DEREK WALSH BESTE AMATEUR-BIERBROUWER:
Verticale notenbalken van boer Kriek
uit Modderdamnog steeds omstreden
BINNENLAND/BUITENLAM D
fcetoae^owuvni
JU
Israël woedend
over bezoek van
Reagan aan Bitburg
Kohl: „Schaamte
zal nooit verjaren"
RUIM 50 JAAR KLAVARSKRIBO
Eerste opvanghuis
voor slachtoffers
van incest geopend
Twee doden door koolmonoxyde
'SIJTHOFE
MAANDAG 22 APRIL 198S PAGI
TILBURG De Amsterdammer
Derek Walsh heeft zaterdag de eer
ste nationale Bierbrow&wedstrijd in
Tiburg gewonnen. Tachtig deelne
mers leverden op het terrein van de
kloosterbrouwerij van de Trappisten
in Tilburg 150 verschillende brouw
sels in. Nadat een jury van profes
sionele bierbrouwers een hele mid
dag aan de soms zeer kruidige ger-
stenatten hadden genipt, bleek het
trappistenbier van de oorspronke
lijk uit Canada afkomstige Walsh de
meeste waardering te oogsten.
De vliegtuigonderhoudsmonteur uit Am
sterdam is één van de honderden in Ne
derland die plezier hebben in een hobby,
die in feite nog in de kinderschoenen
staat. Er zijn twee verenigingen, de orga
niserende De Roerstok in Tilburg en de
Hengelose Amateur Bierbrouwers (HAB)
in Hengelo. Andere verenigingen zijn nog
in het stadium van oprichting.
Pater Godfried van het Trappistenkloos
ter reikte juist Walsh de wisseltrofee uit,
omdat het zogeheten „kloosterbier" van
de Amsterdammer niet alleen de juiste
smaak, maar ook een evenwichtig karak
ter had.
„Een doodgewoon recept, niks bijzon
ders", reageerde de pas acht maanden aan
deze hobby verknochte brouwer op vra
gen van nieuwsgierige deelnemers aan de
wedstrijd. Walsh bleek zijn meester-
brouwseltje te hebben ontleend aan een
van de vele bierboeken die in de boek
handel verkrijgbaar zijn.
Waar andere amateurs het mout in een
speciale molen malen (of beter gezegd:
„breken"), werkte Walsh met simpeler
materiaal. Met een doodgewone oude
koffiemolen blijk je ook prijzen te kunnen
winnen. Verder is Amsterdams leidingwa
ter gebruikt, wat ik met citroenzuur heb
behandeld. Het was trouwens vooral een
kwestie van goed de temperatuur van het
brouwsel in de gaten houden. In feite is
mijn bier met ontzettend simpele midde
len totstand gekomen", aldus een enigs
zins verbaasde winnaar. Voor het win
nende pilsje is gebruikt: 3 kilo lichte mout,
3 ons zwarte mout, 2 ons maisvlokken, 2
ons suiker en 32 gram hop.
Uit de totstandkoming van het ambachte
lijke bier van winnaar Walsh mag blijken
dat het recept niet beslissend hoeft te zijn
voor het uiteindelijke resultaat. „Proces
beheersing", noemen de brouwers het, de
manier van omgaan met die ingrediënten
dus. De brouwersgeheimen zijn vaal
wen oud. „De cultuur van bier is c
minstens net zo rijk als die van wijf
Roerstok-bestuurslid Jacques Bert*c
slist. „Veel bierdrinkers kennen 7
pils, terwijl er nog zoveel andere jj
zijn. Eeuwen geleden waren er oni
veel mensen die hun eigen bier,
eigen favoriete smaak, thuis broT
Dat willen we terug hebben: de i
nele manier van bierbrouwen aidj
tens.
Een Franse en Israëlische vrouw staan voor het herdenkingsmo
nument in Bergen-Belsen, waar zij op 15 april door de Engelsen
werden bevrijd. Het was een weerzien na veertig jaar voor bei
den.
