Ri jnstroombrug: Onderdeel jaagpad naar Utrechf
Asta
schat
van een
hond
hond
zoekt:
huis
Schoonmaakact
in het Bospark
LEIDEN OMGEVING
ËcicLeCotvtant
0verBrug9et)
Fietspad van
Gelderswoude
naar Benthuizen
SINT JAN KIEST
NIEUWE PAROCHIERAAI
ZATERDAG 20 APRIL 1985 PAGn[]
In de mededelingen van het
gemeentebestuur in de krant
van vrijdag 12 april was te le
zen dat de Rijnstroombrug af
gesloten wordt: „De komende
2 maanden wordt de Rijn- -
stroombrug in het Utrechtse
Jaagpad vernieuwd. In ver
band hiermee wordt deze
brug vanaf 15 april a.s. buiten
gebruik gesteld voor alle ver
keer". Behalve degenen die
door de stremming getroffen
worden, omdat ze dagelijks
van dit alternatief voor de
drukke Hoge Rijndijk gebruik
maken, dus vooral fietsers uit
Leiderdorp, zal niet iedereen
meteen weten waar die brug
precies ligt.
De Rijnstroombrug is de ver
binding in het Utrechtse
Jaagpad over de Roomburger
wetering, die als aftakking
van het Rijn-Schiekanaal
door de wijk Meerburg langs
de Meerburgerkade en IJssel-
kade loopt, de Hoge Rijndijk
kruist, waar hij overspannen
wordt door de Roomburger-
brug, en tenslotte tussen de
Kettingstraat en Hogendijk-
straat in de Nieuwe Rijn uit
mondt. De brug ligt dus niet
bij de Rijnstroomstraat, die de
Hoge Rijndijk en Utrechts
Jaagpad verbindt nog vóór
het Rijn-Schiekanaal, gezien
vanuit de binnenstad.
De uitmonding van de Room
burgerwetering werd voor de
zeventiende eeuw niet over
brugd. Daar was ook geen en
kele reden voor. Dat veran
derde toen besloten werd een
jaagpad langs de Nieuwe en
Oude Rijn te leggen in de
richting Utrecht. Dit vormde
een ook landschappelijk ge
zien zeer grote ingreep. Op de
plaats van het jaagpad moest
alle begroeiiing en bebouwing
verdwijnen. Zo werd op 16
oktober 1663 naar een bestek
van stadsmeestertimmerman
Willem van der Helm aanbe
steed het achteruit zetten van
ettelijke tuinhuisjes, schuiten
huisjes, WC's en dergelijke.
Gelukkig stonden er vrijwel
nergens belangrijke stenen
huizen of gebouwen aan de
Rijn, zodat de financiële ge
volgen nog te overzien waren.
Bruggen, we maken er allemaal gebruik van. Zeker in een
waterrijke stad als Leiden zijn het onmisbare schakels in
het wegennet. Veel aandacht is er nooit aan de Leidse
bruggen besteed. De stilte rond de Leidse bruggen is
met de presentatie van het Bruggenboel^ al gedeeltelijk
„verstoord". Het Gemeentearchief aan de Boisotkade
hoopt van 9 tot en met 29 augustus 1985 in De Waag de
tentoonstelling „De Leidse bruggen" te houden. Als inlei
ding op deze expositie verschijnt in deze krant een serie
artikelen over Leidse bruggen. Het zijn geen technische
verhandelingen, maar historische verhalen waarin een
brug als leidraad dient. De gegevens zijn verzameld door
een werkgroep van historisch geïnteresseerden, die veel
van de geschiedenis van de Leidse bruggen heeft uitge
zocht. Samensteller is de begeleider van deze werk
groep, de heer P.J.M. de Ba8r van het Gemeentearchief.
Kees van Herpen tekent voor de eindredactie. De repro-
dukties zijn van fotograaf Wim van Noort. Vandaag ver
schijnt het tachtigste artikel in deze serie.
tagie" na aan zijn wedi [jd
Cornelia Voegen, die l jj
trouwde met de doopsgezi ye
diaken, ouderling en regjt
van het hofje De Houcstie t
(thans Bethlehem aan het jjd
vendaal) Pieter Franco
Deze wolkoopman erfde sii
helft van de buitenpl# d
(toen in totaal getaxeerd rar
f 6000) dus van zijn de|en
vrouw. Uit zijn tweede hu »er
lijk met Geertruid van rm
Bogaard was in 1714 he'
dochter Bartha Geertruyd *ht
boren, die op 8 novem
1735 doopsgezind gedc
werd. Voordien, op 25 okto
1735, was zij met de wolk»
man Pieter Vreede getrouj
Na de dood van haar vaj
Wijken
Een groter probleem vormden
de werkelijk talrijke „wij
ken", inhammen of dwarsslo-
ten tussen de Rijn en de Hoge
of Lage Rijndijk, die de perce
len van elkaar scheidden.
