gen: „Je kunt de mens niet veranderen, je kunt hem al leen maar kennen. Het geluk is een scharlaken mantel, waarvan de voering aan flar den is. Geliefden zijn als een Siamese tweeling, twee licha men met één ziel; maar als de een eerder doodgaat dan de ander, moet de overledene een lijk met zich meeslepen". „Flauberts papegaai" is ge schreven onder een motto, ontleend aan een brief van Flaubert: „Wanneer je de bio grafie van een vriend schrijft, sessie van een haat-liefde ver houding, zoals Braithwaite koestert voor Flaubert, is na tuurlijk niet anders dan de ob sessie voor literatuur in relatie met het leven. Dat Julian Bar nes meer geloof hecht aan de literatuur dan aan het leven, lijkt een terechte constatering. Dat maakt zijn „roman" zo in spirerend. JAN VERSTAPPEN Julian Barnes: „Flaubert's Papegaai". Vertaald door Else Hoog. Uitgeverij De Ar beiderspers. Prijs 34,50. „Verder is er niet zoveel" heet het boek van Annemarie Oster over haar moeder dé actrice Ank van der Moer, dat giste ren in Amsterdam werd ge presenteerd. De titel van het boek geeft kernachtig aan hoe Annema rie Oster haar in maart 1983 overleden moeder ziet: een vrouw die uitsluitend leefde voor het toneel. „Liefhebberij en? Nee.... die heb ik eigenlijk niet". Ja, lezen deed ze ook veel: „maar dat hoort per slot ook bij mijn werk. Maar ver der, nee....het is misschien een tekort", zegt de actrice in een door haar dochter geregi streerd vraaggesprek. Niets mag de carrière van Ank van der Moer in de weg staan. Zelfs haar dochter, van wie Ank van der Moer zeer veel houdt, zo blijkt uit het boek, wordt in haar jeugd voor lange tijd in een ander gezin onder gebracht. Met grote tederheid beschrijft Annemarie Oster haar moe der. Zij toont haar als een groot en gevierd actrice die schittert in stukken van Sha kespeare, Tsjechow, Toerge- Reëel Annemarie Oster probeert haar moedert zo reëel mogelijk te portretteren: Ank van der Moer is in het leven van alle dag een zwijgzame, introverte vrouw, zij heeft buiten het to neel doorgaans een moeilijke verhouding tot mannen, zij houdt niet van grapjes over seksualiteit en ze griezelt van populaire uitdrukkingen als „sorry" en „doe-oeg". De schrijfster tracht diep te graven in het leven van haar moeder en als zij dingen niet weet uit eigen waarneming of niet zeker van haar zaak is laat zij anderen aan het woord zoals Petra Laseur, Mary Dresselhuys, Ellen Vogel, Joop Admiraal en Ferd. Sterneberg. Niet alles komt echter even goed uit de verf. De Actie To maat tegen het gevestigde to neel bereikte in september 1969 een hoogtepunt met de verstoring van de voorstelling van „Storm" van Shakespeare. De tomaten vlogen door de zaal in de richting van de ac teurs op het podium. Met deze actie ging er een die[ door de toneelwerel moet zeker voor Ank Moer een tragisch moi geweest, die ook haar ven diep raakte. Maar men niet aan de weeto B actrice er zelf allema denkt. „Ank is geen gezelschap. De Actie t heeft er diep ingehakt^ f] ze er nooit een woord Oorlog O] do<Li Annemarie Oster presenteert haar boek in de Amsterdamse Stadsschouwburg tegen het decor van Ank van der Moer. door A.C.WillInk als Iphiginea vereeuwigd. Ook de rol van haar m<^ de Tweede Wereldoi voor Annemarie Osk moeilijk punt, maar ze|p onderwerp niet uit de stapt er mee naSr Fen neberg, die zelf een vftNI dige houding heeft a»g men in die donkere janbli Ank van der Moer heekk« gespeeld in de oorlog jtior gemeld bij de Cultuuior Sterneberg spreekt end relativerend over. „Dadai derheid heeft zich genetb het zijn toch wel speciantai sen geweest die dat nbacl ben gedaan". Ank vaar Moer schreef in die Ir w zelf een blijspel „Waang dochter?". Ze kreeg er lor dewagen-prijs voor, gieft. naar de NSB-er Goedilf die leider van de doonr zi's ingestelde Cultuume was. Had ze de prijs n weigeren vraagt haar èt 1 Sterneberg: „Ja. Bij voior Maar dat doe je niet. In ste zou dat een geste md. de bezettende macht fcenl in het harnas jaagt; datt s allemaal vervelende 11, 1 opleveren en niet iedet I* een heldin of held". iorl berg beaamt dat om dind toch bepaalde mensen iele ren daarna kwaad op Awe der Moer waren. De aiet na de oorlog ook enigends schorst geweest. ngr Ontroerend beschrijft iwe marie Oster de laatstit a van haar moeder, dien minder op het tonedl i schijnt. Er onstaat eem, van een verbitterde ant eenzaamde vrouw, ditie rookt, sherry drinkt, sin len nodig heeft, met I ui patience speelt, steeds en haar schulp kruipt, jul avonden zijn lang ejn Overdag gaat het am veel beter. Doelloos bmkk haar uren zoek op haiar aan het Singel". es".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1985 | | pagina 8