JERUZALEM De jaarlijkse holocaust-herdenking in
Israël heeft dit jaar plaats temidden van bittere kritiek
op het plan van president Reagan volgende maand de
Duitse militaire begraafplaats bij Bitburg te bezoeken.
In het Yad Vashem Holocaust museum in Jeruzalem zei een oud
verzetsstrijder dat de wereld te makkelijk de gruwelijke gebeur
tenissen van veertig jaar geleden vergeet. „Zelfs de president
van de VS gaat nu al naar Duitsland om de nazi's op het kerk
hof een bezoek te brengen", aldus David Waxman.
Ex-premier Yitzhak Navon, zei over het voorgenomen bezoek
van president Reagan: „Je kan niet een concentratiekamp be
zoeken en tegelijkertijd de moordenaars respect betonen".
Volgens het linkse parlementslid Chaike Grossman, die in een
Pools getto tegen de Duitsers heeft gevochten, is het echter on
mogelijk op een dergelijke manier een compromis te sluiten tus
sen de aanstichters en de slachtoffers van de holocaust. Reagan
zou daarom helemaal niet naar een concentratiekamp moeten
gaan.
Een woordvoerder van de Westduitse regering heeft tegenge
sproken dat zij stappen van het Witte Huis om een alternatief te
vinden voor het bezoek van president Reagan aan oorlogskerk
hof in Bitburg heeft geblokkeerd. „De waarheid is dat adviseurs
van Reagan hebben geprobeerd hem te overtuigen een alterna
tief te zoeken voor Bitburg, maar hij wilde niet van zijn besluit
worden afgebracht.
(Van onze correspondent Gerard Kessels)
BONN Op het terrein van het vroegere concentratiekamp
Bergen-Belsen, waar honderdduizenden joden, zigeuners en
Russische krijgsgevangenen door de nazi's werden vermoord,
heeft bondskanselier Helmut Kohl gisteren de slachtoffers van
het nazi-regime herdacht. De massamoorden van de nazi's geven
het Duitse volk, ook veertig jaar na de oorlog, reden tot schaam
te.
„Deze schaamte zal nooit verjaren", aldus Kohl. In aanwezig
heid van president Richard von Weizsacker, delegaties van jo
den en zigeuners uit de hele wereld en van overlevenden van
het kamp, wees de kanselier er op dat „Duitsland zijn les uit de
geschiedenis heeft geleerd". Kohl: „De waarde van de mens is
onaantastbaar. Van Duitse bodem moet vrede uitgaan".
Kohl riep op de verworvenheden van de democratie waakzaam
te verdedigen.
Onverschilligheid en ongeinteresseerdheid gaven immers in de
jaren dertig de nazi's gelegenheid hun misdadig handwerk te
onplooien. „Toen al werden joden naar de concentratiekampen
gebracht, boeken verbrand, synagoges vernield. Dat waren
waarschuwingssignalen. Ook al kon niemand zich in die dagen
Auschwitz voorstellen". Voorzitter Werner Nachmann van de
Centrale Raad van de Joden in Duitsland waarschuwde voor de
tendens alleen nog maar vooruit te willen kijken en „de nazi-tijd
als een afgesloten hoofdstuk te beschouwen dat slechts thuis
hoort in de bibliotheken". Hij zei dat de joden in Duitsland de in
1949 gestichte bondsrepubliek zijn gaan waarderen. „Velen van
ons hielden het eerst voor onmogelijk om terug te keren en
weer joodse burgers van dit land te worden. Wij willen deze
staat kritisch blijven begeleiden", aldus het Nachmann.
Bij het monument in het voormalige Duitse concentratiekamp
Ravensbruck, waar 92.000 bewoonsters om het leven kwamen,
hebben zaterdag hoge Oostduitse poliltici kransen gelegd. Ra
vensbruck, op 60 kilometer afstand ten noordoosten van Berlijn,
was een van de eerste concentratiekampen die de nazi's inricht
ten. Er werden alleen vrouwen in opgesloten op wie beestachti
ge proeven werden genomen.
