abrieken verliezen 600.000
•anen door automatisering
w
Goede start vwo-examen met actuele
teksten van Grieks en Frans
Tleuw verkeersbord
ivaarlijke stoffen
tNEN TIEN JAAR
Bode: „Ik ga weg met angst in t hart"
Toestand prins Bernhard
„bevredigend" na operatie
Geen wedde bij marine
voor Willem-Alexander
Kabinet zoekt compromis
in conflict omroep-cao
NENLAND
£eidóe.Qowiant
ZATERDAG 27 APRIL 1985 PAGINA 3
HAAG Bij de Nederlandse tunnels zijn nieuwe
[]ftersborden geplaatst die aangeven, dat het vervoer
gevaarlijke stoffen daardoor is verboden. Het bord
een zwarte vrachtauto met een rood vlak op een
achtergrond binnen een rode rand. Een bijbehorend
orzien van een cijfer, dat aangeeft dat bepaalde ge
lijke stoffen wel door de tunnel mogen worden ver-
ir°ej Voorlopig staat op al die borden het cijfer II, het-
r Pafbetekent dat er even weinig gevaarlijke stoffen als
lien&een door de tunnels mogen. Bij de zogenoemde
worden nu voorzieningen aangebracht waar-
mogelijk wordt de meeste brandgevaarlijke stof-
onlr we* doorheen te vervoeren, zonder dat bij brand
.innels onherstelbaar worden beschadigd. Die tunnels
en 'n het cijfer I op het onderbordje krijgen. De Coen-
»1 is wat dat aangaat de eerste, aldus het ministerie.
Herdenking
Bij het Ra-
vensbrück-
monument op
het Amster
damse Mu
seumplein
heeft gisteren
de jaarlijkse
herdenking
plaatsgehad.
Namens het
gemeentebe
stuur legden
de wethouders
Luimstra en
Van den Klin
kenberg, een
krans, daarbij
geholpen door
een derde
vrouw.
CDA-partijbestuur sluit
meer kernenergie niet uit
UTRECHT Wanneer een beheersbare en voor
het milieu verantwoorde oplossing wordt gevon
den voor opslag en berging van radio-actief afval,
mag uitbreiding van de toepassing van kernener
gie als aanvullend alternatief voor fossiele brand
stoffen, niet worden uitgesloten. In internationaal
verband moet meer onderzoek verricht worden
naar het beheer van radio-actief afval. Dat is de
kern van een resolutie waarmee het CDA-partij
bestuur, gisteravond bijeen in Utrecht, de discus
sie over het energiebeleid heeft afgerond. In okto
ber 1984 heeft het partijbestuur indertijd uitge
sproken dat zowel het verkiezingsprogramma als
het programma van uitgangspunten van het CDA
het gebruik van kern-energie niet principieel af
wijzen, maar dat binnen de partij de discussie over
deze materie zou worden voortgezet.
TERDAM Door de
natisering van de in-
jie verliezen de Ne-
verjndse fabrieken de
tien jaar 600.000
^dsplaatsen. Dit be-
aag|ende cijfer zal op ta-
tijdens een con-
onder de naam
85 van 1 tot en met
onf in de Amsterdamse
t dc wordt gehouden en
neipwijd is aan de toe-
g vjig van computers en
s in produktieproces-
n op het vlak van de
liek. Het is een ont-
eling waarvan de
ernst niet wordt in-
li, vindt ir.J.C.le
mjq, directeur van de
'°%iging voor Compu-
^passingen in de in-
Jurspraktijk CIAD en
"cürslid van de stich-
de studiedagen
hliseert
ïmtind dat elke technicus
;in rongen zou moeten wor-
noe30 de gevolgen die zijn
ek kan hebben. Wan-
k naar het milieu kijk,
- ik me dood aan de on-
ondjwoordelijke manier
de chemische inge-
,'\n het verleden hun gif-
al hebben gedumpt. En
inzin te beweren, dat ze
de hoogte konden zijn
consequenties. Ze had-
kwalijke gevolgen wel
kunnen voorzien. Iets
jks dreigt nu met de in
dustriële automatisering te ge
beuren. Technici moeten meer
maatschappelijk bewust wor
den. Het zou tijdens de colle
ges op de technische hopge-
scholen aan de orde dienen te
worden gesteld. Want ik ge
loof er niets van dat de 600.000
wegvallende arbeidsplaatsen
gecompenseerd kunnen wor
den in de dienstverlenende
sector. Dan zouden we een
maatschappij krijgen als een
kolonie van mieren die met
z'n allen de koningin zitten te
soigneren".