Veel bewoners legden een
schuit in hun wijk en de pro
testen waren zeer fel tegen
demping ervan. Het aantal ei
genaars dat toestond om een
vaste brug of zelfs duiker te
leggen, was zeer gering. Op
het stuk jaagpad tussen de
Hogewoerdspoort (waar nu
het Veerhuis staat) en de Lei-
derdorpse brug zouden oor
spronkelijk elf bruggen ko
men, maar op het laatste nip
pertje kon er nog een verval
len. Brug 6 (hierdoor nummer
5 geworden) kwam over de
„Roodenburger wateringe"
waar het water 30 a 36 voet
(9.42 a 11.30 meter) breed was.
De brug, van het type A (een
vaste brug), moest een over
spanning van 9 voet (2.83 me
ter) krijgen.
Op 20 november 1663 volgde
de aanbesteding van een gi
gantisch aantal bruggen. De
tien bruggen tot aan de Lei-
derdorpse brug, acht ophaal
bruggen en twee vaste, wer
den voor 1550 aangenomen
door Jasper van Vliet, tim
merman te Leiden. Ze moes
ten van grenenhout gemaakt
worden (al was dat minder
duurzaam). Er mochten geen
palen geheid worden vóór de
opdrachtgevers deze hadden
geïnspecteerd, zodat geknoei
daarmee moeilijker werd. De
hoofden (funderingen met
landhoofden, alles van hout)
moesten binnen vier weken
zover klaar zijn dat ze aange
vuld konden worden met aar
de, waarna twee weken later
de algehele oplevering moest
volgen.
Leiden zette veel vaart achter
het werk, om des te eerder de
tegenstribbelende steden Dor
drecht, Gouda en Haarlem
voor een voldongen feit te
stellen en vóór bepaalde toch
al niet bereidwillige grondei
genaren de kans kregen nog
meer dwars te gaan liggen
uiteindelijk hebben deze allen
toch maar hun medewerking
verleend, al was daarvoor wel
het nodige smeergeld vereist.
Op dezelfde dag vond ook de
aanbesteding van het maken
van de beschoeiing van de
Rijnoever langs het jaagpad
plaats: Jacob Lodewijcksz.
Buytevest, wonende te Zoe-
terwoude, nam voor 13 gul
den per strekkende roede aan
om de schoeiing tussen Lei
den en de Leiderdorpse brug
te maken.
Vernieuwd
In de loop der daarop volgen
de eeuwen is de brug herhaal
de malen vernieuwd, maar
het vinden van die renovaties
Het toegangshek
van huize
Rijnstroom aan
de Hoge Rijndijk
met de
contouren van
het
buitenverblijf.
Alles ademt een
landelijke rust.
Foto rond 1900.
is niet eenvoudig. Bestekken
voor het jaarlijkse onderhoud
zijn er meer dan genoeg
om er slechts een uit die grote
hoeveelheid te nemen: op 22
december 1823 nam J.E. Rijk
voor ƒ3078,- aan om de 17
bruggen tussen Leiden en de
Doesbrug in Leiderdorp gedu
rende vier jaar te onderhou
den, in welke periode hij brug
5 van een nieuw beschot aan
de oostbuitenvleugel moest
voorzien. Het streven van de
steden Leiden, Woerden en
Utrecht was erop gericht
steeds meer bruggen te ver
wijderen of althans de in on
derhoud dure ophaalbruggen
te vervangen door vaste. Die
onderhoudslasten stegen, ter
wijl de aantallen vervoerde
passagiers sterk daalden. Was
er in de jaren rond 1820 nog
een bescheiden winst, allengs
sloeg dit om in verlies en zo
moesten de drie steden in bij-
voorbeel 1875 ƒ7211,13 bijpas
sen, terwijl er toen al hele
maal geen onderhoud meer
werd verricht. De stad
Utrecht stelde zich bikkel
hard op en weigerde nog lan
ger één cent aan het pad te
besteden.
De gemeenteraad van Utrecht
zegde op 21 juni 1877 het con
tract met Leiden en Woerden
op. Het zou te veel ruimte
vergen om hier het drama
weer te geven dat de afwik
keling van de trekvaart-
kwestie met zich meebracht.