SLIKKERVEER „Wat
weet boer Kriek uit
Modderdam nou van mu
ziek?". Deze cynische
woorden in een plaatse
lijke krant markeerden
in 1932 de geboorte van
de eerste muzikale on
derneming in Slikker
veer. Elektrotechnisch
ingenieur Cornelis Pot
had een nieuwe muziek-
notering uitgevonden en
meende daarmee de we
reld te kunnen verove
ren. Maar het is allemaal
wat anders uitgepakt.
Het klavarschrift van Pot
werd in vakkringen afge
daan als „nootjes voor imbe
cielen" en hoewel inmiddels
ruim honderdduizend mu
ziekliefhebbers hun muziek
boeken uit Slikkerveer be
trekken, blijft de revolutio
naire vinding van Pot om
streden. Sombere geluiden
het afgelopen weekend bij de
herdenking van de honderd
jarige geboortedag van Pot.
Een muziekpedagoge uit Den
Haag, die met drie van haar
leerlingen naar Slikkerveer
is gekomen: „Pot Is een van
de grootste geesten van deze
eeuw en is misschien daarom
juist verguisd en vergeten.
Het onbegrip en de weer
stand die je nog steeds uit
vakkringen ontmoet... dat is
gewoon verbijsterend".
Iedereen die een muziekin
strument bespeelt, maar
vooral de pianisten onder
hen, zal het kunnen beamen:
het traditionele notenschrift
kan een crime zijn. Het oc
taaf dat uit twaalf verschil
lende tonen bestaat, wordt op
de notenbalk slechts op ze
ven posities aangegeven. De
vijf tussenliggende noten (de
zwarte toetsen op de piano)
worden aangegeven door de
bekende kruisen en mollen
op de notenbalk. Hoe meer
kruisen en mollen des te
meer problemen levert het
lezen van de muziek op.
Ook de maatvoering is er in
de loop der eeuwen (het mu
ziekschrift zoals we dat nu
kennen stamt uit de tiende
eeuw) niet eenvoudiger op
geworden. Er zijn alleen al
zeven verschillende manie-
rep om een rust aan te geven.
Een extra probleem bij inge
wikkelde stukken (zoals fu
ga's van Bach, waarbij twee
melodielijnen door elkaar
heen lopen) vormt dan nog
het feit, dat bij de piano de
linker- en rechterhand op
twee gescheiden muziekbal
ken zijn genoteerd.
Ook Mozart had moeite om
het traditionele notenschrift
te „kraken". „In deze kamer
plengde de jonge Mozart vele
tranen bij de studie van het
notenschrift", staat in het ou
derlijk huis (nu museum) van
vader Leopold te Salzburg.
Er zijn dan ook in de loop
der eeuwen verschillende po
gingen gedaan om het noten
schrift wat inzichtelijker te
maken. De bekende compo
nist en muziekpedagoog
Schönberg klaagt bijvoor
beeld in zijn standaardwerk
Harmonielehre: „...en ook
dan kan een auteur niet een
uitvoerbaar beeld van de rit
men geven die hem voor de
geest staan. Het oude noten
schrift vereenvoudigt deze
voorstelling niet, maar maakt
hem juist ingewikkelder. De
toekomst zal hier iets anders
brengen". Elders in Harmo
nielehre stelt Schönberg vast:
„Ons notenschrift is gebrek
kig, daar zij éénentwintig no
tennamen kent die vanuit C
zijn voorgesteld. Het nieuwe
notenschrift zal slechts
twaalf notennamen kennen
en voor elk een zelfstandig
teken hebben". En dan denkt
ene „boer Kriek uit Modder
dam" in 1932 dat hij het ei
van Columbus heeft gevon
den.