Een aanzet tot de gevreesde
ontwikkeling is volgens ir.le
Clercq al zichtbaar. „Onze eco
nomie leeft duidelijk op. Het
aantal werklozen zou dus moe
ten dalen. Maar het daalt niet,
ik ben bang dat de automatise
ring daar erg debet aan is. Dat
verder automatiseren niet tot
verlies op arbeidsplaatsen
leidt, noem ik een frictie. Het
is verbazingwekkend dat de
vakbonden er zo laat instap
pen".
Draaitijd
Tijdens net, congres CAPE 85,
waar 76 sprekers uit de Neder
landse industrie, onderzoeks
instellingen, universiteiten en
het hoger technisch onderwijs
het woord voeren, zal uitge
gaan worden van de prognose
dat de netto draaitijd van ma
chines die nu op tien procent
ligt, in tien jaar zal stijgen tot
tegen de vijftig procent.
Ir. Le Clercq: „Maar dit bete
kent niet dat de produktie
evenredig zal toenemen. Waar
zouden we al die produkten
moeten laten? Markten raken
verzadigd en het feit dat een
kleine natie als Nederland
veel buitenland heeft, bete
kent niet dat andere landen
stil zitten. Veeleer valt te ver
wachten dat de produktie ver
zorgd gaat worden door min
der mensen. De techniek is er
nu eenmaal altijd op gericht
geweest de mensen het werk
uit handen te nemen. Dat is
begonnen met de uitvinding
van het wiel en de hefboom".
Heel slim
Behalve met een vooruitblik
op de sociaal-economische ge
volgen van de industriële au
tomatisering houdt CAPE 85
zich ook bezig met de huidige
stand van zaken. Ir.le Clercq
lijkt het veel gehoorde geluid
dat Nederland een achterstand
heeft, af te willen zwakken.
„Grof gezegd: Zwitserland
heeft een horloge-industrie en
Nederland niet. Is dat een ach
terstand? Nee, want wij heb
ben een baggervloot en die
mist Zwitserland weer. Het
gaat er maar om wat je onder
industriële automatisering ver
staat. Dat is voor ieder land
anders. En het gaat om de
vraag: Hoe zet je computers en
robots in? Dat kun je heel dom
en heel slim doen".
In de pas
Bij de ontwikkeling van auto
matiseringssystemen speelt
Nederland inderdaad nauwe
lijks een rol. We betrekken de
benodigde apparatuur (hard
ware) en programmering (soft
ware) uit het buitenland, voor
namelijk Amerika en Enge
land. „De kennis om systemen
te ontwikkelen", aldus ir. le
Clercq, „bezitten we wel, maar
het probleem is dat er giganti
sche investeringen mee ge
moeid zijn. Omdat onze thuis
markt klein is, moeten die
worden terugverdiend in het
buitenland en daar heerst een
moordende concurrentie".
„Ik geloof dus niet dat het
voor Nederland nodig is om bij
het ontwikkelen van nieuwe
systemen met andere landen
in de pas te lopen. Belangrij
ker is dat we op een slimme
manier gebruiken wat ande
ren voor ons maken. We moe
ten de computers en robots el
ders kopen en ze vervolgens
beter toepassen dan elders
op terreinen waar we sterk in
zijn: de werktuigbouwkunde,
de civiele techniek, de elektro
techniek, de chemische tech
niek, de vliegtuigbouw".
Op die terreinen moet Neder-i
land nog beter worden met be
hulp van de instrumenten die
de automatiseringsmarkt biedt,
zegt Le Clercq.
„De fabrikanten leveren con
fectie; wij moeten er maat
werk van zien te maken. In
die kruisbestuiving met het
bedrijfsleven ligt een taak
voor onderzoeksinstituten en
instellingen voor technisch on
derwijs".