Na ellenlange vergaderingen
Waar kort
geleden de
Rijnstroombrug
lag, ligt nu een
houten plankier.
Maar over twee
maanden is op
deze plek een
spiksplinter
nieuwe brug te
bewonderen.
Foto Wim van
Noort, 18 april
1985.
droegen Leiden en Woerden
het jaagpad voor zover in
de provincie Zuid-Holland ge
legen over aan de provin
cie; de akte werd op 1 novem
ber 1884 voor notaris Albertus
van Leeuwen in het Kanton
gerecht aan het Rapenburg
gepasseerd. Vanaf 1884 was
dus de Provincie eigenaar van
de Rijnstroombrug. Provincia
le Waterstaat heeft sedertdien
het onderhoud verzorgd en
ook de vernieuwing van het
brugdek in gewapend beton
verzorgd. Wanneer dat plaats
gevonden heeft, is niet een
voudig meer na te gaan, want
het archief van Provinciale
Waterstaat is in 1945 zwaar
geteisterd. Thans wordt de
brug, die een doorvaart wijdte
van 3.20 en een dek van 3.50
meter heeft, geheel ver
nieuwd.
Buitenplaats
De brug heeft zijn naam ge
kregen van de voormalige
buitenplaats Rijnstroom, die
heeft gestaan op de plaats
waar thans het Rijn-Schieka
naal bij de Wilhelminabrug in
de Nieuwe Rijn uitkomt. Het
landgoed strekte echter veel
verder, tot aan de Roombur
gerwetering. Dit is niet altijd
het geval geweest. In de ze
ventiende eeuw lagen er di
verse tuinen op deze plaats,
en in een daarvan begon Lu
cas de Leneer, die boomkwe
ker van beroep was, een ente-
rij. Op 27 maart 1698 kreeg hij,
vergunning om een loods of
orangehuis op zijn enterij te
zetten, mits deze voor niets
anders dan orangehuis ge
bruikt zou worden. Hij werd
in de week van 7 tot 14 april
1714 in de Pieterskerk begra
ven, wonende bij de Hoge
woerdspoort, en zijn weduwe
Geertruyd Akerboom (een
wel zeer toepasselijke naam;
akerboom betekent eikeboom)
verkocht op 1 november 1721
een nieuwgebouwd huis en
erf met orangehuis, speelhuis,
tuinmanshuis en stalling met
1 morgen en 255 roeden grond
voor 5400 aan Paulus Ker
vel.
Deze, eveneens wonende op
de Hogewoerd, liet bij zijn
kinderloos overlijden de helft
van de „huysinge ende plan
erfde zij de buitenplaats, |p
toen al Rijnstroom heette. |L
De namen van andere builj
langs de Rijn, zoals Rijnegj O
Rijn Rust, Rijnvreugd I
Rijn- en Landzigt, zul
daartoe wel geïnspireerd hjy
ben. Op 27 februari 1779
kocht zij Rijnstroom v|
f 6080 aan haar zoon Pi|<M
Vreede jr. Dit was de beker
textielfabrikant, die vo4D_
politiek in de jaren vooiy
kort na de Bataafse Revolf,0
van 1795 veel van zich i
spreken, nog versterkt
zijn vele rijmelarijen,
korte burgeroorlog van
waarbij de patriotten het
moesten ruimen, werd I
de grond op Rijnstroom j
licht te warm onder de
ten, en hij verkocht het
december 1787 voor 12 rv^
!rkt ïe!
n NaL
van lj
aan mr. C.G.R. van Marle,
het binnen het jaar met
werd het buiten uitgebreit
aan de Roomburgerweteri
Latere bekende eigenaars
ren C.E. Rau, weduwe
Samuel Luchtmans. Jacoi
Scheltema (dekenfabrika
Johannes Hermanus en V
zoon Johannes Ignatius v
Wensen (kantoenhande
respectievelijk -fabrikant)1
de gebroeders Van Ulif
pachters van de gemeentajje
niging. Deze sloegen hier fw.
vuilnis op en ook vooral ir lcj
Waard, waar ze heel wat I
gerstalen hadden. Iedere
ter werd daarvoor zelfs ,n
brug over de Nieuwe Rijn
slagen, zodat dit terrein
reikbaar bleef. Na de aft [(j
ling van de buitenplaats
het in brokken uiteen.