Waaruit bestaat de vinding
van Pot? Om te beginnen
draaide hij de notenbalk een
kwartslag, zodat deze verti
caal kwam te staan. Van
links naar rechts op één lijn
noteerde hij de samenklin-
kende noten, van boven naar
beneden de volgorde, de me
lodie. De notenbalk werd
verder verbreed, opdat elke
noot een eigen plaats kon
krijgen en verdeeld in gelijk
matige maatstrepen. Dichte
noten op de lijnen geschre
ven gaven de posities aan
van de vijf zwarte pianotoet-
sen in een octaaf. De open
„witte" noten de posities van
de zeven witte toetsen. De
mollen, kruisen en sleutels
waren daarmee de wereld
uitgeholpen.
Muzikaliteit
Een voormalig medewerker
van Pot, de heer C. Kooyman
(50 jaar in dienst bij Klavars-
Schematische voorstelling van het klavar-prlncipe. Op vertica
le notenbalken is het verloop van de muziek weergegeven. De
zwarte lijnen corresponderen met de zwarte toetsen van het
klavier, de gearceerde lijnen geven de plaats aan van de C-
sleutel. Elke toon (toets) heeft een eigen plaats. Open noten
voor de hele tonen (witte toetsen), dichte noten voor de halve
tonen (zwarte toetsen).
kribo) herinnert zich: „Pot
dacht dat hij met open armen
ontvangen zou worden. Hij
had zelf al zo geworsteld met
de oude muzieknotering en
nu merkte hij tot zijn grote
verrassing dat het lezen van
zelfs de meest gecompliceer
de stukken geen enkel pro
bleem meer opleverde. Pot
was ervan overtuigd dat vrij
snel aan alle conservatoria
ook in het klavarschrift on
derwezen zou worden. Hoe
minder problemen met het
lezen, hoe groter de ruimte
voor de muzikaliteit en daar
komt het toch op aan, zo re
deneerde hij".
Maar het muziekschrift van
Pot werd, misschien wel juist
door zijn eenvoud, ongenadig
neergesabeld. Bernert Kern-
pers van de Nederlandse
Vereniging van Toonkunste
naars schreef in het orgaan
van de vereniging in mei
1935: „De heer Pot kent zijn
plaats: het piano-onderwijs
aan het achterlijk kind en
aan degenen die zich daar
mee gelijk stellen. Wie te lui
en te stom en te lanterfante-
rig is om noten te leren, kun
nen wij in de muziek mis
sen". Pot, in die tijd al rede
lijk gefortuneerd dankzij zijn
bedrijf Smit Schiedam (het
latere Holec) zet echter door.
In een Amerikaanse docu
mentaire verklaart hij later:
„Ik had de vinding, het geld
en de overtuiging. Ik dacht:
als ik geen hulp krijg uit de
muziekwereld dan doe ik het
zelf maar".
Postorderbedrijf
Onderaan de Kinderdijk in
Schiedam, tussen de stalen
schouders van de werfkra-
nen, verrees een muziek-
drukkerijtje dat al snel uit
groeide tot een van de eerste
postorderbedrijven in Neder
land. Voor de somma van vijf
gulden konden belangstellen
den een schriftelijke cursus
pianospelen volgen. Pot:
„Hoewel het natuurlijk altijd
te verkiezen is om muziek
lessen te nemen, is het kla
varschrift zo logisch, dat men
ook door zelfstudie grote vor
deringen kan maken". Die
zelfstudie was een must, om
dat het aan docenten ontbrak
die getraind en bereid waren
in het klavarschrift les te ge
ven.