Die samenwerking komt nu op
gang, zegt hij. „Er worden nu
door het onderwijs en de on
derzoeksinstellingen samen
werkingsverbanden met de in
dustrie gezocht. De techniek
van de industriële automatise
ring kunnen we redelijk be
happen. Anders ligt het met
het algemeen maatschappelijk
probleem. De effecten zullen
vrij groot worden. Men moet
ze niet onderschatten. Geluk
kig zorgen factoren als de poli
tieke besluitvorming en de
maatschappelijke acceptatie
voor enorme vertragingen bij
doorvoering van de industriële
automatisering. We gaan langs
een redelijk rechte weg naar
de toekomst, niet haaks de
bocht om".
wmencorso eindigt op boulevard Noordwijk
iCHENDAM Het gro-
imencorso van de Bol-
heeft vandaag plaats.
van de praalwagens
Bnteljvan Haarlem via Benne-
Hillegom en Lisse naar
Noo|wyk- 1° Noordwijk
wagens na afloop en
porgen op de boulevard
^ejngesteld.
en vroege tulpen
op alle velden in volle
r Er zijn echter al heel
wat tulpen, narcissen en hya
cinthen „gekopt" voor de grote
bloemenevenementen van ko
mend weekend. Op de Betuwe
en in Limburg staat de bloe
sem van de fruitbomen nog in
de knop.
Bloemenmozatken zijn van 27
april tot 1 mei te bewonderen
in de Noordhollandse gemeen
tes Den Helder, Julianadorp,
Anna Paulowna, Breezand en
Zijpe. De tentoonstelling van
bloemenmozaïken in Lisse is
uitgesteld tot volgend week
einde in verband met de late
bloei van de hyacinthen.
In Noord-Holland bestaat de
mogelijkheid om een kijkje te
nemen bij een kwekersbedrijf.
Op zaterdag 27 april, 3, 4, 10,
11, 17 en 18 mei stellen ver
schillende „Bollenboeren" hun
bedrijf open voor het publiek.
Inlichtingen bij de
streek-VVV Noordhollands
Noorden, telefoon 02230-14888.
DEN HAAG „Ik ga weg
met angst in het hart. Door de
kabinetsplannen dreigt een
zeer snelle afbraak van ons
stelsel van sociale zekerheid
en komen de uitkeringsge
rechtigden op het niveau van
de bijstand terecht. Maar het
mag en kan in een democrati
sche samenleving niet gebeu
ren dat een kabinet probeert
nog even gauw voor de ver
kiezingen dergelijke plannen
erdoor te jassen". Aldus een
geëmotioneerde vice-voorzit-
ter van de FNV Herman Bode
(60), die gisteren in Amicitia in
Den Haag een punt zette ach
ter zijn 31-jarige loopbaan in
de vakbeweging en met pensi
oen gaat.
Bode kreeg gisteren door mi
nister De Koning (Sociale Za
ken en Werkgelegenheid) de
versierselen opgespeld die be
horen bij het ridderschap in de
Herman
Bode krijgt
de ridderor
de opge
speld.
orde van de Nederlandse
Leeuw. Bode zei de onder
scheiding niet zozeer te zien
als blijk van waardering van
het kabinet maar van de hele
samenleving. Hij is bovendien
minstens zo trots op de eres-
peld van de FNV die hij bij
zijn afscheid kreeg. „Er lopen
nogal w^t Ridders in de orde
van de Nederlandse Leeuw
rond maar er zijn maar heel
weinig mensen met een
FNV-erespeld".
LEIDEN Prins Bernhard is gistermorgen in het Academisch
Ziekenhuis in Leiden geopereerd. Hij bleek te lijden aan een ge
ringe goedaardige ontsteking van de alvleesklier. Het medisch
team onder leiding van dr. J.F.Ph. Hers heeft meegedeeld dat de
prins na de operatie in een goede algemene toestand verkeerde.
De operatie was noodzakelijk omdat er verdenking was van een
plaatselijke, één centimeter grote goed- of kwaadaardige aan
doening van de maag, waarover voor de operatie geen zekerheid
kon worden verkregen. Aan de maag- en buikorganen zijn geen
afwijkingen vastgesteld, behalve de geringe, goedaardige ontste
king van de alvleesklier. Na de operatie wordt de prins voor
enige tijd geobserveerd op de afdeling intensieve zorg, „zoals ge
bruikelijk", zo deelde de rijksvoorlichtingsdienst mee.