Het prachtige smeedijz
hek werd in 1910 door De?id
kenhal gekocht om te belel^li
dat het door opkopers naafs
ders vervoerd zou wo«^at
maar men was blij da jPP*
Fonds tot aanmoedigingen
ondersteuning van den ge iw'
penden dienst in de NederB^
den, die zijn buiten de l^ez'
spoort staande Invaliden p J
naar de Hoge Rijndijk w Zl,
verplaatsen, het aanvaar v
Er werd geen koopprijs
dongen, gezien de hoge p !n
singskosten en het ten I |s
van het Fonds komende 06
derhoud. Het Fonds verk v<
het Invalidenhuis op 20 rnj*
cember 1951 aan Imene B
Het fraaie Lodewijk XIV-
met stenen pilasters is
steeds aan de Hoge Rijndij
bewonderen. Naast de i
en de straat zal het een
vend aandenken aa
stroom blijven.
ZOETERWOUDE Het
gemeentebestuur van Zoe-
terwoude is bereid mee te
werken aan de plannen
van buurgemeente Bent
huizen om een fietspad te
realiseren tussen de
dorpskern van Benthuizen
en het Zoeterwoudse
buurtschap Gelderswou
de. Het fietspad, dat dan
dwars door de Noordpol
der zal lopen, zal worden
aangemeld voor het pro
vinciaal fietspadenplan
dat aan een herziening toe
is.
Zoeterwoude denkt daarbij
aan een verbetering van het
Gelderswoudse kerkepad tus
sen de Uiterdijk en het buurt
schap Gelderswoude waardoor
het recreatieverkeer per fiets
ter ontsluiting van natuur en
landschap wordt bevorderd.
Niet alleen van uit de Zoeter-
meerse richting maar ook van
uit Leiden. Tevens zal het
fietspad tussen Benthuizen en
Gelderswoude een veilige rou
te zijn voor het langzame ver
keer nu het sluipverkeer van
uit Zoetermeer via Gelders
woude steeds grotere vormen
aanneemt. Door de fietsver-
binding door te trekken via
het Lange Kerkepad (tussen
Weipoortseweg en Zuidbuurt-
seweg) kan het gemeentebe
stuur van Zoeterwoude moge
lijk de provinciale overheid op
andere gedachten brengen als
het gaat om financiële steun
voor verbreding van het ker
kepad. Naast het recreatieve
gebruik kan het fietspad dan
namelijk ook meer het karak
ter krijgen van een fietsver-
binding voor woon-werkver-
keer.
LEIDEN „Als de hond
langer in het asiel blijft,
wordt het mijn lievelings
hond. Het is echt een
scheet van een dier. Hij
luistert goed, is aanhan
kelijk en erg lief". Asiel
beheerder Wil Tiele is
behoorlijk enthousiast
over Asta, de herders
hond van deze week.
Asta vierde vrijdag 5
april in het asiel haar eer
ste verjaardag. Ze was op
12 februari in asiel te
recht gekomen, doordat
haar baas, een man uit
Lisse, Asta er niet meer
bij kon hebben. Het dier
was opgegroeid bij de
r
man en toen ze in het
asiel kwam leed ze erg
onder de heimwee. Zo
erg zelfs dat ze er ziek
van werd. Ze kreeg hoge
koorts en diarree en de
dokters moesten vele pil
letjes voorschrijven om
Asta weer op de been te
helpen.
Asta kwam in het begin over
als een bange hond en men
had de indruk dat ze mis
schien wel slaag gekregen zou
hebben, maar ook is het mo
gelijk dat ze een bangelijk ka
rakter van zichzelf heeft. Nu
Asta weer helemaal beter is
en gezond gaat het echter al
veel beter met haar. Haar
vacht glanst en vrolijk dartelt
Wekelijks verschijnt in de Leidse Courant de rubriek
„Hond zoekt huis". In deze rubriek wordt een hond (of
soms ook wel een kat) beschreven die in het asiel ver
blijft om daar een zekere dood tegemoet te gaan... ten
zij het dier een goed tehuis vindt. De in de rubriek be
schreven honden zijn óf gevonden óf door hondenbezit
ters naar het asiel gebracht. Ze worden om uiteenlopen
de redenen afgestaan, vaak begrijpelijk, maar soms ook
volslagen onzinnig. De in „Hond zoekt huis" beschreven
dieren zijn alle goed gezond, hebben een wormenkuur
ondergaan en zijn volledig ingeënt. Tegen betaling van
circa 80 gulden (voor katten is dat 45 gulden) ten bate
van zwerfdieren zijn ze af te halen. Adres: Nieuw Leids
Dierenasiel, Besjeslaan 6b, Leiden. Tel.: 411670. Geo
pend di. t/m vr. 10-12 en 14-16 uur. Zondag en maandag
gesloten.
ze rond. Ze is nog wat mager,
maar dat verandert wel.