Ondanks deze handicap
groeide de Klavar N.V. van
Pot uit tot een muziekuitge
verij van formaat. Zo'n zestig
medewerkers waren er de
eerste dertig jaar van het in
stituut druk mee, om met
passer en lineaal de belang-
rijkse muziekwerken uit het
oude notenschrift ,-,over te
zetten". Ze bouwden een ar
chief op van ruim 20.000 mu
ziekstukken, die nu nog alle
maal uit voorraad leverbaar
zijn. Er werden dependances
gesticht in Duitsland, Enge
land, België, Frankrijk, 2
Afrika en de Verenigde
ten. Door automatise
maar ook vanwege de alf",
se voorraad overgeschrprc*
werk, is het aantal pét o
neelsleden de laatste jarej or
ruggelopen tot zes. [er<
Noten-nood jj
„Pot heeft een flink stu$er
ten-nood gelenigd", zegi
wethouder van cultuur]
Ridderkerk zaterdag
een notenboom plant
het onlangs grondig gef
veerde klavargebouw. r
wethouder: „Pot heeft e?l°!
lijk een enorme bijdrage
leverd aan de democrdsit
ring van de muziekbefliar
ning. De muzieknotj
hoeft geen struikelblok
te zijn voor wie een ink
ment wil bespelen". Belp&
voor piano ontwikkelde^
ook klavarschriften voof
ineeste overige instrumeï:
Volgens de Haagse piano!
res I. van Suchtelen, één?/
de weinige bevoegde dd||
ten die zich al in een i|p§
stadium aan het klavars#
gewaagd heeft, ruimt
varskribo inderdaad voo|
aantal van haar leerliL
schijnbaar onoverkoml.
problemen snel uit de$|jjj
„De een leest nu eei||j
makkelijker dan de and
heb bijvoorbeeld een le
en die ziet na een jaar i
len nog steeds niet het
schil tussen een B en eet
of een A en een as. Met
var had ze haar muzik;
beslist beter kunnen
kelen".
Wat wèl een struik<
vormt, zo vertelt de pi,
rares, zijn de weerst
die nog steeds in brede
tegen de muzieknoterii
staan. Van Such
„Meestal volkomen onj
deerd. Mensen die bi
beeld beweren dat Kla
kribo iets is voor
keukenmeiden. V
zich erover dat ik naa:
gewone notenschrift o<
Klavarskribo les geef.
als je dan doorvraagt,
meestal dat ze nog nooi
stuk klavarmuziek aan
tig bestudeerd hebben
ouders van dat meisje
leesmoeilijkheden wille
voorbeeld nog steeds
van Klavarskribo vfcs
Dan vraag ik me af: wa(9.
zou je het je kind on*
moeilijk maken?".
PAUL KOOP)
Spelen met vuur
TOLBERT Twee kinderen
die buiten de gebouwen van
een tegelcentrale in het Gro
ningse Tolbert met vuur aan
het spelen waren, hebben za
terdag voor een half miljoen
gulden aan schade veroor
zaakt. Het vuur sloeg via het
dak naar binnen en legde het
bedrijf volledig in de as. De
ernaast gelegen polyesterfa-
briek liep volgens de brand
weer grote waterschade op. De
ouders van beide kinderen zijn
verzekerd.
SUSKE EN WISKE HET DREIGENDE DINGES
f/uf tinJto nemtn ttr\
onitr Jt inmv ut
IMIifiitwttrdehi- J
\lMfiil binnenr
GRONINGEN Staatssecretaris mr V. Korte-Van He
mel heeft zaterdagmiddag in Groningen het eerste op
vanghuis voor slachtoffers van incest in ons land geo
pend. Het huis is bedoeld voor kinderen vanaf tien jaar
die in het gezin seksueel zijn misbruikt. Er kunnen
acht kinderen tegelijk terecht, die er maximaal drie
maanden kunnen blijven. In het huis, dat 1 april al
open ging, zitten nu vijf meisjes in de leeftijd van tien
tot achttien jaar. Het huis is in eerste instantie bedoeld
voor kinderen uit de drie noordelijke provincies.
Het opvanghuis is een initiatief van de Vereniging tegen Sexue-
le Kindermishandeling binnen het Gezin en heeft van het mi
nisterie van sociale zaken een experimentele subsidie van zes
ton gekregen, bedoeld voor twee jaar. Daarna wordt bekeken of
het experiment voortgezet dient te worden. Volgens de staatsse
cretaris is seksueel misbruik een van de grootste gezinsgehei
men, dat bovendien voor het slachtoffer vaak levenslang proble
men blijft opleveren. In ons land zijn nog nauwelijks cijfers over
incest bekend. Naar schatting heeft één op de twintig vrouwen
er ervaring mee en één op de honderd mannen en jongens.