De alvleesklier of pancreas* is een twaalf tot vijftien centimeter
lang orgaan dat diep verscholen in de bovenbuik ligt. Het is
moeilijk toegankelijk voor medisch onderzoek. De alvleesklier
geeft sappen af voor de spijsvertering en tevens voor de koolhy
draatstofwisseling.
(Van onze parlementaire
redactie)
DEN HAAG Prins Willem-
Alexander, die vandaag acht
tien jaar is geworden, krijgt
geen wedde (salaris), wanneer
hij in militaire dienst treedt.
Dit heeft premier Lubbers gis
teren op zijn wekelijkse pers
conferentie gezegd. Leden van
de krijgsmacht, die uit andere
hoofde al een inkomen uit de
schatkist hebben, zijn niet
wedde-gerechtigd.
„Dat geldt dus ook voor onze
jonge prins, aldus de minister
president, die reageerde op an
dersluidende kranteberichten.
Willem-Alexander zal, als hij
volgende maand slaagt voor
het eindexamen van het At
lantic College in Wales, in het
najaar toetreden-tot de Ko
ninklijke Marine. Normaal ge
sproken zou hij dan een aan
vangssalaris krijgen van
ƒ574,66 per maand.
Premier Lubbers maakte van
de gelegenheid gebruik er nog
eens op te wijzen dat de uitke
ring, die de kroonprins met in
gang van vandaag krijgt van
de staat, veel kleiner is dan
men vaak denkt. Het echte sa
laris bedraagt 250.000 gulden
op jaarbasis (dit jaar dus onge
veer 180.000 gulden). De ruim
één miljoen die dan nog over
blijft, wordt slechts uitgekeerd
naarmate er ook uitgaven
bijvoorbeeld wegens perso
neelskosten tegenover
staan. Wel is het zo dat niet-
uitgegeven bedragen gereser
veerd blijven voor de prins,
zodat hij dat geld in latere ja
ren, wanneer hij naar ver
wachting meer kosten zal heb
ben, kan opnemen.
DEN HAAG Het Kabinet zal „niet moeilijk doen" over het
principiële punt van het trendvolgerschap als de omroepwerk-
gevers er in slagen de omroep-cao met „passen en meten" bin
nen de door minister Brinkman aangegeven begroting van 850
miljoen gulden te brengen. Dit bleek gisteren tijdens de weke
lijkse persconferentie van de minister president.
Woensdag zullen de ministers Brinkman (Welzijn, Volksgezond
heid en Cultuur) en De Koning (Sociale Zaken) met de werkge
vers gaan praten over de goedkeuring van de omroep-cao. De
Tweede Kamer ging er eerder deze week niet mee akkoord dat
minister Brinkman de betreffende cao heeft afgekeurd, hetgeen
al geleid heeft tot één dag staken en tot prikacties.
De kamer voor spoedeisende gevallen van de Raad van State
behandelt donderdag het beroep van de NOS en Wereldomroep
tegen het besluit van minister Brinkman (WVC) de cao voor het
omroeppersoneel af te wijzen. De behandeling beperkt zich tot
de vraag of de NOS en Wereldomroep ontvankelijk zijn in hun
beroep. Donderdag zal ook het deze week geschorste debat over
de omroep-cao worden voortgezet.
Nog geen extraatje voor minima
DEN HAAG Het kabinet is
vooralsnog niet bereid de zo
geheten echte minima dit jaar
een extraatje te geven, zoals is
voorgesteld door de voorzitters
van de fracties van CDA en
VVD. Dit heeft premier Lub
bers gisteren gezegd op zijn
wekelijkse persconferentie.
Volgens hem zal over enige
tijd bij het debat in de Tweede
Kamer over deze zaak moeten
blijken of en zo ja aan welke
minimuminkomens bovenop
de al voorgenomen uitkering
een extra bedrag gegeven kan
worden.
Het kabinet kwam gisteren tot
de conclusie dat het idee van
De Vries en Nijpels minder
eenvoudig is dan het lijkt. Op
zich is het waar dat de inflatie
groter zal zijn dan was ver
wacht, waardoor de minima
dit jaar een koopkrachtverlies
lijden van 0,9 procent Maar
geldt dit ook voor alle minima:
de gewone, de nieuwe echte en
de oude echte? Volgens Lub
bers is het nodig dat Sociale
Zaken nu eens haarfijn uit
zoekt welke groepen inder
daad een extraatje nodig heb
ben. Het kan nog wel even du
ren eer dit onderzoek zal zijn
afgesloten, waarschijnlijk niet
voordat het kamerdebat wordt
gehouden.