„Over twee weken is ze echt
mooi in vorm. Ze moet nog
een beetje aansterken, maar
ze is al weer helemaal ge
zond", aldus Wil Tiele.
Asta staat hoog op de poten en
is een beetje lang uitgevallen.
Ze heeft mooie grote oren en
een vrolijke kop. Ze heeft een
zacht karakter en is heel lief
voor kinderen. Die zouden
eventueel alles met Asta uit
kunnen halen zonder dat het
dier iets terug zou doen. Asta
is aanhankelijk en luistert
goed, ze zou zo los kunnen lo
pen. Het enige nadeel is mis
schien dat Asta er niet zo
goed tegen kan om alleen
thuis te blijven. Ze houdt er
nu eenmaal van veel mensen
om zich heen te hebben. Ook
's nachts wil ze liever niet te
ver van haar baas afslapen.
Bij haar vorige baas sliep ze in
een mand op de overloop.
Ook is Asta een beetje bang
van vreemde mensen, maar
erg vijandig doet ze niet.
Vlekkie
Vlekkie, het bruin witte bas
taard jachthondje van vorige
week, heeft nog geen baas.
Vlekkie was al vrij snel ge
plaatst op een boerderij, maar
de oude hond, die daar al ja
ren de scepter zwaaide, zag de
Asta houdt van veel mensen om zich heen.
komst van Vlekkie niet zo zit- toen maar weer terug naar
ten. Het werd steeds vechten het asiel. Er is wel belangstel-
tussen het oudje en Vlekkie ling voor Vlekkie. maar hij is
en de baas bracht Vlekkie nog steeds beschikbaar.
ALPHEN AAN DEN RIJN Leerlingen van del
telijke scholengemeenschap voor beroepsondF
„Bospark" en de Immanuelschool voor Mavo hi
maandag grote schoonmaak in het Bospark. Gewi
met prikstokken, handschoenen en vuilniszakkeM
len zij om kwart over negen aan de slag gaan.
Zij gaan dan op pad om het zwerfvuil uit de plantsoenen w
de straat te halen. Het ingezamelde vuil zal door wagens
reinigingsdienst worden afgevoerd.
Door de groei van de scholen, die staan in de buurt van h|
park, is de druk op het park vergroot. In de pauzes won
kers en lunchzakjes achteloos weggegooid. Hierdoor o|
grote hoeveelheden vuil in het park. Nu treft niet all
scholieren schuld. Ook andere bezoekers van het park la
vuil achter. In de binnenstad van Alphen ligt ook el
zwerfvuil. Totdat de gemeente drastischer ging bezuinigd
dat vuil wekelijks afgevoerd door de plantsoenendienst,
beurt nu nog maar vijf keer per jaar. Daarom is men b
meente erg ingenomen met het initiatief van de scholei
Het is de bedoeling dat deze actie geen losstaande activi
zijn. Op de scholen zal men extra aandacht aan het af
bleem gaan schenken. Een schoonmaakactie zal in het
elk jaar op touw worden gezet.
ZOETERWOUDE De paro
chie Sint Jan in Zoeterwoude-
dorp kiest dit weekeinde de
nieuwe parochieraad. Er zijn
zes vacatures in de parochie
raad en de parochianen kun
nen hun keuze bepalen uit
tien kandidaten waarvan er
twee thans al zitting hebben in
de parochieraad en zich voor
een nieuwe periode van vier
jaar herkiesbaar hebben ge
steld.
Voor en na de eucharistievie
ringen in de Sint Janskerk, de
Christus Dienaarkerk én de
kapel van Huize Emmaus is
het mogelijk maximaal zes
vakjes op het stembiljl
te maken. De tien kanp
zijn: mevrouw M.
Zuidbuurtseweg 18,
A. Roeleven, Jan
ningstraat 3; mej. G.
Uiterdijk 5; de heer A.l
Reiger 38, dhr. G.
Krogt, de Merodestraa®
B van Kroonenburg, lJ
dhr. Th. Kuipers. KlJ
denstraat 1; dhr. Jan n
Zuidhof 17; dhr. D. Stl
Schenkelweg 7 en
Vink, Gans 2. Vier le<(,»
de parochievergaderinA^'i
zeker niet terug: de hfcg,,
Jonker, G. Pouw, A.
en H. Paardekooper.