TOLKAMER Op een camping in het Gelderse Tolkamer zijn
dit weekeinde twee Duitsers in een caravan door koolmonoxi
devergiftiging om het leven gekomen. Het giftige gas kwam vrij
uit een kacheltje, waarvan de afvoer verstopt bleek. De slachtof
fers hadden vergeten een prop uit de afvoer te halen, die daar in
verband met de winterstalling in was gestopt.
(ADVERTENTIE)
Exclusief aanbod van uw krant in
samenwerking met North Sea Ferries
3-DAAGSE MINITRIP
YORK vanaf 165.-
York is één van de mooiste oude steden in Engeland. De
beroemde kathedraal, de York Minster (gebouwd tussen
1220 en 1470) beheerst het stadsbeeld en vanaf de wallen,
die de stad omringen, is van een prachtig uitzicht te genie
ten. In de middeleeuwse straatjes zijn thans talrijke aparte
winkeltjes, boetiekjes en antiekzaakjes te vinden. De stad
telt diverse interessante musea als het JORVIK VIKING
CENTRE, het befaamde NATIONAL RAILWAY MUSEUM
en het CASTLE FOLK MUSEUM, waarin een aantal stijlka
mers en gereconstrueerde straatjes zijn te zien. die een
juist beeld geven van het dagelijks leven in vroeger tijd.
Aangezien alles op wandelafstand bereikbaar Is kan in een
beperkte tijd veel worden gezien en gedaan.
Onze bijzondere minltrlp stelt u in staat er een interessante
en leerzame dag te verblijven met de unieke gelegenheid
uw tijd naar eigen Inzicht in te delen en dat te doen en/of
te bezoeken waar uw interesse naar uitgaat, daarbij zal de
op reis verstrekte informatie een goede aanwijzing bieden.
In samenwerking met North Sea Ferries zetten wij op veler
verzoek onze eerdere soortgelijke succesvolle minicruise
voort in een drietal aantrekkelijke midweek introduktie-ar-
rangementen.
Het vertrek Is op WOENSDAG 22 MEI. 5 JUNI EN 19 JUNI
A.S. vanuit de Europoort naar Huil, waar u donderdagmor
gen aankomt. Aldaar staat onze touringcar gereed om u
langs een aantrekkelijke route naar York te brengen. In de
loop van de middag wordt u weer teruggebracht naar Huil
en wordt naar Holland afgevaren. U arriveert, een groot
aantal indrukken rijker, op vrijdagmorgen rond 8 uur in de
Europoort.
Het verblijf op de heen- en terugr#
in een comfortabele 2-PERSOONS
met vaste wastafel en toilet,
reissom is 2x een 5-gangen diner P
keuze en 2x Engels of Hollands or
begrepen, alsmede touringcarvef
Hull-York v.v. Er Is in de Europoorf
ruime parkeergelegenheid
baar. maar er kan ook voor 10j
kele reis gebruik worden gemaakr
de speciale busdienst Rotterdam
Europoort v.v.
De speciale prijs
voor deze trip Is I
voor een 2-persoons hut als bovei I
schreven.
Toeslag voor een hut met boveil
een douche 30.-
Bij alleengebruik van de hut /I
(met douche 340.-) »h
Gecombineerde reis/en annuleri3*!
verzekering totaal 15.- per persoftiji
Inlichtingen en boekingen telelo-
nisch onder nummer 070-190882
of persoonlek in onze vestiging
aan de Spuistraat 71 /hoek Spui te
Den Haag
(maandag t/m vrijdag van 9-16 uur).
POSTBUS 16050
2500 AA DEN HAAG
TEL 070-190882