(ADVERTENTIE)
,Q°P)n goed verzorgde Spanje-aanbieding
ht In uw krant:
"J DAGEN COSTA BRA VA-
FLORET DE MAR
T| vanal 40w«"
ulp
eoret de Mar, de geliefde vakantieplaats aan de
ze^%ta Brava is de bestemming van onze
e welreizen naar Spanje. U reist per
Tifortabele luxe touringcar met bar, toilet en
ERSeo rechtstreeks vanuit Den Haag/Rotterdam via
Alphlo, Roermond. Maastricht, langs Luxemburg,
jtz, Lyon, Perpignan naar Lloret de Mar.
w^rtvertrek is °P maandag rond het middaguur uit
,re rifl Haag/Rotterdam en de aankomst in Spanje is
enisdagmorgen om plm. 9.30 uur.
verblijf is in het driesterren hotel Don Quiyote
lasis van een 2-persoonskamer met douche en
VOLPENSION. De terugreis Is op
idagavond, waarbij men dan woensdag
10/14.00 uur weer in Rotterdam/Den Haag
Er is een mogelijkheid voor een 10- en 17-daags
verblijf en het vertrekschema is als volgt:
29 april
6. 13, 20 en 27 mei
3, 10. 17 en 24 juni
verlenging tot
10 dagen 17 dagen
435.- 270.-
485.- 320.-
Gecombineerde reisverzekering 25.-// 42.50 per
persoon 5.- poliskoslen. Gecombineerde
reisverzekering 3 1/2% van de reissom 6.-
poliskosten.
ihtingen en boekingen telefo-
ENT|> onder nummer 070-190882
l Sfirsoonlijk in onze vestiging
tdurde Spuistraat 71 /hoek Spui te
'laag
dag t/m vrijdag van 9-16 uur),
POSTBUS 16050
2500 AA DEN HAAG
TEL 070-190882
Het kleinst mogelijke aantal
eindexamenkandidaten,
slechts 2500 van de in totaal
255.000, is gistermorgen de
examenmarathon begonnen
met een Griekse tekst. Deze
2400 jaar oude tekst van de
geschiedschrijver Thucydi-
des was goed gekozen met
het oog op de herdenking
van de omgekomenen in de
Tweede Wereldoorlog. De
tekst gaat over het plechtig
begraven van de in de Pelo-
ponnesische oorlog, een bur
geroorlog tussen Athene en
Sparta, gesneuvelden en is
een inleiding op de beroem
de lijkrede van Perikles, een
van de hoogtepunten van de
Griekse literatuur.
Iets ongebruikelijks was dat bij
zes vragen naast de vertaling
een grammaticale vraag zat.
De vragen maken een kwart
van het te behalen punt uit,
voor driekwart wordt het punt
bepaald door de vertaling.
Meestal is het zo dat de tekst
de meeste hoofdbrekens ople
vert, dit was de tekst goed te
maken, ook al geldt Thucydi-
des als een moeilijk auteur.
In verband met de actualiteit
van de komende herdenking,
geven we hier een volledige
vertaling van het stuk tekst
dat de kandidaten kregen
voorgelegd. Het is een verta
ling uit het boek „De Pelopon-
^ocommd
Tekst
„In dezelfde winter gaven de
Atheners volgens de gewoonte
van hun vaderen van staats
wege een begrafenis aan hen
die in de oorlog het eerst wa
ren gevallen. Dit geschiedt op
de volgende wijze:
De beenderen van de doden
worden in een daartoe opge
richte tent gedurende drie da
gen ten toon gesteld en allen,
die dat willen, brengen offer
gaven aan hun eigen doden.
Dan vormt zich een begrafe
nisstoet, waarin kisten van cy-
pressenhout op wagens wor
den meegevoerd, voor iedere
stam een kist. Daarin zijn de
beenderen van hen die tot die
stam behoren. Een lege met
dekens afgedekte baar wordt
meegevoerd voor de vermis
ten. wier lichaam bij het bij
eenbrengen der gesnuevelden
niet werd gevonden. Allen die
dat wensen, burgers en vreem
delingen, scharen zich bij de
stoet: de vrouwelijke verwan
ten staan aan de zijde van het
graf en bewenen de doden. Zij
worden bijgezet op de staatsbe-
graafplaats, gelegen in de
schoonste voorstad van Athe
ne. Alle Atheners die in de
oorlogen omgekomen zijn lig
gen daar begraven, behalve zij
die bij Marathon vielen. Hun
dapperheid achtten zij zo uit
zonderlijk, dat de begrafenis
plaats vond op het slagveld.
Als het graf met aarde bedekt
is, houdt een redenaar, om zijn
wijsheid en algemeen aanzien
door de staat aangewezen, een
passende lofrede ter ere der
doden. Daarna gaat iedereen
weer huiswaarts.
Dit is de gewone ceremonie en
men heeft gedurende de gehe
le oorlog, zo vaak het ogenblik
daarvoor gekomen was, zich
aan dit gebruik gehouden.
Bij de begrafenis van deze eer
ste gevallenen werd Perikles,
de zoon van Xanthippos, geko
zen om te spreken. Toen het
ogenblik was gekomen, trad
hij vanaf het graf naar voren
en staande op een hoog plat
form, dat was aangebracht op
dat zijn stem zo ver mogelijk
zou dragen over de menigte,
sprak hij als volgt".
Harmonisch
Omdat de lijkrede nogal eens
in (je klas behandeld wordt, is
de kans groot dat in dat geval
ook de inleiding gelezen is. En
dat is eigenlijk het enige be
zwaar dat tegen de keuze van
de tekst kan worden aange
voerd, aldus onze commen
taar-leverende leraar J.Arends
van het Leidse Bonaventura-
college. „Het is puur toeval dat
ik deze tekst met de leerlingen
niet gelezen heb. Ze waren
dan ook teleurgesteld dat wij
in de klas een van de andere
hoogtepunten uit het werk
van Thucydides behandeld
hebben en niet dit".
Over het gekozen stuk kon de
heer A rends kort zijn. Het
ging om een tekst van 25 re
gels met ruim twintig aanteke
ningen en vragen om het
tekstbegrip te stimuleren. De
vertaling was goed te maken,
en er waren geen verborgen
vertaalproblemen. Samenvat
tend: „Een Helleense tekst,
harmonisch".
Frans
Zijn collega mevr. Van Breu-
kelen noemde de vijf opgaven
Frans, die 's middags aan bod
kwamen, niet echt moeilijk,
zelfs wat makkelijker dan de
vier van vorig jaar. Van de on
derwerpen was er maar één
dat niet erg aansprekelijk
werd gevonden. Het meren
deel van de leerlingen had, zo
bleek na afloop, het werk
„heel redelijk gemaakt" en
was vrij optimistisch over het
resultaat Een verademing na
de zeer moeilijke luistervaar
digheidstoets van het CITO
die enkele maanden geleden
moest worden gemaakt.
Frans bestond uit vijf stukken,
elk met tien vragen. De eerste
opgave was de mening van
critici over een roman van
Francoise Sagan „wel aar
dig en herkenbaar". De twee
de een onderwerp over de
Zuidpool en de rechten die een
aantal landen daarop meent te
hebben (Un point chaud dans
le froid). Op enkele strikvra
gen na niet zo moeilijk. Niet zo
interessant was het derde stuk
over Télétel, een stuk dat nog
al wat moeilijke woorden be
vatte, waarvan de betekenis
overigens niet strikt bekend
moest zijn om de vragen te
kunnen beantwoorden. Het
gevaar was wel dat in deze
tekst relatief veel tijd zou gaan
zitten.
Aardig daarentegen was het
onderwerp: Boeken geschre
ven door zwarte Afrikaanse
vrouwen (Les noires). De leer
lingen konden er wel verstand
van hebben. In de klas was
wel wat van deze Afrikaanse
literatuur behandeld, en de
problematiek van emancipatie
is actueel. Ook de laatste opga
ve: het aankopen door particu
lieren van grond voor natuur
bescherming sprak deze lera
res, en naar zij meende ook
veel examenkandidaten aan
Het ging om Franse oï\;anisa-
ties op ait terrein en er werd
zelis verwezen naar de Neder
landse natuurbescherming.
